SZACOWANIE WARTOŚCI ŚRODOWISKA. Tomasz Poskrobko
|
|
- Judyta Kwiecień
- 10 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 SZACOWANIE WARTOŚCI ŚRODOWISKA Tomasz Poskrobko
2 Wartość w ekonomii Wartość Wartość oparta na oparta o Wartość zasobach pracę jako miara subiektyw Wartość na Wartość oparta o oparta o wiedzę energię
3 Jaka jest wartość
4 Koncepcja wartości subiektywnej Wartość ekonomiczna dóbr ma swoje źródło w użyteczności, której dostarcza ich konsumowanie. Innymi słowy dobra są wartościowe wtedy, gdy w jakiś sposób zaspokajają potrzeby ludzi. Wartość się zmieniać w zależności od kontekstu i czasu. Wartość ekonomiczna - to kwota, którą jednostka będzie skłonna wydać w celu otrzymania danego dobra w taki sposób, że zachowałaby ona taki sam poziom dobrobytu, jak w sytuacji, gdyby nie posiadała dobra, ale pieniądze
5 Jaka jest wartość
6 Wartość i cena Cena Ilość dobra
7 Jaka jest wartość
8 Wartość ekonomiczna Wartość użytkowa Bezpośrednia Pośrednia Opcjonalna Wartość pozaużytkowa Dziedziczona Istnienia
9 Całkowita wartość Puszczy Białowieskiej Wartość użytkowa Bezpośrednie użytkowanie Pośrednie użytkowanie np. wartość zasobów drewna, grzybów, jagód itp.. np. korzyść rekreacyjna W Y M I E R N O Ś Ć Wartość opcjonalna Chęć zachowania dla przyszłych bada naukowych Wartość pozaużytkowa Wartość dziedziczona Chęć zachowania dla przyszłych pokoleń Wartość egzystencji Korzyści samego faktu istnienia
10 Dlaczego środowisko nie ma ceny? z reguły dobra te nie są wytwarzane, a już istnieją, niektóre z dóbr ulegają samoodtwarzaniu przez przyrodę, natomiast przez człowieka mogą być odtwarzane w ograniczonym zakresie, korzystanie z nich zwykle nie odbywa się na warunkach rynkowych, co oznacza, że nieuiszczenie uzgodnionej ceny nie uniemożliwia skorzystania, większość ma charakter dóbr publicznych (lub wspólnych), co wiąże się z ogólną dostępnością i brakiem możliwości wykluczenia kogokolwiek z korzystania (jeździec na gapę),
11 Po co wyceniać środowisko? Szacowanie kosztów zewnętrznych działalności produkcyjnej i konsumpcyjnej podstawa do nakładania danin ekonomicznych w różnorakiej formie. Konieczność określania wartości środowiska w projektach inwestycyjnych jej utrata jest dodatkowym, często zaniedbywanym kosztem inwestycji. Konieczność określania korzyści płynących z inwestycji proekologicznych dysponując ograniczonym budżetem, należy wybrać optymalny sposób jego wykorzystania tak, aby maksymalizować korzyści dla środowiska. Uwarunkowania prawne związane z obowiązkiem wyceny skutków oddziaływania planowanych inwestycji na środowisko.
12 Zalety wyceny środowiska Miary pieniężne wyrażają w sposób jasny i bezpośredni stopień społecznego zaangażowania w problem środowiska oraz gotowość członków społeczeństwa do zapłacenia za dobro środowiskowe mierzą intensywność społecznych preferencji i stopień zaangażowania w problemy środowiskowe. Miary pieniężne stanowią dodatkowy argument na rzecz środowiska politycy i opinia publiczna są przyzwyczajeni do tego, że korzyści i straty są wyrażone w jednostkach pieniężnych. Istnieje możliwość porównania z innymi korzyściami i kosztami wynikającymi z alternatywnej alokacji publicznych funduszy.
13 metody pośrednie metoda cen hedonicznych metoda kosztów podróży metody bezpośrednie metoda wyceny warunkowej metody ekonomii eksperymentalnej metody kosztowe Metoda oddziaływanie-skutek, Metoda substytucyjna, Metoda odtworzeniowa, Metoda prewencyjna, Metoda kompensacji, Metoda utraconych możliwości.
14 Pośrednie metody wyceny środowiska Oparte o rynki surogatowe pomagają określić wartość ekonomiczną na podstawie: obserwacji zachowań (wyborów lub zakupów) konsumentów, analizy poziomu i zmian cen na istniejących rynkach dóbr "nieśrodowiskowych" mających jednak związki z cechami środowiska.
15 Metoda cen hedonicznych Podstawą jest ocena ujawnionych preferencji, dla której wykorzystuje się ceny zorientowane rynkowo po to, by ustalić ceny na niewyceniane dobra i usługi. Przy dużej liczbie transakcji zawieranych dla identycznych towarów (ale różniących się cechami związanymi ze środowiskiem), ujawniane różnice cen występujących w transakcjach pozwalają w trakcie analizy statystycznej wyliczyć ukrytą cenę dla środowiskowych cech tych dóbr.
