SILNA i AKTYWNA. Ko b i e c y p u n k t w i d z e n i a n a s p r a w y z a w o d o w e. Trochę psychologii Sprawdź, w czym jesteś najlepsza

Transkrypt

1 Ko b e c y p u n k t w d z e n a n a s p r a w y z a w o d o w e Trochę psycholog Sprawdź, w czym jesteś najlepsza Trochę psycholog Jak długo być aktywną ceszyć sę pracą? Morze możlwośc Etat, spółdzelna, a może wolontarat? Morze możlwośc Gdze szukać pomocy, gdy kepsko z pracą Morze możlwośc Przedsęborczość jest kobetą Sukces w bznese blżej nż myślsz!

2

3 Ko b e c y p u n k t w d z e n a n a s p r a w y z a w o d o w e 02 Od autorów ceszmy sę dłużej aktywnoścą zawodową 03 Garść statystyk kobety na rynku pracy Trochę psycholog 04 Psycholog Agneszka M. Staroń o tym jak rozpoznawać mocne strony mądrze stawać cele 08 Trener Małgorzata Czubn radz jak odnaleźć sę po utrace pracy w dojrzałym weku Morze możlwośc Własna frma gdze szukać wskazówek czy warto założyć, opowadają kobety sukcesu w różnym weku Modna spółdzelczość co to jest dla kogo? 21 Stowarzyszena fundacje alternatywa dla etatu 23 Co dobrego w wolontarace? 25 Elastyczne formy zatrudnena ACTIV ACTIV 50+ bezpłatne rozwązana dla kobet (ne tylko po pęćdzesątce) 27 Matka na rynku pracy 28 Gdze szukać kursów szkoleń? 30 A może staż zawodowy?

4 Od autorów Ceszmy sę dłużej aktywnoścą zawodową. Zacznjmy od dobrej wadomośc żyjemy coraz dłużej. Kobety żyją średno 81 lat, mężczyźn 8 lat krócej. Skoro żyjemy dłużej dłużej pracujemy, od 2013 wek emerytalny w Polsce jest stopnowo podwyższany, tak aby docelowo wynosł 67 lat, czyl obok Norweg był najdłuższym okresem aktywnośc zawodowej na śwece. I to kolejna dobra wadomość, bo praca, zdanem psychologów to samo dobro: zaspokaja nasze ważne potrzeby: zwązku ze społeczeństwem, przynależnośc do grupy, szacunku. Dobra praca uczy kreatywnośc, aktywzuje, utrzymuje w śwetnej kondycj, moblzuje do dzałana, przedłuża życe. Dowód ofcjalne najdłużej żyjącym polskm pracownkem był laureat konkursu Gazety Wyborczej Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych Lewatan 95 letn kaletnk Felks Grejcun. Neofcjalne to najstarsza wcąż czynna 100 letna polska aktorka Danuta Szafarska. Wcąż pękna, wcąż aktywna, wcąż nagradzana. Pękne, prawda? Ta broszura została stworzona właśne po to, aby węcej tych starszych tych młodych mogło ceszyć sę pracą. I dokładne tak ceszyć sę pracą, a ne traktować jej jako konecznośc czy jedyne źródła dochodów. Jak to zrobć? Sprawć, żeby praca była naszą pasją, a jeśl to nemożlwe to choć dostosowaną do naszych potrzeb, osobowośc, kompetencj, sytuacj życowej, zanteresowań. Podpowemy, jak to zrobć. 2

5 Garść statystyk Kobety na rynku pracy Pora na perwszą z dwóch złych wadomośc, którą dzś przeczytace. Postaramy sę ją jednak przedstawć Wam jako szansę: wg danych Mnsterstwa Pracy Poltyk Społecznej rokroczne zwększa sę lczba kobet, która po urodzenu wychowanu dzecka stają sę bezrobotnym. W cągu sedmu lat ch lczba wzrosła aż o 50% pod konec lstopada 2014 r. wynosła osób (przeszło 12,4% wszystkch bezrobotnych). Obrazowo: to tak jakby ne pracowały dwa średnej welkośc masta, dawnej stolce województw: np. Kelce Legnca. Drugą złą wadomoścą jest trudna sytuacja na rynku pracy osób po 50. roku życa szczególne kobet. To jedna z grup społecznych najbardzej narażonych na wykluczene zawodowe społeczne: ne dość, że jak welu dojrzałych pracownków często już blsko pęćdzesątk lądują na bruku, to jeszcze z reguły mają pod opeką starych nedołężnych rodzców. Kobet 50+ będze wkrótce statystyczne jeszcze węcej szacuje sę, że w 2035 co trzec Polak będze mał 60 lub węcej lat! Wymus to koneczność wprowadzena welu zman na rynku pracy (a może równeż kolejnych zman w systeme emerytalnym), ale same zanteresowane, by ne wypaść z rynku pracy, muszą podejmować dzałana podobne do tych, które podejmują osoby młode (rozwój, podnoszene kompetencj, wzmacnane słabych stron). Choć matk wracające na rynek pracy kobety 50+ próbujące sę na nm utrzymać to grupy wymagające najwększego wsparca, tak naprawdę każda hstora jest nna. I każda wymaga nnego szczęślwego zakończena. Może ta broszura pomoże je odnaleźć? Tabela 1: Udzał bezrobotnych (ogółem lub danej grupy) wśród aktywnych zawodowo (ogółem lub danej grupy). Dane BAEL za: Kobety mężczyźn na rynku pracy, GUS

6 Trochę psycholog Jak trafne rozpoznawać swoje mocne strony mądrze stawać cele radz psycholog Agneszka M. Staroń Co zrobć, kedy w naszej głowe zakełkuje myśl o założenu własnej frmy? Dać szansę jej sę rozwnąć! Jak? Zacznjmy od wzmacnającego pokazującego nasze mocne strony ćwczena, zaproponowanego przez psycholog Agneszkę M. Staroń. Osobę tym bardzej warygodną, że sama przeszła cekawą drogę zawodową od pracownka luksusowego salonu optycznego do trenera. Co dobrze umem? słuchanej opoweśc. Ne odnosce sę do całej swojej znajomośc (węcej to może być Wasze perwsze a nawet jedyne spotkane) tylko do tego, co wynka z opoweśc. Oczywśce powtarzace tę procedurę tak, żeby każdy z uczestnków zadana mał możlwość opowedzena swojej hstor, a pozostal przygotowana dla nego nformacj zwrotnych na karteczkach. Jeśl opoweśc będą krótke (generalne pownny trwać 5 7 mnut to ne jest festwal mówców ) to możece zrobć węcej nż jedną rundę. Rekwzyty: przygotuj dużą lość karteczek post t lub małych notatkowych coś do psana 1. Zberz grupę 3 4 osób, które zastanawają sę nad zmaną zawodu lub właśne rozpoczęły nową dla sebe dzałalność chcą utwerdzć sę w przekonanu, że to dobry pomysł bądź dowedzeć jake swoje mocne strony mogą wykorzystać by osągnąć sukces. Usądźce przy stole. Każdy z długopsem stoskem karteczek. 4. Po każdej opoweśc odsuwace na bok stertę karteczek z zaznaczenem dla kogo są one nformacją zwrotną (przy czyjej opoweśc były zapsywane). Moje dośwadczene trenerske mów, że zapsane karteczk należy sobe wzajemne rozdać na końcu po wszystkch opoweścach. Inaczej trudno sę skupć na słuchanu koleg / koleżank przy stole bo sę przegląda własne karteczk szuka wyjaśneń / doprecyzowań. A na to jest śwetny czas właśne na końcu po wszystkch opoweścach. 2. Nech każdy z Was kolejno, opowe jakąś hstorę ze swojego życa zawodowego. Wybraną tak, by opsywała konkretną trudność dzałana podjęte przez osobę opowadającą oraz efekty tych dzałań. 3. W czase kedy jedna osoba opowada, pozostałe uważne słuchają wypsują na kartkach (w trakce słuchana, na beżąco, żeby ne zapomneć, ndywdualne, po cchu) mocne strony osoby opowadającej, które z jej opoweśc wynkają. Zapsują po jednym elemence na karteczce (np. na jednej karteczce cerplwa, na drugej skuteczne dzała w strese td.). Zapsywane w ten sposób pownno być wszystko co każdemu ze słuchaczy przyjdze do głowy w wynku Cekawa jestem czego sę o sobe po wykonanu tego ćwczena dowece Dla mne nektóre nformacje zwrotne były bardzo młą nespodzanką ) 4

