KOMENTARZE BECKA. Kodeks postępowania administracyjnego

Transkrypt

1

2 KOMENTARZE BECKA Kodeks postępowania administracyjnego

3 Polecamy nasze publikacje z tego zakresu: Z. Duniewska, Z. Niewiadomski, M. Matczak, M. Jaśkowska, R. Hauser, A. Wróbel INSTYTUCJE PRAWA ADMINISTRACYJNEGO, Tom 1 System Prawa Administracyjnego Andrzej Skoczylas, Janusz Borkowski, Barbara Adamiak PRAWO PROCESOWE ADMINISTRACYJNE, Tom 9 System Prawa Administracyjnego Jerzy Parchomiuk, Ewa Bagińska ODPOWIEDZIALNOŚĆ ODSZKODOWAWCZA W ADMINISTRACJI, Tom 12 System Prawa Administracyjnego Janusz Borkowski, Barbara Adamiak KODEKS POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO. KOMENTARZ, wyd. 10 Komentarze Kodeksowe Roman Hauser, Andrzej Skoczylas (red.) POSTĘPOWANIE EGZEKUCYJNE W ADMINISTRACJI, wyd. 5 Duże Komentarze Becka Jerzy Pieróg PRAWO ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH. KOMENTARZ, wyd. 10 Komentarze Becka

4 Kodeks postępowania administracyjnego Komentarz dr Robert Kędziora Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II 3. wydanie WYDAWNICTWO C. H. BECK WARSZAWA 2011

5 Propozycja cytowania: R. Kędziora, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. 3, Warszawa 2011 Redakcja: Iwona Duda Wydawca: Dagna Kordyasz Wydawnictwo C. H. Beck 2011 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk: Perfekt, Warszawa ISBN

6 Spis treści Przedmowa... Wykazskrótów... Kodeks postępowania administracyjnego Dział I. Przepisy ogólne... 3 Rozdział1.Zakresobowiązywania... 3 Art Rozdział2.Zasadyogólne Art Rozdział 3. Organy wyższego stopnia i organy naczelne Art Rozdział4.Właściwośćorganów Art Rozdział 5. Wyłączenie pracownika oraz organu Art a Rozdział6.Strona Art Rozdział7.Załatwianiespraw Art Rozdział 8. Doręczenia Art Rozdział9.Wezwania Art Rozdział10.Terminy Art Dział II. Postępowanie Rozdział 1. Wszczęcie postępowania Art Rozdział 2. Protokoły i adnotacje Art Rozdział3.Udostępnianieakt Art IX XI V

7 Spis treści Rozdział4.Dowody Art a Rozdział5.Rozprawa Art Rozdział6.Zawieszeniepostępowania Art Rozdział7.Decyzje Art Rozdział 8. Ugoda Art Rozdział9.Postanowienia Art Rozdział10.Odwołania Art Rozdział 11. Zażalenia Art Rozdział 12. Wznowienie postępowania Art Rozdział 13. Uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważnościdecyzji Art Dział III. Przepisy szczególne w sprawach ubezpieczeń społecznych Art Dział IV. Udział prokuratora Art Dział V. (skreślony) Art Dział VI. (skreślony) Art Dział VII. Wydawanie zaświadczeń Art Dział VIII. Skargi i wnioski Rozdział1.Postanowieniaogólne Art Rozdział2.Skargi Art Rozdział3.Wnioski Art VI

8 Spis treści Rozdział 4. Udział prasy i organizacji społecznych Art Rozdział 5. Przyjmowanie skarg i wniosków Art Rozdział6.Nadzórikontrola Art Dział IX. Opłaty i koszty postępowania Art Dział X. Przepisy końcowe Art Indeks rzeczowy VII

9

10 Przedmowa Obowiązujący od pięćdziesięciu lat Kodeks postępowania administracyjnego stanowi prawny wzorzec kształtowania stosunków między jednostką a administracją publiczną w procesie konkretyzowania norm prawa administracyjnego w drodze decyzji administracyjnych. Skodyfikowana procedura administracyjna jest też równocześnie gwarancją pewności prawnej w zakresie tych stosunków. Zasadniczym przedmiotem regulacji KPA jest ogólne postępowanie administracyjne, czyli prowadzone przez organy administracji publicznej sformalizowane postępowanie, którego celem jest władcze określenie, w drodze aktu administracyjnego, sytuacji prawnej konkretnego podmiotu. Normy kodeksowe zostały sformułowane w taki sposób, aby umożliwić organom administracji publicznej prawidłowe określenie uprawnień lub obowiązków indywidualnego adresata. Doniosłą rolę odgrywają w tej mierze zwłaszcza zasada praworządności oraz zasada prawdy obiektywnej, których urzeczywistnienie w toku procedury administracyjnej jest zabezpieczone szeregiem instytucji procesowych. Istotną gwarancją prawidłowego załatwienia sprawy indywidualnej jest ponadto prawo strony postępowania do czynnego uczestniczenia w czynnościach procesowych poprzedzających wydanie orzeczenia, a następnie do poddania tego orzeczenia kontroli administracyjnej i sądowoadministracyjnej. Trzeba podkreślić, iż szczególną funkcję wśród norm procesowego prawa administracyjnego pełnią normy drugiego stopnia, czyli te, które ustanawiają system środków weryfikacji aktów administracyjnych wydawanych przez organy administracji publicznej. Obserwacja historycznego rozwoju procedury administracyjnej pozwala nawet sformułować wniosek, iż jednym z zasadniczych motywów kodyfikacji postępowania administracyjnego było ustanowienie systemu procesowych środków prawnych jako instrumentów ochrony jednostki wpaństwieprawa. Komentarz do Kodeksu postępowania administracyjnego ukazujący się w serii Komentarze Becka został przygotowany z myślą o wszystkich uczestnikach postępowania administracyjnego. Mogą z niego korzystać zarówno pracownicy organów administracji publicznej, którzy stosują normy procesowe, konkretyzując uprawnienia i obowiązki indywidualnych IX

