hact , 4 haot technice świec japońskich. 4 Na podstawie strony internetowej:

Transkrypt

1 Zasosowanie echniki Heikin Ashi na rynku kapiałowym Krzyszof Borowski Opublikowany w: Sudia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, Zeszy Naukowy 66, Warszawa 26, sr Po raz pierwszy japońskie echniki inwesycyjne zosały wykorzysane na rynkach amerykańskich i europejskich na począku la dziewięćdziesiąych. Do podsawowych echnik japońskich zalicza się: świece japońskie, renko, kagi, przełamanie rzech linii i Ichimoku. Wykorzysanie ych echnik doprowadziło do zupełnie nowego posrzegania sił popyu i podaŝy rządzących cenami na giełdach amerykańskich i europejskich. Największą popularnością spośród wielu echnik japońskich cieszą się świece japońskie (w dalszej części arykułu będą one nazywane klasycznymi). Technika Heikin Ashi 2 sanowi pewnego rodzaju modyfikację ej meody, kórej głównym zadaniem jes wyeliminowanie szumu z klasycznej echniki świec japońskich. W wyniku prosych zbiegów orzymuje się znacznie lepszy obraz rendów i obszarów konsolidacji (baz). W echnice Heikin Ashi poszczególne ceny (hac, hao, hah, hal 3 ) niezbędne do uworzenia pojedynczej świecy orzymujemy przy pomocy nasępujących formuł 4 : ( O + H + L + C ) hac =, 4 hao + hac hao = 2 hah = max( H, hao, hac ) hal = min( L, hao, hac ) gdzie: C cena zamknięcia na sesji, C - cena zamknięcia na sesji -, O cena owarcia na sesji, O - cena owarcia na sesji -, H cena najwyŝsza na sesji, L cena najniŝsza na sesji, max(h, hao, hac ) maksimum z rzech cen: H, hao, hac, min(l, hao, hac ) minimum z rzech cen: L, hao, hac. Nisson S. Świece i japońskie inne echniki analizowania wykresów, WIG Press, Warszawa 996, Nison S. Japanese Candlesicks Chring Technique, New York Insiue of Finance, Englewood Cliffs, NY 99, Morris G. Wykresy świecowe, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 998 oraz Borowski K., Technika Ichimoku (renesans japońskiej echniki inwesowania), Sudia i Prace Kolegium Zarządzania i Finansów, Zeszy 9, Warszawa 2, sr Heikin oznacza w języku japońskim warość przecięną lub równowagę, naomias ashi słupek. Na podsawie Yamanaka Y. Charpoin Issue nr. 2/ 23 oraz Valcu D. Using he Heikin Ashi Technique, Technical Analysis of Socks and Commodiies nr. 2/24. 3 Sanowiące odpowiedniki ceny zamknięcia (C), owarcia (O), najwyŝszej (H) i najniŝszej (L) w klasycznej echnice świec japońskich. 4 Na podsawie srony inerneowej: hp:// z dnia.7.2 i srony inerneowej: hp:// z dnia.7.2.

