WYKRESY ŚWIECOWE FORMACJE KONTYNUACJI

Transkrypt

1 WYKRESY ŚWIECOWE FORMACJE KONTYNUACJI ŚWIECE JAPOŃSKIE Świece japońskie są jedną z najstarszych metod analizowania wykresów. Do Europy oraz Stanów Zjednoczonych dotarła dosyć późno, bo dopiero w latach 90. Obecnie wskazania świec to dla wielu profesjonalnych inwestorów podstawowy warsztat analityczny, który dosyć dobrze przyjął się także w Polsce. Do zbudowania świecy japońskiej potrzebne są cztery elementy: cena otwarcia z badanego okresu, cena zamknięcia z badanego okresu, najniższa cena z badanego okresu, najwyższa cena z badanego okresu. Świece japońskie, dzięki temu, że analizują przyczynę, a nie skutek, oferują możliwość szybkiej obserwacji psychologii krótkoterminowych działań na rynku. Nie należy absolutnie ignorować faktu, że emocje inwestorów - strach, chciwość i nadzieja - w bezpośredni sposób wpływają na kursy papierów wartościowych. Statystyka nie jest w stanie dokonać pomiaru psychologii rynku; do analizy zmian czynników psychologicznych musi zostać użyta pewna forma analizy technicznej. To właśnie świece japońskie odczytują zmiany w sposobie postrzegania wartości przez inwestorów. Znajduje to następnie odzwierciedlenie w ruchu kursów papierów wartościowych. Świece, będąc czymś więcej niż tylko metodą rozpoznawania formacji, pokazują współzależności pomiędzy kupującymi a sprzedającymi. Wykresy konstruowane za pomocą świec japońskich umożliwiają bezpośredni wgląd w rynki finansowe, co nie jest łatwe przy wykorzystaniu innych metod sporządzania wykresów. Działają one dobrze zarówno w przypadku papierów wartościowych, jak i towarów. Pokrewne techniki analizy technicznej, takie jak filtrowanie świec czy wykresy świecowe z uwzględnieniem obrotu, wzbogacą analizę o nowe możliwości. Formacja świecowa może zawierać jedną świecę lub kilka, rzadko jednak więcej niż pięć lub sześć. Większość formacji świecowych posiada swoje przeciwstawne odpowiedniki. Oznacza to, że każda formacja zapowiadająca wzrost posiada swoją odpowiedniczkę zapowiadającą spadek. Podstawową różnicą pomiędzy nimi jest ich relatywne umiejscowienie w krótkoterminowym trendzie rynku. Nazwy formacji zapowiadających spadek i wzrost mogą, choć nie jest to regułą, być takie same. Część formacji ma identyczną konstrukcję, lecz posiada różne nazwy. Każdy rysunek, przedstawiający daną formację, będą poprzedzały trzy niewielkie pionowe kreski. Mają one na celu jedynie przedstawienie aktualnego trendu na rynku i nie powinny być w żaden sposób wiązane z omawianą formacją. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 1

2 Tasuki poniżej luki cenowej Klasyczna formacja tasuki pojawia się, gdy otwarcie kolejnej świecy następuje na niższym poziomie niż zamknięcie poprzedzającej ją świecy białej, a zamknięcie ma miejsce także poniżej kursu minimalnego z dnia poprzedniego. Kiedy natomiast otwarcie następuje na wyższym poziomie niż zamknięcie poprzedzającej świecy czarnej, a zamknięcie ma miejsce powyżej kursu maksymalnego z dnia poprzedniego, mamy do czynienia z sytuacją odwrotną. Słowo tasuki oznacza szarfę podtrzymującą rękawy". Formacja tasuki z luką cenową składa się ze świecy typu tasuki, występującej po luce cenowej utworzonej zgodnie z kierunkiem dotychczasowego trendu rynku. Tasuki powyżej luki cenowej Formacja tasuki powyżej luki cenowej składa się białej świecy, która ukształtowała się po luce cenowej powyżej poprzedniej białej świecy, oraz występującej po niej świecy czarnej, której zamknięcie następuje wewnątrz luki cenowej. Otwarcie ostatniej świecy musi ponadto mieć miejsce na poziomie korpusu drugiej białej świecy. Istotnym elementem jest fakt, że luka cenowa, utworzona pomiędzy pierwszą a drugą świecą, nie zostaje wypełniona. Chodzi o to, aby inwestorzy mogli zająć pozycje długie na zamknięciu tego ostatniego dnia. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 2