16 Przykłady wycen metodą cen hedonicznych Poduszki powietrzne wartość statystycznego życia 4 mln PLN Wypadki w pracy (ryzyko śmierci) wartość statystycznego życia 2,5-5 mln PLN Mieszkania w Warszawie parki, zanieczyszczenie powietrza, ruch uliczny, kominy
17 Metoda kosztu podróży Cenę dobra środowiskowego reprezentują w niej wydatki na koszty podróży podjętej w celu odwiedzenia miejsca wypoczynku lub turystyki. Ilość wykorzystanego dobra wyraża częstotliwość odwiedzin. Zmiany w kosztach podróży i w częstotliwości odwiedzin wykorzystuje się dla zbudowania krzywych popytu na usługi rekreacyjno-turystyczne środowiska.
18 Przykłady wycen metodą kosztów podróży Puszcza Białowieska: 287 mln PLN/rok Pieniny: 140 mln PLN/rok Studnie oligoceńskie: 0,1 PLN/l
19 Bezpośrednie metody wyceny środowiska Oparte o analizę (na podstawie bezpośreniech pytań): WTP (Willingness to Pay) kwota, która skłonna byłaby wydać jednostka w celu otrzymania danego dobra w taki sposób, że zachowałaby ona taki sam poziom dobrobytu, jak w sytuacji, gdyby nie posiadała dobra, ale pieniądze WTA (Willingness to Accept) kwota, która trzeba by zapłacić jednostce za odstąpienie dobra, tak aby jednostka zachowała taki sam poziom dobrobytu, jak w sytuacji, gdyby zatrzymała dobro i nie otrzymała pieniędzy
20 Metoda wyceny warunkowej (CVM) polegają na próbie symulacji rynku na dobra nierynkowe. Dokonuje się tego najczęściej poprzez badania ankietowe. Badania te polegają na przeprowadzaniu wywiadów z konsumentami, którzy podają swoje hipotetyczne ceny dóbr nierynkowych.
21 Przykłady wycen metodą CVM Efektywna ochrona bagien Biebrzańskich ~ 100 PLN/rok/osoba Czysta woda w polskich rzekach i kranach ~80 PLN/rok/gospodarstwo domowe
22 Metody eksperymentalne W eksperymencie możliwe jest kontrolowanie zmiennych mających wpływ na obserwowaną zmienną wyjaśnianą Jak zmienna X1 wpływa na zmienną Y? Celowo i systematycznie manipulujemy poziomem X1 (zmienna eksperymentalna), utrzymując wszystkie pozostałe istotne zmienne X2, X3, na stałym poziomie i obserwując Y
23 Metody eksperymentalne Główne przewagi nad ekonometryczną analizą danych z terenu: Nie ma problemu endogeniczności Mniejszy jest problem zmiennych pominiętych Możemy bezpośrednio obserwować zmienną wynikową
24 Wybór eksperymentalny Badanie WTA/WTP na podstawie przynajmniej dwóch alternatyw
25
26
27
28 Kosztowe metody wyceny środowiska nie pozwalają mierzyć bezpośrednio przejawianych preferencji podstawą są nakłady pieniężne związane z degradacją, odnowieniem lub odtworzeniem dóbr środowiskowych. w metodach tych szuka się zależności między zmianą jakości środowiska (zanieczyszczeniem) a niepieniężnym efektem środowiskowym (np. pogorszeniem zdrowia ludzi). Na tej podstawie określa się wartość zmiany stanu środowiska, stosując ceny rynkowe dla efektów niepieniężnych (np. koszty leczenia osób narażonych na zanieczyszczenia).
29 POŚREDNIE METODY WYCENY ŚRODOWISKA metoda substytucyjna, metoda oddziaływanie-skutek, metoda kosztów utraconych korzyści (możliwości), metoda kompensacyjna, metoda odtworzeniowa, metoda prewencyjna.
30 Sumaryczne zestawienie kosztów zewnętrznych generowanych przez ruch samochodowy na odcinku Augustów-Suwałki oraz kosztów kompensacji przyrodniczej w latach [mln zł] 900,00 800,00 700,00 5,13 14,33 90,74 73,53 61,20 Koszty kompensacji 600,00 126,20 142,92 33,80 Koszty emisji hałasu 500,00 132,03 Koszty względnej utraty wartości mieszkań 400,00 300,00 200,00 100,00 369,52 310,58 188,43 231,19 245,15 198,97 Koszty wypadków drogowych i ofiar Koszty zanieczyszczenia środowiska Koszty czasu użytkowników dróg Koszty eksploatacji pojazdów 0,00 Wariant 0 Wariant 1 Wariant 2
31
Metody wyceny nierynkowej i ich wykorzystanie w praktyce
Metody wyceny nierynkowej i ich wykorzystanie w praktyce Mikołaj Czajkowski miq@wne.uw.edu.pl Czym jest wartość ekonomiczna? Ekonomiczna wycena Wartość ekonomiczna Dawne źródła wartości praca, ziemia Wartość
Wartościowanie dóbr środowiskowych w świetle badań ankietowych
Wartościowanie dóbr środowiskowych w świetle badań ankietowych Mgr Anna Wróblewska Instytut Technologiczno-Przyrodniczy www.itp.edu.pl Znaczenie wartościowania dóbr środowiskowych Wycena zasobów naturalnych
WYCENA ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW. M. Dacko
WYCENA ŚRODOWISKA I JEGO ZASOBÓW M. Dacko Wycena ekonomiczna wartości środowiska przyrodniczego jest podejmowana z wielu powodów Najważniejszymi z nich są: Konieczność określania wartości środowiska naturalnego
SEMINARIUM METODOLOGICZNE: BADANIA Z OBSZARU MIKROEKONOMII