7 branży optycznej do reklamy zewnętrznej, z korporacj na swoje ) jak ewolucyjne (od trenera do coacha konsultanta bznesowego). Od razu przyznam, że ta druga śceżka była znaczne przyjemnejsza. Rewolucje zwykle bardzej stresują. Chyba, że jesteśmy do nch dobrze przygotowan. Na przykład dlatego, że zawód wykluwa sę z pasj, hobby czy z realzowanych od dawna zanteresowań. Jednak nezależne od śceżk dochodzena do nowego zawodu początkowo zwykle towarzyszy nam nepewność. Czy faktyczne to potrafę?, czy dam radę robć to samodzelne?, czy wystarczająco dobrze wywążę sę z podjętych zobowązań? tp. Próbując kedyś ułatwć odpowedź na take podobne pytana uczestnkom warsztatu, który małam prowadzć, wyszukałam gdześ ( nawet ne pamętam już gdze ) ćwczene, które m sę spodobało a potem także sprawdzło sę w dzałanu. To właśne jest to ćwczene, które zaproponowałam na początku. Zanm zaczęła Pan pomagać ludzom zmenać swoje życe zawodowe, uczyć ch aktywnośc, pomagać w zmanach, sama przeszła Pan dość cekawą drogę zawodową. Agneszka M. Staroń: Tak, pracę na etace zaczęłam od funkcj kobety za ladą w ekskluzywnym zakładze optycznym. Z jednej strony był to rodzaj rozbegówk zawodowej rynek pracy zmenał sę w tamtych czasach błyskawczne chyba potrzebowałam przyjrzeć sę temu zastanowć nad swom mejscem (choć wtedy tego tak śwadome ne nazywałam ). Po pewnym czase trafłam do zupełne nowej w Polsce branży reklamowej. W następnym kroku stałam sę w tej branży PR owcem. Potem już poza reklamą blżej edukacj menedżerem w mędzynarodowym koncerne, który właśne startował w Polsce. To było dośwadczene etatowe. Skąd wzęła sę decyzja o rozpoczęcu dzałalnośc na własny rachunek? AMS: Decyzja o własnej frme wykluwała sę długo. A na fnszu zostałam do nej w pewnym sense zmuszona przez czyjeś decyzje podjęte z dala od Polsk oraz mojego wpływu. Zaczęłam od projektów PR owych promocyjnych poneważ na tym sę znałam. Małam też kontakty, zatem to właśne było m najłatwej sprzedać. Wedzałam już wtedy, że chcę być trenerem bznesowym, ale potrzebowałam czasu na rozwjane kwalfkacj upewnene sę, że to właścwy kerunek. A kedy okrzepłam w tej rol, zaczęłam ją rozwjać uzupełnać w ten sposób stałam sę coachem, medatorem, konsultantem, facyltatorem, mentorem W mędzyczase przetłumaczyłam ksążkę (czy jestem tłumaczem? pewne ne, ale wem, że w raze potrzeby mogłabym nm być), napsałam wele artykułów (czy jestem dzennkarką raczej ne ) a teraz zaczęłam psać bloga ( neśmało nazywać sebe także blogerką). Agneszka M. Staroń psycholog, coach, medatorka, blogerka, ekspertka radowej Trójk, właśccelka frmy MAGA Consultng. Na pytane czy lepsze są zmany rewolucyjne, wywracające nasze życe do góry nogam, czy spokojne ewolucyjne zmany, trzeba chyba odpowedzeć, że tak, tak? Prowadz szkolena warsztaty dla różnych grup pracownczych. Drogę od etatu do własnej frmy zna z dośwadczena. AMS: Właśne tak. Moja hstora pokazuje, że zmany były zarówno rewolucyjne (zza lady do reklamy, z 5

8 NASZ EKSPERT RADZI Kus Cę własny bznes? Przemyśl najperw 10 kwest 1 Zastanów sę co lubsz robć nastroju, prawdopodobne Twoja lsta ne będze zbyt długa. Znam przypadek, kedy nastoletna córka umała wymenć węcej mocnych stron swojej mamy nż sama mama Ne zrażaj sę popytaj rodznę, przyjacół, współpracownków. I zapsz oraz ZAAKCEPTUJ to, co powedzą. To ch punkt wdzena być może dostrzegają węcej nż Ty. Węcej dobrego ) Wykorzystaj to zarówno do poprawena swojego nastroju jak budowana własnych planów zawodowych życowych. Powodzena! Ne jest prawdą, że praca zawodowa pasja to dwa odrębne śwaty. Nasza kultura pracy, zwłaszcza ta sprzed przeman ustrojowych wmówła nam, że praca to jedno, a zamłowane to druge. A to neprawda na szczęśce coraz węcej ludz, pasjonatów sę o tym przekonuje otwerając wnarne, plantacje lawendy (co wydaje sę przeceż dość szalone w naszym klmace), mejske ogródk warzywne, małe browary. Ich pasja przynos m dochody, wcale ne małe jeszcze wększą satysfakcję. 4 2 Nadaj swemu marzenu o własnej frme postać ustrukturalzowanego celu. Nech twój cel będze SMART, czyl: Pomyśl o tym, co lubłaś robć zanm weszłaś w codzenność dorosłośc stąd zaczerpnj nsprację do zmany Welbcel seralu Na Wspólnej nech zachęc postać Mchała Brzozowskego, budowlańca, który marzył o śpewe pasję tę zaczął realzować. 3 Określ cel Sprecyzowany Merzalny Ambtny Realstyczny Termnowy Porozmawaj ze znajomym 5 Zapytaj ch o swoje mocne słabe strony. Kup lub wypożycz znakomtą ksążkę Jakego koloru jest twój spadochron autorstwa Rcharda Bollesa. Dzęk zaproponowanej przez autora dokładnej analze samego sebe, swoch upodobań, dokładne zaplanujesz swoją drogę zawodową tak, aby była zgodna z twom charakterem potrzebam. Dowaduj sę jak najwęcej o swoch słabych mocnych stronach. Słabych żeby nad nm pracować, mocnych żeby sę nm ceszyć je wykorzystywać. Zacznj od dentyfkacj zestawena w jednym mejscu swoch mocnych stron. Zapsz wszystko, w czym jesteś dobra. Od smażena przepysznej jajeczncy, poprzez robene skomplkowanych tabelek w Excelu, po umejętne prowadzene ważnych negocjacj czy śwetne dzałane pod wpływem stresu, blskego termnu, netypowej sytuacj. Jeśl jesteś w kepskm Zapsz wzualzuj swój cel Zamknj oczy zobacz jak będze C wtedy, kedy swój cel osągnesz, jak będzesz sę czuć, jak będze wyglądało wtedy Twoje życe zawodowe osobste. Są różne sposoby na sprawdzene kompetencj przedsęborczych Jeden z nch to Test kompetencj ACTIV 50+, stworzony dla osób poszukujących nowej drog zawodowej. Dagnozuje on skłonność do podejmowana ryzyka, nnowacyjność proaktywność: kompetencje ważne szczególne dla przyszłej bzneswoman. Oceń czy nadajesz sę do prowadzena frmy na Test jest całkowce bezpłatny. 6

