Struktura lekcji. Na kartach kursu ESKK spotkasz się także z następującymi oznaczeniami ułatwiającymi przyswajanie wiedzy:

Transkrypt

1

2 Wstęp Zjednoczona Europa niesie ze sobą wiele nowych możliwości. Ułatwia nie tylko wymianę handlową czy kontakty zawodowe, ale także podróżowanie i nawiązywanie nowych znajomości. Dziś jesteś w Warszawie, a jutro w Londynie, Paryżu czy Amsterdamie. Zdobywasz nowe doświadczenia, poznajesz nowych ludzi, a może właśnie rozpoczynasz interesującą pracę. Zamiast paszportu potrzebna jest Ci tylko znajomość języków obcych. Jak się z pewnością przekonasz, jest to niezbędna inwestycja w przyszłość. Zacznijmy więc od języka, który już wieki temu pozostawił ślady w polszczyźnie Czy wiesz, skąd pochodzą słowa: maszt, szyper lub wrak? Na to i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź w naszym kursie języka niderlandzkiego. Gwarantujemy, że czas przeznaczony na naukę spędzisz w bardzo ciekawy i pożyteczny sposób. Kurs ESKK to fascynująca przygoda z językiem niderlandzkim. Będziemy poruszać ciekawe, współczesne tematy, dzięki czemu osiąganie postępów w nauce przyjdzie Ci lekko i niezauważalnie, bez mozołu kojarzonego z monotonnym wkuwaniem słówek. Opanowanie gramatyki zapewni Ci zestaw różnorodnych ćwiczeń. W ten sposób sam będziesz mógł odkrywać reguły gramatyczne i przekonasz się, jak są one łatwe i proste! W sekcji dotyczącej komunikacji poznasz nowe słownictwo z różnych dziedzin i przećwiczysz wszystkie cztery sprawności językowe czytanie (lezen), słuchanie (luisteren), mówienie (spreken) i pisanie (schrijven). Nauczymy Cię praktycznych wyrażeń z życia codziennego będziesz wiedział, jakim niderlandzkim posługiwać się w pracy, a jakim na spotkaniach towarzyskich. Przedstawimy Ci też kulturę krajów niderlandzkiego obszaru językowego. Zabierzemy Cię w podróż, w trakcie której poznasz Holandię, Belgię i Surinam. Chcemy nauczyć Cię języka niderlandzkiego, abyś mógł w pełni uczestniczyć w świecie, w którym znikają granice dzielące ludzi. Cieszymy się, że i Ty zdecydowałeś się poszerzyć swoje życiowe możliwości. Pomożemy Ci osiągnąć ten cel! Efektywną naukę na naszym kursie gwarantuje stała struktura zeszytów lekcyjnych w każdym zeszycie znajdują się dwie lekcje składające się z powtarzalnych sekcji. Na początku pierwszego zeszytu omówiliśmy dodatkowo alfabet i zasady wymowy. Zanim rozpoczniesz naukę, przestudiuj schemat struktury zeszytu zamieszczony na następnej stronie. Na kursie ESKK sam decydujesz o tym, gdzie i jak często się uczyć. Materiał całego zeszytu zaplanowany jest na miesiąc pracy. Zamieszczony na marginesie symbol filiżanki wskazuje moment, w którym możesz odpocząć od nauki i powrócić do niej później, bez uszczerbku dla spójności procesu uczenia się. Aby zwiększyć skuteczność Twojej nauki, proponujemy, byś materiałowi oddzielonemu symbolem filiżanki poświęcał minut. Radzimy także, aby przerwa między kolejnymi sesjami nauki nie była dłuższa niż 2 dni. Jeśli będziesz systematyczny, efekty Twojej pracy będą znacznie lepsze i szybciej osiągniesz zamierzone cele. W samodzielnej nauce pomocny będzie załączony do kursu czerwony filtr. Używaj go tam, gdzie spotkasz tekst na czerwono, np. w komentarzach gramatycznych, niektórych ćwiczeniach lub podczas nauki słówek. Filtrem zasłaniasz wybrane fragmenty, a po udzieleniu samodzielnej odpowiedzi odkrywasz go i sprawdzasz poprawność swoich rozwiązań. Każdemu zeszytowi towarzyszy płyta CD, na której nagrane są fragmenty lekcji oraz wybrane 1 ćwiczenia do pracy domowej i słownik końcowy. Nagrania są w zeszycie oznaczone symbolem słuchawek 1. Towarzysząca im liczba odpowiada numeracji kolejnych fragmentów na płycie. Lektor odczytuje taki symbol jako opname een, twee, drie (nagranie 1, 2, 3 ). Częste słuchanie nagrań i powtarzanie słówek, zwrotów czy pełnych zdań pozwoli Ci na szybkie oswojenie się z brzmieniem dźwięków i intonacją w języku niderlandzkim. 2

