The analysis of factors influencing the presence or lack of job satisfaction among nurses at the end of their career

Transkrypt

1 2014;04(05): SN / X. Analiza czynników wływających na zadowolenie bądź niezadowolenie z racy ielęgniarek od koniec kariery zawodowej The analysis of factors influencing the resence or lack of job satisfaction among nurses at the end of their career Agata Krzos 1, Marianna Charzyńska-Gula 1, Andrzej Stanisławek 1, Zdzisława Szadowska-Szlachetka 1, Marcin Rząca 1 1. Katedra Onkologii i Środowiskowej Oieki Zdrowotnej, Uniwersytet Medyczny w Lublinie Autor do Koresondencji: Agata Krzos Katedra Onkologii i Środowiskowej Oieki Zdrowotnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie ul. Stanisława Staszica 6/ Lublin Tel Fax: Mail: krzos.agata@gmail.com Temat: Analiza czynników wływających na zadowolenie bądź niezadowolenie z racy ielęgniarek od koniec kariery zawodowej. Streszczenie Wrowadzenie: Do osiągnięcia satysfakcji racy otrzebne jest uzyskanie wysokiego oziomu zadowolenie z racy- czynniki wewnętrzne racy- ale także zadowolenie z czynników zewnętrznych racy, jak: możliwość zdobywania wiedzy, oziom odowiedzialności w racy, czy uznanie rzełożonych. Celem racy było oznanie i oisanie czynników związanych z racą wływających na zadowolenie lub niezadowolenie ielęgniarek aktywnych i nieaktywnych zawodowo. Materiał i metoda: W badaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety. Badania rzerowadzono na terenie siedmiu Okręgowych izb Pielęgniarek i Położnych w Polsce wśród Pań należących do klubów emeryta dla ielęgniarek. Gruę badaną stanowiło 135 kobiet w wieku owyżej 50 lat. Wyniki i Wnioski: Elementy racy z wływające na bardzo wysokie zadowolenie ielęgniarek to stabilność zatrudnienia oraz zakres odowiedzialności na stanowisku ielęgniarki. Asekty racy z których ielęgniarki w wieku emerytalnym są niezadowolenie to głównie wysokość wynagrodzenia, system motywacyjny. Zmienne istotnie różnicujące odowiedzi resondentek w zakresie zadowolenia z czynników racy to: wiek, stan cywilny, miejsce ełnienie funkcji kierowniczych, miejsce racy, ilość zmian miejsc racy oraz aktywność zawodowa. Słowa kluczowe: satysfakcja zawodowa, ielęgniarki, stan soczynku 11

2 2014;04(05): SN / X. Title: The analysis of factors influencing the resence or lack of job satisfaction among nurses at the end of their career Abstract Background: In order to achieve job satisfaction, it is necessary to obtain a high level of satisfaction with internal factors and also external factors such as the ossibility of acquiring knowledge, the level of resonsibility at work and areciation shown by sueriors. Objectives: The urose of the study has been to identify and describe work-related factors having imact on the resence or lack of satisfaction among rofessionally active and inactive nurses. Material and methods: The study was carried out using the diagnostic survey method with the questionnaire technique. A questionnaire reared by the authors constituted the research instrument. The survey was conducted in seven District Chambers of Nurses and Midwives in Poland among women being members of retired nurses clubs. The surveyed grou consisted of 135 women above 50 years of age. Result and conclusions: Among factors causing a high level of job satisfaction among nurses is emloyment stability and the range of resonsibility assigned to this job osition. The asects which causes dissatisfaction among nurses in the retirement age are rimarily the amount of remuneration and the motivation system. Variables causing significant differences between the resondents answers on job satisfaction are age, marital status, lace of residence, erforming managerial functions, worklace, the number of job changes and rofessional activity. Key words: job satisfaction, nurses, retirement Temat: Analiza czynników wływających na zadowolenie bądź niezadowolenie z racy ielęgniarek od koniec kariery zawodowej. Wstę Zadowolenie z racy wiąże się z odczuwaniem ozytywnych lub negatywnych emocji w związku z ełnieniem określonych zadań, funkcji, ról [1, 2]. Pojęcia satysfakcja z racy oraz zadowolenie z racy często w literaturze używane są zamiennie[3,4]. Część autorów jednak, jak n. Juchnowicz M. oowiada się za wyraźnym rozróżnieniem tych dwóch ojęć. Twierdzi on, że zadowolenie z racy, które jest wyrazem ozytywnego stosunku do wsółracowników i zwierzchników, wykonywanych zadań, warunków środowiska racy. Jest także rezultatem działania czynników zewnętrznych takich jak: warunki materialnego środowiska racy, kontakty międzyludzkie, sosób kierowania oraz wysokość wynagrodzenia. Satysfakcja z kolei jest wyższym oziomem zadowolenia z racy, a wływają na nią zarówno czynniki zewnętrzne jak i wewnętrzne. Te drugie to rzede wszystkim możliwość zdobywania wiedzy, oziom odowiedzialności w racy, czy uznanie rzełożonych. Wynika z tego, że do osiągnięcia satysfakcji racy otrzebne jest uzyskanie wysokiego oziomu zadowolenie z racy. Według Juchnowicz M. satysfakcja zwiększa oczucie własnej wartości i zasokojenia otrzeb racowników [5, 6]. Dodatkowo raca owinna dawać intelektualne wyzwanie, odczucie sukcesu i samorealizacji, zadowolenie z rozwoju zawodowego, oczucie identyfikacji z organizacją. 12