11 Przedmowa adresatów, jak i podmioty, do których kierowane są władcze rozstrzygnięcia organów. Komentarz wyjaśnia podstawowe pojęcia procedury administracyjnej, przedstawiając zarazem najbardziej reprezentatywne w literaturze przedmiotu poglądy nauki. Bardzo istotną rolę w ustalaniu właściwej treści norm administracyjnego prawa procesowego odgrywa orzecznictwo sądowe. Dlatego też objaśnianie poszczególnych instytucji procedury administracyjnej wymaga odwołania się do wykładni przepisów KPA, dokonywanej przede wszystkim przez sądy administracyjne, a także przez Trybunał Konstytucyjny i Sąd Najwyższy. Zawarta w Komentarzu interpretacja przepisów kodeksowych jest więc w dużej mierze oparta na analizie aktualnego orzecznictwa, co przesądza o praktycznym wymiarze niniejszego opracowania. Lublin, październik 2010 r. Robert Kędziora X

12 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa KC AdmRządU...ustawa z r. o administracji rządowej w województwie (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 80, poz. 872 ze zm.) AdmRządWU ustawa z r. o wojewodzie i administracji rządowej w województwie (Dz.U. Nr 31, poz. 206 ze zm.) EgzAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 229, poz ze zm.) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (t.j. Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KH...rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 82, poz. 600) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KP ustawa z r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. KPA KPC KPK KRO z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zm.) ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) ustawa z r. Kodeks postępowania karnego (Dz.U. Nr 89, poz. 555 ze zm.) ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) XI

13 Wykaz skrótów KrRejSU KSH...ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (t.j. Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.)...ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) OKiKU...ustawa z r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz.U. Nr 50, poz. 331 ze zm.) OpłSkarbU... ustawa z r. o opłacie skarbowej (Dz.U. Nr 225, poz ze zm.) OrdPodU...ustawa z r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.) PostAdmU...ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) PrBud...ustawa z r. Prawo budowlane (t.j. Dz.U. z 2006 r. Nr 156, poz ze zm.) RMU...ustawa z r. o Radzie Ministrów (t.j. Dz.U. SamGminU SamKolOU SamPowU SamWojU SCU z 2003 r. Nr 24, poz. 199 ze zm.)...ustawa z r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.)...ustawa z r. o samorządowych kolegiach odwoławczych (t.j. Dz.U z 2001 r. Nr 79, poz. 856 ze zm.)...ustawa z r. o samorządzie powiatowym (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.)...ustawa z r. o samorządzie województwa (t.j. Dz.U. z 2001 r. Nr 142, poz ze zm.)...ustawa z r. o służbie cywilnej (Dz.U. Nr 227, poz ze zm.) TKU... ustawa z r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz.U. Nr 102, poz. 643 ze zm.) 2. Organy orzekające NSA...Naczelny Sąd Administracyjny NTA...Najwyższy Trybunał Administracyjny SN...Sąd Najwyższy SN(5), SN(7) Sąd Najwyższy w składzie 5, bądź 7 sędziów TK...Trybunał Konstytucyjny UOKiK Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów WSA...Wojewódzki Sąd Administracyjny XII

14 Wykaz skrótów 3. Komentarze Adamiak, Borkowski, Komentarz...B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. VI, Warszawa 2004 Borkowski, Komentarz...J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, J. Borkowski (red.), wyd. II, Warszawa 1989; Aneks Warszawa 1991 Iserzon, Starościak, Komentarz...E. Iserzon, J. Starościak, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze, wyd. IV, Warszawa 1970 Janowicz, Komentarz...Z. Janowicz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. IV, Warszawa 1999 Jaśkowska, Wróbel, Komentarz...M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Kraków 2000 KPC. Komentarz... T. Ereciński, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, [w:] T. Ereciński (red.), Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, wyd. III, t. 1, Warszawa Podręczniki i zbiory orzecznictwa Adamiak, Borkowski, Postępowanie administracyjne.... B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2003 Dawidowicz, Ogólne postępowanie administracyjne.... W. Dawidowicz, Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962 Dawidowicz, Postępowanie administracyjne.... W. Dawidowicz, Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 1983 XIII