3 Struktura lekcji Cele edukacyjne Om te beginnen Grammatica in het dagelijks leven Uitspraak Communicatie Woordenschat Taalvaardigheden De wereld in het Nederlands Grammatica in het kort Huiswerk Antwoorden Opnamen Woordenboek Zanim rozpoczniesz naukę, sprawdź, jakie umiejętności zdobędziesz po przerobieniu materiału lekcji. Później możesz do nich wrócić i zaznaczyć zagadnienia, które opanowałeś. Każdą lekcję rozpoczynasz rozgrzewką, która płynnie wprowadzi Cię w tematykę lekcji. Prezentuje elementy gramatyki języka niderlandzkiego, na której bazują następne sekcje lekcji. Zawiera nowe zagadnienia i struktury gramatyczne oraz ćwiczenia utrwalające ich znajomość. Podsekcja z informacjami i ćwiczeniami dotyczącymi wymowy. Sekcja poświęcona komunikacji. Wprowadza nowe słownictwo i ćwiczy jego użycie w odpowiednim kontekście. Ćwiczenia rozwijające umiejętności językowe: słuchanie, czytanie, mówienie i pisanie, czyli wykorzystanie poznanych zagadnień w praktyce. Często umiejętności te będą rozwijane razem, np.: słuchanie i mówienie (luisteren en spreken), czytanie i pisanie (lezen en schrijven). W każdej drugiej lekcji zeszytu. Przedstawia kraje niderlandzkiego obszaru językowego i różnorodne aspekty kulturowe niezbędne do świadomego posługiwania się językiem niderlandzkim. Zestawienie gramatyczne podsumowujące informacje gramatyczne wprowadzone w danej lekcji. Praca domowa pozwalająca na sprawdzenie i utrwalenie wiadomości z obu lekcji, do wykonania po przerobieniu zeszytu. Odrobioną pracę domową możesz przesłać swojemu osobistemu nauczycielowi do sprawdzenia. Prace domowe możesz również odrabiać, korzystając z Internetu. Klucz odpowiedzi do ćwiczeń. Zapis nagrań pozwalający na dokładne prześledzenie wypowiedzi i rozmów, które nie są zapisane w lekcji, a znajdują się na towarzyszącej zeszytowi płycie CD. Słownik zawierający nowe słówka znajdujące się w zeszycie, ich tłumaczenie i transkrypcję fonetyczną zapisaną w Międzynarodowym Alfabecie Fonetycznym (IPA). W przypadku rzeczowników podajemy rodzajnik (de lub het), rodzaj (tylko przy rodzajniku de męski [m] lub żeński [v]; rodzajnik het zawsze oznacza rodzaj nijaki), a także liczbę mnogą (niekiedy dwa obowiązujące warianty). Rzeczowniki oznaczone m/v są używane zarówno w rodzaju męskim, jak i żeńskim. W przypadku czasowników zamieszczamy odmianę w czasie przeszłym niedokonanym (dwie formy kolejno dla liczby pojedynczej i mnogiej) i w czasie przeszłym dokonanym (wraz z czasownikiem potrzebnym do utworzenia formy osobowej zijn [z] lub hebben [h]). Ucząc się nowych słów, postaraj się przyswoić wszystkie te informacje leksykalne, mimo że na początku nie będziesz ich wykorzystywał. Przydadzą Ci się one na kolejnych etapach nauki, kiedy poznamy rodzajniki, liczbę mnogą i czasy przeszłe. Na kartach kursu ESKK spotkasz się także z następującymi oznaczeniami ułatwiającymi przyswajanie wiedzy: szare tło wyróżnia nowe zagadnienia gramatyczne i leksykalne! taka ramka prezentuje szczegóły warte zapamiętania Studietip to wskazówki dotyczące technik uczenia się Miniwoordenboek w ramce Miniwoordenboek znajdziesz nowe słówka i wyrażenia niezbędne do opanowania danego fragmentu lekcji Życzymy Ci przyjemnej nauki i satysfakcji z poznawania języka niderlandzkiego na kursie ESKK! 3 2