3 2014;04(05): SN / X. Powszechnie wiadomo, że oziom ogólnej satysfakcji nie jest równy oziomowi zadowolenia z oszczególnych asektów racy. W literaturze można wyróżnić cztery obszary kategorii, będące źródłem zadowolenia z racy, takie jak: warunki racy, czynności i zadania, relacje interersonalne oraz ekonomiczne asekty racy [3]. Warunki racy odnoszą się do środowiska racy. Powinno ono sełniać niezbędne wymogi, które ozwolą racownikowi zasokoić otrzeby w tym oczucia bezieczeństwa fizycznego oraz zaewnią ogólne zadowolenie. Dotyczyć mogą one różnych czynników regulowanych rzez wymogi BHP, oraz wyosażenie stanowiska racy w stosowne narzędzia (komuter, samochód, telefon). Relacje interersonalne rzekładają się, na jakość relacji ze wsółracownikami, oraz z rzełożonymi. Dotyczą one także ogólnie ojętej atmosfery w racy, na którą składają się formy komunikowania, rzekazywanie informacji zwrotnych od rzełożonych, ale także zachowania rywalizacyjne. Czynności i zadania wykonywane w racy mogą być oceniane, jako urozmaicone lub monotonne. W zakresie tego obszaru kategorii bierze się od uwagę ilość zadań (ich nadmiar lub niedobór), czas możliwy do oświęcenia na ich wykonanie. Oceniany jest także zakres samodzielności wykonywania racy oraz odowiedzialności za jej wynik. Ostatni obszar to warunki ekonomiczne, czyli wszystkie możliwe do osiągnięcia w racy nagrody, ale także kary. Zalicza się do nich wszystkie elementy systemu motywacyjnego: wynagrodzenie finansowe wraz z dodatkami, nagrody i remie, także kary ieniężne [3, 7, 8, 9]. Cel racy Poznanie i oisanie czynników związanych z racą wływających na zadowolenie lub niezadowolenie ielęgniarek aktywnych i nieaktywnych zawodowo. Materiał i metoda Badania miały charakter anonimowy. W badaniu wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Narzędzie badawcze stanowił autorski kwestionariusz ankiety. Do zbadania oinii ielęgniarek odnośnie zadowolenia z czynników racy osłużono się ięciostoniową skalą Likerta. Zbadano oinię w stosunku do 25 asektów racy. Na otrzeby oisu gruy badawczej oraz analizy statystycznej uwzględniono wływ takich zmiennych jak: wiek obecny resondentek, stan cywilny, miejsce, ełnienie funkcji kierowniczej w takcie aktywności zawodowej, miejsce racy, ilość zmian miejsc racy, aktywność zawodowa. Zgromadzony materiał został oddany analizie statystycznej w rogramie Statistica W analizie statystycznej zastosowano test Anova rang Kruskala Wallisa oraz test mediany. Przyjęto za róg istotności statystycznej wartość <0,05. Badania rzerowadzono na terenie siedmiu Okręgowych izb Pielęgniarek i Położnych w Polsce wśród Pań należących do klubów emeryta dla ielęgniarek. Gruę badaną stanowiło 135 kobiet w wieku owyżej 50 lat. Charakterystykę gruy badanej rzedstawia tabela 1. 13

