Sprawozdanie z realizacji Priorytetów komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

Transkrypt

1 Sprawozdanie z realizacji Priorytetów komponentu regionalnego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki

2 I. INFORMACJE OGÓLNE 1. Rodzaj sprawozdania (naleŝy wstawić znak x w kratce obok jednej z opcji od A do C) A. Sprawozdanie okresowe B. Sprawozdanie roczne X C. Sprawozdanie końcowe 2. Okres sprawozdawczy Numer Priorytetu PO KL VI-IX Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, 4. Nazwa Instytucji Pośredniczącej Departament Zarządzania Programami Operacyjnymi Dane osoby sporządzającej sprawozdanie: Osoba, z którą naleŝy się kontaktować w przypadku pytań lub wątpliwości, co do treści sprawozdania. w części rzeczowej w części finansowej 5. Imię i nazwisko VI i VIII Renata Sawska VI i VIII Renata Sawska VII i IX Anna Kolawa VII i IX Anna Kolawa Nr telefonu R. Sawska R. Sawska A. Kolawa A. Kolawa Adres poczty elektronicznej Renata.Sawska@umwm.pl Anna.Kolawa@umwm.pl Renata.Sawska@umwm.pl Anna.Kolawa@umwm.pl II. PRZEBIEG REALIZACJI PRIORYTETU 1. Analiza stopnia osiągnięcia oczekiwanych efektów oraz wartości docelowych wskaźników w podziale na cele szczegółowe Priorytet VI Na wstępie naleŝy podkreślić, iŝ na dzień r. wartości docelowe wszystkich wskaźników produktu w ramach Priorytetu VI zostały przekroczone. Jedynym wskaźnikiem, w odniesieniu do którego nie uzyskano jeszcze 100% wartości jest wskaźnik rezultatu, dotyczący kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy (92,16%). Brak osiągniecia docelowego poziomu wskazanego miernika jest skutkiem (wielokrotnie zgłaszanego IZ PO KL) błędu w metodologii jego szacowania. Wskaźnik produktu (który stanowi podstawę do wyliczania wartości docelowej rezultatu), został istotnie przekroczony (o 44,5%), co jednak nie spowodowało osiągnięcia zakładanej wartości docelowej rezultatu (choć osiągi te powinny być mocno skorelowane). Osiągnięcie tak wysokich wartości wskaźników produktu w priorytetecie dedykowanym wzmocnieniu szans na zatrudnienie mieszkańców regionu, naleŝy uznać za duŝe osiągnięcie interwencji Programu. Jest to sukces tym większy, Ŝe od samego początku udzielane wsparcie kierunkowane było dość mocno na grupy znajdujące się w najgorszej sytuacji na rynku pracy a więc grupy stosunkowo trudne do aktywizacji. Takie podejście było obarczone dość duŝym ryzykiem ewentualnego niepowodzenia, co z pewnością miałoby wpływ na poziom uzyskanych efektów. CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Zwiększenie zasięgu oddziaływania Aktywnej Polityki Rynku Pracy Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej Od początku realizacji Programu, w województwie małopolskim utworzonych zostało miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej. Oznacza to, Ŝe w/w wskaźnik rezultatu został zrealizowany w 168,19% wartości docelowej wynoszącej Największy wpływ na osiągnięcie tak wysokiej wartości rezultatu miały projekty powiatowych urzędów pracy, realizowane w ramach Poddziałania POKL. Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu Na dzień r. udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI zakończyło osób. Oznacza to, iŝ wykonanie w/w wskaźnika osiągnęło poziom 117,12% wartości docelowej, wynoszącej Jak juŝ wspomniano na wstępie, takie nadwykonanie stanowi szczególny sukces interwencji, ze względu na 2