4 PROGRAM KURSU Pakiet 1 lekcje 1-2 Słownictwo: alfabet i literowanie, powitanie, przedstawianie się, pożegnanie, nazwy krajów, poznawanie ludzi, liczebniki do 100 Gramatyka: miejsce czasownika w zdaniu, zdania twierdzące i pytające, pytania z zaimkami hoe? i waar?, pytania przez inwersję, czasowniki regularne w czasie teraźniejszym, zaimki osobowe, forma grzecznościowa u pan, pani, państwo Pakiet 2 lekcje 3-4 Słownictwo: dom, mieszkanie, miejsce zamieszkania, rodzina i przyjaciele, meble i urządzenia w domu, okazywanie zadowolenia i niezadowolenia, pisanie krótkich notatek Gramatyka: czasownik zijn, rodzajnik określony i nieokreślony, przeczenie nee i niet, zaimki dzierżawcze, czasowniki nieregularne, przymiotnik (użycie samodzielne), liczebniki od 100 do miliona Pakiet 3 lekcje 5-6 Słownictwo: rozkład dnia, dni tygodnia, godziny, codzienne czynności, posiłki, zainteresowania, wspólne spędzanie czasu, umawianie się na spotkania, hobby, zainteresowania, dyscypliny sportowe, telewizja Gramatyka: przysłówki czasu i częstotliwości, czasowniki nieregularne i złożone w czasie teraźniejszym, przeczenie geen, przymiotniki (użycie przed rzeczownikiem), zaimki osobowe w formie dopełnieniowej Pakiet 4 lekcje 7-8 Słownictwo: w sklepie, robienie zakupów, w restauracji, oferty w sklepach, składanie zamówień, artykuły spożywcze, nazwy potraw, ulubione potrawy, ceny, określanie ilości Gramatyka: pytanie do rozstrzygnięcia ja, nee, wel, czasownik willen, liczba mnoga rzeczowników, przysłówki miejsca, miejsce dopełnień w zdaniu Pakiet 5 lekcje 9-10 Słownictwo: świat pracy, zawody, e, obowiązki w pracy, ogłoszenia o pracy, wiadomości na sekretarce Gramatyka: przyimek lokalny bij + nazwy własne, przyimek modalny als, tworzenie rzeczowników w formie żeńskiej, czasownik modalny kunnen, tryb rozkazujący w formie grzecznościowej Pakiet 6 lekcje Słownictwo: szkoła i wykształcenie, nauka, uczenie się języków, opisywanie umiejętności i możliwości, wyrażanie życzeń i woli Gramatyka: czasownik worden, czasowniki modalne: moeten, hoeven + te, struktura zdań z czasownikami modalnymi, rzeczowniki złożone, tryb rozkazujący w 2. os. liczby pojedynczej i mnogiej Pakiet 7 lekcje Słownictwo: w mieście, pytanie o drogę, opisywanie drogi, udzielanie informacji, środki komunikacji, podróże, zamawianie noclegu w hotelu, określanie kierunku i miejsca Gramatyka: przyimki lokalne, określenia miejsca i kierunku, przeczenie z określeniem niet meer, partykuła er Pakiet 8 lekcje Słownictwo: na dworcu, na lotnisku, rozkłady jazdy i lotów, rozumienie zapowiedzi przez megafon, oznaczanie dat Gramatyka: wyrażanie przyszłości, spójniki: maar, want, of, en, liczebniki porządkowe, czasownik modalny zullen Pakiet 9 lekcje Słownictwo: poszukiwanie mieszkania, czytanie ogłoszeń, pchli targ, targowanie się, regulamin domu, nazwy mebli Gramatyka: czasownik modalny mogen, stopniowanie przymiotników, zdania porównawcze i wskazujące, przyimki temporalne, konstrukcje bezokolicznikowe z te Pakiet 10 lekcje Słownictwo: formalności w urzędach, wypełnianie formularzy, rozliczenie podatkowe, zameldowanie, w banku Gramatyka: zaimki nieosobowe, konstrukcje bezokolicznikowe bez te, zaimek zwrotny, zaimek wzajemny i czasowniki zwrotne, czasowniki nieregularne Pakiet 11 lekcje Słownictwo: pogoda, miesiące, pory roku, krótkie wiadomości w mass mediach, informacje drogowe Gramatyka: zaimek het jako podmiot gramatyczny w zdaniu, partykuły, czas przeszły niedokonany czasowników zijn i hebben, przymiotniki tworzone od nazw miejscowości Pakiet 12 lekcje Słownictwo: wspomnienia z dzieciństwa, rozmowy o przeszłości, urodziny Gramatyka: czas przeszły dokonany, tworzenie imiesłowu dokonanego, stałe kombinacje czasownik + przyimek (rekcja czasownika) Pakiet 13 lekcje Słownictwo: święta i dni świąteczne, uroczystości rodzinne, zaproszenia, goście, składanie życzeń, gratulacje, pisanie zaproszenia i listu do krewnych i przyjaciół, podawanie przyczyn Gramatyka: imiesłów dokonany czasowników nieregularnych, nierozdzielnie i rozdzielnie złożonych, konstrukcja aan het + bezokolicznik Pakiet 14 lekcje Słownictwo: na autostradzie, awaria samochodu, wypadek, pomoc drogowa, kontrola policyjna, opisywanie zdarzeń Gramatyka: czas przeszły dokonany z czasownikami posiłkowymi hebben i zijn, kolejność wyrazów w zdaniu w czasie przeszłym dokonanym, przymiotniki z końcówką -baar, przeczenie za pomocą przedrostków Pakiet 15 lekcje Słownictwo: zdrowie i choroba, wizyta u lekarza, badania, części ciała, formułowanie porad i wskazówek Gramatyka: czasowniki wyrażające ruch i pozycję, złożenia z rzeczownikiem pijn, czasowniki modalne w czasie przeszłym niedokonanym, użycie określenia lievelings- Pakiet 16 lekcje Słownictwo: moda i ubranie, określanie części garderoby, zakupy w sklepie, rozmiary, obsługa klienta, wyrażanie opinii na temat wyglądu, formułowanie zwrotów grzecznościowych, reklamacje Gramatyka: zaimki wskazujące deze, die, dit, dat, zo n, zulk(e), zaimki pytające welk(e), wat voor (een), określanie kolorów 4

5 Goedendag! Dzień dobry! Zaznacz, kiedy nauczysz się: podstawowych zwrotów powitania i pożegnania, przedstawiać siebie i innych oraz formułować krótkie wypowiedzi na własny temat, zadawać proste pytania oraz udzielać krótkich odpowiedzi twierdzących, wypełniać krótkie formularze osobowe, nazw krajów. Om te beginnen Na początek 10 Oefening 6 Wysłuchaj trzech dialogów. Spróbuj rozpoznać, kto mówi. Zaznacz, które z podanych osób występują w dialogach. Skoncentruj się tylko na usłyszanych imionach i nazwiskach: Monika Graja Pieter Werkman Theo Treur Nick Peterson Margreet de Winter Fernando Eco Saskia Brouwers Esther Hering 5