4 2014;04(05): SN / X. Tabela 1. Charakterystyka badanej gruy Zmienna różnicująca % n Wiek: Poniżej 60 roku życia 25, do 64 lat życia 35,6 48 Powyżej 64 roku życia 39,2 53 Status cywilny: Zamężna 69,6 94 Samotna 30,4 41 Małe, wieś 23,7 32 : Duże 70,4 95 Stan zdrowia Bardzo dobry 6,7 9 Dobry 72,6 98 Zły 18,5 25 Bardzo zły 2,2 3 Pełnienie funkcji Pełnienie 30,4 41 kierowniczej: Nieełnienie 68,9 93 Środowisko racy: Szital, Klinika 62,2 84 Placówki POZ 21,5 29 Oieka długoterminowa i doraźna 8,9 12 Brak kontaktu z acjentem: 7,4 10 Ilość zmian miejsc racy: Obecna aktywność zawodowa: Brak zmian 36, zmiany 34, lub więcej zmian 29,6 40 Brak aktywności zawodowej, emerytura 65,2 88 Aktywność zawodowa, emerytura 22,2 30 Aktywność zawodowa, ok. 1 rok do rzejścia na emeryturę 12,6 17 Wyniki Asekty racy z których ielęgniarki są zadowolone to stosunki interersonalne z kolegami z racy (52,6%), zakres odowiedzialności (44,5%), traktowanie rzez bezośrednich rzełożonych (43,7%), stabilność zatrudnienia (42,2%), atmosfera w racy oraz rodzaj zadań wykonywanych w racy. Czynniki wływające na bardzo wysokie zadowolenie to rzede wszystkim stabilność zatrudnienia (32,6%) zakres odowiedzialności na stanowisku ielęgniarki (23,7%) nastęnie rodzaj zadań wykonywanych w racy, atmosfera w racy oraz elastyczność w godzeniu sraw zawodowych z rodzinnymi. Te oraz inne czynniki rezentuje ryc

5 System motywacyjny System oceniania System romocji i wyróżnień Godziny racy Możliwość awansu Traktowanie rzez rzełożonych Niezalezność w odejmowaniu decyzji Wyosażenie w odzież roboczą Stabilność zatrudnienia Zakres odowiedzialności Obciążenie sychiczne racą Obciążenie fizyczne racą Atmosfera w racy Prestiż racy Rodzaj zadań Swoboda wyrażania oinii Wynagrodzenie Stosunki interersonalne z kolegamiz racy Możliwośc wykorzystania kwalifikacji Bezieczeństwo w racy Wyosarzenie w urządznie Warunki fizyczne Elastyczność w godzeniu sraw rodzinnych z racą Możliwość rozwoju Dostę do doskonalenia Krzos Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Analiza 2014;04(05): SN / X. 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% Bardzo wysokie zadowolenie Wysokie zadowolenie Ryc. 1 Czynniki racy wływające na bardzo wysokie i wysokie zadowolenie w badanej gruie Jak wynika z ryciny 2 większość czynników oznaczonych jest jako neutralnie wływające na zadowolenie badanych resondentek. Są to głównie warunki fizyczne racy (61,5%), bezieczeństwo racy (56,3%), możliwość wykorzystania kwalifikacji (56,3%), możliwość awansu (54,8%) i rozwoju (53,3%) oraz niezależność w odejmowaniu decyzji (54,1%). Dość 15