9 6 8 Zrób naradę rodznną Porozmawaj z najblższym, le czasu penędzy możesz pośwęcć na realzację celu. Czy jakego możesz oczekwać wsparca. Jak dług czas możesz ponosć straty w frme tp., td. Ne zrażaj sę, jeśl rodzna, blscy początkowo skrytykują twój pomysł ne traktuj tego jako ataku. Rodzna po prostu jak każdy, jak Ty, bo sę zman, rewolucj, neznanego. Daj jej czas na oswojene sę z potencjalną zmaną. 7 Spotkaj sę z coachem lub doradcą zawodowym Pytana zadawane przez osobę z zewnątrz mogą być nezwykle pomocne przy planowanu dzałalnośc własnej frmy. Pamętaj, Ty znasz właścwe odpowedz, coach zna właścwe pytana ) 9 Zastanów sę km będą Two klenc Wara, że Klenc sam sę znajdą, to wara w cuda, a te zdarzają sę dość rzadko. Dlatego dobrze zastanów sę km będą two klenc, jak sę o Tobe dowedzą, jak do nch trafsz, czego potrzebują. Dostrzegaj nagradzaj własne sukcesy w dążenu realzacj celu Podzel cel na mnejsze podcele cesz sę każdym najmnejszym krokem w kerunku własnej, wymarzonej frmy. 10 To ważne Zastanów sę czy Twój cel zgodny jest z twom systemem wartośc. Jak racjonalne zaplanować własną dzałalność? Można w tym celu skorzystać z Nawgatora przedsęborczośc ACTIV 50+, dostępnego bezpłatne na Nawgator poprowadz każdego za rękę przez cały proces planowana, budowana weryfkacj bznesplanu, po oszacowane opłacalnośc naszego pomysłu. 7

10 Trochę psycholog Jak odnaleźć sę w rzeczywstośc po utrace pracy w późnym weku rozpoznawać swoje mocne strony mądrze stawać cele radz trener Małgorzata Czubn Szczególne trudną sytuacją na rynku pracy mają osoby dojrzałe, które utracły pracę, często bez własnej wny wol. To bardzo częste zjawsko, zgodne ze statystykam, to osoby w weku 50+ najczęścej tracą pracę w Polsce, mn. z powodu przepsu zapewnającego osobom dojrzałym czteroletn okres ochronny przed przejścem na emeryturę. Część pracodawców rozstaje sę z pracownkam tuż przed osągnęcem weku ochronnego ne chcą meć problemów z ch zwolnenem, gdy wymagać tego będze nteres frmy. O tym jak sobe poradzć po strace pracy tuż przed emeryturą rozmawamy z ekspertem Małgorzatą Czubn, Career Coachem, Konsultantką ds. Outplacementu, Trenerem. A przede wszystkm osobą pozytywne nastawoną do życa ludz. Na co dzeń pracuje Pan z osobam, które nejednokrotne, w dojrzałym weku stracły pracę. Jake ma Pan dla nch rady, przemyślena? Pytamy o osoby dojrzałe, bo właśne m szczególne trudno odnaleźć sę po strace pracy. częścą naszego życa. Co zrobć, aby życe zawodowe było długe satysfakcjonujące mmo trudnośc na rynku pracy? MS: Jesteśmy zoblgowan do cągłego odśweżana naszych umejętnośc, poszerzana wedzy, nauk języków obcych oraz obsług komputera. Doskonałą ofertą edukacyjną dysponują Unwersytety Otwarte (dla osób dorosłych, nezależne od ch wykształcena, statusu społecznego czy poglądów społeczno Małgorzata Czubn: Każdego z nas czeka dojrzałość, a potem jeseń życa. W zwązku z coraz późnejszym przechodzenem na emeryturę, naszym wspólnym celem, zadanem ne na jutro, ale na dzś pownna stać sę zmana podejśca do zatrudnana kandydatów 50+. Należy elmnować dyskrymnację na rynku pracy z powodu weku. W USA już w 1967 roku wprowadzono ustawę antydyskrymnacyjną (The Age Dscrmnaton n Employment Act). Polska pownna podążać tą drogą, aby ułatwć starszym pracownkom normalny dostęp do rynku pracy. Praca przez całe życe dla jednego pracodawcy stała sę przeżytkem. Zmany są ntegralną 8

11 poltycznych). Zapewnjmy take wychowane młodzeży, aby odnosła sę pozytywne do współpracy mędzypokolenowej. Na śwece bardzo dobrze sprawdzają sę programy mentorngowe, którego benefcjentam są obe strony (stars w rol Mentorów, a młods w rol osób edukowanych ). Na polskm rynku dzała wartoścowa organzacja, dzęk której osoby zawodowo spełnone dośwadczone, wsperają młodych ludz w zakładanu rozwjanu ch frm. pracodawców prosząc o CV, m. n. frma telekomunkacyjna, agencja reklamowa oraz przyszkolne ognsko edukacyjne. Udało sę udowodnć kandydatce, że jej praca kompetencje mogą być nadal atrakcyjne. Co jeszcze może być atutem osób dojrzałych, jak mogą sobe pomóc w poszukwanu pracy? MS: Trudno opracować jedną receptę, która rozwązałaby problemy wszystkch poszukujących pracy, każda sytuacja jest nna, ndywdualna. Należy wzajemne dodawać sobe sł, dzelć sę kontaktam, pomysłam, zadbać o swoje dobre samopoczuce oraz dobrą prezencję uaktualnane umejętnośc. Starsze pokolene zna, np. język rosyjsk, który jest dla młodszych trudny, choćby ze względu na nny alfabet. Może to jest jeden z welu naszych atutów, który będze wkrótce do wykorzystana. Są już modelk plus sze, zatem kandydac plus age też sę przebją. Pomoc naszego Państwa, nasza Odwaga, Determnacja Kreatywność zapewną nam sukces. Ja zapraszam serdeczne do współpracy na grupowe nsprujące spotkana w burze, które goścło już welu klentów, w różnym weku. Coraz częścej są to osoby dojrzałe (40+, 50+, 60+), statystyczne jednak węcej trzydzestolatków korzysta z takej pomocy. Ne pozostańmy w tyle. Pomoc taka ne kosztuje wele, a może wpłynąć na pozytywne zmany w życu zawodowym. Jakego rodzaju pomocy pownny poszukwać osoby dojrzałe, które utracły pracę? MS: Osoby starsze tracące pracę pownny dostać szczególne wparce w znalezenu kolejnego zatrudnena. Aby dalsza satysfakcjonująca praca była możlwa, stars tym samym metodam co młodz, pownn promować przygotowywać sę do ubegana o kolejną pracę. Najważnejsze to uwerzyć w sebe, przeanalzować swoje atuty, unowocześnć swoją autoprezentację aktywne poruszać sę po rynku pracy. O pomoc można zwrócć sę do doradcy karery, konsultanta, którzy przygotuje wspomoże w staranach o nowe zawodowe zadana, z którym wspólne można zaplanować dzałana zwązane z uruchomenem własnej dzałalnośc gospodarczej. W mojej okolcy dzała mała kawarenka, którą założyły dwe pane w średnm weku, partnerk w bznese. Wynalazły lokalzację w rejone, który jest pustyną, jeśl chodz o take usług. Swoje produkty promują poprzez profl kafejk na Facebooku.Warsztaty peczena pernczków dla dzec, kursy zdobena welkanocnych psanek, to tylko nektóre pomysły, które rodzą sę w głowach przedsęborczych 50+. Małgorzata Czubn Career Coach, Konsultant ds. Outplacementu, Trener pozytywne nastawona do życa ludz. Ma 8 letne dośwadczene w rol Outplacement Practce Manager, od 5 lat keruje własną frmą Outplacement_Servces.PL Ne każdy ma duszę przedsęborcy stąd pytane czy można znaleźć tradycyjną, etatową pracę, w starszym weku? MS: Jasne, że można! Jak zawsze trzeba tylko meć pomysł, spróbować neco odbec od standardów. Współpracowałam ostatno z kandydatką w weku 60+, która po weloletnej burowej pracy przymusowym odejścu z frmy, chcała dalej zarobkować. Na naszą reklamę jej osoby, reklamę, która mała za zadane zantrygować pracodawców (do opsu kwalfkacj dołączony był komentarz Szukam pracodawcy, który na przekór stereotypom ma oferty pracy dla osób w weku 50+. Na ogłoszene odpowedzało klku Absolwentka Poltechnk Warszawskej z 9 letnm dośwadczenem w sprzedaży, marketngu, PR oraz ponad 10 letnm w branży HR. Ukończyła szkolena w języku angelskm przygotowujące do pracy metodą coachngową (wg Internatonal Coach Federaton). Jej specjalzacja to Coachng Karery. 9