6 Grammatica in het dagelijks leven Gramatyka na co dzień 10 Oefening 7 Wysłuchaj dialogów jeszcze raz, śledząc jednocześnie tekst: 1. A: Goedendag, ik ben Esther Hering. B: En mijn naam is Monika Graja. A: Sorry? B: Graja. Monika Graja. A: Waar komt u vandaan? B: Ik kom uit Polen. Uit Warschau. En u? A: Ik kom uit Nederland. Ik ben uit Rotterdam. [ÂujE(n)'dàx ÁG'bën 'ëstër 'hërán] [ën 'mëinam Ás 'monika 'Âraja] ['sori] ['Âraja 'monika 'Âraja] [Var komt y vàn'dan] [Á'kOm œyt 'pole œyt 'Vàrðàu ën y] [Á'kOm œyt 'nederlànt ÁG'bën œyt rotër'dàm] Dzień dobry, jestem Esther Hering. A ja nazywam się Monika Graja. (dosł.: A moje imię i nazwisko jest Monika Graja.) Przepraszam? Graja. Monika Graja. Skąd pani pochodzi? Pochodzę z Polski. Z Warszawy. A pani? Ja pochodzę z Holandii. Jestem z Rotterdamu. 2. A: Goedemiddag, wat is uw naam? B: Mijn naam is Margreet de Winter. En wat is uw naam? A: Ik ben Fernando Eco. B: Waar komt u vandaan? A: Ik kom uit Spanje. B: Waar woont u? A: Ik woon in Madrid. [ÂujE'mÁdàx Vàt Ás yv nam] [mëi'nam Ás màr'ârede 'VÁntEr ën Vàt Ás yv nam] [ÁG'bën fër'nàndo 'ëko] [Var komt y vàn'dan] [Á'kOm œyt 'spàñe] [Var Vont y] [Ák Von Án màd'rit] Dzień dobry, jak się pani nazywa (dosł.: jakie jest pani imię i nazwisko)? Nazywam się Margreet de Winter. (dosł.: Moje imię i nazwisko jest Margreet de Winter.) A jak się pan nazywa? Jestem Fernando Eco. Skąd pan pochodzi? Pochodzę z Hiszpanii. Gdzie pan mieszka? Mieszkam w Madrycie. 3. A: Hallo! Ik ben Esther. Hoe heet jij? B: Ik ben Nick. Nick Peterson. A: Waar kom je vandaan? B: Uit Engeland. En waar kom jij vandaan? A: Ik kom uit Nederland. Uit Rotterdam. ['hàlo ÁG'bën 'ëstër hu het jëi] [ÁG'bën nik nik 'pitërso] [Var kom je vàn'dan] [œyt 'ënelànt ën Var kom jëi vàn'dan] [Á'kOm œyt 'nederlànt œyt rotër'dàm] Cześć! Jestem Esther. Jak się nazywasz? Jestem Nick. Nick Peterson. Skąd pochodzisz? Z Anglii. A skąd ty pochodzisz? Pochodzę z Holandii. Z Rotterdamu. 11 Zacznijmy od powitania. W zależności od pory dnia mówimy: pomiędzy godziną 7.00 a goedendag / goedemorgen [ÂujE(n)'dàx] [ÂujE'mOrÂE] 1 dzień dobry pomiędzy godziną a goedendag / goedemiddag [ÂujE(n)'dàx] [ÂujE'mÁdàx] dzień dobry pomiędzy godziną a goedenavond [ÂujE(n)'àvOnt] dobry wieczór Jeśli dobrze znamy naszego rozmówcę, } mówimy po prostu: hallo ['hàlo] hoi [hoj] cześć dag [dàx] 1 Oficjalna wymowa wyrazu składowego goede(n)... w słowach takich jak goedendag czy goedenacht to ['ÂudE(n)...], uchodzi ona jednak za bardzo formalną, a niekiedy i przestarzałą. W języku potocznym goede(n) wymawiamy raczej jako ['ÂujE(n)...]. 6

7 W kontaktach formalnych, zarówno przy powitaniu, jak i pożegnaniu, również możemy powiedzieć dag, dodając słowo meneer lub mevrouw: Dag meneer/mevrouw! [dàx me'ner me'vràu] Dzień dobry / do widzenia panu/pani! Żegnamy się natomiast w następujący sposób: Tot ziens! [tot'sins] Do widzenia! Dag! [dàx] Do widzenia! / Cześć! Goedenacht! [ÂujE'nàxt] Dobranoc! Welterusten! [VëltE'rYstE] Dobranoc! (idąc spać) Fijne dag! ['fëine dàx] Miłego dnia! Fijne avond! ['fëine 'àvont] Miłego wieczoru! Prettig weekend! ['prëtex 'Vikënt] Miłego weekendu! Oefening 8 Uzupełnij brakujące zwroty ypowitania i pożegnania stosownie do pory dnia i okazji: D! G o _ e _ d e m o _ r _ g _ e n! H! G _ a _ d! W r n! 12 Oefening 9 Posłuchaj nagrania i zaznacz zwroty, które się w nim pojawiają: 1. Goedemorgen! Goedenavond! 2. Tot ziens! Hoi! 3. Goedemiddag! Dag! 4. Hallo! Goedendag! 5. Goedenacht! Welterusten! Studietip Ucząc się nowych słówek, staraj się zapamiętać ich pisownię. 7

