POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE

Transkrypt

1 KAZUSY BECKA Michał Rojewski POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE OGÓLNE, PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI I EGZEKUCYJNE 2. wydanie Problemy: 1. Jakie powinno być rozstrzygnięcie sądu II instancji? Rozwiązanie: Wydawnictwo C. H. BECK

2 KAZUSY BECKA Postępowanie administracyjne ogólne, przed sądami administracyjnymi i egzekucyjne

3 W sprzedaży: M. Wierzbowski (red.) POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE OGÓLNE, PODATKOWE, EGZEKUCYJNE I PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI, wyd. 12 Podręczniki Prawnicze P. Gołaszewski POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE I SĄDOWOADMINISTRACYJNE. TESTY. KAZUSY Ćwiczenia Becka P. Gołaszewski POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE I SĄDOWOADMINISTRACYJNE Plansze Becka R. Kędziora OGÓLNE POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE Akademia Prawa M. Rojewski, A. Suławko-Karetko KODEKS POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO. ORZECZNICTWO Zbiory Orzecznictwa Becka J. Borkowski (wprow.) KODEKS POSTĘPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO, wyd. 23 Teksty Ustaw Becka

4 Michał Rojewski POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE OGÓLNE, PRZED SĄDAMI ADMINISTRACYJNYMI I EGZEKUCYJNE 2. wydanie Wydawnictwo C. H. BECK Warszawa 2013

5 Redakcja: Katarzyna Pudłowska Wydawca: Joanna Ablewicz Projekt okładki: Robert Rogiński Wydawnictwo C.H. Beck 2013 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: IGAWA Druk i oprawa: P.W.P. Interdruk, Warszawa ISBN ISBN e-book

6 Spis treści Przedmowa Wykaz skrótów Wykaz podstawowej literatury IX XI XIII Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne 1 Kazus 1. Zakres obowiązywania Kodeksu postępowania administracyjnego 1 Kazus 2. Wyłączenie stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego 3 Kazus 3. Zasada przekonywania 5 Kazus 4. Zasada szybkości postępowania 6 Kazus 5. Zasada wysłuchania stron 7 Kazus 6. Właściwość organu 8 Kazus 7. Właściwość miejscowa organu 10 Kazus 8. Wyłączenie pracownika oraz organu 12 Kazus 9. Wyłączenie członka organu kolegialnego 14 Kazus 10. Strona postępowania 16 Kazus 11. Organizacja społeczna 17 Kazus 12. Udział organizacji społecznej w postępowaniu 18 Kazus 13. Pełnomocnictwo 20 Kazus 14. Załatwianie spraw 21 Kazus 15. Terminy na rozpoznanie wniosku 23 Kazus 16. Doręczenia 25 Kazus 17. Doręczenie zastępcze 26 Kazus 18. Terminy przewidziane w Kodeksie postępowania administracyjnego 28 Kazus 19. Przywrócenie terminu 30 Kazus 20. Wszczęcie postępowania 31 M. Rojewski, Postępowanie administracyjne V

7 Spis treści Kazus 21. Podania wnoszone drogą elektroniczną 32 Kazus 22. Sposób wnoszenia podania 34 Kazus 23. Przekazanie wniosku zgodnie z właściwością 35 Kazus 24. Pozostawienie wniosku bez rozpoznania 37 Kazus 25. Metryka sprawy 39 Kazus 26. Protokoły i adnotacje 40 Kazus 27. Wymagania formalne protokołu 42 Kazus 28. Udostępnianie akt 44 Kazus 29. Przeprowadzanie dowodów w sprawie 45 Kazus 30. Przesłuchanie świadka 47 Kazus 31. Udział biegłego 49 Kazus 32. Rozprawa administracyjna 50 Kazus 33. Nieusprawiedliwione stawiennictwo 52 Kazus 34. Zawieszenie postępowania 53 Kazus 35. Elementy decyzji administracyjnej 55 Kazus 36. Prostowanie pomyłek 57 Kazus 37. Postanowienia 58 Kazus 38. Odwołania 59 Kazus 39. Wznowienie postępowania 61 Kazus 40. Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy 63 Kazus 41. Upoważnienie pracowników przez organ administracji 64 Kazus 42. Udział prokuratora 65 Kazus 43. Wydawanie zaświadczeń 66 Kazus 44. Skargi 67 Kazus 45. Wnioski 68 Rozdział II. Postępowanie przed sądami administracyjnymi 69 Kazus 1. Warunki złożenia skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego 69 Kazus 2. Zasada dwuinstancyjności 71 Kazus 3. Przesłanki formalne do powołania na sędziego Naczelnego Sądu Administracyjnego 73 Kazus 4. Skład sądu 75 Kazus 5. Wyłączenie sędziego od udziału w postępowaniu 77 Kazus 6. Procedura wyłączenia sędziego 79 Kazus 7. Postępowanie dyscyplinarne 81 Kazus 8. Pełnomocnictwo w postępowaniu przed sądami administracyjnymi 82 VI M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

