Wykład VIII. Efekty zewnętrzne

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład VIII. Efekty zewnętrzne"

Radosław Turek
6 lat temu
Przeglądów:

1 Wykład VIII Efekty zewnętrzne

2 Czynniki powodujące błędną alokację rynkową na rynku konkurencyjnym: Efekty zewnętrzne; Dobra publiczne; Asymetryczna informacja.

3 Efekty zewnętrzne (z ang. external effects, externalities) Efekty zewnętrzne (rzeczowe, technologiczne) powstają wtedy, gdy jednostka (osoba, firma, rząd) wpływa na funkcję produkcji lub użyteczności innej jednostki. Pierwsza z nich nie bierze pod uwagę wpływu swojego postępowania na dobrobyt drugiej jednostki. Podejmujący decyzje, których działalnośd wpływa na poziom użyteczności lub funkcję produkcji, nie otrzymują kompensaty równej wartości generowanych korzyści lub w przypadku kosztów nie płacą odszkodowania (Baumol, Oates, 1988)

4 Efekty pieniężne (z ang. pecuniary effects) Efekty pieniężne powstają wtedy gdy następuje zmiana cen nakładów lub produktów w gospodarce. Nie powodują przesunięcia funkcji produkcji lub użyteczności. Nie prowadzą do błędnej alokacji rynkowej na rynku konkurencyjnym. Nie są efektami zewnętrznymi.

5 Pozytywne (korzyści) Negatywne (koszty) Efekty zewnętrzne Produkcyjne Konsumpcyjne Prywatne Publiczne

6 EFEKTY ZEWNĘTRZNE POZYTYWNE (KORZYŚCI) NEGATYWNE (KOSZTY) KONSUMPCYJNE PRODUKCYJNE KONSUMPCYJNE PRODUKCYJNE PRYWATNE PRYWATNE PRYWATNE PRYWATNE PUBLICZNE Renowacja budynku Argentyna - mięso jako odpad PUBLICZNE Nowa technologia w fabryce (zmiejszenie zan.) Pszczelarz - Ogrodnik PUBLICZNE Hałasujący sąsiad Sąsiad podrzucający śmieci PUBLICZNE Fabryka zanieczyszacza -jąca powietrze Fabryka zrzucająca ścieki do prywatnego jeziora

7 Quiz z nagrodami: znajdź i zaklasyfikuj efekt zewnętrzny (o ile taki jest) Jazda samochodem Szczepienia Sadzenie drzew Studia na uniwersytecie Konsumpcja bułki z dżemem Hodowla zwierząt na dużą skalę Wydatki na badania i rozwój

8 TSC = TPC + TEC MSC = MPC + MEC TSB = TPB + TEB MSB = MPB + MEB

9 Koszty zewnętrzne C MSC Ps P* MEC(Q*) MPC MPB=MSB Qs Q* Q

10 Koszty zewnętrzne P MSC P MPC MSC I MCP I P* Utrata dobrobytu P 1 P 1 MEC I q* MEC q 1 Q firmy Q* Q 1 D Q przemysłu

11 Korzyści zewnętrzne C MPC=MSC Ps MEB(Q*) P* MSB MPB Q* Qs Q

12 Ważny przykład korzyści zew.: efekty zewnętrzne w sieciach Wiele dóbr we współczesnej gospodarce ma charakter sieciowy Tzn. użytecznośd zależy od innych elementów sieci (przede wszystkim zależy dodatnio od liczby użytkowników) Najważniejsze przykłady: telekomunikacja, IT

13 Efekty sieciowe cont d Dodatnie efekty zewnętrze mogą zostad ograniczone do klientów tej samej firmy Przykłady: Microsoft stara się, by nie dało się otworzyd w MS Office plików Open Office i vice versa) Drogie stawki połączeo międzysieciowych Dodatkowo, firmy mogą zwiększad koszty przejścia (np. kwestia przenoszenia numerów)

14 Remonopolizacja w sieciach Rozpowszechnienie się pewnego standardu i zamknięcie go przez firmę w połączeniu z narzuconymi kosztami przejścia niezwykle utrudnia wejście nowej firmy na rynek Powstaje monopol

15 Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Twierdzenie Coase a: Rynek sam doprowadzi do równowagi rynkowej, w której będzie maksymalizowana nadwyżka ekonomiczna/dobrobyt społeczny. Stanie się tak, ponieważ efekt zewnętrzny będzie przedmiotem wymiany między podmiotami gospodarczymi. Założenia: Jasno zdefiniowane prawa własności, Prawa własności są egzekwowalne, Liczba stron negocjujących relatywnie mała (problem dobra publiczne), Strony muszą byd identyfikowalne, (2 ostatnie to - niskie koszty transakcyjne).

Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Internalizacja uwewnętrznienie kosztu zewnętrznego, obciążenie kosztami zewnętrznymi ich sprawców.

16 Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Internalizacja uwewnętrznienie kosztu zewnętrznego, obciążenie kosztami zewnętrznymi ich sprawców. Uwagi: Internalizacja nie oznacza obciążenia całkowitymi kosztami zewnętrznymi ich sprawców, W punkcie optymalny ze społecznego punktu widzenia kraocowy koszt zewnętrzny nie musi wynosid zero.

Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Podatek Pigou: Nałożenie podatku

prywatnym (MPC) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania kosztu zewnętrznego)

(MSB) a kraocowymi korzyściami prywatnymi (MPB) w położeniu optymalnym (w sytuacji

17 Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Podatek Pigou: Nałożenie podatku równego różnicy między kraocowym kosztem społecznym (MSC) a kraocowym kosztem prywatnym (MPC) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania kosztu zewnętrznego) lub przyznanie subsydium równego różnicy między kraocowymi korzyściami społecznymi (MSB) a kraocowymi korzyściami prywatnymi (MPB) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania korzyści zewnętrznych). PT= MEC(Q s )=MSC(Q s ) MPC(Q p ) PS= MEB(Q s )=MSB(Q s ) MPB(Q p )

Podobne dokumenty

Wykład V. Efekty zewnętrzne

Wykład V. Efekty zewnętrzne Wykład V Efekty zewnętrzne Czynniki powodujące błędną alokację rynkową na rynku konkurencyjnym: Efekty zewnętrzne; Dobra publiczne; Asymetryczna informacja. Efekty zewnętrzne (z ang. external effects,