8 Oefening 10 W podanym poniżej ciągu liter wydziel wyrazy i zdania; zapisz je: goedendagmijnnaamiscarolijnleeuwenikkomuit nederlandikwooninutrechtenwatis uwnaamwaarwoontu Goedendag! 13 Oefening 11 Posłuchaj kolejnych dialogów. Spróbuj przeczytać tekst razem z lektorem: 1. A: Willem Kuyper. ['VÁlëm 'kœyper] Willem Kuyper. B: Nieuwkerk. ['nivkërk] Nieuwkerk. A: Sorry, wat is uw naam? ['sori 'VàtÁs yv nam] Przepraszam, jak się pani nazywa? B: Nieuwkerk, Marga Nieuwkerk. En dat is mevrouw Zand. A: Dag, mevrouw Nieuwkerk. Dag, mevrouw Zand. ['nivkërk 'màrâa 'nivkërk ën dàt Ás me'vràu zànt] [dàx me'vràu 'nivkërk dàx me'vràu 'zànt] Nieuwkerk, Marga Nieuwkerk. A to jest pani Zand. Dzień dobry, pani Nieuwkerk. Dzień dobry, pani Zand. B: Dag, meneer Kuyper. [dàx me'ner 'kœyper] Dzień dobry, panie Kuyper. 2. A: Hallo, ik ben Annette. Hoe heet jij? ['hàlo ÁG'bën à'nëte hu het jëi] Cześć, jestem Annette. Jak się nazywasz? B: Hallo, Annette. Ik ben Nick. ['hàlo à'nëte ÁG'bën nik] Cześć, Annette. Jestem Nick. A: Waar kom je vandaan? [Var kom je vàn'dan] Skąd pochodzisz? B: Uit Engeland. [œyt 'ënelànt] Z Anglii? A: Waar woon je? [Var 'VoñE] Gdzie mieszkasz? B: In Londen. Ik woon in Londen. [Án 'londe Ák Von Án 'londe] W Londynie. Mieszkam w Londynie. 14 Jeżeli zwracamy się bezpośrednio do naszego rozmówcy, to używamy formy u pan, pani, państwo (zaimkiem dzierżawczym od u jest uw). Jest to forma oficjalna i grzecznościowa, którą stosujemy w kontaktach służbowych, w rozmowach w urzędach, w sklepach, wobec osób starszych, nieznajomych itp. Jako uzupełnienia używamy słówka mevrouw lub meneer i nazwiska danej osoby, np.: Waar komt u vandaan, mevrouw Nieuwkerk? Waar komt u vandaan, meneer Kuyper? Skąd pani pochodzi, pani Nieuwkerk? Skąd pan pochodzi, panie Kuyper? 8

9 W rodzinie, wśród przyjaciół, znajomych, rówieśników czy kolegów z pracy zwracamy się do rozmówcy w 2. osobie liczby pojedynczej je/jij ty (zaimkiem dzierżawczym od je jest je/jouw). Dodajmy, że zaimki jij i jouw to formy akcentowane, stosowane po to, by coś podkreślić lub pokazać kontrast. W kolejnych ćwiczeniach możesz zamiennie używać obu tych form. Zwróć uwagę na podział na zwroty formalne i nieformalne: Formalnie A: Wat is uw naam? Jak się pan nazywa? (dosł.: Jakie jest pana imię i nazwisko?) B: Mijn naam is Willem Kuyper. Nazywam się Willem Kuyper. (dosł.: Moje imię i nazwisko jest Willem Kuyper.) Nieformalnie A: Hoe heet je/jij? Jak się nazywasz? B: Ik heet Annette. Nazywam się Annette. A: Wie ben je/jij? A ty jak masz na imię? (dosł.: Kim ty jesteś?) B: Ik ben Annette (Molen). Jestem Annette (Molen). A: Wat is je/jouw naam? Jak się nazywasz? (dosł.: Jakie jest twoje imię i nazwisko?) B: Mijn naam is Annette Molen. Nazywam się Annette Molen. (dosł.: Moje imię i nazwisko jest Annette Molen.) Oefening 12 Wiesz już, w jaki sposób możesz się zwracać do swojego rozmówcy. Zbierzmy jeszcze raz te informacje. Uzupełnij zaimki je/jij lub u/uw: prywatnie Annette Nick Esther a. Hoe heet? b. Waar kom vandaan? c. Waar woon? meneer Kuyper mevrouw Nieuwkerk a. Wat is naam? b. Waar komt vandaan? c. Waar woont? oficjalnie Oefening 13 Przyporządkuj poniższe zdania do odpowiedniej kolumny w tabeli zgodnie z podanym przykładem: Waar komt u vandaan? Goedendag, meneer Simons. Hallo, Anna! Dag, mevrouw van Rhijn! Hoe heet je? Waar woon je? je u Waar komt u vandaan? 9