3 Biała dwójka hossy Japońska literatura omawia formacje dwóch kolejno występujących świec, zarówno białych, jak i czarnych, lecz wskazuje, że pojawienie się dwóch takich samych świec obok siebie oznacza okres zastoju na rynku lub martwy punkt. Formacją, która ma pewne znaczenie, jest formacja dwóch białych świec utworzonych powyżej luki cenowej w kierunku dotychczasowego trendu rynku. Na wykresie, po utworzeniu się luki cenowej powyżej poprzedniej białej świecy, pojawiają się obok siebie dwie białe świece podobnej wielkości. Mają one nie tylko podobną wielkość, lecz także bardzo zbliżone do siebie poziomy kursów otwarcia. Formacja białej dwójki hossy nosi także nazwę białej dwójki powyżej luki cenowej (uwappanare narabi aka) Biała dwójka bessy Dwie kolejne białe świece, które zostają utworzone poniżej luki cenowej, są zjawiskiem naprawdę rzadkim. Formacja ta nosi także nazwę białej dwójki poniżej luki cenowej. Pomimo to, co wydaje się oczywiste, te dwie białe świece uważane są za okres pokrywania pozycji krótkich. Sytuacja ta, podobnie jak wiele innych formacji kontynuacji, przedstawia okres odpoczynku lub okres dokonywania zakupów na rynku. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 3

4 Trójka hossy W trendzie wzrostowym tworzy się wysoka biała świeca. Po wysokiej świecy pojawia się grupa świec o niskich korpusach, które wskazują na występowanie pewnego oporu w dotychczasowym trendzie. Świece te są generalnie koloru czarnego, lecz, co najważniejsze, wszystkie ich korpusy znajdują się w zakresie zmian kursów pierwszej wysokiej białej świecy, zasięg zmian kursów obejmuje także cienie. Otwarcie ostatniej świecy (zazwyczaj piątej z kolei) następuje powyżej poziomu zamknięcia poprzedniego dnia korekty, a jej zamknięcie ma miejsce na nowym, maksymalnym poziomie. Trójka bessy Formacja trójki bessy jest dokładnym przeciwieństwem formacji trójki hossy. Na rynku trwa trend spadkowy, co znajduje wyraz w utworzeniu się wysokiej czarnej świecy. Podczas kolejnych trzech sesji tworzą się świece o niskich korpusach, które ułożone są w kierunku przeciwnym do dotychczasowego trendu. Najkorzystniej jest, jeśli korpusy świec okresu korekty mają kolor biały. Korpusy wszystkich tych świec pozostają w zasięgu zmian kursów pierwszej czarnej świecy. Otwarcie kolejnej i ostatniej już świecy tej formacji powinno nastąpić w pobliżu poziomu zamknięcia sesji poprzedniej, a jej zamknięcie na nowym, minimalnym poziomie. Okres odpoczynku na rynku zakończył się. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 4

5 Rozstanie Formacja rozstania składa się ze świec o tym samym poziomie kursu otwarcia, lecz posiadających korpusy w przeciwnych kolorach. Formacja rozstania jest podobna do formacji spotkania, posiada jednak przeciwną wymowę. Druga świeca w obydwu tych formacjach jest świecą typu zatrzymania. Formacja o charakterze wzrostowym ma białą świecę typu zatrzymania, natomiast formacja o wymowie spadkowej świecę zatrzymania czarną. Czasami formacja ta nosi nazwę formacji podziału. Przeczekanie Formacja przeczekania jest zmodyfikowaną wersją formacji trójki hossy. Trzy pierwsze świece tej formacji układają się podobnie jak w przypadku formacji dwóch kruków powyżej luki cenowej, z tym jednak wyjątkiem, iż druga czarna świeca (trzecia sesja) spada do poziomu korpusu pierwszej wysokiej białej świecy. Następnie pojawia się kolejna niewielka czarna świeca, której zamknięcie następuje na jeszcze niższym poziomie, lecz nadal na poziomie pierwszego, białego korpusu. Otwarcie piątej świecy ma miejsce na wyższym poziomie, po którym następuje silny wzrost aż do poziomu zamknięcia. Zamknięcie ma miejsce powyżej maksymalnego kursu najwyżej położonej z trzech poprzednich czarnych świec. Taka sytuacja sugeruje, że trend wzrostowy będzie kontynuowany, i w tym miejscu inwestorzy mogą zająć nowe pozycje. Formacja przeczekania ma o wiele silniejszą wymowę jako formacja kontynuacji niż formacja trójki hossy. Świece korekcyjne znajdują się w tym przypadku generalnie na wyższym poziomie niż świece z formacji trójki hossy. Innymi słowy, formacja przeczekania nie oznacza takiego odpoczynku czy przerwy w trendzie, jaki ilustruje formacja trójki hossy. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 5