6 System motywacyjny System oceniania System romocji i wyróżnień Godziny racy Możliwość awansu Traktowanie rzez rzełożonych Niezalezność w odejmowaniu decyzji Wyosażenie w odzież roboczą Stabilność zatrudnienia Zakres odowiedzialności Obciążenie sychiczne racą Obciążenie fizyczne racą Atmosfera w racy Prestiż racy Rodzaj zadań Swoboda wyrażania oinii Wynagrodzenie Stosunki interersonalne z kolegamiz racy Możliwośc wykorzystania kwalifikacji Bezieczeństwo w racy Wyosarzenie w urządznia Warunki fizyczne Elastyczność w godzeniu sraw rodzinnych z racą Możliwość rozwoju Dostę do doskonalenia Krzos Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Analiza 2014;04(05): SN / X. często jako neutralnie wływający na zadowolenie był też system oceniania, elastyczność w godzeniu sraw zawodowych z rodzinnymi oraz swoboda wyrażania oinii (odowiednio: 56,3%; 52,6%; 51,1%). Rycina 2 rzedstawia czynniki związane z racą wływające na średnie zadowolenie ielęgniarek w wieku emerytalnym. 70.0% 60.0% 50.0% 40.0% 30.0% 20.0% 10.0% 0.0% Neutralne zadowolenie Ryc. 2 Czynniki racy wływające na neutralne zadowolenie w badanej gruie Ponad 1/3 badanych ielęgniarek była niezadowolona z wysokości swojego wynagrodzenia (31,1%) bardzo niezadowolonych z tego czynnika jest niemal ¼ resondentek (23,0%). Elementy racy z których badane ielęgniarki są nisko zadowolone to dodatkowo: system romocji i wyróżnień (31,1%), system motywacyjny (28,9%); możliwości awansu (25,9%), dostęu do doskonalenia (25,9%) oraz możliwości rozwoju (20,0%). Bardzo niskie zadowolenie wywołują w szczególności takie czynniki jak: system motywacyjny, system 16

7 System motywacyjny System oceniania System romocji i wyróżnień Godziny racy Możliwość awansu Traktowanie rzez rzełożonych Niezalezność w odejmowaniu decyzji Wyosażenie w odzież roboczą Stabilność zatrudnienia Zakres odowiedzialności Obciążenie sychiczne racą Obciążenie fizyczne racą Atmosfera w racy Prestiż racy Rodzaj zadań Swoboda wyrażania oinii Wynagrodzenie Stosunki interersonalne z kolegamiz racy Możliwośc wykorzystania kwalifikacji Bezieczeństwo w racy Wyosarzenie w urządznie Warunki fizyczne Elastyczność w godzeniu sraw rodzinnych z racą Możliwość rozwoju Dostę do doskonalenia Krzos Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Analiza 2014;04(05): SN / X. romocji i wyróżnień, swoboda wyrażania oinii w miejscu racy (odowiednio: 16,3%; 14,8%; 12,6%). Wyniki tej analizy rzedstawia rycina % 30.0% 25.0% 20.0% 15.0% 10.0% 5.0% 0.0% Niskie zadowolenie Bardzo niskie zadowolenie Ryc. 3 Czynniki racy wływające na bardzo niskie i bardzo niskie zadowolenie w badanej gruie Uzyskane wyniki ozwalają stwierdzić że istnieją różnice statystyczne w ostrzeganiu 20 sośród 25 badanych czynników racy wływających na zadowolenie ielęgniarek. Zmienne istotnie różnicujące odowiedzi resondentek to: wiek, stan cywilny, miejsce ełnienie funkcji kierowniczych, miejsce racy, ilość zmian miejsc racy oraz aktywność 17

8 Wiek Stan cywilny Stan zdrowia Stanowisko kierownicze Środowisko racy Ilość zmian miejsc racy Aktywność zawodowa Krzos Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Analiza 2014;04(05): SN / X. zawodowa. Wyniki analizy rzedstawia tabela 2, szczegółowe wyniki z wartościami rocentowymi uzyskanych doowiedzi rezentuje tabela 3. Tabela 2. Wynik analizy statystycznej testem Kruskala-Wallisa lub testem mediany, zależności między deklarowanym oziomem zadowolenia z czynników racy a zmiennymi socjodemograficznymi. Czynniki System motywacyjny System oceniania System romocji i wyróżnień Godziny racy Możliwość awansu =,0138* W =,0012* W =,0021* W =,0059* =,0492** =,0101* =,0477* W =,0088* =,0330** Traktowanie rzez rzełożonych =,0219* Wyosażenie w odzież roboczą Stabilność zatrudnienia Zakres odowiedzialności =,0295* =,0252* Obciążenie sychiczne racą W =,0014* =,0151* =,0120** =,0244** =,0555* =,0338* =,0252** =,0236* 18