10 Oefening 14 A teraz do podanych pytań dopasuj odpowiedzi: 1. Wat is uw naam? a. Ik kom uit Spanje. En u? 2. Waar kom je vandaan? b. Uit Nederland. 3. Waar woon je? c. Ik ben Monika. 4. Hoe heet je? d. Mijn naam is Steen. Maya Steen. 5. Waar komt u vandaan? e. Ik woon in Amsterdam. 15 Oefening 15 Połącz w pary poniższe zdania, tak aby tworzyły minidialogi: Ik ben Barbara. Ik kom uit Polen. Hallo, Fernando! Ik woon in Warschau. Mijn naam is Nick Peterson. 1. A: Goedendag! B: Hallo, Fernando! 2. A: Waar komt u vandaan? B: 3. A: Hoe heet je? B: 4. A: Mijn naam is van den Berg. En wat is uw naam? B: 5. A: Waar woont u? B: 16 Oefening 16 Przećwiczmy jeszcze formułowanie pytań do podanych odpowiedzi. Wybierz i zapisz właściwą wersję pytania, a następnie posłuchaj nagrania: Waar kom je vandaan? Waar komt u vandaan? Wat is uw naam? Hoe heet je? Waar woon je? 1. A: Hoe heet je? B: Ik ben Saskia. 2. A: B: Mijn naam is Herman Blokker. 3. A: B: Ik kom uit Spanje. En u, mevrouw Rutte? 4. A: B: Ik kom uit Engeland. En jij? 5. A: B: Ik woon in Leiden. 10

11 17 W języku niderlandzkim bardzo ważna jest kolejność wyrazów w zdaniu. Zapamiętaj, że w zdaniach twierdzących i pytających rozpoczynających się zaimkiem pytającym (np. hoe?, waar?, wat?) czasownik zawsze znajduje się na drugim miejscu, np.: Ik heet Saskia. Nazywam się Saskia. Hoe heet jij? Jak się nazywasz? Ik woon in Londen. Mieszkam w Londynie. Waar woont u? Gdzie pan/pani mieszka? Ik kom uit Polen. Pochodzę z Polski. Waar kom jij vandaan? Skąd pochodzisz? Oefening 17 Kierując się podanym przykładem, uzupełnij poniższą tabelę zdaniami z ćwiczenia 16: Zdania pytające rozpoczynające się zaimkiem pytającym 1. miejsce w zdaniu 2. miejsce w zdaniu czasownik 3. miejsce w zdaniu 1. miejsce w zdaniu Zdania twierdzące 2. miejsce w zdaniu czasownik 3. miejsce w zdaniu 1. Hoe heet je? 1. Ik ben Saskia Oefening 18 Poznałeś już pierwsze struktury zdaniowe w języku niderlandzkim. Sprawdź swoje wiadomości; spróbuj ułożyć zdania z poniższych wyrazów: 1. heet/je/hoe/? 2. in/ik/londen/woon/. 3. uit/ik/polen/kom/. 4. u/waar/woont/? 5. Els/ben/ik/,/hallo/. Hoe heet je? 19 Oefening 19 A teraz lektor przywita się z Tobą i zada Ci kilka pytań. Posłuchaj nagrania i udziel odpowiedzi, podając stosowne informacje o sobie: 1. Goedendag! Nu jij: (Teraz Ty) 2. Hoe heet je? Nu jij: 3. Sorry, hoe heet je? Nu jij: 4. En waar kom je vandaan? Nu jij: 5. Waar woon je? Nu jij: 6. Sorry, waar woon je? Nu jij: 11

12 20 Oefening 20 a. Zakryj czerwonym filtrem poniższe pytania i uzupełnij ustnie brakujące pytajniki waar?, hoe?, wat?: waar? hoe? wat? waar? 1. Waar woont u? Ik woon in Groningen. 2. Hoe heet je? Ik ben Monika. 3. Waar kom je vandaan? Uit Nederland. wat? hoe? 4. Waar komt u vandaan? Ik kom uit Polen. 5. Wat is uw naam? Ik ben Adriaan Driehuis. 6. Waar woon je? In Den Haag. waar? b. Jeszcze raz przyjrzyj się zdaniom, które właśnie przećwiczyłeś. Zwróć uwagę na użyte w odpowiedziach przyimki. Oefening 21 Spróbuj teraz uzupełnić następujące odpowiedzi właściwym przyimkiem: 1. Waar kom je vandaan? 2. Waar woon je? Ik kom Polen, Warschau. Ik woon Polen, Zakopane. 21 Na pytanie: Waar kom je vandaan? Skąd pochodzisz? odpowiadamy przyimkiem uit z w połączeniu z nazwą kraju lub miejscowości, np.: Ik kom uit Polen. Pochodzę z Polski. Natomiast pytanie waar? gdzie? wymaga odpowiedzi z przyimkiem in w, jeśli chcemy podać nazwę kraju lub miejscowości, np.: Ik woon in Zakopane. Mieszkam w Zakopanem. 22 Oefening 22 Spróbuj odpowiedzieć na poniższe pytania, używając odpowiednich przyimków. Następnie posłuchaj nagrania: 1. Waar is Eindhoven? In Nederland. 2. Waar komt koffie vandaan? Brazilië. 3. Waar is Japan? Azië. 4. Waar komt u vandaan? Polen. 5. Waar komt meneer Stegeman vandaan? Leeuwarden. 6. Waar is Het Anne Frank Huis? Amsterdam. Het Anne Frank Huis Dom Anny Frank (muzeum w Amsterdamie) 12