SEMINARIUM METODOLOGICZNE: BADANIA Z OBSZARU MIKROEKONOMII Zarys 1. Cechy dobrego badania naukowego 2. Czy ekonomia jest nauką? 3. Przykłady badań mikroekonomicznych a. Model równowagi ogólnej b. Analiza
WPŁYW WALORÓW ŚRODOWISKOWYCH NA WARTOŚĆ NIERUCHOMOŚCI. M. Dacko
WPŁYW WALORÓW ŚRODOWISKOWYCH NA WARTOŚĆ NIERUCHOMOŚCI M. Dacko Specyfika dóbr środowiskowych Z reguły już istnieją i nie są wytwarzane Mogą podlegać naturalnemu samoodtworzeniu Tylko niektóre z nich mogą
Wartość środowiska leśnego a gotowość społeczeństwa do zapłacenia za to dobro
Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wydział Inżynierii Środowiska i Gospodarki Przestrzennej Zakład Gospodarki Przestrzennej i Geodezji Wartość środowiska leśnego a gotowość społeczeństwa do zapłacenia
Konkurencyjność i wzajemne wzmacnianie usług ekosystemowych
Konkurencyjność i wzajemne wzmacnianie usług ekosystemowych Konkurencyjność i wzajemne wzmacnianie usług ekosystemowych Użytki zielone Źródło: UK National Ecosystem Assessment, uknea.unep-wcmc.org Konkurencyjność
Metoda wyceny warunkowej
Metoda wyceny warunkowej (CVM) Ekonomia środowiska Tomasz Poskrobko Wycena warunkowa służy do wyceny wszelkich rodzajów dóbr (przede wszystkim nierynkowych), jest w stanie uchwycić nie tylko wartości użytkowe,
POLFOREX. Lasy jako dobro publiczne. Oszacowanie społecznych i środowiskowych korzyści z lasów w Polsce w celu poprawy efektywności ich zarządzania.
POLFOREX Lasy jako dobro publiczne. Oszacowanie społecznych i środowiskowych korzyści z lasów w Polsce w celu poprawy efektywności ich zarządzania. dr Anna Bartczak bartczak@wne.uw.edu.pl INFORMACJE OGÓLNE
Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych MENEDŻER. Wprowadzenie do problematyki decyzji menedżerskich. Mgr Piotr Urbaniak
Materiał dydaktyczny dla nauczycieli przedmiotów ekonomicznych MENEDŻER Wprowadzenie do problematyki decyzji menedżerskich Mgr Piotr Urbaniak Wprowadzenie 1 2 3 4 Czym jest ekonomia menedżerska? Etapy
ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI W. Agnieszka Markowska
ANALIZA KOSZTÓW I KORZYŚCI W KONTEKŚCIE OCHRONY LASÓW Agnieszka Markowska SeminariumPolforex Polforex, 11marca2011 Plan prezentacji 1. Co to jest AKK? 2. AKK a zrównoważony rozwój 3. Kiedy zalecana jest
Jerzy Śleszyński. Wycena ekonomiczna i jej ograniczenia w praktyce gospodarowania
Jerzy Śleszyński Wycena ekonomiczna i jej ograniczenia w praktyce gospodarowania Plan wystąpienia: Metody wyceny dóbr nierynkowych Uzasadnienie dla stosowania metod wyceny Zalety i wady metod wyceny Ograniczenia
Analiza Kosztów i Korzyści
Analiza Kosztów i Korzyści III. Podstawy mikroekonomiczne dr Anna Bartczak WNE UW CBA i popyt W większości przypadków zmiany nadwyżki konsumenta CS obliczana na podstawie popytu mogą być używane jako miary
Mikroekonomia. Wykład 8
Mikroekonomia Wykład 8 Efekty zewnętrzne Dotychczas zakładaliśmy, że wszystkie interakcje między konsumentami a producentami dokonywały się poprzez rynek: Zysk firmy zależy wyłącznie od zmiennych znajdujących
Wycena turystyki na obszarach przyrodniczo cennych metodą warunkową
Wycena turystyki na obszarach przyrodniczo cennych metodą warunkową dr inż. Agnieszka Mandziuk, dr inż. Stanisław Parzych, mgr inż. Justyna Jamińska Wydział Leśny, SGGW w Warszawie Metoda warunkowa (kontyngentowa,
Wykład 09 Koszty w transporcie dr Adam Salomon
Wykład 09 Koszty w transporcie dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni Podstawowe pojęcia (1/3) Wydatki = wszelkie świadczenia finansowe danego podmiotu
18 Analiza ekonomiczna kosztów i korzyści społecznych
18 Analiza ekonomiczna kosztów i korzyści społecznych 18.1. Metodyka 18.1.1. Cele i założenia CBA Analiza kosztów i korzyści społecznych (z ang. costs-benefits analysis, CBA) jest jedną z ekonomicznych
WYCENA WARTOŚCI OBSZARÓW PRZYRODNICZYCH
WYCENA WARTOŚCI OBSZARÓW PRZYRODNICZYCH terenów leśnych zniszczonych w wyniku nawałnicy 11/12 sierpnia 2017 r. na terenie województwa kujawsko-pomorskiego W wyniku przejścia nawałnicy nad obszarem województwa
POLFOREX dr Anna Bartczak
POLFOREX Lasy jako dobro publiczne. Oszacowanie społecznych i środowiskowych korzyści z lasów w Polsce w celu poprawy efektywności ich zarządzania. dr Anna Bartczak bartczak@wne.uw.edu.pl INFORMACJE OGÓLNE
Zasoby środowiska c.d. M. Dacko
Zasoby środowiska c.d. M. Dacko Eksploatacja zasobów nieodnawialnych Zasoby nieodnawialne powinny być eksploatowane ponieważ z nieeksploatowanego zasobu nie ma pożytku Można wprawdzie przytoczyć przykłady
Wycena według wartości godziwej przyczyna kryzysu finansowego czy też jego miernik?