9 Bardzo niskie zadowolenie (%) Niskie zadowolenie (%) Neutralne zadowolenie (%) Wysokie zadowolenie (%) Bardzo wysokie zadowolenie (%) Krzos Agata, Charzyńska-Gula Marianna, Stanisławek Andrzej, Szadowska-Szlachetka Zdzisława, Rząca Marcin. Analiza 2014;04(05): SN / X. Tabela 3. Uwarunkowania oinii nt. wybranych asektów wływających na satysfakcję z racy zależności istotne statystycznie. Asekty racy Zmienne socjodemograficzne System motywacyjny System oceniania System romocji i wyróżnień Wiek Do 60 r. ż. 29,4 29,4 35,3-5, r. ż. 16,7 35,4 33,3 10,4 4,2 Powyżej 64 7,6 22,6 54,7 13,2 1,9 r. ż. Aktywność Emerytura 11,3 26,1 47,8 11,4 3,4 zawodowa Praca 35,3 41,1 17,7-5,9 Emerytura i raca 20,0 30,0 40,0 6,7 3,3 Małe 7,5 15,0 65,0 12,5 - /wieś Duże 4,2 8,4 52,6 25,3 9,5 Wiek Do 60 r. ż. 30,3 42,5 24,2-3, r. ż. 12,5 35,4 41,6 6,3 4,2 Powyżej 64 7,7 21,2 63,4 5,8 1,9 r. ż. Aktywność Emerytura 10,5 30,2 50,0 7,0 2,3 zawodowa Praca, ok. 1 29,4 52,9 11,8-5,9 rok do rzejścia na emeryturę Emerytura i 20,0 23,3 53,4-3,3 raca Stanowisko Nie 17,4 33,7 42,4 3,3 3,3 kierownicze tak 7,5 27,5 55,0 7,5 2,5 Godziny racy Stan cywilny W związku 2,1 9,6 38,3 38,3 11,7 Samotna - 2,4 65,9 26,8 4,9 Możliwość Stanowisko Nie 15,1 30,1 50,4 2,2 2,2 awansu kierownicze Tak 4,9 14,6 65,9 9,8 4,9 Ilość zmian miejsc racy zero 16,3 34,7 47,0-2, ,4 23,9 56,5 8,7 6,5 3 i więcej 15,0 17,5 62,5 5,0 - Wiek Do 60 r. ż. 29,4 29,4 38,3-2, r. ż. 4,2 33,3 54,1 6,3 2,1 19

10 2014;04(05): SN / X. Traktowanie rzez rzełożonych Wyosażenie w odzież roboczą Stabilność zatrudnienia Zakres odowiedzialn ości Obciążenie sychiczne racą Stanowisko kierownicze Ilość zmian miejsc racy Stanowisko kierownicze Powyżej 64 r. ż. 7,6 17,0 65,9 5,7 3,8 Małe 12,5 27, /wieś Duże 11,6 25,3 52,6 6,3 4,2 Małe 5,0 7,5 47,5 32,5 7,5 /wieś Duże 2,1 5,3 30,5 48,4 13,7 Nie 9,7 12,9 44,0 26,9 6,5 Tak 9,8 14,6 63,4 2,4 9,8 zero 10,2 16,3 51,1 16,3 6, ,7 8,7 39,1 32,6 10,9 3 i więcej 10,0 15,0 62,5 7,5 5,0 Nie - 2,2 20,4 51,6 25,8 Tak - 2,4 29,3 22,0 46,3 Szital, - 1,2 24,7 44,7 29,4 racy klinika Placówki - 3,5 17,2 31,0 48,3 POZ Oieka ,6 41,7 41,7 długotermin owa/ doraźna Saneid, - 11,1 33,3 55,6 - wyższe uczelnie Wiek Do 60 r. ż. - 2,9 29,4 53,0 14, r. ż. - 2,1 20,8 41,7 35,4 Powyżej 64 r. ż. - 1,9 20,7 35,9 41,5 Stan cywilny W związku - 3,2 22,3 47,9 26,6 samotna - 7,3 39,0 36,6 17,1 Stan zdrowia Małe /wieś Duże Bardzo dobry 2,5 20,0 57,5 7,5 12,5 9,5 12,6 37,9 27,4 12, ,7-33,3 20