13 Uitspraak Wymowa W tej części lekcji zajmiemy się niderlandzką wymową. Jednym z trudniejszych jej aspektów jest różnica pomiędzy trzema głoskami: [x], [Â] i [h]. Przypomnijmy i uzupełnijmy informacje z tabeli alfabetu fonetycznego IPA zamieszczonej na początku tego zeszytu. 1. [x] to głoska bezdźwięczna podobna do polskiego ch. W zapisie ortograficznym odpowiada jej: a) litera ch, np. wachten ['VàxtE]; b) litera g na końcu wyrazu i wyrazu składowego w wyrazie złożonym, np. dag [dàx], dagorde ['dàxorde]; c) litera g przed spółgłoską, np. begrijpen [be'xrëipe] oprócz przypadków wymienionych w punktach 2c i 2d. 2. [Â] to dźwięczny odpowiednik głoski [x]. Głoskę tę wymawia się twardo, charcząc. W zapisie ortograficznym odpowiada jej: a) litera g, np. gaan [Âan]; b) połączenie literowe gg wymawiane pojedynczo, np. liggen ['láâe]; c) litera g przed spółgłoskami b i d, np. waagde ['VaÂdE]; d) litera g na początku wyrazu i wyrazu składowego w wyrazie złożonym, także przed spółgłoską, np. grond [ÂrOnt], tuingrond ['tœynâront]. Uwaga: w niektórych częściach Holandii głoski [x] i [Â] są wymawiane tak samo, przy czym w zależności od regionu może to być upodobnienie na rzecz głoski dźwięcznej lub bezdźwięcznej. Artykulacja głoski [h] zależy od samogłoski lub dwugłoski, która po niej następuje. Do owej samogłoski lub dwugłoski dodajemy na początku przydech. Ortograficznym odpowiednikiem [h] jest litera h, np. hebben ['hëbe]. 23 Oefening 23 Posłuchaj lektora i powtórz na głos poniższe pary wyrazów. Postaraj się bardzo mocno akcentować różnice w wymowie [x], [Â] i [h]. Z czasem zaczniesz naturalnie rozróżniać te głoski. Spróbujmy: blaag blagen [blax] ['blaâe] ligt liggen [láxt] ['láâe] haas gaas [has] [Âas] hoed goed [hut] [Âut] beug beugen [b x] ['b ÂE] maag magen [max] ['maâe] heen geen [hen] [Âen] hooi gooi [hoj] [Âoj] draagt dragen [draxt] ['dràâe] vlag vlaggen [vlàx] ['vlàâe] hek gek [hëk] [Âëk] hout goud [hàut] [Âàut] laag lagen [lax] ['laâe] zag zagen [zàx] ['zaâe] held geld [hëlt] [Âëlt] huur guur [hyr] [Âyr]! Korzystaj z ćwiczeń z sekcji Uitspraak (Wymowa) na każdym etapie nauki, aż do momentu, kiedy poczujesz, że Twoja wymowa jest zgodna z nagraniem. W kolejnych zeszytach przećwiczymy wszystkie głoski, które mogą sprawiać Ci problemy. 16

14 Communicatie Komunikacja W tej części lekcji zajmiemy się ćwiczeniem poznanego materiału i jego praktycznym zastosowaniem oraz poszerzeniem słownictwa. Woordenschat Słownictwo 24 Poznaliśmy już kilka nazw różnych krajów. Teraz pora na następne. Tym razem przy okazji powtórzymy alfabet. W ten sposób nabierzesz również wprawy w literowaniu. Powtarzaj za lektorem: Land Kraj Land Kraj A van Australië Australia M van Marokko Maroko B van Brazilië Brazylia N van Nigeria Nigeria C van China Chiny O van Oman Oman D van Duitsland Niemcy P van Polen Polska E van Engeland Anglia Q van Quatar Katar F van Frankrijk Francja R van Rusland Rosja G van Ghana Ghana S van Spanje Hiszpania H van Holland Holandia T van Tsjechië Czechy I van Italië Włochy U van Uruguay Urugwaj J van Japan Japonia V van Venezuela Wenezuela K van Kroa ë Chorwacja W van Wit-Rusland Białoruś L van Litouwen Litwa Z van Zweden Szwecja Z pewnością pamiętasz też, że w alfabecie niderlandzkim występują ponadto litery X i Y. Nie zapomnij również o nich! Oefening 24 Zakryj kolumny z nazwami krajów czerwonym filtrem. Teraz spróbuj nazwać kraje po niderlandzku. Zwróć uwagę na poprawną wymowę. W razie potrzeby posłuchaj nagrania nr 24 jeszcze raz. 25 Oefening 25 Oto relacja z losowania międzynarodowego turnieju piłki nożnej. Posłuchaj nagrania i zaznacz, z jakimi przeciwnikami grają poszczególne kraje: A. Polen tegen Nederland Duitsland Litouwen B. Brazilië tegen Kroatië Ghana Marokko C. Frankrijk tegen Spanje Tsjechië Australië D. Engeland tegen Rusland Wit-Rusland Uruguay E. Australië tegen China Nigeria Nederland F. Italië tegen Frankrijk Ghana Zweden G. Spanje tegen Venezuela Oman Uruguay 17