2 Pozosałe reguły rysowania świec w ej echnice są idenyczne z obowiązującymi w echnice klasycznej świec japońskich. W meodzie Heikin - Ashi, podobnie jak ma o miejsce w echnice świec japońskich, inwesorzy mogą przy konsrukcji poszczególnych świec wykorzysywać róŝnego rodzaju horyzony czasowe: inraday, dzienny, ygodniowy, miesięczny ec. Technika Heikin Ashi moŝe być zasosowana zarówno na rynku akcji, indeksów, insrumenów pochodnych waluowym jak i na rynku owarów (commodiies). Na rys. - 4 przedsawione zosały wykresy cen PKN Orlen i Pekao w okresie r. w echnice Heikin Ashi i echnice klasycznych świec japońskich. Rysunek. Cena akcji PKN Orlen w echnice Heikin - Ashi Trend spadkowy Silny rend wzrosowy Konsolidacja //2 4/2/2 4/2/2 Konsolidacja 4/28/2 /4/2 /9/2 /2/2 /7/2 /2/2 /2/2 /3/2 6/3/2 6/8/2 6/3/2 6/6/2 6/2/2 6/24/2 6/29/2 7/4/2 Wykresy wykonane w echnice Heikin Ashi wydają się być wygładzonymi w sosunku do wykresów w klasycznej echnice świec japońskich. Seria białych świec w echnice Heikin Ashi doskonale uwidacznia rend wzrosowy panujący na wykresie danego waloru. DuŜe białe świece pozbawione są w większości przypadków cieni dolnych. Zaś seria świec czarnych rend spadkowy, a duŝe czarne korpusy wysępują bez cieni górnych. Luki cenowe, sosunkowo częso powsające na wykresach wykonanych w klasycznej echnice świec japońskich, znikają 6 w echnice Heikin Ashi. Nisson S. Świece i japońskie inne echniki analizowania wykresów, WIG Press, Warszawa 996, 6 Z uwagi na sosowane w echnice Heikin Ashi procedury obliczeniowe, luki cenowe z echniki świec japońskich zosają włączone do korpusów odpowiednich świec (moŝna zaem mówić o zmodyfikowanych świecach japońskich). Niesey uraa luk hossy i bessy zn. odpowiednich poziomów wsparcia i oporu, sanowi pewien mankamen meody Heikin Ashi.

3 Rysunek 2. Cena akcji PKN Orlen w klasycznej echnice świec japońskich PKN Polski Koncern Nafowy Augus Rysunek 3. Cena akcji Pekao w echnice Heikin Ashi Słabnięcie rendu Zmiana rendu Brak luki cenowej Konsolidacja Silny rend wzrosowy Trend spadkowy 2 4//2 4/2/2 4/2/2 4/28/2 /4/2 /9/2 /2/2 /7/2 /2/2 /2/2 /3/2 6/3/2 6/8/2 6/3/2 6/6/2 6/2/2 6/24/2 6/29/2 7/4/2

4 Rysunek 4. Cena akcji Pekao w klasycznej echnice świec japońskich PEKAO Bank Polska Kasa Opieki (., 46., 44., 44., +.) Augus Sepember Ocober November December 2 February March April May June July Jeśli długość korpusów świec saje się krósza fak en jes synonimem słabości rendu. MoŜna zaem wysunąć wniosek o zbliŝającej się korekcie. Z kolei świece o małych korpusach z duŝymi cieniami górnymi sanowią zapowiedź zmiany rendu na spadkowy. W okresie konsolidacji zazwyczaj wysępują świece o małych korpusach z duŝymi cieniami górnymi i dolnymi. MoŜliwe układy świec i cieni na wykresach Heikin Ashi przedsawione zosały w abeli nr.. Tabela. MoŜliwe układy świec na wykresie Heikin Ashi. Zachowanie rendu Obecny rend Wzrosowy Normalny rend ZwyŜkujące białe świece ZniŜkujące czarne świece. Trend saje się silniejszy ZwyŜkujące białe świece bez ZniŜkujące czarne świece cieni dolnych bez cieni górnych Trend saje się słabszy Ciała świec sają się mniejsze - uwaga na dolne cienie Ciała świec sają się mniejsze - uwaga na górne cienie Konsolidacja (baza) Świece o małych korpusach z długimi cieniami górnymi i dolnymi Świece o małych korpusach z długimi cieniami górnymi i dolnymi Zmiana rendu Świece o bardzo małych korpusach z długimi cieniami górnymi i dolnymi. Ten układ jes bardzo częso podobny do układu świec w konsolidacji. Świece o bardzo małych korpusach z długimi cieniami górnymi i dolnymi. Ten układ jes bardzo częso podobny do układu świec w konsolidacji.