Wraz z pogłębiającym się kryzysem finansowym i bessą giełdową pojawiły się krytyczne głosy w kontekście zastosowania wartości godziwej jako wyceny bilansowej. Wraz z pogłębiającym się kryzysem finansowym
Ekonomia. zasady prowadzenia gospodarstwa domowego. Oikos dom Nomos prawo
Oikos dom Nomos prawo Ekonomia zasady prowadzenia gospodarstwa domowego EKONOMIA jest nauką o tym, jak jednostki i całe społeczeństwa decydują o wykorzystaniu rzadkich zasobów które mogą mieć także inne,
METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA
METODY SZACOWANIA KORZYŚCI I STRAT W DZIEDZINIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZDROWIA Autor: red. Piotr Jeżowski, Wstęp Jedną z najważniejszych kwestii współczesności jest zagrożenie środowiska przyrodniczego i
Informacja i decyzje w ekonomii
Informacja i decyzje w ekonomii Prof. Tomasz Bernat tomasz.bernat@usz.edu.pl Krótko o programie Informacja i decyzje w ekonomii miejsce i zastosowanie w teorii Ryzyko, niepewność i informacja w podejmowaniu
Metody badań w naukach ekonomicznych
Metody badań w naukach ekonomicznych Tomasz Poskrobko Metodyka badań naukowych Metody badań ilościowe jakościowe eksperymentalne Metody badań ilościowe jakościowe eksperymentalne Metody ilościowe metody
DWUKROTNA SYMULACJA MONTE CARLO JAKO METODA ANALIZY RYZYKA NA PRZYKŁADZIE WYCENY OPCJI PRZEŁĄCZANIA FUNKCJI UŻYTKOWEJ NIERUCHOMOŚCI
DWUKROTNA SYMULACJA MONTE CARLO JAKO METODA ANALIZY RYZYKA NA PRZYKŁADZIE WYCENY OPCJI PRZEŁĄCZANIA FUNKCJI UŻYTKOWEJ NIERUCHOMOŚCI mgr Marcin Pawlak Katedra Inwestycji i Wyceny Przedsiębiorstw Plan wystąpienia
dr hab. Iwona Foryś Wydział Nauk Ekonomicznych i Zarządzania, Uniwersytet Szczeciński WYZWANIA
WYZWANIA DLA POLSKIEGO POŚREDNIKA I ZARZĄDCY NIERUCHOMOŚCI W DOBIE GLOBALIZACJI I PRZEMIAN GOSPODARCZYCH Warszawa, 19 marzec 2012 1 Przesłanki wyboru tematu: Rynek nieruchomości jest rynkiem lokalnym ale
Koszty wypadków drogowych i ofiar
1 Koszty wypadków drogowych i ofiar wg Niebieskiej Księgi i Raportu HEATCO Konferencja "Koszty wypadków drogowych" Warszawa, 9 maja 2012 Małgorzata Mokrzańska, Road Sector Expert JASPERS 2 Przykładowe
Prof. dr hab. Józefa Famielec
Prof. dr hab. Józefa Famielec Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Katedra Polityki Przemysłowej i Ekologicznej Świadczenia ekosystemów a nowe mierniki rozwoju społeczno-gospodarczego Świadczenia ekosystemów
ZNACZENIE KONSEKWENCYJNOŚCI W BADANIACH METODĄ WYCENY WARUNKOWEJ STOSUJĄCYCH PYTANIA DYSKRETNEGO WYBORU
ZNACZENIE KONSEKWENCYJNOŚCI W BADANIACH METODĄ WYCENY WARUNKOWEJ STOSUJĄCYCH PYTANIA DYSKRETNEGO WYBORU Ewa Zawojska, Wiktor Budziński, Mikołaj Czajkowski, Christian Vossler, Aleksandra Wiśniewska ezawojska@wne.uw.edu.pl
Mikroekonomia. Wykład 7
Mikroekonomia Wykład 7 Dobra wspólne Przykład: publiczne pastwisko, na którym okoliczni mieszkańcy wypasają krowy (c). Całkowita produkcja mleka: f(c) gdzie f >0 oraz f
Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych. Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP
Dobra publiczne i dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Dr hab. Magdalena Knapińska, prof. nadzw. UEP Plan wykładu Dobra publiczne Dobra prywatne pochodzące ze źródeł publicznych Warunki efektywności
Zmierzyć niemierzalne pomiar satysfakcji użytkowników oraz badanie wpływu i wartości bibliotek akademickich
Zmierzyć niemierzalne pomiar satysfakcji użytkowników oraz badanie wpływu i wartości bibliotek akademickich Edyta Strzelczyk Biblioteka Główna Politechniki Warszawskiej edyta.strzelczyk@pw.edu.pl Art.
