Wykład V. Efekty zewnętrzne

HTML
DOWNLOAD

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Wykład V. Efekty zewnętrzne"

Agata Grzybowska
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wykład V Efekty zewnętrzne

2 Czynniki powodujące błędną alokację rynkową na rynku konkurencyjnym: Efekty zewnętrzne; Dobra publiczne; Asymetryczna informacja.

3 Efekty zewnętrzne (z ang. external effects, externalities) Efekty zewnętrzne (rzeczowe, technologiczne) powstają wtedy, gdy jednostka (osoba, firma, rząd) wpływa na funkcję produkcji lub użyteczności innej jednostki. Pierwsza z nich nie bierze pod uwagę wpływu swojego postępowania na dobrobyt drugiej jednostki. Podejmujący decyzje, których działalność wpływa na poziom użyteczności lub funkcję produkcji, nie otrzymują kompensaty równej wartości generowanych korzyści lub w przypadku kosztów nie płacą odszkodowania (Baumol, Oates, 1988)

4 Efekty pieniężne (z ang. pecuniary externality) Efekty pieniężne powstają wtedy gdy następuje zmiana cen nakładów lub produktów w gospodarce. Nie powodują przesunięcia funkcji produkcji lub użyteczności. Nie prowadzą do błędnej alokacji rynkowej na rynku konkurencyjnym. Nie są efektami zewnętrznymi.

5 Pozytywne (korzyści) Negatywne (koszty) Efekty zewnętrzne Produkcyjne Konsumpcyjne Prywatne Publiczne

6 EFEKTY ZEWNĘTRZNE POZYTYWNE (KORZYŚCI) NEGATYWNE (KOSZTY) KONSUMPCYJNE PRODUKCYJNE KONSUMPCYJNE PRODUKCYJNE PRYWATNE PRYWATNE PRYWATNE PRYWATNE PUBLICZNE Renowacja budynku Argentyna - mięso jako odpad PUBLICZNE Nowa technologia w fabryce (zmiejszenie zan.) Pszczelarz - Ogrodnik PUBLICZNE Hałasujący sąsiad Sąsiad podrzucający śmieci PUBLICZNE Fabryka zanieczyszacza -jąca powietrze Fabryka zrzucająca ścieki do prywatnego jeziora

7 Quiz z nagrodami: znajdź i zaklasyfikuj efekt zewnętrzny (o ile taki jest) Jazda samochodem Szczepienia Sadzenie drzew Studia na uniwersytecie Konsumpcja bułki z dżemem Hodowla zwierząt na dużą skalę Wydatki na badania i rozwój

8 Rachunkowość efektów zewnętrznych TSC = TPC + TEC MSC = MPC + MEC TSB = TPB + TEB MSB = MPB + MEB

9 Koszty zewnętrzne C MSC Ps P* MEC(Q*) MPC MPB=MSB Qs Q* Q

10 Koszty zewnętrzne P MSC P MPC MSC I MPC I P* Utrata dobrobytu P 1 P 1 MEC I q* MEC q 1 Q firmy Q* Q 1 D Q przemysłu

11 Przykład liczbowy Dwie farmy bydła Funkcja kosztów farmy 1 to c(q 1,,Q 2 )=(1+Q 2 )Q 1 2 Stąd MC 1 =2(1+Q 2 )Q 1 Krowa kosztuje 12 Farmy zrównają MC z P, co daje: MC 1 =2(1+Q 2 )Q 1 =12 co daje rozwiązanie Q 1 =Q 2 =2, przychód 24 i zysk 12 na farmę. Minimalne zmniejszenie produkcji firmy 1 nie zmniejsza jej zysku (pochodna równa zero) a zwiększa zysk firmy 2. Np prod. Q 1 =Q 2 =1,9 daje zysk 12,331 na firmę

12 Twierdzenie Coase a Jeżeli spełnione są następujące warunki: niskie koszty transakcji, prawa własności są dobrze zdefiniowane, (istnieje zewnętrzna władza strzegąca egzekwowania zawartych umów) redystrybucja dochodów nie ma wpływu na wartości krańcowe, to oznaczać będzie to, że: alokacja zasobów będzie identyczna niezależnie od alokacji praw własności, alokacja będzie efektywna (w rozumieniu Pareta), a tym samym problem efektów zewnętrznych zostanie wyeliminowany.

13 Korzyści zewnętrzne C MPC=MSC Ps MEB(Q*) P* MSB MPB Q* Qs Q

14 Ważny przykład korzyści zew.: efekty zewnętrzne w sieciach Wiele dóbr we współczesnej gospodarce ma charakter sieciowy Tzn. użyteczność zależy od innych elementów sieci (przede wszystkim zależy dodatnio od liczby użytkowników) Najważniejsze przykłady: telekomunikacja, IT

15 Efekty sieciowe cont d Dodatnie efekty zewnętrze mogą zostać ograniczone do klientów tej samej firmy Przykłady: Microsoft stara się, by nie dało się otworzyć w MS Office plików Open Office i vice versa) Drogie stawki połączeń międzysieciowych Dodatkowo, firmy mogą zwiększać koszty przejścia (np. kwestia przenoszenia numerów)

16 Remonopolizacja w sieciach Rozpowszechnienie się pewnego standardu i zamknięcie go przez firmę w połączeniu z narzuconymi kosztami przejścia niezwykle utrudnia wejście nowej firmy na rynek Powstaje monopol

Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Internalizacja uwewnętrznienie kosztu zewnętrznego, obciążenie kosztami zewnętrznymi ich sprawców.

17 Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Internalizacja uwewnętrznienie kosztu zewnętrznego, obciążenie kosztami zewnętrznymi ich sprawców. Uwagi: Internalizacja nie oznacza obciążenia całkowitymi kosztami zewnętrznymi ich sprawców, W punkcie optymalnym ze społecznego punktu widzenia krańcowy koszt zewnętrzny nie musi wynosić zero.

Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Podatek Pigou: Nałożenie podatku

prywatnym (MPC) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania kosztu zewnętrznego)

(MSB) a krańcowymi korzyściami prywatnymi (MPB) w położeniu optymalnym (w sytuacji

18 Teoretyczne sposoby naprawy błędnej alokacji rynkowej Podatek Pigou: Nałożenie podatku równego różnicy między krańcowym kosztem społecznym (MSC) a krańcowym kosztem prywatnym (MPC) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania kosztu zewnętrznego) lub przyznanie subsydium równego różnicy między krańcowymi korzyściami społecznymi (MSB) a krańcowymi korzyściami prywatnymi (MPB) w położeniu optymalnym (w sytuacji występowania korzyści zewnętrznych). PT= MEC(Q s )=MSC(Q s ) MPC(Q p ) PS= MEB(Q s )=MSB(Q s ) MPB(Q p )

Podobne dokumenty

Wykład VIII. Efekty zewnętrzne

Wykład VIII. Efekty zewnętrzne Wykład VIII Efekty zewnętrzne Czynniki powodujące błędną alokację rynkową na rynku konkurencyjnym: Efekty zewnętrzne; Dobra publiczne; Asymetryczna informacja. Efekty zewnętrzne (z ang. external effects,