11 2014;04(05): SN / X. Dobry 7,1 16,3 38,9 25,5 12,2 Zły 12,0 16,0 60,0 8,0 4,0 Bardzo zły ,7 33,3 Atmosfera w Małe ,0 32,5 7,5 racy /wieś Duże - 1,1 32,6 44,2 22,1 Prestiż racy Stan cywilny W związku 1,1 10,6 44,6 27,7 16,0 Samotna 2,4 22,0 41,5 31,7 2,4 Swoboda Stanowisko Nie 15,1 21,5 48,3 12,9 2,2 wyrażania oinii w racy kierownicze Tak 7,3 12,2 56,1 22,0 2,4 Stosunki interersonaln e Autonomia i niezależność Możliwość wykorzystania kwalifikacji Wyosażenie w urządzenia Warunki fizyczne Stan cywilny W związku - 1,1 33,0 47,8 18,1 Samotna ,2 63,4 2,4 Ilość zmian miejsc racy Ilość zmian miejsc racy racy zero - 16,3 47,0 30,6 6, ,7 63,0 19,6 8,7 3 i więcej 2,5 15,0 52,5 20,0 10,0 Małe - 12,5 70,0 12,5 5,0 /wieś Duże 1,0 13,7 47,4 28,4 9,5 Małe 7,5 12,5 67,5 12,5 - /wieś Duże 8,4 11,6 51,5 23,2 5,3 zero 8,2 22,5 44,8 16,3 8, ,7 13,0 45,7 26,1 6,5 3 i więcej 7,5 20,0 62,5 7,5 2,5 Szital, 3,5 5,9 63,5 20,0 7,1 klinika Placówki 6,9 3,5 44,8 37,9 6,9 POZ Oieka - 8,3 91,7 - - długotermin owa/ doraźna Saneid, ,6 44,4 wyższe uczelnie Małe - 7,5 75,0 17,5 - /wieś Duże 5,3 4,2 55,8 26,3 8,4 21

12 2014;04(05): SN / X. Możliwość rozwoju Dostę do doskonalenia Małe 7,5 27,5 57,5 7,5 - /wieś Duże 5,3 16,8 51,6 22,1 4,2 Wiek Do 60 r. ż. 2,9 29,4 56,0 8,8 2, r. ż. 6,3 27,1 52,7 12,5 2,1 Powyżej 64 7,6 7,6 51,1 28,3 3,8 r. ż. Ilość zmian zero 6,1 30,6 51,0 10,2 2,0 miejsc racy 1-2 2,2 13,0 52,2 26,1 6,5 3 i więcej 10,0 15,0 57,5 17,5 - Małe 12,5 32,5 47,5 7,5 7,5 /wieś Duże 7,4 23,2 44,1 21,1 4,2 Dyskusja Z badań własnych rowadzonych wśród ielęgniarek które zakończyły lub lanują zakończyć aktywność zawodową wynika, iż większość ielęgniarek (określa z ersektywy czasu) czynniki związane z racą jako neutralnie wływające na ich zadowolenie. Istnieje jednak możliwość wyróżnienia tych czynników, które wływają na zadowolenie bądź niezadowolenie badanej gruy zawodowej ielęgniarek oraz zmiennych, które istotnie włynęły na uzyskane odowiedzi. Co więcej zauważalne są ewne znaczące odobieństwa między wynikami badań własnych, a badaniami rowadzonymi wśród ielęgniarek aktywnych zawodowo w wieku średnim oraz tych z innych aństw. Badanie nad czynnikami wływającymi na oziom satysfakcji rowadziła m. in. D. Kunecka wraz z zesołem badawczym [2]. Choć badania te były swego rodzaju ilotażem, gdyż rowadzone były na małej gruie badawczej 38 osób to jednak są dość cenne. Dowiadujemy się z nich, że na niezadowolenie z racy ielęgniarek mają wływ w szczególności świadczenia ozałacowe, a także oziom wynagrodzenia oraz możliwości awansu, a raczej jego brak. Zadowolenie badanych ielęgniarek z racy zawodowej było odyktowane w szczególności, dobrymi stosunkami z wsółracownikami, znaczeniem racy, uznaniem oraz dobrym kontaktem z rzełożonymi. Autorka zdecydowała się na rzerowadzenie oszerzonych badań oublikowanych w 2011 roku [10]. Choć badania te rowadzone były już na znacznie większej gruie, bo wśród 1578 osób to zasadniczo nie odbiegały od wyników badania ilotażowego rzerowadzonego w 2006 roku. Kunecka D. skuiła się w nich na analizie wływu zmiennych socjo-demograficznych na zadowolenie z oszczególnych asektów racy. Podobnie jak w badaniach własnych, owyższa autorka dowiodła, że zmienne socjo-demograficzne mogą wływać na takie asekty jak: komunikacja w zesole, możliwość awansu, dobre stosunki z rzełożonymi, świadczenia ozałacowe. Były to odobnie jak w badaniach własnych wiek oraz miejsca racy ale także: forma zatrudnienia, staż racy, łeć, wykształcenia oraz status sołeczny. Na czynniki wływające na zadowolenie z racy zawodowej ielęgniarek aktywnych zawodowo uwagę zwróciły także Zielińska-Wieczorkowska H. wraz z Buśką A. Czynnikami wływającymi na oziom satysfakcji ielęgniarek w owyższych badaniach były: atmosfera 22