12 Morze możlwośc Własna frma Jak założyć, gdze szukać wskazówek, pomocy, no czy w ogóle warto? Mędzynarodowe badana przedsęborczośc kobet wskazują, że Polk to najbardzej przedsęborcze kobety w Europe przeszło mlon kobet prowadz własną frmę. Często motywacją do jej założena bywa znacząca zmana w życu, np. urodzene dzecka chęć pozostana z nm w domu, zmęczene pracą w korporacj czy też utrata etatowej pracy. Praca na własny rachunek bywa bardzo pocągająca, ale pamętajmy, że dzałalność gospodarcza to zarówno plusy, jak mnusy, które tak naprawdę sę uzupełnają. Plusy mnusy prowadzena własnej frmy zebrane z rozmów z meszkankam Warszawy prowadzącym jednoosobowe dzałalnośc gospodarcze + Ne jestem od nkogo zależna Ne jestem od nkogo zależna Jestem swom własnym szefem Jestem swom własnym szefem Mogę spać do połudna, pracować w środku nocy, jechać na urlop w środku tygodna Mogę spać do połudna, pracować w środku nocy, jechać na urlop w środku tygodna Mogę zarobć węcej nż na etace Mogę zarobć węcej nż na etace Pracuję zarabam na sebe, ne napełnam keszen komuś nnemu Pracuję zarabam na sebe, ne napełnam keszen komuś nnemu Mam satysfakcję, jestem spełnona Mam satysfakcję, jestem spełnona 10

13 Perwsze krok do własnego bznesu Żeby z sukcesem prowadzć frmę, ne wystarczy chceć. Warto sprawdzć czy sę do tego nadajemy, czy mamy odpowedne kompetencje (patrz: sekcja TROCHĘ PSYCHOLOGII). Następne koneczne będą: Sformułowane pomysłu na bznes + jego weryfkacja Stworzene bznesplanu 1. przemyślene msj frmy, jej organzacj, celów 2. analza konkurencj, pomysł na promocję zarządzane Analza ekonomczna zdobyce odpowednch środków (jeśl np. ne mamy oszczędnośc) Szereg formalnośc 1. Zdobyce jeśl potrzeba koncesj, pozwoleń, zgody Sanepd 2. Wybór nazwy 3. Określene przedmotu dzałalnośc (wybór tzw. numerów PKD) 4. Wybór sedzby 5. Wybór formy opodatkowana 6. Rejestracja dzałalnośc w urzędze gmny 7. Zgłoszene do ubezpeczena społecznego 8. Utworzene konta, zamówene peczęc 9. Rejestracja statystyczna (REGON) Jak sę w tym wszystkm ne zgubć? Zapraszamy do skorzystana z Nawgatora przedsęborczośc ACTIV 50+ na strone Nawgator ten jest rodzajem elektroncznego przewodnka, który przeprowadz Cę anonmowo bezpłatne przez cały proces planowana, zakładana dzałalnośc uzupełnana wedzy na temat prowadzena frmy. Ważne! Ne mussz być 50+, żeby z nego skorzystać, bo to narzędze unwersalne. Ale też na tyle proste, by osoba nemająca begłośc w technologach mogła sę nm równeż z powodzenem posłużyć! Nawgator po wypełnenu klku zadań zwązanych z Twom pomysłem na bznes pomoże C zweryfkować czy to o czym myślsz sę opłaca Z nawgatora można skorzystać dąc po kole przez wszystke zagadnena lub przejrzeć go na wyrywk 11

14 Własna frma przydatne źródło nformacj Fnansowane dzałalnośc Informacje o dotacjach UE na prowadzene dzałalnośc dostępne są w Punktach Informacyjnych Funduszy Europejskch, osobnych dla każdego województwa. Telefony znajdują sę na strone Za pośrednctwem lokalnych Urzędów Pracy uzyskać możesz bezzwrotną dotację na rozpoczęce dzałalnośc z Funduszu Pracy (osobne pule środków dla bezrobotnych ponżej powyżej 55. roku życa) dowedz sę o termnach składana wnosków poprzez nfolnę Zelona lna nr Wele banków oferuje preferencyjne kredyty na start: wyberz sę na spacer odwedź klka placówek, by porównać ch oferty lub zadzwoń na nfolnę Banku Gospodarstwa Krajowego nr Wsparce doradcze Polska Agencja Rozwoju Przedsęborczośc oferuje szkolena fachowe doradztwo dla nowych frm, wspera w pozyskwanu grantów. Sprawdź aktualne prowadzone programy pod numeram Informatorum PARP: (22) do 93, lub na strone nternetowej Fundacja Przedsęborczośc Kobet doradza, nakerowuje, tworzy seć wymany dośwadczeń: O zakładanu frmy Nawgator przedsęborczośc bank podstawowych zagadneń prawnych 12

15 Morze możlwośc Przedsęborczość jest kobetą! Fundacja Przedsęborczośc Kobet Zapraszamy do przeczytana nsprującej rozmowy z założycelkam prezeskam Fundacj Przedsęborczośc Kobet: Katarzyną Werzbowską Dorotą Czekaj. Jak przekonują pane, kobety są stworzone do przedsęborczośc sukcesu. Wystarczy tylko sę odważyć! Bznes w kobecych rękach. Jest to program adresowany do kobet, które zakładają nowe frmy. W tej chwl toczy sę już druga edycja programu, w ramach którego, uczestnczk mają możlwość ndywdualnej pracy z mentorką, jak równeż korzystają ze szkoleń mają możlwość uczestnctwa w specjalnych warsztatach networkngowych. Na czym główne skupają sę Pane w swojej dzałalnośc, propagując deę przedsęborczośc wśród kobet? Katarzyna Werzbowska Dorota Czekaj: Wychodzmy z założena, że kobety mają specyfczne problemy na drodze do przedsęborczośc, dlatego warto o nch mówć. Głównym bareram są: zanżane własnych możlwośc, nska samoocena, brak wary w skuteczność swoch dzałań. Uważamy, że kobety należy wesprzeć na drodze do przedsęborczośc. Tego rodzaju wsparcem może być spotkane kobet podobnych do nch dlatego właśne powstała Seć Przedsęborczych Kobet. Jest to platforma skupająca kobety, które albo są właśccelkam frm chcą je dalej rozwjać, albo chcałby dopero założyć własną frmę potrzebują doprecyzowana pomysłu na bznes, chcą sę doszkolć, spotkać take kobety, które mogłyby być ch wspólnczkam albo kontrahentkam. Spotkana, o których Pane mówą, ceszą sę dużą popularnoścą. Skąd to zanteresowane? Dlaczego kobety coraz częścej zakładają frmy? KW DC: Polk są bardzo przedsęborcze, co potwerdza porównane statystyk polskch europejskch. Stosunkowo duży odsetek kobet decyduje sę na to, by podążać śceżką przedsęborczośc wydaje nam sę, że dobrą formą wsperana ch w tym dzałanu jest organzowane spotkań networkngowych, które dają możlwość nawązana nowych kontaktów bznesowych. Tu pojawa sę wyzwane, bo choć kobety łatwej nż mężczyźn budują relacje, ale często te relacje zatrzymują sę na pewnym pułape ne mają przełożena na konkretne rekomendacje transakcje handlowe. Dlatego staramy sę uczyć kobety, jak ten networkng realzować, żeby podneść jego skuteczność efektywność. W trakce spotkań chcemy uczestnczkom dawać motywację, pokazywać przykłady kobet, którym sę udało, dlatego Seć Przedsęborczych Kobet jako platforma powstała w Internece, przechodz do realnego śwata. Organzujemy duże konferencje. To jest perwszy obszar naszego dzałana. Drugm są wydarzena o charakterze networkngowym: śnadana weczory networkngu. Po trzece mamy blok edukacyjny SkllShare. Wychodzmy z założena, że kobety mają bardzo konkretne potrzeby edukacyjne z zakresu przedsęborczośc, w zwązku z czym zapraszamy do współpracy dobrych wykładowców trenerów, sprawdzonych praktyków. Jest jeszcze jeden obszar, który spna klamrą wszystke pozostałe, o których wcześnej powedzałam. Realzujemy program Czy do Sec Przedsęborczych Kobet mogą sę zgłosć także te pane, które ne mają swojego pomysłu na bznes? KW DC: Ne budujemy żadnych barer, ne ma też narzuconej odgórne formuły przynależnośc, wystarczy po prostu przyjść uczestnczyć w naszych wydarzenach, polubć nasz profl na Facebooku, żeby 13