15 26 Jeżeli chcemy zapytać kogoś, jaki zna język, mówimy: Welke taal spreekt u? ['VëlkE tal sprekt y] Jakim językiem pan/pani mówi? Welke taal spreek je? ['VëlkE tal sprek je] Jakim językiem mówisz? Na tak postawione pytanie odpowiadamy na przykład: Ik spreek Pools en een beetje Nederlands. [Ák sprek pols ën Em'becE 'nederlànts] Mówię po polsku i trochę po niderlandzku. Oefening 26 Spróbuj teraz przyporządkować do poszczególnych krajów nazwy języków: 27 Oefening 27 A teraz posłuchaj nagrania i sprawdź, czy poprawnie wykonałeś ćwiczenie 26. Powtarzaj za lektorem, zwracając uwagę na wymowę. 28 Potrafisz już przywitać się po niderlandzku, zapytać rozmówcę, jak się nazywa, gdzie mieszka, skąd pochodzi i w jakim języku mówi, a zatem przypomnijmy sobie: Wat is uw naam? Waar woont u? Waar komt u vandaan? Welke taal spreekt u? Jak się pan/pani nazywa? Gdzie pan/pani mieszka? Skąd pan/pani pochodzi? Jakim językiem pan/pani mówi? 15

16 29 Pora, żeby zapytać naszego rozmówcę o adres i numer telefonu. Najpierw musimy się jednak nauczyć liczyć po niderlandzku. Powtarzaj za lektorem: 0 nul [nyl] 7 zeven ['zeve] 14 veertien ['vertin] 1 een [en] 8 acht [àxt] 15 vijftien ['vëiftin] 2 twee [tve] 9 negen ['neâe] 16 zestien ['zëstin] 3 drie [dri] 10 tien [tin] 17 zeventien ['zeve(n)tin] 4 vier [vir] 11 elf [ëlf] 18 achttien ['àxtin] 5 vijf [vëif] 12 twaalf [tvalf] 19 negentien ['neâe(n)tin] 6 zes [zës] 13 dertien ['dërtin] 20 twintig ['tvántex] Teraz przykryj liczebniki czerwonym filtrem i spróbuj policzyć samodzielnie. 30 Oefening 28 Wysłuchaj kilku numerów telefonów. Ułóż je w kolejności, w której są one wymienione. Spróbuj powtórzyć za lektorem. Jeden z podanych numerów nie pojawia się w nagraniu: Oefening 29 Rozwiąż poniższe zadania. Wyniki zapisz słownie: 1. twee + vijf = zeven 2. elf + negen = 3. negentien acht = 4. drie + twaalf = 5. zeventien vijf = 6. tien + vier = 7. zes + dertien = 8. twee + zestien = 16

17 Luisteren en spreken Słuchanie i mówienie Poznaliśmy już liczebniki oraz nazwy niektórych państw i języków. Potrafisz również zadać wiele pytań i odpowiednio na nie zareagować. Pora na wykorzystanie tej wiedzy w praktyce. Jakub zgłosił się na kurs języka niderlandzkiego. Jak każdy uczestnik kursu musi podać swoje dane osobowe i wypełnić stosowny kwestionariusz. 31 Oefening 30 Posłuchaj rozmowy Jakuba w biurze organizatora kursu: A: Goedendag. Wat is uw naam? [ÂujE(n)'dàx Vàt Ás yv nam] Dzień dobry. Jak się pan nazywa? B: Mijn naam is Przybylski. [mëi'nam Ás pðy'bylski] Nazywam się Przybylski. A: Sorry? Kunt u dat spellen, alstublieft? ['sori kynt y dàt 'spële àlsty'blift] Słucham? Czy może pan to, proszę, przeliterować? B: P-r-z-y-b-y-l-s-k-i. [pe ër zët 'YpsilOn be 'YpsilOn ël ës ka i] P-r-z-y-b-y-l-s-k-i. A: Uw voornaam, alstublieft. [yv 'vornam àlsty'blift] Pańskie imię poproszę. B: Jakub. ['jakup] Jakub. A: Hoe oud bent u? [hu 'àudbënt y] Ile ma pan lat? B: Ik ben 20. [ÁG'bën 'tvántex] Mam 20 lat. A: Waar woont u? [Var Vont y] Gdzie pan mieszka? B: In Polen. [Ám'polE] W Polsce. A: Hoe heet de stad? [hu het de stàt] Jak nazywa się miasto? B: Poznań. ['poznàñ] Poznań. A: En de straat? [ën de strat] A ulica? B: Mokra 7. ['mokra 'zeve] Mokra 7. A: Wat is uw telefoonnummer? [Vàt Ás yv tele'fonymer] Jaki jest pański numer telefonu? B: [nyl nyl vir àxt zës en àxt dri dri nyl 'neâe tve vëif] Oefening 31 Zakryj czerwony tekst filtrem i uzupełnij ustnie zamieszczony obok kwestionariusz osobowy Jakuba. Dodatkowo przeliteruj jego imię i nazwisko: Studietip Ucząc się, powtarzaj na głos słówka i całe zdania. Nie bój się mówić sam do siebie. 17

18