8 Spis treści Kazus 9. Postępowanie mediacyjne 84 Kazus 10. Skarga kasacyjna 86 Kazus 11. Przymus adwokacko-radcowski przy skardze kasacyjnej 88 Kazus 12. Koszty sądowe 90 Kazus 13. Opłaty w postępowaniu przed sądami administracyjnymi 91 Kazus 14. Wyznaczenie adwokata 92 Kazus 15. Referendarz sądowy 93 Kazus 16. Właściwość sądu administracyjnego 95 Kazus 17. Składanie oryginałów dokumentów 97 Kazus 18. Niezbędne koszty postępowania 99 Rozdział III. Postępowanie egzekucyjne w administracji 101 Kazus 1. Wyłączenie przedmiotów z egzekucji 101 Kazus 2. Zajęcie środków finansowych 104 Kazus 3. Zgoda wierzyciela na zwolnienie przedmiotu z egzekucji 105 Kazus 4. Możliwość wszczęcia egzekucji 106 Kazus 5. Zasady postępowania egzekucyjnego i karnoskarbowego 107 Kazus 6. Wyłączenie pracownika 109 Kazus 7. Elementy formalne tytułu wykonawczego 111 Kazus 8. Egzekucja prowadzona z majątku małżonków 113 Kazus 9. Obowiązki następcy prawnego dłużnika 114 Kazus 10. Asysta przy czynnościach egzekucyjnych 115 Kazus 11. Obowiązek zgłoszenia do Krajowego Rejestru Sądowego 117 Kazus 12. Zawieszenie postępowania egzekucyjnego 119 Kazus 13. Warunki umorzenia postępowania 121 Kazus 14. Zbieg egzekucji 123 Kazus 15. Koszty egzekucyjne 125 Kazus 16. Czas dokonywania egzekucji 127 Kazus 17. Skarga na czynności egzekucyjne 128 Kazus 18. Egzekucja w stosunku do obcokrajowca 130 Wzory wniosków i pism procesowych 133 Postępowanie administracyjne Wniosek o rozstrzygnięcie sporu o właściwość Wniosek o wyłączenie pracownika od udziału w postępowaniu 137 M. Rojewski, Postępowanie administracyjne VII

9 Spis treści 3. Wniosek o dopuszczenie organizacji społecznej do udziału w postępowaniu w sprawie ustalenia warunków zabudowy i zagospodarowania terenu Skarga na bezczynność organu administracji Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia odwołania Odwołanie od decyzji wójta gminy Wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy Wniosek o stwierdzenie nieważności decyzji 144 Postępowanie przed sądami administracyjnymi Wniosek o wyłączenie sędziego Wzór pełnomocnictwa w postępowaniu przed sądami administracyjnymi Wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji Wniosek o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego Wniosek o sporządzenie i doręczenie uzasadnienia wyroku WSA Sprzeciw od postanowienia referendarza sądowego 152 Postępowanie egzekucyjne w administracji Wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego Wniosek o zwolnienie rzeczy spod egzekucji Wniosek o zawieszenie postępowania egzekucyjnego 155 Indeks rzeczowy 157 VIII M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

10 Przedmowa Kazusy z postępowania administracyjnego są przeznaczone dla studentów wydziałów prawa, lecz będą pomocne również aplikantom oraz osobom, które interesują się postępowaniem administracyjnym. Pozycja stanowi uzupełnienie książek, skryptów i zbiorów orzecznictwa z zakresu postępowania administracyjnego. Do rozwiązania kazusów konieczna jest znajomość przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi oraz ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Wymagają one od Czytelnika umiejętności znalezienia prawidłowego rozwiązania prawnego na podstawie tekstu aktu prawnego. Istotnymi zaletami pozycji są wzięte z praktyki przykłady, które zostały szczegółowo omówione. Opracowanie składa się z trzech rozdziałów. Pierwszy opisuje przykłady z postępowania administracyjnego ogólnego. W drugim rozdziale zawarte są przykłady z zakresu postępowania sądowoadministracyjnego. Całość zamyka przedstawienie w trzecim rozdziale kazusów dotyczących postępowania egzekucyjnego w administracji. Nauka przedmiotów prawniczych jest nierozerwalnie związana z umiejętnością stosowania rozwiązań prawnych w praktyce, dlatego kazusy są potrzebną i konieczną formą przyswajania wiedzy. Autor jest adwokatem, ma doświadczenie w pracy w organach administracji oraz w wymiarze sprawiedliwości. W 2006 r. był delegowany z Sądu Okręgowego w Warszawie do pracy w Ministerstwie Sprawiedliwości. Prowadzi zajęcia ze studentami z zakresu postępowania administracyjnego, postępowania egzekucyjnego w administracji oraz z prawa rzeczowego. Jako autor chciałbym złożyć serdeczne podziękowania wszystkim osobom, które udzielały mi wsparcia przy opracowaniu niniejszej publikacji. Stan prawny uwzględniono na styczeń 2013 r. Warszawa, luty 2013 r. dr Michał Rojewski M. Rojewski, Postępowanie administracyjne IX

