Raport z badania procesu kształcenia na Wydziale Turystyki i Zdrowia w roku akademickim 2014/2015

Transkrypt

1 Filia AWF Warszawa w Białej Podlaskiej Zespół ds. oceny procesu kształcenia Raport z badania procesu kształcenia na Wydziale Turystyki i Zdrowia w roku akademickim 2014/2015 W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono zgodność założonych efektów kształcenia na badanych kierunkach ze strategią uczelni, jednak niektóre niżej opisane aspekty wymagają większego zainteresowania Kierownictwa Wydziału (uwagi w podsumowaniu). Ocenę efektów procesu kształcenia z perspektywy studenta kończącego dany etap studiów, wychodząc z założeń zawartych w KRK, że absolwent powinien posiadać określony poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych, pozwalających mu na realizację określonych zadań w praktyce. W prezentowanych badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Kwestionariusze ankiet zostały skonstruowane w oparciu o ustalenia uczelnianego systemu jakości kształcenia. Uwzględniając specyfikę kształcenia na badanym kierunku, w opracowanych kwestionariuszach ankiet zawarto następujące bloki tematyczne: nabyte i oczekiwane kompetencje, ocena zadowolenia ze studiów, uczestnictwo w kursach doszkalających, plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów, ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni, metryczka. Turystyka i rekreacja Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne (postawy) poziom oczekiwany i zdobyty podczas studiów (Tab. 2-4) Badania ankietowe przeprowadzono wśród 36 studentów kończących I etap kształcenia na kierunku TiR i 20 studentów kończących studia II stopnia pod koniec semestru letniego. Udział w badaniu był dobrowolny.

2 Dokonując oceny nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych uwzględniono zarówno ich oczekiwany, jak i zdobyty poziom, oceniany przez respondentów w skali pięciopunktowej. Wyniki badań pokazały, że studenci obu stopni kształcenia prezentowali dość wysoki poziom oczekiwań wobec studiów, przy czym oczekiwania studentów pobierających naukę na poziomie magisterskim były nieco wyższe. Respondenci oczekiwali, że zdobędą wiedzę na poziomie odpowiednio: 4,06 i 4,40 (w skali 1-5; 5-max); umiejętności zawodowe: studia I stopnia 4,22pkt; studia II stopnia 4,58pkt. oraz kompetencje społeczne (4,21; 4,38). Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych znacząco odbiegał od oczekiwań respondentów. Zdobyty poziom wiedzy oceniono na 3,41pkt. (studia I stopnia) i 3,35pkt. (II stopień), umiejętności zawodowe odpowiednio na poziomie (3,50 i 3,45pkt.), zaś kompetencje społeczne 3,76 i 3,25 (Tab. 2-4). Niepokojący wydaje się zatem fakt nieco niżej ocenionych kompetencji przez studentów II stopnia TiR, przy jednocześnie wyższych oczekiwaniach wobec przygotowania zawodowego. Zgromadzony materiał empiryczny umożliwił identyfikację luk kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz przeprowadzonych przy wykorzystaniu tzw. modelu luki kompetencyjnej pokazały większe rozbieżności w przypadku studentów II stopnia kształcenia. Największe rozbieżności odnotowano m.in. w zakresie umiejętności dot. przygotowania do podjęcia własnej działalności gospodarczej (zakładania i prowadzenia własnej firmy), organizowania przedsięwzięć turystyczno-rekreacyjnych (1,4pkt.), ale także umiejętności językowych i obsługi komputera (1,35pkt.). Korzystniej wygląda przygotowanie zawodowe z punktu widzenia studentów studiów I stopnia, bowiem poziom nabytych w czasie studiów kompetencji był w poszczególnych zakresach bardziej zbliżony do oczekiwanego. Te ustalenia pozwalają wnioskować o zróżnicowanych możliwościach kształcenia na obu etapach studiów. Niedostatecznie oceniono (II stopień TiR): umiejętność zarządzania firmą / zasobami ludzkimi; przygotowanie do podjęcia studiów wyższego stopnia; przygotowanie do pełnienia stanowisk kierowniczych w kf.