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki. Tomasz Poskrobko
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki Tomasz Poskrobko Produkt krajowy brutto (PKB) wartość rynkową wszystkich finalnych dóbr i usług produkowanych w kraju w danym okresie PKB od strony popytowej
Metody wyceny oparte na preferencjach ujawnionych metoda kosztu podróży. Metoda transferu korzyści. dr Anna Bartczak bartczak@wne.uw.edu.
Metody wyceny oparte na preferencjach ujawnionych metoda kosztu podróży. Metoda transferu korzyści dr Anna Bartczak bartczak@wne.uw.edu.pl METODA KOSZTU PODRÓŻY ( Z ANG. TRAVEL COST METHOD, TCM) Najstarsza
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki. Tomasz Poskrobko
Jak zmierzyć rozwoju? Standardowe wskaźniki Tomasz Poskrobko Produkt krajowy brutto (PKB) wartość rynkową wszystkich finalnych dóbr i usług produkowanych w kraju w danym okresie PKB od strony popytowej
Model Davida Ricardo
Model Davida Ricardo mgr eszek incenciak 15 lutego 2005 r. 1 Założenia modelu Analiza w modelu Ricardo opiera się na następujących założeniach: istnieje doskonała konkurencja na rynku dóbr i rynku pracy;
Wartość publicznych funkcji lasu. Piotr Gołos Instytut Badawczy Leśnictwa Kołobrzeg, październik 2016
Wartość publicznych funkcji lasu Piotr Gołos Instytut Badawczy Leśnictwa p.golos@ibles.waw.pl 606-883-125 Różnorodność dóbr i usług lasu i gospodarki leśnej MOŻLIWOŚC WYŁĄCZENIA Z KONSUMPCJI TAK NIE K
Nazwisko i Imię zł 100 zł 129 zł 260 zł 929 zł 3. Jeżeli wraz ze wzrostem dochodu, maleje popyt na dane dobro to jest to: (2 pkt)
Nazwisko i Imię... Numer albumu... A 1. Utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji nazywana jest: (2 pkt) ujemnym przepływem pieniężnym
Spis treści. Wstęp (S. Marciniak) 11
Makro- i mikroekonomia : podstawowe problemy współczesności / red. nauk. Stefan Marciniak ; zespół aut.: Lidia Białoń [et al.]. Wyd. 5 zm. Warszawa, 2013 Spis treści Wstęp (S. Marciniak) 11 Część I. Wprowadzenie
Teoria wyboru konsumenta. Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj
Teoria wyboru konsumenta Marta Lubieniecka Tomasz Szemraj Teoria wyboru konsumenta 1) Przedmiot wyboru konsumenta na rynku towarów. 2) Zmienne decyzyjne, parametry rynkowe i preferencje jako warunki wyboru.
Analiza Kosztów i Korzyści
Analiza Kosztów i Korzyści I. Wprowadzenie dr Anna Bartczak WNE UW CBA Teoria racjonalnego wyboru: Osoby fizyczne: Korzyści prywatne (TPB) > Koszty prywatne (TPC) Przedsiębiorstwa: Rentowność => korzyści
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II
RACHUNEK PRZEPŁYWÓW PIENIĘŻNYCH ZAJĘCIA II PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE Przepływy pieniężne są wpływami lub wypływami środków pieniężnych oraz ekwiwalentów środków pieniężnych. Podstawowe wpływy: przychody ze sprzedaży
Zarządzania Projektami Zarządzanie kosztami
Zarządzania Projektami Zarządzanie kosztami Zarządzanie kosztami TOMASZ ŁUKASZEWSKI INSTYTUT INFORMATYKI W ZARZĄDZANIU Zarządzanie kosztami w projekcie 2/50 Koszty w zarządzaniu projektami Układ prezentacji
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów
Wykład 1 Klasyfikacja kosztów dr Robert Piechota Pojęcie kosztów Wyrażone w pieniądzu celowe zużycie środków trwałych, materiałów, paliwa, energii, usług, czasu pracy pracowników oraz niektóre wydatki
Akademia Młodego Ekonomisty
Akademia Młodego Ekonomisty ABC eknomii Prof. Agnieszka Poczta-Wajda Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 18 kwietnia 2019 r. Czym zajmuje się ekonomia? zasoby potrzeby ludzkie problem rzadkości naturalne
Ekonomia kosztów transakcji Ronalda Coase a. Instytucje gospodarki rynkowej Blok 5