11

12 Wykaz skrótów 1. Akty prawne EgzAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 1015) KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn. Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) PrPostSAdm ustawa z r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) PrUSAdm ustawa z r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz ze zm.) 2. Organy orzekające NSA Naczelny Sąd Administracyjny SN Sąd Najwyższy WSA wojewódzki sąd administracyjny 3. Czasopisma ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSG Orzecznictwo Sądów Gospodarczych OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSNwSK Orzecznictwo Sądu Najwyższego w Sprawach Karnych M. Rojewski, Postępowanie administracyjne XI

13 Wykaz skrótów OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Pal. Palestra PiP Państwo i Prawo POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PS Przegląd Sądowy RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny R. Pr. Radca Prawny ST Samorząd Terytorialny 4. Inne skróty art. artykuł Dz.U. Dziennik Ustaw KRS Krajowy Rejestr Sądowy m.in. między innymi niepubl. niepublikowany Nr numer poz. pozycja RP Rzeczpospolita Polska SKO Sądowe Kolegium Odwoławcze tekst jedn. tekst jednolity zm. zmiany XII M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

14 Wykaz podstawowej literatury B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowo administracyjne, Warszawa K. Celińska-Grzegorczyk, R. Hauser, W. Sawczyn, A. Skoczylas, Postępowania administracyjne, sądowoadministracyjne i egzekucyjne, Warszawa K. Chorąży, W. Taras, A. Wróbel, Postępowanie administracyjne, egzekucyjne i sądowo administracyjne, Warszawa W. Chróścielewski, J. P. Tarno, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa R. Hauser, Z. Leoński, A. Skoczylas, Postępowanie egzekucyjne w administracji, Warszawa J. Ignaczewski (red.), Koszty postępowań sądowych, Warszawa M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa R. Kędziora, Kodeks postępowania administracyjnego, Warszawa R. Kędziora, Ogólne postępowanie administracyjne, Warszawa Z. Kmieciak (red.), Polskie sądownictwo administracyjne, Warszawa Z. R. Kmieciak, Postępowanie administracyjne, postępowanie egzekucyjne w administracji i postępowanie sądowo administracyjne, Warszawa J. Lang (red.), Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa P. Przybysz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa M. Rojewski, A. Suławko-Karetko, Kodeks postępowania administracyjnego. Orzecznictwo, Warszawa M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa M. Rojewski, Postępowanie administracyjne XIII

15 Spis treści XIV M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

16 Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne Kazus 1. Zakres obowiązywania Kodeksu postępowania administracyjnego Stan faktyczny Katarzyna W. przebywająca na urlopie w Brazylii została okradziona. Od polskiego konsula w Rio de Janeiro otrzymała jednorazową zwrotną pomoc pieniężną. Katarzyna W. uznała, że jest to za mała kwota i w związku z powyższym będzie składać odwołanie do ambasadora RP w Brazylii. Problem Czy powyższe działania Katarzyny W. mają oparcie w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego? Odpowiedź Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie: 1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych, 2) przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania spraw określonych w art. 1 pkt 1 KPA, 3) w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i organami administracji rządowej oraz między organami i podmiotami, o których mowa w art. 1 pkt 2 KPA, 4) w sprawach wydawania zaświadczeń. Zakres stosowania KPA M. Rojewski, Postępowanie administracyjne 1

17 Kazus 1 Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne Wyłączenie stosowania KPA Kodeks postępowania administracyjnego normuje ponadto postępowanie w sprawie skarg i wniosków przed organami państwowymi, organami jednostek samorządu terytorialnego oraz przed organami organizacji społecznych. Jednakże zgodnie z art. 3 1 KPA przepisów kodeksu nie stosuje się do postępowania w sprawach karnych skarbowych, enumeratywnie wymienionych spraw uregulowanych w ustawie z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), a także spraw należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Tym samym wysokość udzielonej pomocy materialnej przez konsula nie podlega zaskarżeniu w drodze postępowania odwoławczego. Literatura M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2008, s. 13. Orzecznictwo Wyrok WSA w Białymstoku z r. (II SA/Bk 865/07, niepubl.). Wyrok WSA w Warszawie z r. (I SA/Wa 1435/07, niepubl.). Uchwała SN (7) z r. (III AZP 3/92, OSN 1992, Nr 10, poz. 172). NOTATKI 2 M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