3 Satysfakcja ze studiowania W marketingowym podejściu do procesu kształcenia poziom satysfakcji studenta jest wskaźnikiem globalnej oceny postrzeganej jakości usługi edukacyjnej. Podjęta w pracy próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów ze studiów wychowania fizycznego pokazała, że gros z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów pierwszego i drugiego stopnia (odpowiednio: 78% i 85% wskazań), przy podobnym odsetku odpowiedzi skrajnie pozytywnych (kategoria: zdecydowanie zadowolony: 14% i 10%). Z kolei odsetek studentów zdecydowanie niezadowolonych wynosił jedynie 8%-10% (na korzyść studiów I stopnia; Tab. 5). Uczestnictwo w kursach doszkalających Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Częściej deklarację o skorzystaniu z takiej możliwości złożyli kończący studia I stopnia ok. 56%, wobec zaledwie co czwartego z badanych na II stopniu kształcenia (Tab. 6). Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że absolwenci I stopnia TiR najczęściej planują dalsze kształcenie, przy czym blisko 40% zamierza podjąć studia II stopnia, zaś 14% jednocześnie chce podjąć pracę zawodową (Tab. 7). Analiza wypowiedzi badanych po II stopniu studiów pokazała, że blisko co trzeci zamierza podjąć pracę w zawodzie zgodnie z kierunkiem kształcenia, zaś dalsze 5% - dowolną inną pracę. Ponadto co piąty badany zamierza podjąć studia podyplomowe, a 15% respondentów studia na innym kierunku. Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na jej funkcjonowanie. Opinie przedstawione w badaniu pokazują, że taką możliwość widzi jedynie ok. 14% respondentów I stopnia kształcenia i 5% studentów turystyki i rekreacji na drugim stopniu studiów (Tab. 8).

4 Kosmetologia Badania ankietowe przeprowadzono wśród 44 studentek kończących I etap kształcenia na kierunku kosmetologia. Poziom kompetencji Wyniki badań pokazały, że studenci prezentowali dość wysoki poziom oczekiwań wobec studiów: o 4,77 wiedza, o 4,84 umiejętności, o 4,84 kompetencje społeczne. następująco: Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych oceniono o 3,60 wiedza, o 3,53 umiejętności, o 3, 43 - kompetencje społeczne. (Tab. 2K - 4K; ). Niepokojącym faktem są nieco niżej ocenione kompetencje, przy jednocześnie wyższych oczekiwaniach wobec przygotowania zawodowego. Zgromadzony materiał empiryczny umożliwił identyfikację luk kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz przeprowadzonych przy wykorzystaniu modelu luki kompetencyjnej pokazały największe rozbieżności m.in. w zakresie: Wiedza z zakresu nowości technologicznych i produktów kosmetycznych (1,50) Umiejętności: współpraca z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji zmienionej chorobowo skóry (2,27) posługiwania się językami obcymi (1,55) przygotowanie do prowadzenia własnej działalności gospodarczej (1,68) zakładanie i prowadzenia własnej firmy (1,52) wykonywanie podstawowych czynności laboratoryjnych (np. warzenie, odmierzanie, wykonywanie roztworów) (1,50) Niedostatecznie oceniono: umiejętność współpracy z lekarzem dermatologiem w zakresie pielęgnacji zmienionej chorobowo skóry.