Ekonomia kosztów transakcji Ronalda Coase a Instytucje gospodarki rynkowej Blok 5 Ekonomia neoklasyczna w konfrontacji z ekonomicznymi problemami współczesności Konsument nie jest istotą ludzką, lecz logicznym
Podstawy metodologiczne ekonomii
Jerzy Wilkin Wykład 2 Podstawy metodologiczne ekonomii Modele w ekonomii Rzeczywistość gospodarcza a jej teoretyczne odwzorowanie Model konstrukcja teoretyczna, będąca uproszczonym odwzorowaniem rzeczywistości
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Wykład 04 Popyt na usługi transportowe dr Adam Salomon
Wykład 04 Popyt na usługi transportowe dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny Akademia Morska w Gdyni Postulaty przewozowe Postulaty przewozowe wymagania jakościowe zgłaszane
Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej Gorzów Wlkp., 17 maj 2018
Mikroekonomia. Wykład 6
Mikroekonomia Wykład 6 Rodzaje dóbr Dobra Publiczne Konsumpcję takich dóbr charakteryzują zasady niewykluczalności oraz niekonkurencyjności. Zasada niewykluczalności wszyscy konsumenci mogą wykorzystywać
Podstawy finansów. dr Sylwia Machowska - Okrój
Podstawy finansów dr Sylwia Machowska - Okrój 1 Wykład na podstawie: Rachunkowość zarządcza, red. naukowa Dorota Dobija, Małgorzata Kucharczyk, wyd. Oficyna, 2014, rozdział 3 2 Koszty i pojęcia bliskoznaczne
Wykład IX. Internalizacja efektów zewnętrznych
Wykład IX Internalizacja efektów zewnętrznych Zanieczyszczenia: CO,VOC, NOx, PM2.5 i itd. Emisja (g/km) Dystans podrózy (km) ETAP I - OSZACOWANIE EMISJI: (emisja z transportu w g/podróz) Charakterystyka
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Marketingu i Zarządzania Gospodarką Turystyczną
Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Ekonomii, Zarządzania i Turystyki Katedra Marketingu i Zarządzania Gospodarką Turystyczną dr hab. Izabela Michalska-Dudek, prof. UE MARKETING Wprowadzenie "Nie
Przychody i koszty przedsiębiorstw transportowych (i nie tylko )
Przychody i koszty przedsiębiorstw transportowych (i nie tylko ) Przychód przedsiębiorstwa to ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w danym okresie (np. 1 rok, 1 miesiąc itp.) Koszty przedsiębiorstwa
Rachunkowość zalządcza
Mieczysław Dobija Rachunkowość zalządcza ~ Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1995 Spis treści Wstęp......................... 9 Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość. 13 1. Wartość ekonomiczna............
Badania eksperymentalne
Badania eksperymentalne Analiza CONJOINT mgr Agnieszka Zięba Zakład Badań Marketingowych Instytut Statystyki i Demografii Szkoła Główna Handlowa Najpopularniejsze sposoby oceny wyników eksperymentu w schematach
Popyt, podaż i wszystko co z Nimi związane. Mgr Michał Ferdzyn SWSPiZ
Popyt, podaż i wszystko co z Nimi związane Mgr Michał Ferdzyn SWSPiZ POPYT to zależność pomiędzy ilością dobra, którą chcą i mogą kupić konsumenci, a ceną tego dobra. Popyt jest przedstawiany za pomocą
Centrum Europejskie Ekonomia. ćwiczenia 3
Centrum Europejskie Ekonomia ćwiczenia 3 Elastyczność popytu i podaży, Wybór konsumenta efekt substytucyjny i dochodowy Tomasz Gajderowicz. Agenda Kartkówka Elastyczność popytu i podaży Wybór konsumenta
STEŚ TOM F. OPRACOWANIA EKONOMICZNO FINANSOWE F.3 ANALIZA EFEKTYWNOŚCI EKONOMICZNEJ ZADANIA INWESTYCYJNEGO
NAZWA, ADRES OBIEKTU BUDOWLANEGO Określenie przebiegu północnego wylotu z Warszawy drogi ekspresowej S-7 w kierunku Gdańska na odcinku Czosnów Trasa Armii Krajowej w Warszawie, wraz z materiałami do wniosku
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA
RACHUNKOWOŚĆ ZARZĄDCZA I CONTROLLING. Autor: MIECZYSŁAW DOBIJA Wstęp Rozdział I. Wartość ekonomiczna a rachunkowość 1. Wartość ekonomiczna 1.1. Wartość ekonomiczna w aspekcie pomiaru 1.2. Różne postacie
Cena jak ją zdefiniować?