3 zastosowaną, ambitną politykę kierunkowania wsparcia przyjętą na poziomie regionu. W jej efekcie, na przestrzeni kilku ostatnich lat wdraŝania Programu, podejmowano działania na rzecz wspierania grup docelowych, które znajdują się w najtrudniejszej sytuacji na małopolskim rynku pracy. I tak, począwszy od pierwszych naborów przeprowadzonych w województwie w ramach Priorytetu VI, szczególnym wsparciem obejmowano m.in.: osoby młode poniŝej 25 roku Ŝycia, w tym osoby które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET), a takŝe osoby powyŝej 50 roku Ŝycia, niepełnosprawne, długotrwale bezrobotne i zamieszkujące tereny wiejskie. Wiele z ogłaszanych konkursów było wręcz dedykowanych tym grupom docelowym (np. Poddziałanie konkursy z lat: 2009, 2010, 2012). Na aktywizację zawodową osób pozostających bez zatrudnienia przeznaczano równieŝ dodatkowe środki pozyskane z komponentu centralnego Programu ok. 14 mln euro zostało rozdysponowane na sfinansowanie kolejnych projektów w ramach Podziałania (7 mln euro) i Działania 6.2 (7 mln euro) PO KL. DuŜy wpływ na taki wynik miały równieŝ efekty projektów systemowych PUP. W wyniku konsekwentnego stosowania szczegółowego kryterium wyboru projektów (zarówno w odniesieniu do naborów konkursowych, jak i systemowych), dotyczącego przygotowania IPD, udało się przekroczyć wartość docelową wskaźnika: - w tym liczba osób, które zostały objęte Indywidualnym Planem Działania Od początku realizacji Priorytetu VI, osób zostało objętych Indywidualnym Planem Działania w ramach realizowanych projektów, co stanowi 211,99% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Ustanowienie kryteriów obligujacych beneficjentow do diagnozowania potrzeb kaŝdego z uczestników poprzez przygotowanie IPD, pozwoliło zoptymalizować wsparcie udzialane kaŝdemu z nich z osobna, pod kątem dostosowania do indywidulanych potrzeb i predyspozycji. Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej: Na dzień r. wykonanie tego wskaźnika osiągnęło poziom 173,48% wartości docelowej wynoszącej , co oznacza, Ŝe osób uzyskało środki na podjęcie działalności gospodarczej. Takie osiągnięcie wynika przede wszystkim z duŝego zainteresowania dotacjami, uczestników projektów systemowych Powiatowych Urzędów Pracy realizowanych w ramach Poddziałania ( osoby) oraz niesłabnącej popularności projektów w ramach Działania 6.2 (4 015 osób). - liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje W wyniku przesunięcia w 2013 r. środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa w/w wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z na osoby. Mimo to, na dzień r. aŝ osób otrzymało bezzwrotne dotacje, co stanowi 174,04% wartości docelowej wskaźnika. Jak juŝ wspomniano wcześniej, z uwagi na duŝe zainteresowanie uzyskaniem dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej w ramach Działania 6.2, przeznaczono na ten cel dodatkowe środki, przesunięte z komponentu centralnego Programu (7 mln euro). W rezultacie dofinansowano projekty z konkursu ogłoszonego w 2012 r. w Działaniu 6.2, które mimo pozytywnej oceny nie uzyskały dofinansowania z powodu wyczerpania puli środków pierwotnie przeznaczonej na konkurs. DuŜą popularność dotacji na rozpoczęcie działalności gospodarczej potwierdza raport: Przedsiębiorcy z dotacją. Efektywność dotacji na załoŝenie działalności gospodarczej finansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego, opracowany w ramach projektu Malopolskie Obserwatorium Rynku Pracy i Edukacji (MORPiE). Wynika z niego, iŝ w okresie od stycznia 2008 do czerwca 2013 r. w Małopolsce w ze środków EFS, w ramach Priorytetu VI PO KL przyznano ponad 11 tysięcy dotacji. Powiatowe urzędy pracy (w ramach Poddziałania i Działania 6.2) udzieliły ponad 75% dotacji, podczas gdy pozostali operatorzy dysponujący dotacjami w ramach Działania 6.2 przyznali w tym czasie niecałe 25% wszystkich dotacji. 3

4 Liczba dotacji według powiatu zamieszkania uczestników projektów i udział dotacji przyznanych przez PUP wyniki badania MORPiE Wyniki przeprowadzonego badania wskazały na istotne zróŝnicowanie odbiorców procesu przyznawania oraz efektów wsparcia, co jest rezultatem odmiennych zasad udzielania dotacji, warunków konkursów i charakterystyk klientów instytucji. Wśród osób, które otrzymały dotacje z PUP, udział kobiet i męŝczyzn był zbliŝony do udziału w całej populacji przedsiębiorców w Polsce. Nadreprezentacja kobiet u innych projektodawców wynika po części z preferowania projektów, w których większe szanse na uzyskanie wsparcia miały osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy, m.in. kobiety (w tym zwłaszcza powracające oraz wchodzące po raz pierwszy na rynek pracy po przerwie związanej z urodzeniem i wychowaniem dzieci). Głównymi odbiorcami dotacji przyznawanych przez PUP byli męŝczyźni z wykształceniem ponadgimnazjalnym, zaś w projektach prowadzonych przez inne instytucje kobiety z wyŝszym wykształceniem. Poziom przeŝywalności firm był wyŝszy w przypadku podmiotów powstałych dzięki dotacjom udzielonym przez projektodawcę innego niŝ PUP, jednak ewentualna likwidacja takiej firmy następowała wcześniej (dominanta 12 miesięcy). - liczba osób, które skorzystały z instrumentów zwrotnych Do końca 2014 r. w województwie małopolskim z poŝyczek na załoŝenie firmy w ramach PO KL skorzystały 122 osoby. Zainteresowanie oferowaną formą wsparcia na tym poziomie, wystarczyło do przekroczenia w bieŝącym okresie sprawozdawczym o 17,31% wartości docelowej wskaźnika wynoszącej 104 osoby. Wskaźnik generowany jest w regionie wyłącznie przez jeden projekt poŝyczkowy, realizowany w ramach Działania 6.2 PO KL od grudnia 2012 r. Liczba kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy (ogółem/ kobiet/ męŝczyzn). Na dzień r., 588 pracowników PUP zakończyło udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy. W związku z tym wartość docelowa wskaźnka, ustalona na poziomie 407, została przekroczona o 44,47%. Na osiągnięty wynik miały wpływ projekty wybrane do realizacji w trzech konkursach ogłoszonych w ramach Poddziałania w latach 2008, 2009 i 2012, a szczególnie ostani z nich. Zastosowane w 2012 r. kryterium dostępu w brzmieniu: Projekt zakłada przeszkolenie 100% kluczowych pracowników Publicznych SłuŜb Zatrudnienia w danym Powiatowym Urzędzie Pracy w zakresie dostosowanym do potrzeb uczestników szkolenia, a tematyka szkoleń odpowiada na wyzwania lokalnego rynku pracy, przyczyniło się do podniesienia kwalifikacji duŝej liczby kluczowych pracowników PUP, jako jednostek specjalizujących się w aktywizacji zawodowej osób bezrobotnych. Pozwoli to poprawić jakość usług 4