16 meć dostęp do tego, co proponujemy. Nasze dzałana, wydarzena, propozycje są adresowane zarówno do tych kobet, które mają już frmy, jak do tych, które dopero chcałyby je założyć. Tym, które ne mają frmy, służymy nspracją, pokazując przykłady kobet, którym sę udało, analzujemy jak tego dokonały, mmo że ne zawsze było to proste. W naszych dzałanach, na warsztatach albo na konferencjach staramy sę dogłębne analzować temat: skąd wząć pomysł na bznes, jak go rozwnąć, jak go dopracować, żeby lepej od nnych wystartować skuteczne zastneć na rynku. początku, ale trzeba meć to dobrze zdagnozowane dostosować projekt frmy do własnych możlwośc. Barery take jak: brak wary we własne sły, brak wsparca ze strony najblższego otoczena, czasam brak pomysłu lub wedzy, jak frmę wprowadzć na rynek, można pokonać. Trzeba uczyć sę, rozwjać, szkolć, warto przebywać w środowsku osób sprawczych, które wytwarzają pozytywną energę. A równolegle można pozyskwać źródła fnansowana. Z jakm problemam najczęścej borykają sę kobety, które zakładają frmy? Seć Przedsęborczych Kobet skupa sę na dzałanach skerowanych główne do jednej płc. Czy to oznacza, że kobety mają trudnej w bznese, prowadzenu frmy nż mężczyźn? KW DC: Brak pewnośc sebe to barera, która w KW DC: Frm zakładanych prowadzonych przez naszych badanach obserwacjach wybja sę na perwsze mejsce. Jest też druga barera, którą jest brak wsparca ze strony najblższego otoczena. Mąż, partner, przyjacółka, rodzna nerzadko ne wsperają kobety w pomyśle założę własną frmę, ale wręcz znechęcają, mówąc: zapewne c sę ne uda, ne powedze c sę, zostań tam, gdze jesteś, w bezpecznych warunkach etatu, opłaconej pensj. Brak wsparca ze strony najblższych staramy sę rekompensować wsparcem nnych kobet, znajdujących sę w podobnej sytuacj, dlatego na naszych śnadanach, konferencjach, weczorach networkngu spotykają sę kobety, które mają bardzo dużo do zaoferowana: entuzjazm, pasję, wsparce w zapraszanu na śceżkę przedsęborczośc, taką soldarność w podobnym lose. Inne barery wynkają z poszukwana źródeł fnansowana. Staramy sę pokazywać, gdze są dostępne środk, jake są uwarunkowana, by po te środk sęgnąć. W tym mejscu chcałabym jednak podkreślć, że ne należy rozpoczynać przygody z bznesem od poszukwana dotacj. Najperw trzeba meć dobry pomysł, który warto doszlfować, stworzyć model bznesowy dla własnej frmy meć przećwczone w głowe różne scenarusze, wedzeć, jak produkt sę wprowadza na rynek, do jakej grupy docelowej jest kerowany, jakm kanałam będzemy go sprzedawać. Trzeba przemyśleć model bznesowy swojej frmy. Potem trzeba zacząć dzałać dopero wtedy myśleć o dofnansowanu frmy. Oczywśce jest to też zależne od tego, czym dana frma ma sę zajmować. Są bowem pomysły, które wymagają dużych nakładów już na samym kobety jest o połowę mnej, nż tych zakładanych prowadzonych przez mężczyzn. Także barery na śceżce przedsęborczośc, jak już wcześnej wspomnałam, są specyfczne dla pań. Dlatego właśne wsperamy kobety. Borąc pod uwagę sytuację życową, kobetom może być trudnej godzć role domowe obowązk zawodowe. Mam wrażene, że mężczyźn mają rzadzej take dylematy Dokładne tak uważam. Kobety często pełną rolę matek, zarządzają domem, pracują muszą godzć te wszystke role. I w tym też je wsperamy, organzujemy szkolena z zakresu rozwoju osobstego. Uczymy jak wytyczać cele, jak godzć różne role życowe. Operając sę na naszych obserwacjach, uważamy, że macerzyństwo bywa dobrym momentem na uruchomene własnego bznesu. Pojawene sę dzecka często sprawa, że kobeta ne wyobraża sobe funkcjonowana w takej rzeczywstośc zawodowej, w jakej dotychczas funkcjonowała, bo np. ne może tak pośwęcać sę pracy, jak dotychczas, węc myśl o własnej frme. Chcałabym jednak zaznaczyć, że prowadzene własnego bznesu ne zajmuje mnej czasu nż praca na etace, ale pozwala na uelastycznene godzn pracy. Można pracować rano, potem opekować sę dzeckem, późnej kontynuować projekt weczorem. Aby osągnąć sukces w bznese równowagę z życu, warto włączać mężczyzn: partnerów, mężów do współdzelena obowązków domowych. Do tego też zachęcamy. Czy spotykając przedsęborcze kobety, obserwując powstawane nowych frm, zauważyły Pane pewne tendencje odnośne tego, jakego rodzaju frmy 14