Akademia Młodego Ekonomisty Kształtowanie się cen Dlaczego ceny się zmieniają? dr Jacek Jastrzębski Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu 25 października 2012 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej
Wydział Nauk Ekonomicznych i Technicznych Państwowej Szkoły Wyższej im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej Zestaw pytań do egzaminu magisterskiego na kierunku Ekonomia II stopień PYTANIA NA OBRONĘ
Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Sposoby ogrzewania budynków i podgrzewania ciepłej wody użytkowej Białystok, 25 marca 2019
- potrafi wymienić. - zna hierarchię podział. - zna pojęcie konsumpcji i konsumenta, - zna pojęcie i rodzaje zasobów,
WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Podstawy ekonomii KLASA: I TH NUMER PROGRAMU NAUCZANIA: 2305/T-5 T-3,SP/MEN/1997.07.16 L.p. Dział programu 1. Człowiek - konsument -potrafi omówić podstawy ekonomii, - zna
Wycena dóbr nierynkowych
Jest to zapis odczytu wygłoszonego na XLI Szkole Matematyki Poglądowej, Konkret i abstrakcja, sierpień 2008 Wycena dóbr nierynkowych Anna ŻYLICZ, Warszawa Nie trzeba być ekonomistą by wiedzieć, że są rzeczy,
ST S U T DI D UM M WYKONALNOŚCI
STUDIUM WYKONALNOŚCI I. INFORMACJE OGÓLNE O WNIOSKODAWCY Dane Wnioskodawcy (zgodnie z dokumentami rejestrowymi) Ogólna charakterystyka ( kapitał własny, współwłaściciele, struktura organizacyjna) Charakterystyka
Badania marketingowe. Omówione zagadnienia
Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania kierunek: Zarządzanie Badania marketingowe Wykład 6 Opracowanie: dr Joanna Krygier 1 Omówione zagadnienia Rodzaje badań bezpośrednich Porównanie
WYKORZYSTYWANE W ANALIZIE WYNIKÓW METOD WYCENY OBSZARÓW CHRONIONYCH. Dr Dariusz Kayzer
Seminarium I: Przegląd metod wyceny przyrody METODY STATYSTYCZNE WYKORZYSTYWANE W ANALIZIE WYNIKÓW METOD WYCENY OBSZARÓW CHRONIONYCH Dr Dariusz Kayzer Katedra Metod Matematycznych i Statystycznych Uniwersytet
BRIdge Alfa współpraca naukowców z inwestorami - sposób na sukces w komercjalizacji. Poznań, czerwiec 2015 r.
BRIdge Alfa współpraca naukowców z inwestorami - sposób na sukces w komercjalizacji Poznań, czerwiec 2015 r. O co chodzi? Narodowe Centrum Badań i Rozwoju + SpeedUp Venture Capital Group i 9 innych funduszy
Spis treêci. www.wsip.com.pl
Spis treêci Jak by tu zacząć, czyli: dlaczego ekonomia?........................ 9 1. Podstawowe pojęcia ekonomiczne.............................. 10 1.1. To warto wiedzieć już na początku.............................
Struktura terminowa rynku obligacji
Krzywa dochodowości pomaga w inwestowaniu w obligacje Struktura terminowa rynku obligacji Wskazuje, które obligacje są atrakcyjne a których unikać Obrazuje aktualną sytuację na rynku długu i zmiany w czasie
KOSZTY W UJĘCIU ZARZĄDCZYM. Karolina Szyderska Anna Szymaniak
KOSZTY W UJĘCIU ZARZĄDCZYM Karolina Szyderska Anna Szymaniak KOSZTY W PROCESIE DECYZYJNYM Koszt stanowi wyrażone w pieniądzu celowe zużycie majątku trwałego i obrotowego, usług obcych, nakładów pracy oraz
Mikroekonomia. Monopoli ciąg dalszy...
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 20.10.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz r. Mikroekonomia WNE UW 1
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 19.10.2008r. Mikroekonomia WNE UW 1 Monopoli ciąg dalszy... Co się w monopolu nie podoba... monopoliście? Dyskryminacja
PRODUKT (product) CENA (price) PROMOCJA (promotion) DYSTRYBUCJA (place) 7 (P) (+ Process, Personnel, Physical Evidence)
Marketing-mix Klasyfikacja środków konkurencji wg McCarthy ego - 4 P Cena w marketingu dr Grzegorz Mazurek PRODUKT (product) CENA (price) DYSTRYBUCJA (place) PROMOCJA (promotion) 7 (P) (+ Process, Personnel,
Wykład VII. Równowaga ogólna
Wykład VII Równowaga ogólna Efektywnośd w produkcji Założenia: 2 czynniki produkcji: kapitał (K) i praca (L) Produkcja 2 dóbr: żywnośd (f) i ubrania (c) Doskonała konkurencja na rynku czynników produkcji,
Rozdział XIII. Wielofunkcyjne leśnictwo jako element dobrobytu człowieka
Jakub Glura AR im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu Rozdział XIII Wielofunkcyjne leśnictwo jako element dobrobytu człowieka Wstęp Na przestrzeni dziejów las zawsze odgrywał dużą rolę w życiu człowieka
Podstawy ekonomii WSTĘP I EKONOMICZNE MYŚLENIE. Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz
Podstawy ekonomii WSTĘP I EKONOMICZNE MYŚLENIE Opracowanie: dr Tomasz Taraszkiewicz Wstęp ekonomiczne myślenie Wstęp - ekonomiczne myślenie wybrane myśli przewodnie Minimalizacja nakładów Maksymalizacja
Wycena klienta metodą dochodową a kosztową na przykładzie firmy usługowej
Roksana Kołata Dr Dariusz Stronka Wycena klienta metodą dochodową a kosztową na przykładzie firmy usługowej. Wstęp Ze względu na specyfikę działalności przedsiębiorstw usługowych ich wycena często nastręcza
Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia. Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW
Handel międzynarodowy teoria, korzyści, ograniczenia Jerzy Wilkin Wprowadzenie do ekonomii WNE UW Struktura wykładu Dlaczego istnieje handel międzynarodowy? Funkcja produkcji i możliwości produkcyjne gospodarki;
I. Podstawowe pojęcia ekonomiczne. /6 godzin /
PROPOZYCJA ROZKŁADU MATERIAŁU NAUCZANIA PRZEDMIOTU PODSTAWY EKONOMII dla zawodu: technik ekonomista-23,02,/mf/1991.08.09 liceum ekonomiczne, wszystkie specjalności, klasa I, semestr pierwszy I. Podstawowe
Co się dzieje kiedy dobro zmienia cenę?