5 Satysfakcja ze studiowania Podjęta próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów kierunku Kosmetologia pokazała, że większość z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów (55% - odpowiedź: raczej zadowolony, 5% - zdecydowanie zadowolony). Z kolei odsetek studentów niezadowolonych wynosił 20,5%. (Tab.5K). Uczestnictwo w kursach doszkalających Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Deklarację o skorzystaniu z takiej możliwości złożyło 89% badanych. (Tab. 6K). Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że najczęściej planują podjąć dalsze kształcenie 14% zamierza podjąć studia II stopnia i taki sam odsetek studia na innym kierunku, zaś 36% jednocześnie chce podjąć pracę zawodową i dalej się kształcić (Tab. 7K). Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na jej funkcjonowanie. Opinie przedstawione w badaniu SĄ BARDZO NIEPOKOJĄCE. Możliwość taką widzi jedynie 7% respondentów (Tab. 8K).

6 Fizjoterapia W wyniku przeprowadzonych analiz stwierdzono zgodność założonych efektów kształcenia na badanym kierunku ze strategią uczelni, ale uwagi wymagają niektóre niżej opisane zjawiska. Ocenę efektów procesu kształcenia na kierunku Fizjoterapia w Filii AWF Warszawa przeprowadzono z perspektywy studenta kończącego III rok studiów. W prezentowanych badaniach zastosowano metodę sondażu diagnostycznego z techniką ankiety. Kwestionariusze ankiet zostały skonstruowane w oparciu o ustalenia uczelnianego systemu jakości kształcenia. Uwzględniając specyfikę kształcenia na badanym kierunku, w opracowanych kwestionariuszach ankiet zawarto następujące bloki tematyczne: metryczka, nabyte i oczekiwane kompetencje, ocenę przygotowania do pracy zawodowej, ocenę zadowolenia ze studiów, uczestnictwo w kursach doszkalających, plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów, ocenę możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni, uwagi studentów mogące ich zdaniem poprawić jakość kształcenia. Badania ankietowe przeprowadzono wśród 20 studentów kończących III rok kształcenia na kierunku Fizjoterapia. Udział w badaniu był dobrowolny. 1. Wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne (postawy) poziom oczekiwany i zdobyty podczas studiów Dokonując oceny nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych uwzględniono zarówno ich oczekiwany, jak i zdobyty poziom, oceniany przez respondentów w skali pięciopunktowej: 1-5; 5-max. Wyniki badań pokazały, że studenci prezentowali dość wysoki poziom oczekiwań wobec studiów: o 4,41 wiedza, o 4,69 umiejętności,

7 o 4,61 kompetencje społeczne. Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych oceniono następująco: o 3,11 wiedza, o 3,35 umiejętności, o 3,34 - kompetencje społeczne. (Tab. 2F - F4). Niepokojącym faktem są nieco niżej ocenione kompetencje, przy jednocześnie wyższych oczekiwaniach wobec przygotowania zawodowego. Zgromadzony materiał empiryczny umożliwił identyfikację luk kompetencyjnych (różnice między oczekiwaną a postrzeganą oceną kompetencji) w przygotowaniu zawodowym absolwentów badanego kierunku. Wyniki analiz przeprowadzonych przy wykorzystaniu tzw. modelu luki kompetencyjnej pokazały największe rozbieżności m.in. w zakresie: umiejętności dotyczącej prowadzenia dokumentacji fizjoterapeutycznej - (1,85), wiedzy dotyczącej organizacji systemu ochrony zdrowia - (1,70), kompetencji związanych z asertywnością i świadomością potrzeby stosowania technik radzenia sobie ze stresem i objawami wypalenia zawodowego - (1,70). Niedostatecznie oceniono: Poziom wiedzy dotyczącej organizacji systemu ochrony zdrowia oraz wiedzy dotyczącej zasad dydaktyki i pedagogiki oraz andragogiki. Poziom umiejętności: Prowadzenia dokumentacji fizjoterapeutycznej; Postępowania w sytuacjach konfliktowych w zespole terapeutycznym i w relacjach z pacjentem. 2. Satysfakcja ze studiowania Podjęta w pracy próba zdiagnozowania poziomu zadowolenia studentów kierunku Fizjoterapia pokazała, że większość z nich pozytywnie ocenia przebieg studiów (65% - odpowiedź: raczej zadowolony, przy czym brak odpowiedzi zdecydowanie zadowolony). Z kolei odsetek studentów zdecydowanie niezadowolonych wynosił jedynie 5%. (Tab.5F).