17 kobety zakładają najczęścej? Druga rada jest taka, aby otaczać sę ludźm życzlwym przyjaznym. To znaczy, że jeśl mam wokół sebe osoby, które KW DC: To ne jest pytane, na które łatwo mówą: To jest bez sensu, na pewno tego ne zrobsz, to żeby odpowedzeć, bo kobety tworzą frmy, w tak różnych obszarach, że trudno wyodrębnć wśród nch typowo kobece. Mamy wokół nas grupę promnentnych kobet, które od lat, z konsekwencją prowadzą swoje frmy, odnoszą sukcesy bznesowe. Ich frmy są duże przynoszą olbrzyme zysk. Wśród nch są także take, które dzałają na rynkach fnansowych, IT, w budownctwe, branżach postrzeganych jako bardzej męske. Trudno wyróżnć typ bznesu typowo damskego męskego te śwaty zbyt mocno sę przenkają. sę zolować od takch doradców, a szukać ludz pozytywne nastawonych, którzy dają wsparce, a ne znechęcają. Trzeca rada dotyczy dopracowana pomysłu na dzałalność gospodarczą. Trzeba doszlfować swój pomysł na bznes, pomyśleć o nm w kategorach delu bznesowego, przeanalzować różne aspekty funkcjonowana frmy dopero wtedy ją zakładać. No warto sę rozwjać, uczyć szkolć. Skoro warto szukać pozytywnych nspracj, proszę nam zdradzć na konec, co jest mocną stroną kobet w bznese? Czy mamy na tym polu jakąś przewagę nad mężczyznam? Rozumem. Czy zauważyła Pan natomast wzrost lczby nowych frm, zakładanych przez kobety zajmujące sę dzałalnoścą zwązaną z Internetem, e commerce? KW DC: Uważamy, że kobety są predestynowane do odnoszena sukcesu, poneważ umeją dzałać welowątkowo. Natura je tak wyposażyła, że jako matk potrafą dbać o swoje dzec, dom, rodznę, męża równocześne spełnać sę zawodowo. Ta welowątkowość kobet umejętność przerzucana sę z tematu w temat jest bardzo ważną cechą w bznese. Slną stroną kobet jest także fakt, że są one bardzo empatyczne, a w zwązku z tym kobety menedżerk często lepej zarządzają ludźm nż mężczyźn, o czym śwadczą zresztą wynk welu badań. Pełnej patrzą na śwat, w którym funkcjonują też na własny bznes. Kobety, wbrew stereotypom, często sę wsperają. Jako ncjatork Sec Przedsęborczych Kobet, ceszy nas, że wele kobet, które osągnęły sukces, chce dzelć sę wedzą z nnym panam, wsperać je to jest właśne nezwykle cenne dośwadczene. KW DC: Na pewno da sę zauważyć tak trend. Te same tendencje, które są na rynku, pojawą sę też wśród frm zakładanych przez kobety. Jak najbardzej, wdzmy dużo bznesów technologcznych, opartych o nowe technologe, w tym e commerce. Ten obszar dynamczne sę rozwja. Jakch rad zwykle udzelają Pane początkującym właśccelkom frm? KW DC: Jest klka cennych rad, które usłyszałyśmy od dośwadczonych chętne je przytoczymy: Perwsza rada, jaka przychodz m na myśl, jest taka, że jeśl ma sę pomysł na bznes, to ne należy sę bać konsultowana tego pomysłu z nnym mówena o nm. Często wdzmy take zjawsko: mam pomysł, ale nkomu ne powem, czym będę sę Katarzyna Werzbowska zajmować. To jest błędna postawa, gdyż warto korzystać z współzałożycelka prezeska Fundacj Przedsęborczośc Kobet, ncjatorka Sec Przedsęborczych Kobet. Ma ponad 20 letne dośwadczene w marketngu, szczególne w obszarze doradztwa komunkacyjnego publc relatons. darmowych cennych porad, które można uzyskać od nnych osób, a prześwadczene, że ktoś m ten pomysł podpatrzy wykona go jako perwszy, jest fałszywe. Autorka pomysłu we o nm najwęcej, ma pewną, kompletną wzję, raczej ne pownna sę bać, że ktoś jej ten pomysł podpatrzy, bo ona na ten temat we najwęcej sama potraf najlepej wdrożyć swoją wzję w życe. Dorota Czekaj Ne warto rezygnować z rad osób z zewnątrz, dośwadczonych, współzałożycelka wceprezeska Fundacj Przedsęborczośc Kobet. Ma 20 lat dośwadczena w pracy menedżerskej w korporacj, na stanowskach zwązanych z marketngem, sprzedażą komunkacją. Z wykształcena prawnk, absolwentka Unwersytetu Jagellońskego. które mogą wneść wele cekawych elementów do naszego pomysłu, zanm jeszcze bznes zastneje. To też może ustrzec przed błędam, które zauważymy, dzęk temu, że pomysł był konsultowany z nnym. 15

18 Morze możlwośc Im se udało uda sę Tobe! Poznajce nezwykłe kobety zwązane z Fundacją Przedsęborczośc Kobet, którym udało sę zrealzować swoje marzena z sukcesem prowadzą frmy. Frmy tworzone z pasją, będące ne tylko źródłem dochodu co oczywśce ważne ale satysfakcj, rozwoju, hobby. Oddajmy m głos: Meble z elementów paletowych są obecne bardzo popularne we wnętrzach. Bardzo rozpowszechnona jest ch podstawowa odmana: paletowy blat, kółka z supermarketu, czasem szklany blat. Natomast ja traktuję paletę jedyne jako bazę, punkt wyjśca do stworzena czegoś wyjątkowego, czego ne ma na rynku. Tak powstały orygnalne blaty stolków burek z metalowej blachy z nadrukem lub wydrukem na płótne pod szkłem. Są to jednostkowe egzemplarze lub lmtowane edycje, nejednokrotne tworzone na specjalne zamówene, dopasowane stylem do wnętrza. Monka Adamczyk Rokcka Talormade Aby wyjść naprzecw oczekwanom konsumentów powstała spersonalzowana lna mebl Talormade z różnych materałów gatunków drewna (ne tylko palet). Ten aspekt dzałalnośc równeż rozwja sę dynamczne : ) Pracując w korporacj zawsze marzyłam o realzacj swojej welkej pasj, którą jest projektowane wnętrz. Przez lata zajmowałam sę tym hobbstyczne. W końcu po 12 latach pracy w badanach marketngowych ( urodzenu dwóch córeczek) zdecydowałam sę na skok na głęboką wodę odejśce z dobrze płatnej pracy rozkręcane własnego bznesu. Tak powstało Talormade. Rok temu wzęłam udzał w IV Konferencj Przedsęborczych Kobet. Podczas tego wydarzena uśwadomłam sobe, jak welką energę mają w sobe kobety, które są przedsęborcze potrafą wząć los we własne ręce. Postanowłam zgłosć sę do programu mentorskego, aby jak najwęcej skorzystać z tej energ. Tam poznałam klkadzesąt podobne zdetermnowanych kobet, których pomysły pasje bardzo mne nsprują. Możlwość wymany dośwadczeń, kontaktów, ogromne wsparce jake daje program są bezcenne : ) Udzał w programe dodał m pewnośc sebe zmotywował do dalszych dzałań. Talormade to wnętrza meble "skrojone na marę" wyjątkowe, nepowtarzalne, dostosowane do ndywdualnego klenta. Projektowane wnętrz (w tym przestrzen dla dzec) oraz tworzene orygnalnych mebl pochłanają obecne najwęcej mojego czasu. Pokok to nsza rynkowa rodzce są coraz bardzej otwarc na korzystane z profesjonalnej pomocy chętnej powerzają projektowane pokoków swoch pocech projektantom wnętrz. To wyjątkowa usługa wymagająca nawązana bardzo dobrego kontaktu zarówno z rodzcem jak dzeckem poznana ch potrzeb oczekwań. Natomast stworzene wyjątkowej, nepowtarzalnej przestrzen dla malucha, w której odzwercedlone są jego ulubone motywy pasje daje ogromną satysfakcję. W programe Bznes w Kobecych Rękach poznałam Magdę Jarkowec, twórczynę Mano Kede, z którą połączyła mne wspólna pasja. Zdecydowałyśmy sę na otworzene showroomu, w którym mogłybyśmy prezentować nasze meble (fotele tapcerowane Magdy moje stolk oraz burka). Bts & Peces to klmatyczne mejsce na terene BoBazaru, w samym sercu 16