13 2014;04(05): SN / X. w miejscu racy, wyosażenie oddziału, stres zawodowy. Niezmiennie jednak wynagrodzenie okazało się czynnikiem rzutującym niekorzystnie na oziom satysfakcji z racy badanych ielęgniarek [11]. Potwierdzają to również wyniki badań Andruszkiewicz [12]. Z badań Zajkowskiej E. oraz Marcinowicz L. dowiadujemy się, że czynniki które omogłyby badanym ielęgniarkom olskim w osiągnięciu wyższego oziomu satysfakcji to: wyższe wynagrodzenia, zaufanie lekarzy wsółracujących, dofinansowanie na rowadzenie edukacji acjentów, większa dostęność do odnoszenia kwalifikacji zawodowych, a także oleszenie warunków racy. Pielęgniarki amerykańskie które również brały udział w badaniu wymieniały takie czynniki jak: umiejętność orozumiewania się oraz możność odnoszenia kwalifikacji, niewiele z nich otrzebuje motywacji finansowej [13]. Warto także rzeanalizować doniesienia z badań nad czynnikami wływającymi na oziom zadowolenia z racy ielęgniarek rowadzone w innych krajach, rozwiniętych oraz tych rozwijających się. Asgerid A. wraz z zesołem badawczym rzerowadził badania wśród ielęgniarek w Południowej Etioii [14]. Z badań tych wynika, że większość racowników jest zadowolonych z relacji interersonalnej z kierownictwem, warunków środowiska racy i sójności gruy zawodowej, uznania w racy oraz ostrzeganych alternatywnych możliwości zatrudnienia. Czynniki wływające na niezadowolenie tychże ielęgniarek to odobnie jak w badaniach własnych: możliwość awansu autonomia, szkolenia zawodowe, wynagrodzenie i dodatkowych korzyści z racy. Na odmienne wyniki wskazuje Pietersen Ch. która jest autorką badań rowadzonych wśród ielęgniarek z ołudniowej Afryki [15]. Większość resondentów w niniejszym badaniu było niezadowolonych z interakcji z kierownictwem. Byli również wyraźnie niezadowoleni z warunków racy w szitalu, dodatkowo resondenci deklarowali, że klimat organizacyjny nie srzyjał wysokiemu oziomowi zadowolenia z racy. Niezmiennie jednak wynagrodzenie ozostawało czynnikiem wływającym na niezadowolenie ielęgniarek z ołudniowej Afryki. Co ciekawe także ielęgniarki racujące w Wielkiej Brytanii wskazują na odobne czynniki wywołujące niezadowolenie [16]. Resondenci nie byli zadowoleni ze swoich wynagrodzeń, biorąc od uwagę swoje obowiązki i kwalifikacje w orównaniu do ielęgniarek racujących w szitalach rywatnych. Kolejne czynniki, które włynęły na brak satysfakcji to odmiennie jak w badaniach własnych: szacunek okazany rzez zarządzających i komunikacja między członkami zesołu interdyscylinarnego. Powyższa analiza ozwala stwierdzić że wynagrodzenie u wszystkich autorów ojawia się w gruie czynników wływających na wysoki oziom niezadowolenia w gruie zawodowej ielęgniarek. A zatem niezadowolenie z tego czynnika jest niezależne od wieku, łci, aktywności zawodowej czy kraju. Powinny zostać odjęte działania aby wyeliminować możliwe czynniki wływające na niezadowolenie ielęgniarek z racy, tym bardziej mogą one mieć wływ nie tylko na satysfakcję zawodową ale także na satysfakcję z życia, chęć odejścia od zawodu oraz samą jakość wykonywanej racy. Jest to ole do działania dla osób kierujących zesołami ielęgniarskimi, rzy wsółracy z całą gruą zawodową. Wnioski: 1. Elementy racy z wływające na bardzo wysokie zadowolenie ielęgniarek to stabilność zatrudnienia oraz zakres odowiedzialności na stanowisku ielęgniarki 23