8 3. Uczestnictwo w kursach doszkalających Respondenci mieli także okazję wypowiedzieć się na temat uczestnictwa w różnego rodzaju kursach wzbogacających przygotowanie zawodowe. Deklarację o skorzystaniu z takiej możliwości złożyło 45% badanych. (Tab. 6F). 4. Plany edukacyjno-zawodowe po ukończeniu studiów Kolejnym wątkiem istotnym z punktu widzenia realizowanej problematyki badawczej było poznanie opinii respondentów dotyczących ich przyszłości edukacyjno-zawodowej. Analiza planów w tym zakresie pokazała, że najczęściej planują podjąć dalsze kształcenie - 65% zamierza podjąć studia II stopnia, zaś 50% jednocześnie chce podjąć pracę zawodową i dalej się kształcić (Tab. 7F). 5. Ocena możliwości współdecydowania o funkcjonowaniu uczelni Studenci, jako główni interesariusze Uczelni powinni mieć szanse wpływu na jej funkcjonowanie. Opinie przedstawione w badaniu SĄ BARDZO NIEPOKOJĄCE. Możliwość taką widzi jedynie 5% respondentów, przy czym jako możliwość współdecydowania wymieniona została tylko ta ankieta. (Tab. 8F). Wnioski końcowe i rekomendacje wynikające z badań Analiza wypowiedzi badanych studentów pokazała, iż: 1. Deklarowany poziom nabytych podczas studiów kompetencji zawodowych na wszystkich badanych kierunkach znacząco odbiegał od oczekiwań respondentów. Niepokojący wydaje się jednak fakt nieco niżej ocenionych kompetencji przez studentów II stopnia TiR, przy jednocześnie wyższych oczekiwaniach tych studentów wobec przygotowania zawodowego. 2. W przypadku studentów TiR korzystniej wygląda przygotowanie zawodowe w samoocenie studentów studiów I stopnia, gdzie poziom nabytych w czasie studiów kompetencji był w poszczególnych zakresach dość wyrównany. Te ustalenia pozwalają wnioskować o zróżnicowanych możliwościach kształcenia na obu etapach studiów (na korzyść studiów I stopnia).

9 3. Gros badanych jest zadowolonych z przebiegu i efektów kształcenia na badanych kierunkach, przy czym odsetek niezadowolonych studentów był podobny i wynosił: a. Tir I stopień 14%; b. TiR II stopień 15%; c. Kosmetologia - 20,5%; d. Fizjoterapia 15%; 4. Większość badanych po I stopniu studiów planuje podjąć dalsze kształcenie lub naukę połączoną z pracą zawodową. Co trzeci absolwent II stopnia TiR zamierza szukać pracy zgodnej z kierunkiem studiów. 5. Stosunkowo niewielki odsetek badanych deklaruje możliwość współdecydowania o losach Uczelni. Rekomendacje dla kierownictwa WTiZ 1. Należy zwrócić szczególną uwagę na wykazane największe rozbieżności między oczekiwaniami studentów i ich oceną nabytych w toku studiów kompetencji; 2. Należy podjąć środki zaradcze zmierzające do poprawy sytuacji w przypadku kompetencji ocenionych niedostatecznie; 3. Większej uwagi wymaga grupa niezadowolonych studentów (należy podjąć badania zmierzające do ustalenia czynników determinujących niezadowolenie ze studiów); 4. Należy umożliwić studentom współudział w zarządzaniu Uczelnią (zbieranie uwag dotyczących jej funkcjonowania, reagowanie na uwagi wyrażone w odpowiedziach na pytania otwarte).