19 Warszawy. Do współpracy zaprosłyśmy także nne mark, dzęk czemu każdy znajdze coś wyjątkowego dla sebe. W showroome organzujemy cyklczne spotkana, wystawy, wernsaże warsztaty. mojej pracy najwęcej radośc sprawa m personalzacja wnętrz mebl "krojene na marę", projektowane ndywdualnych sztuk, odzwercedlających osobowość styl klenta bo to jest właśne esencja Talormade : ) Rozwjane własnego bznesu w klku obszarach jednocześne jest ne lada wyzwanem, ale daje też ogromną satysfakcję, poneważ robę to co kocham. W naturalnej. I zakochałam sę! W 2006 r. zrealzowałam swoje marzene uruchamając Centrum Terap Naturalnej MERIDIAN. Początkowo dzałalność MERIDIANU ukerunkowana była na dzałalność paramedyczną ze szczególnym uwzględnenem medycyny chńskej. Jednak z czasem, dzęk chorobe (o tym za chwlę ) welu podróżom do krajów Azj połudnowej, a zwłaszcza do Ind poznałam blżej ayurvedę po prostu zakochałam sę w Indach w ayurvedze. Jak wspomnałam dużo zawdzęczam chorobe poważnemu zapalenu płuc. Zgłosłam sę do jednego ze znanych centrów medycznych do swojej nternstk, poneważ ona była chora zaproponowano m nną lekarkę. Wchodzę do gabnetu, na początku szczerze przeżyłam pewen szok, za burkem sedzała uśmechnęta, młoda hnduska. Zaproponowała m klka zabegów ajurwedyjskch hnduskch leków. Po tygodnu byłam zdrowa, co ne meścło sę w głowe medykom konwencjonalnym! Potem przypadkem trafłam na dr Partap Chauhan śwatowej sławy lekarza ajurwedyjskego. I wtedy już ne było odwrotu po prostu musałam zająć sę ajurwedą w tym celu w zupełne nowym mejscu w 2011 r powstał MERIDIAN Ayurveda Centrum. Chcę pokazać ludzom, że w stosunkowo prosty sposób można nauczyć sę osągać spokój, opanować stres, zadbać o zdrowe urodę, nauczyć sę z pokorą dystansem podchodzć do problemów dna codzennego. Może to wydać sę dzwne ale w tej tak odległej od kultury Zachodu flozof życa jest bardzo dużo mądrośc, z której my w naszym zabeganym śwece po prostu ne umemy korzystać. Grażyna Jagodzńska MERIDIAN Ayurveda Centrum Z wykształcena jestem nżynerem budownctwa, przez wele lat pracowałam w zawodze, a także jako nauczycel akademck na Poltechnce Warszawskej, od lat prowadzę frmę projektowo badawczą w zakrese budownctwa. Moja praca jest bardzo wymagająca fzyczne cągłe wyjazdy w teren, wykonywane werceń badawczych, ntelektualne wykonywane oblczeń, kalkulacj, kosztorysów. Małam śwadomość, że m będę starsza tym trudnej będze m ją wykonywać. Chcałam zmany, ne wdzałam jeszcze jakej. Zmany w życu osobstym, odejśce rodzców zmanę tę przynosły. Pomyślałam, że muszę coś zrobć, żeby sę ne skończyć Pomyślałam potoczyło sę nemalże jak w bajce z nostalg, z tęsknoty za mamą, która nteresowała sę medycyną naturalną wybrałam sę na targ medycyny I jeszcze na konec. Poneważ jestem osobą po pęćdzesątce często spotykam sę z pytanem jak można stworzyć frmę w tym weku? To ja humorystyczne powem tak: wek jest XXI jak najbardzej sprzyja powstawanu frm. A już całkem poważne: myślę, że ne o wek tu chodz, ale o 17

20 podejśce do życa, a własna frma daje zawsze poczuce pewnośc sebe, poczuce własnej wartośc, swobody nezależnośc. Ne mus to być welke przedsęwzęce, ludze na emeryturze mogą przeceż wreszce robć to co lubą, a jeśl jeszcze potrafą to przełożyć na jakeś nawet nezbyt oszałamające penądze to zdecydowane pownn to robć. Trzeba sę zdecydować, a potem już pójdze. zaprojektowałam jego wystrój, cały czas poszukuję nowych, orygnalnych produktów, sama w nm pracuję, prowadzę fanpage na portalach społecznoścowych. Bombonerka to ne tylko sklep zdarzają sę u nas sesje zdjęcowe: dla nowożeńców, dla dzec, co kto sobe wymarzy. Prowadzę candy bary na mprezy frmowe, urodzny, można u mne zamówć słodke podzękowana dla gośc. Poza tym robę to co lubę? Rozmawam, doradzam, słucham. Informację o mom sklepe można znaleźć już w welu przewodnkach, o mejscach wartych odwedzena w Krakowe. Ostatno nejednokrotne zdarza m sę słyszeć: Być na Wawelu ne odwedzć Bombonerk to grzech. Elżbeta Łyko Bombonerka Z wykształcena jestem sekretarką tym sę zajmowałam do czasu urodzena syna. Byłam już po 40 kedy syn poszedł do przedszkola, a ja chcałam wrócć do pracy. Nestety, mmo wysyłana setek CV pracy ne udało m sę znaleźć. Przez 10 lat, ne lcząc krótkego epzodu pracy w burze, byłam bezrobotna! Nestety, mój wek, przerwa na wychowane syna całkowce wykluczyły mne z rynku pracy. Bywam pytana przez różne osoby: jak założyć frmę po 50? Odpowadam: usąść, zastanowć sę co sę najbardzej lub robć ść w tym kerunku. Po prostu. Aż nastał TEN dzeń! Znalazłam ogłoszene w gazece, że ktoś w Krakowe przy ulcy Detla 45 sprzedaje sklep ze słodyczam. I już wedzałam, co będę robć. Może zadecydowało moje zamłowane do pracy z ludźm, a może to geny: moja babca dzadek prowadzl delkatesy. Sklep to moja pasja, jestem też nezależna sama jestem sobe sterem, żeglarzem, okrętem w sklep zanwestowałam własne oszczędnośc, sama 18

21 Morze możlwośc Spółdzelczość Moda, dobroczynność czy sposób na życe? Cekawą formą aktywnośc zawodowej, która łączy dzałane na rzecz społecznośc (główne lokalnej) z prowadzenem frmy na neco nnych zasadach nż klasyczne, jest nowoczesna spółdzelczość socjalna. Spółdzelna socjalna jest trochę frmą, a trochę przedsęborstwem społecznym, czyl realzującym szczytne cele, take jak np. walka z wykluczenem społecznym. Tak spółdzelnę scharakteryzować najłatwej. Bardzej szczegółowo obrazuje tę dwostość nfografka z broszury Spotkane dwóch śwatów. Współpraca podmotów ekonom społecznej z bznesem, wydanej przez Forum Odpowedzalnego Bznesu: KRYTERIA SPOŁECZNE 1. Wyraźne określony cel służący wspólnoce 2. Oddolna, obywatelska ncjatywa 3. Demokratyczny system zarządzana 4. Wspólnotowy charakter dzałana (zaangażowane różnych stron) 5. Ogranczene dystrybucj zysków (zysk pozostaje w organzacj) KRYTERIA EKENOMICZNE 1. Cągła, regularna dzałalność w zakrese produkcj dóbr usług 2. Wysok stopeń nezależnośc w stosunku do nstytucj publcznych 3. Podejmowane ryzyka ekonomcznego 4. Zatrudnene płatnego personelu Spółdzelnę założyć mogą PRZEDSIĘBIORSTWO SPOŁECZNE osoby zagrożone margnalzacją ze względu na bezroboce, nepełnosprawność, uzależnene, chorobę psychczną, które mają 1. trudnośc w znalezenu pracy uchodźcy, byl węźnowe, bezdomn, którym praca w spółdzelnach socjalnych daje szansę na aktywzację społeczną zawodową, ntegrację, podnesene swoch kwalfkacj Klka kroków do rejestracj spółdzeln socjalnej Zebrane od 5 do 50 osób, które będą członkam spółdzeln 2. Przygotowane statutu 3. Organzacja spotkana założycelskego wybór władz fundacje, jednostk samorządu terytoralnego 4. każdy z nas, kto w poczet członków spółdzeln wcągne przynajmnej 50% osób z wymenonych wyżej grup społecznych 5. (czyl zatrudn jako np. pracownków, pomocnków) Rejestracja w KRS Inne procedury: uzyskane numerów NIP, REGON, rejestracja w ZUS Na czym zaraba spółdzelna? Spółdzelna wykonywać może wszelke usług zarobkowe, które jednocześne przyczynają sę do aktywzacj jej członków. Znane są prowadzone z sukcesem spółdzelne hotele zatrudnające osoby nepełnosprawne, ale też np. małe szwalne założone przez krawcowe zwolnone z dużych zakładów oraz warszawsk hostel propagujący zachowana ekologczne, uczcwy handel wsperane lokalnych przedsęborców poprzez wymanę usług. Ustawa o spółdzelnach socjalnych reguluje szczegółowo jak dzelć mędzy członków spółdzeln nadwyżk blansowe. 19