18 Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne Kazus 2 Kazus 2. Wyłączenie stosowania Kodeksu postępowania administracyjnego Stan faktyczny Przeciwko Andrzejowi C. wszczęte było postępowanie karnoskarbowe ze względu na zaległości podatkowe. Sprawa została skierowana do sądu rejonowego celem wydania stosownego orzeczenia. Andrzej C. nie zgodził się z powyższym działaniem urzędu skarbowego i złożył odwołanie do właściwej izby skarbowej. Problemy Czy te działania były prawidłowe? Jakie środki przysługują Andrzejowi C. w jego sytuacji? Odpowiedź Zgodnie z art. 3 1 KPA kodeksu nie stosuje się do: postępowania w sprawach karnych skarbowych, spraw uregulowanych w ustawie r. Ordynacja podatkowa (Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.), z wyjątkiem przepisów działów IV, V i VIII. Przepisów KPA nie stosuje się również do postępowania w sprawach należących do właściwości polskich przedstawicielstw dyplomatycznych i urzędów konsularnych, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Ponadto zgodnie z art. 3 3 KPA przepisów kodeksu nie stosuje się także do postępowania w sprawach wynikających z: nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami państwowymi i innymi państwowymi jednostkami organizacyjnymi, podległości służbowej pracowników organów i jednostek organizacyjnych wymienionych w pkt 1, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Tym samym, działania Andrzeja C. nie były prawidłowe, ponieważ postępowanie administracyjne już się zakończyło, stąd nie ma możliwości prawnej zastosowania środka przewidzianego w procedurach administracyjnych. Jedynym środkiem odwoławczym, jakim może dysponować Andrzej C., to apelacja w wypadku skazania go przez sąd. Wyłączenie stosowania KPA M. Rojewski, Postępowanie administracyjne 3

19 Kazus 2 Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne Literatura M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2008, s. 64. Orzecznictwo Postanowienie NSA z r. (II GSK 281/07, niepubl.). Wyrok NSA z r. (OSK 106/04, niepubl.) NOTATKI 4 M. Rojewski, Postępowanie administracyjne

20 Rozdział I. Postępowanie administracyjne ogólne Kazus 3 Kazus 3. Zasada przekonywania Stan faktyczny Organ administracji wydał decyzję bez wskazania uzasadnienia faktycznego i prawnego. Strona nie wiedziała, dlaczego właśnie takie a nie inne rozstrzygnięcie zostało wydane i miała problem ze sformułowaniem odwołania od ww. decyzji, ponieważ nie mogła się ustosunkować do argumentów organu. Problem Jaką zasadę i przepisy szczególne Kodeksu postępowania administracyjnego naruszył organ administracji? Odpowiedź Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek, którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu (art. 11 KPA). W podanym przykładzie strona nie była zaznajomiona z argumentacją urzędu, co naruszyło wymienioną powyżej zasadę. Obowiązkiem każdego organu administracji jest najstaranniejsze wyjaśnianie podstawy faktycznej i prawnej decyzji, czyli wyjaśnianie stronie zasadności przesłanek rozstrzygnięcia. W istocie chodzi o wytłumaczenie stronie, dlaczego organ dany przepis zastosował do konkretnych ustaleń faktycznych lub uznał go za niewłaściwy. Ponadto organ naruszył przepis art. 107 KPA dotyczący elementów formalnych decyzji administracyjnej, nie zawarł bowiem w decyzji uzasadnienia faktycznego i prawnego. Wyjaśnienie zasadności przesłanek Literatura M. Wierzbowski (red.), Postępowanie administracyjne ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2008, s. 29. Orzecznictwo Wyrok NSA z r. (II OSK 1470/07, OSP 2009, Nr 9, poz. 100). Wyrok WSA w Warszawie z r. (VIII SA/Wa 193/08, niepubl.). Wyrok NSA z r. (I OSK 1151/07, niepubl.). Wyrok WSA w Warszawie z r. (V SA/Wa 442/08, niepubl.). Wyrok NSA z r. (I OSK 839/07, niepubl.). Wyrok NSA z r. (I OSK 1994/06, niepubl.). M. Rojewski, Postępowanie administracyjne 5