Równanie Słuckiego Co się dzieje kiedy dobro zmienia cenę? Efekt substytucyjny w wyniku zmiany ceny jednego z dóbr zmienia się relacja cen pomiędzy dobrami, np. dobro, którego cena spada staje się relatywnie
Wprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami
Wprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami punkt 2 planu zajęć dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania
OTOCZENIE MARKETINGOWE
OTOCZENIE MARKETINGOWE OTOCZENIE PRZEDSIĘBIORSTWA......to zespół warunków i czynników zewnętrznych, które decydują o powodzeniu lub niepowodzeniu w osiąganiu celów przedsiębiorstwa STRUKTURA UKŁADU RYNKOWEGO
Wzorce zrównoważonej produkcji ujęcie regionalne
Wzorce zrównoważonej produkcji ujęcie regionalne Dr Tomasz Brzozowski Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Wydział Gospodarki Regionalnej i Turystyki w Jeleniej Górze Katedra Zarządzania Jakością i Środowiskiem
Mikroekonomia. Zadanie
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz 18.11.2007r. Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim wzorem
Finansowanie bez taryfy ulgowej
Finansowanie bez taryfy ulgowej Czego oczekują inwestorzy od innowacyjnych przedsiębiorców? Barbara Nowakowska Polskie Stowarzyszenie Inwestorów Kapitałowych CambridgePython Warszawa 28 marca 2009r. Definicje
Janina Godłów-Legiędź
Janina Godłów-Legiędź I. Mikroekonomia 1. Przedmiot ekonomii i pojęcia wstępne. Typy systemów ekonomicznych. 2. Rynki produktów. Popyt. Podaż. Cena. 3. Przedsiębiorstwo. 4. Teoria podziału. Rynki czynników
Ekonomista jako naukowiec. Myśleć jak ekonomista. W tym rozdziale odpowiemy na pytania: Ekonomiści odgrywają podwójną rolę:
2 Myśleć jak ekonomista P R I N C I P L E S O F MICROECONOMICS F O U R T H E D I T I O N N. G R E G O R Y M A N K I W PowerPoint Slides by Ron Cronovich 2007 Thomson South-Western, all rights reserved
Mikroekonomia. Joanna Tyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1
Mikroekonomia Joanna Tyrowicz jtyrowicz@wne.uw.edu.pl http://www.wne.uw.edu.pl/~jtyrowicz POWTORZENIE ZADAN Mikroekonomia WNE UW 1 Funkcję produkcji pewnego produktu wyznacza wzór F(K,L)=2KL 1/2. Jakim
Podejmowanie decyzji gospodarczych
Podejmowanie decyzji gospodarczych Zakres podejmowanych decyzji jest bardzo szeroki zarówno na poziomie przedsiębiorstwa jak i na szczeblu państwa. W każdym przypadku sensowna analiza wariantów decyzji
Dlaczego należy oceniać efektywność systemów wynagradzania? Kraków, 18.05.2015 r. Renata Kucharska-Kawalec, Kazimierz Sedlak
Dlaczego należy oceniać efektywność systemów wynagradzania? Kraków, 18.05.2015 r. Renata Kucharska-Kawalec, Kazimierz Sedlak Dlaczego należy oceniać efektywność systemów wynagradzania? Bo nakłady na wynagrodzenia
Mikroekonomia. Wykład 5
Mikroekonomia Wykład 5 Model czystej wymiany Brak produkcji, tylko zasoby początkowe, czyli nie wiadomo jak czynniki produkcji zostały przekształcone w produkt końcowy. Równowaga ogólna: wszystkie rynki
Mikroekonometria 9. Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński
Mikroekonometria 9 Mikołaj Czajkowski Wiktor Budziński Wielomianowy model logitowy Uogólnienie modelu binarnego Wybór pomiędzy 2 lub większą liczbą alternatyw Np. wybór środka transportu, głos w wyborach,
Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Z a i n w e s t u j m y r a z e m w ś r o d o w i s k o Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Program Czyste Powietrze Szkolenie dla pracowników socjalnych Ośrodków Pomocy Społecznej
Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający
Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby
Przedsiębiorstwo- samodzielna, samofinansująca się jednostka organizacyjna prowadząca działalność gospodarczą.
Przedsiębiorstwo- samodzielna, samofinansująca się jednostka organizacyjna prowadząca działalność gospodarczą. Przedsiębiorca- osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną,
Garść szczegółów tego co nowe: koszty eksploatacji, utrzymanie, wypadki, hałas, zmiany klimatyczne. Barbara Biniecka GDDKIA DPU-WPS Kraków
Garść szczegółów tego co nowe: koszty eksploatacji, utrzymanie, wypadki, hałas, zmiany klimatyczne Barbara Biniecka GDDKIA DPU-WPS Kraków AKK było, jest i będzie Było i nadal obowiązuje 1. Niebieska Księga,