22 Spółdzelna socjalna przydatne źródła nformacj Fnansowane dzałalnośc Spółdzelnę można dofnansować za pośrednctwem Powatowych Urzędów Pracy. Aktualne termny składana wnosków o dotację uzyskać można poprzez nfolnę Zelona lna nr Baza wedzy Dotacje, doradztwo prawne, strategczne, wsparce przy tworzenu bznesplanów oferują Ośrodk Wsparca Ekonom Społecznej. Pełna baza wojewódzkch ośrodków znajduje sę na strone Fundacja Incjatyw Społeczno Ekonomcznych to podmot mocno zaangażowany w propagowane de ekonom społecznej. Kontakt do Fundacj: tel

23 Morze możlwośc Stowarzyszena Alternatywa dla etatu Cekawą formą zatrudnena, a właścwe dzałalnośc zawodowej są stowarzyszena. Szczególne nteresujące dla osób, które np. z racj na sytuację rodznną czy zdrowotną ne mogą pośwęcć sę pracy etatowej, ale chętne zrealzowałyby sę na cekawym polu. Dla kogo węc stowarzyszene? Czy tylko dla byłych harcerek osób z zacęcem społecznkowskm? Nekoneczne. Czym właścwe jest stowarzyszene? Według prawa stowarzyszene to dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszene stworzone w nnym celu nż zarobkowe. Jake to mogą być cele? Najrozmatsze: stowarzyszena zakładają: osoby oddane jakemuś hobby w celu jego popularyzacj (np. Stowarzyszene Hobbystów Kolejowych) osoby wykonujące ten sam zawód (Krajowe Stowarzyszene Pelęgnarek Medycyny Szkolnej) osoby chcące pomóc konkretnej grupe (Centralne Stowarzyszene Praw Ojców Dzecka) postulujący ntegrację danej grupy społecznej (Stowarzyszene Raz.em Lepej) Stowarzyszene daje możlwość aktywnośc w dużej merze zależą od kreatywnośc fantazj założycel. Jest aktywnoścą zborową: do jego założena potrzebnych jest mnmum 15 osób, które uchwalą statut wyborą komtet założycelsk. Komtet założycelsk ma obowązek złożyć do sądu rejestrowego wnosek o rejestrację wraz ze statutem, lstą założycel, protokołem z wyboru komtetu założycelskego danym adresowym. Sąd rejestruje stowarzyszene najpóźnej w termne 3 mesęcy od złożena wnosku. Po wpsanu stowarzyszena do KRS, zyskuje ono osobowość prawną może dzałać! Oto dwa przykłady dwóch cekawych stowarzyszeń: Polkapotraf.pl mkrofrm, lokalnych bznesów rękodzeła kobet. Dodatkowo aktywzuje kobety po okrese macerzyńskm oraz wspera rozwój kobet pracujących w typowo damskch zawodach, jak na przykład nane, oferując m doradztwo prawne. To stowarzyszene uczy Polk asertywnośc, kreatywnośc, osągana celów motywacj, godzena życa zawodowego rodznnego, przywództwa zarządzana czasem fnansam, poruszana sę po rynku pracy dbana o swoje prawa potrzeby. Za cel postawło sobe wsperane edukację kobet w obszarze osobstym zawodowy, co czyn przez organzację warsztatów z rozwoju osobstego szkoleń non proft trenng praktycznych umejętnośc zawodowych. Razem lepej Ten przykład pokazuje jak stowarzyszena w doskonały sposób mogą aktywzować osoby nepełnosprawne. Stowarzyszene Razem Lepej wsperające osoby z nepełnosprawnoścą ch rodzny właśne na ch aktywzację jest nastawone. Powstało w 2010 r. z ncjatywy pracownków socjalnych Mejsko Gmnnego Ośrodka Pomocy Społecznej w ramach Stowarzyszene promuje też kobecy networkng, organzuje lokalne kermasze, targ dla rozwoju 21

24 programu CAL dzałań Partnerstwa Lokalnego "Dolna Jezork", skupając grupę osób nepełnosprawnych, która organzuje spotkana ntegracyjne, jest zapraszana do opnowana ustaw zwązanych z osobam nepełnosprawnym, organzuje wyceczk, zawody sportowe, mprezy kulturalne, sprzątane lasu tp. Nezwykle aktywną dzałaczką stowarzyszena jest chorująca na rdzenny zank męśn Magda Kamńska. Odpowada za ksęgowość, stronę nternetową kronkę stowarzyszena, a swoją nezwykłą słą wtalną łame stereotyp, że osoby nepełnosprawne mogą mnej. Najlepej o swojej dzałalnośc opowe sama: która ma na celu rozpowszechnane przyjaznych osobom nepełnosprawnym. Jestem osobą aktywną, która ne lub nudy bezczynnośc. Klka mesęcy temu wyrazłam chęć udzału w konkurse Mss Polsk 2015 na wózku. Zostałam zakwalfkowana do perwszego etapu. Jeseną kandydowałam do rady powatu paseczyńskego jako przedstawcel osób nepełnosprawnych. Często spotykam sę z pytanem: Co m daje aktywność? Staram sę być osobą samodzelną, pomocną nnym. Pommo nepełnosprawnośc staram sę żyć normalne. Otoczene też wspera mne w tym, aby moje życe wyglądało podobne do codzennośc osób sprawnych. Byce aktywną sprawa, że czuję sę potrzeba, dowartoścowana. Ne lubę użalana sę nad własnym losem. Od zawsze żyję w przekonanu, że zawsze mogło być gorzej że pownnam sę ceszyć z tego co mam. Uwelbam kontakt z drugm człowekem dlatego praca w stowarzyszenu sprawa m welką radość. Oczywśce są chwle zwątpena, ale to odruch naturalny każdego człoweka. Ne poddaje sę! Magda Kamńska Stowarzyszene Razem Lepej Mam 30 lat. Od urodzena choruję na rdzenowy zank męśn. Poruszam sę na wózku nwaldzkm. Na co dzeń uczę dzec, młodzeż dorosłych grać na nstrumentach klawszowych gtarze. Współtworzę lokalny serws nformacyjny Weśc Zaleske. Jestem przedstawcelem Stowarzyszena Razem Lepej, które dzała na rzecz osób nepełnosprawnych. Jestem ncjatorką akcj Byłam Wjechałam. Blżej Europy, Stowarzyszene przydatne źródła nformacj Fnansowane dzałalnośc Stowarzyszena fnansowane są m.n. ze składek członkowskch, darowzn, akcj charytatywnych grantów od nstytucj publcznych. Informacje o grantach termnach składana wnosków znaleźć można w kalendarzu na strone Baza wedzy obektów Jak stowarzyszene założyć, krok po kroku wyjaśnono w sekcj zakładane stowarzyszena w portalu organzacj pozarządowych 22