6 Uderzenie trójki hossy W silnym trendzie wzrostowym pojawiają się trzy białe korpusy gdzie zamknięcie każdej następnej świecy jest powyżej ceny zamknięcia świecy poprzedniej. Powstaje w ten sposób formacja trzech białych żołnierzy, która niespodziewanie zostaje skorygowana prze silny impuls spadkowy. Presja strony podażowej jest tak silna że doprowadza do utworzenia długiej czarnej świecy, której cena zamknięcia (dolna krawędź świecy) znajduje się poniżej otwarcia pierwszej białej świecy. Mimo silnej presji strony podażowej na ogół taki układ świec wskazuje na dalszy wzrost. Uderzenie trójki bessy Formacja uderzenia trójki składa się z czterech świec i pojawia w jednoznacznie określonym trendzie. Można ją uważać za rozszerzoną wersję formacji trzech czarnych kruków (przypadek spadkowy) lub formacji trzech białych żołnierzy (przypadek wzrostowy). Formacja uderzenia trójki przedstawia okres odpoczynku lub przerwy; odpoczynek ten trwa jednak tylko jeden dzień. Przerwy w trendzie prawie zawsze są dla niego korzystne. Część japońskich źródeł uważa spadkową wersję formacji uderzenia trójki za formację oszukania trzech kruków. Wzrostowy przypadek tej formacji mógłby być zatem nazwany formacją oszukania trzech żołnierzy. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 6

7 Trójka powyżej luki cenowej Jest to dość prosta formacja, bardzo podobna do formacji tasuki powyżej luki cenowej oraz tasuki poniżej luki cenowej, tworzących się w jednoznacznym, silnym trendzie. Luka cenowa pojawia się pomiędzy dwiema świecami o tym samym kolorze korpusu. Kolor ten powinien odzwierciedlać trend rynku. Otwarcie trzeciej sesji następuje na poziomie korpusu drugiej świecy, a zamknięcie ma miejsce na poziomie korpusu świecy pierwszej (następuje połączenie pierwszej i drugiej świecy), co powinno spowodować utworzenie się świecy o przeciwnym do dwóch pierwszych świec kolorze. W tradycyjnej terminologii powoduje to zamknięcie luki cenowej. Trójka poniżej luki cenowej Trójka poniżej luki cenowej jest formacją kontynuacji trendu spadkowego. W trakcie kontynuacji spadku na rynku presja strony podażowej powoduje ukształtowanie dwu świec z czarnymi korpusami. Między pierwszą i drugą świecą widoczna jest spadkowa luka cenowa. Trzecia świeca ma kolor biały, a jej korpus zamykając spadkową lukę cenową w sposób mylny sugeruje odwrócenie tendencji spadkowej na rynku. Jednak taki układ cenowy złożony z trzech świec w przeważającej liczbie przypadków wskazuje na dalszy spadek. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 7

8 Pod szyją W trendzie spadkowym po utworzonej świecy z czarnym korpusem powstaje biały korpus z niewielkim dolnym cieniem. Formacja pod szyją jest nie rozwiniętą wersją formacji przenikania. Na wykresie tworzy się formacja podobna do formacji przenikania, z tym jednak wyjątkiem, że biały korpus drugiej świecy osiąga jedynie poziom kursu minimalnego z sesji poprzedniej. Na szyi Formacja na szyi jest również zmodyfikowaną lub nie rozwiniętą wersją formacji przenikania. Zamknięcie drugiej świecy o białym korpusie następuje w pobliżu poziomu zamknięcia poprzedniej czarnej świecy, w dolnej części jej korpusu. Powyższa definicja wymaga, aby zamknięcie nastąpiło na poziomie korpusu poprzedniej świecy, a dokładnie nieco powyżej jej poziomu zamknięcia. Zamknięcie następuje zatem na nieco wyższym poziomie niż w przypadku formacji na szyi, jednak różnica ta jest nieznaczna. Jeśli zamknięcie pierwszej świecy ma miejsce na poziomie kursu minimalnego z tej sesji (świeca typu marubozu zamknięcia), formacje pod szyją oraz na szyi wyglądają praktycznie tak samo. Wyrzucenie Formacja ta jest trzecią już pochodną formacji przenikania. Formacja wyrzucenia ma silniejszy charakter niż formacje pod szyją oraz na szyi, lecz pomimo to nie udaje się jej osiągnąć w momencie zamknięcia notowań poziomu powyżej środka korpusu świecy z sesji poprzedniej. Otwarcie drugiej sesji następuje zazwyczaj po znacznie większej luce spadkowej niż w przypadku formacji pod szyją oraz na szyi. Powoduje to utworzenie się wysokiej białej świecy i zanim zwiększymy nasze krótkie pozycje, musimy koniecznie poczekać na potwierdzenie. ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 8

9 ZBIORCZE ZESTAWIENIE FORMACJI KONTYNUACJI TRENDU W opracowaniu wykorzystano materiały z książki : Wykresy świecowe - Gregory L. Morris ZESPÓŁ REKOMENDACJI I ANALIZ GIEŁDOWYCH DEPARTAMENT KLIENTÓW DETALICZNYCH 9