5 Źródło: Opracowanie własne na podsawie Valcu D. Using he Heikin Ashi Technique, Technical Analysis of Socks and Commodiies nr. 2/24. W układzie klasycznych świec moŝliwe jes akŝe zasosowanie oscylaorów i wskaźników bazujących na echnice Heikin Ashi. Podsawowym oscylaorem moŝe być róŝnica ceny zamknięcia i owarcia w echnice Heikin - Ashi: DiffCO = hac hao, Na oscylaor DiffCO moŝe zosać nałoŝona zwykła średnia ruchoma np. 4 sesyjna. Oscylaor i jego średnia przedsawione zosały na rys. poniŝej. Jedną ze sraegii inwesycyjnych przy wykorzysaniu dłuŝszej średniej moŝe być poszukiwanie poziomów wykupienia i wyprzedania do przeprowadzania ransakcji sprzedaŝy i kupna. Np. wszyskie ransakcje wejścia na rynek akcji Pekao w momencie, gdy średnia ruchoma z oscylaora osiągała poziom wyprzedania okazały się niezwykle skueczne rys. 6. Rysunek. Cena PKN Orlen w układzie klasycznych świec wraz z oscylaorem DiffCO i jego średnią 4 sesyjną ruchomą.. Poziom wykupienia hadiffco - mov (.469).... Linia zero. -. Poziom wyprzedania haclose (3.97), haopen (3.42), HaDiffCO (.93298) Przyspieszenie rendu wzrosowego PKN Polski Koncern Nafowy (4.2, 4.3, 3., 3.9, +.4) Przyspieszenie rendu wzrosowego Augus Sepember Ocober November December 2 February March April May June July Na rys. a średnia ruchoma oscylaora DiffCo, b cena hac i hao oraz oscylaor DiffCO.

6 Rysunek 6. Cena Pekao w układzie klasycznych świec wraz z oscylaorem DiffCO i jego średnią 4 sesyjną ruchomą. 2 - Poziom wykupienia hadiffco - mov ( ) Poziom wyprzedania Linia zero 2 - haclose (44.7), haopen (43.988), HaDiffCO (.766) - Wzrosowy 2 2 PEKAO Bank Polska Kasa Opieki (., 46., 44., 44., +.) 2 Augus Sepember Ocober November December 2 February March April May June July Na rys. 6a średnia ruchoma oscylaora DiffCo, 6b cena hac i hao oraz oscylaor DiffCO. Zakup akcji w momencie, gdy średnia ruchoma z oscylaora DiffCO osiągała poziom wyprzedania prowadziły do nabycia walorów w lokalnym dołku cenowym. Jeszcze innym rozwiązaniem jes nałoŝenie na jednym wykresie oscylaora DiffCO i jego średniej np. 3 sesyjnej. W momencie, gdy róŝnica oscylaora i jego średniej jes większa od zero urzymujemy pozycję długą, a w przeciwnym wypadku pozycję króką rys. 7. Jes o bardzo agresywny sposób inwesowania w układzie dziennym.

7 Rysunek 7. Zasosowanie oscylaora DiffCO i jego średniej do inwesowania w układzie dziennym. HaDiffCO (-.2442) - - hadiffco - mov (.4) PEKAO Bank Polska Kasa Opieki (43., 44., 42., 43., -.) 2 2 K K D D K D K D K D D D K D K K D D K D K K D K D D K D K K D Augus Sepember Ocober November December 2 February March April May June July V Na rys. 7a Oscylaor DiffCO i jego 3 sesyjna średnia ruchoma, 7b RóŜnica oscylaor DiffCO i jego 3 sesyjnej średniej. Linie pionowe oznaczają momeny przeprowadzenia ransakcji liery D i K na dole ekranu oznaczają odpowiednio pozycję długą i króką. Sreszczenie Japońskie meody inwesycyjne cieszą się w ciągu osanich dwudziesu la duŝym zaineresowaniem inwesorów. Technika Heikin Ashi sanowi pewnego rodzaju modyfikację meody klasycznych świec japońskich. Dzięki zmodyfikowanym procedurom usalania cen zamknięcia, owarcia, najwyŝszej i najniŝszej świecy w ej echnice inwesorzy orzymują bardziej klarowny (filracja szumu) obraz syuacji na analizowanym wykresie.