14 2014;04(05): SN / X. 2. Asekty racy z których ielęgniarki w wieku emerytalnym są niezadowolenie to głównie wysokość wynagrodzenia, system motywacyjny. 3. Zmienne istotnie różnicujące odowiedzi resondentek w zakresie zadowolenia z czynników racy to: wiek, stan cywilny, miejsce, ełnienie funkcji kierowniczych, miejsce racy, ilość zmian miejsc racy oraz aktywność zawodowa. Literatura: 1. Bańska A. Psychologia organizacji. W: Sterlau J, (red.) Psychologia. Podręcznik akademicki. T. 3. Gdańsk: GWP; 2002: Kunecka D, Kamińska M, Karakiewicz B. Analiza czynników wływających na zadowolenie z wykonywanej racy w gruie zawodowej ielęgniarek. Badanie wstęne. Probl Piel. 2007; 15( 2,3): Bajcar B. Satysfakcja z racy w zawodach z misją sołeczną. Psychologiczne uwarunkowania. Soot: GWP; Bolesta-Kukułka K. Mały słownik menedżera. Warszawa: Państwowe Wyd. Ekonomiczne; Kaczkowska-Serafińska M. Dlaczego rzedsiębiorcy owinni dbać o satysfakcję z racy swoich racowników? Postera. 2011; 10(23): 11-16; 6. Juchnowicz M. Paradygmat człowieka usatysfakcjonowanego w olskich realiach. W: Juchnowicz M, (red.). Postawy Polaków wobec racy w zarządzaniu kaitałem ludzkim. Kraków: Wyd. Wolters Kluwer; 2009: Herzberg F. The new industrial sychology. ILR Review. 1965; 18 (3): Locke E.A, Smith P.C, Kendal L.M, Hulin C.L, Miller A.M. Convergent and discriminant validity for areas and methods of rating job satisfaction. J Al Psychol. 1964; 48(5): Zalewska A. Arkusz oisu racy O. Neubergera i M. Allerbeck-adatacja do warunków olskich. Stud Psychol. 2001; 39(1): Kunecka D. Satysfakcja racownika a jakość usług medycznych. Probl Hig Eidemiol. 2010; 9( 3): Zielińska-Więczkowska H, Buśka A. Satysfakcja zawodowa ielęgniarek na tle wybranych czynników środowiska racy. Pielęg XXI w. 2010; 3-4(32-33): Andruszkiewicz A. Tyy zachowań i rzeżyć w racy w gruie ielęgniarek. Probl Piel. 2007; 2-3(15): Zajkowska E, Marcinowicz L. Elementy satysfakcji zawodowej ielęgniarek odstawowej oieki zdrowotnej w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Zdr Publ. 2005; 115(3): Asgerid A, Belachew T, Yimam E. Factors influencing job satisfaction and anticiated turnover among nurses in Sidama zone ublic health facilities South Ethioia. Nursing Research and Practice. 2014, Article ID , 26 ages, doi: /2014/ Pietersen Ch. Job satisfaction of hosital nursing staff. Journal of Human Resource Management. 2005; 3 (2): Lehalala R.P, Ehlers V.J, Oosthuizen M.J. Factors influencing nurses job satisfaction in selected rivate hositals in England. Curationis. 2008: 31(3):