15 Wykaz skrótów Dawidowicz, Zarys procesu administracyjnego... W. Dawidowicz, Zarys procesu administracyjnego, Warszawa 1989 Hauser, KPA z orzecznictwem.... Kodeks postępowania administracyjnego oraz ustawa o Naczelnym Sądzie Administracyjnym z orzecznictwem Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego, opracowanie zespołu sędziów NSA pod red. R. Hausera, wyd. II, Warszawa 1998 Łaszczyca, Martysz, Matan, Postępowanie administracyjne ogólne... G. Łaszczyca, C. Martysz, A. Matan, Postępowanie administracyjne ogólne, Warszawa 2003 Pokrzywnicki, Postępowanie administracyjne.... J. Pokrzywnicki, Postępowanie administracyjne. Komentarz podręcznik, Warszawa 1948 Smoktunowicz, Orzecznictwo E. Smoktunowicz, D. Kijowski, J. Mieszkowski, Postępowanie administracyjne, podatkowe i administracyjnosądowe. Teksty aktów normatywnych. Orzecznictwo NSA, SN i TK. Objaśnienia. Piśmiennictwo, Białystok 1998 Wierzbowski, Postępowanie administracyjne 5. Czasopisma.... M. Wierzbowski, M. Szubiakowski, A.Wiktorowska, [w:] M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2004 AUWr...Acta Universitatis Wratislaviensis Biul. Skarb Biuletyn Skarbowy Biul.SN....BiuletynSąduNajwyższego Dz.U....DziennikUstaw Dz.Urz. UOKiK.... Dziennik Urzędowy Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów GAP Gospodarka Administracja Państwowa XIV

16 Wykaz skrótów GP...Gazeta Prawnicza GSP...Gdańskie Studia Prawnicze KPPubl....Kwartalnik Prawa Publicznego KSP...Krakowskie Studia Prawnicze M.P....Monitor Polski MoP...Monitor Prawniczy MoPod...Monitor Podatkowy NP...Nowe Prawo OMT... Organizacja Metody Technika ONSA...Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSAiWSA...Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OPA...Orzecznictwo Sądów Najwyższych w Sprawach Podatkowych i Administracyjnych OSN...Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAPiUS...Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Zbiór Urzędowy Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC... Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSP...Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA...Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OSS...Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych OTK...Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Pal....Palestra PiP...Państwo i Prawo PiŻ...Prawo i Życie POP...Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PP...Problemy Praworządności PPA...Przegląd Prawa i Administracji P.Pod....Przegląd Podatkowy Pr.Gosp....Prawo Gospodarcze Prok.iPr....Prokuratura i Prawo PS...Przegląd Sądowy RNGA... Rada Narodowa Gospodarka Administracja RPEiS... Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SI...Studia Iuridica SP...Studia Prawnicze ST...Samorząd Terytorialny ZNSA...Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego XV

17 Wykaz skrótów ZWNTA Zbiór Wyroków Najwyższego Trybunału Administracyjnego 6. Inne skróty art....artykuł n....następny(-a,-e) niepubl niepublikowane (-a, -y) Nr...numer pkt punkt por....porównaj post....postanowienie poz....pozycja r....rok red....redakcja s....strona t....tom t.j tekst jednolity uchw....uchwała ust....ustęp wyr....wyrok wzw....wzwiązku z....zeszyt zd....zdanie zezm....zezmianami zob....zobacz XVI

18 Kodeks postępowania administracyjnego z dnia 14 czerwca 1960 r. (Dz.U. Nr 30, poz. 168) Tekst jednolity z dnia 9 października 2000 r. (Dz.U. Nr 98, poz. 1071) 1 (zm.: Dz.U. 2001, Nr 49, poz. 509; 2002, Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1387; 2003, Nr 130, poz. 1188; 2004, Nr 162, poz. 1692; 2005, Nr 64, poz. 565, Nr 78, poz. 682; 2008, Nr 229, poz. 1539; 2009, Nr 195, poz. 1501, Nr 216, poz. 1676; 2010, Nr 40, poz. 230) 1 Tekst jednolity ogłoszono dnia r.

19

20 Dział I. Przepisy ogólne Rozdział 1. Zakres obowiązywania Art [Zakres regulacji] Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie: 1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, 2) przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w pkt 1, 3) w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w pkt 2, 4) w sprawach wydawania zaświadczeń. Spis treści Nb I. Zakres regulacji Kodeksu postępowania administracyjnego... 1 II. Ogólne postępowanie administracyjne III. Postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami administracji publicznejwrozumieniukpa IV. Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń Art. 1 pkt 3 zmieniony ustawą z dnia r. (Dz.U. Nr 153, poz. 1271), która wchodzi w życie r. 3