5 świadczonych kientom tych instytucji oraz wzmocni adekwatność przygotowywanej przez nich oferty do oczekiwań lokalnego rynku pracy. Oczekiwać moŝna, Ŝe wartość wskaźnika jeszcze wzrośnie, jako Ŝe załoŝony maksymalny termin realizacji wyłonionych do dofinansowania projektów to czerwiec 2015 r. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Odsetek kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy. PowyŜszy wskaźnik rezultatu na dzień r. ukształtował się na poziomie 92,16% wartości docelowej, zakładającej objęcie 100% kluczowych pracowników PSZ szkoleniami realizowanymi w systemie pozaszkolnym, istotnymi z punktu widzenia regionalnego rynku pracy. Pomimo początkowych obaw, co do ryzyka nieosiągnięcia wartości docelowej wskaźnika (sygnalizowanych w poprzednich sprawozdaniach), w bieŝącym okresie sprawozdawczym nastąpił znaczny przyrost poziomu jego osiągnięć (o ponad 20%). Z pewnością jest to związane z istotnym zwiększeniem wartości wskaźnika produktu: Liczba kluczowych pracowników PSZ, którzy zakończyli udział w szkoleniach realizowanych w systemie pozaszkolnym, istotnych z punktu widzenia regionalnego rynku pracy (co zostało wskazane wyŝej), będącego źródłem danych do wyliczenia przedmiotowego wskaźnika rezultatu. CEL SZCZEGÓŁOWY 2: Zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób młodych Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej (15-24 lata). Na dzień r., w Małopolsce utworzonych zostało miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej, w grupie osób w wieku Oznacza to, iŝ przedmiotowy wskaźnik rezultatu, którego wartość docelowa wynosi 2 544, został zrealizowany na poziomie 176,10%. Niewątpliwie duŝy wpływ na osiągniecie takiego rezultatu miały projekty systemowe PUP. Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób w wieku lata Jedną z grup doświadczających szczególnych trudności na malopolskim rynku pracy, jest grupa osób młodych. Z tego względu wsparcie udzielane w ramach Priorytetu VI PO KL kierunkowane bylo w duŝej części na aktywizację zawodową tej kategorii osób. W 2013 r. w efekcie przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dot. osob młodych w Małopolsce, została zwiększona z do osób. Mimo to, na dzień r. wykonanie w/w wskaźnika osiągnęło poziom 144,54% wartości docelowej, co oznacza, Ŝe ze wsparcia skorzystały aŝ osoby w wieku lata. Osoby młode od lat stanowią istotną część populacji osób bezrobotnych w województwie małopolskim (20,7% - wg danych WUP na dzień r.), dlatego teŝ konieczne było podejmowanie systematycznych działań na rzecz aktywizacji tej grupy przy wykorzystaniu środków EFS. I tak, dla Poddziałania w roku 2010 przyjęto kryteria dostępu gwarantujące zapewnienie co najmniej 27% udziału osób młodych w ogólnej liczbie uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. W 2012 r. dla Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia min. 20% udziału osób do 25 roku Ŝycia wśród uczestników objętych dotacjami na podjęcie działalności gospodarczej. Podobnie w Działaniu 6.2 ustanowiono kryterium dostępu zapewniające, iŝ co najmniej 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. Dodatkowo konkurs ogłaszany w 2012 r., w ramach Poddziałania dedykowany był osobom 50+, niepełnosprawnym i absolwentom z terenu województwa małopolskiego (kryterium dostępu). W 2013 r. dla Poddziałania przyjęto kryterium dostępu zakładające, iŝ osoby do 30 roku Ŝycia stanowią min. 50% uczestników projektu systemowego, natomiast w Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób w wieku lata, które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET). Osoby te miały stanowić 30% uczestników wspartych przez PUP w ramach Poddziałania w roku Podejmowane działania na rzecz wsparcia osób młodych w pełni wpisują się w załoŝenia dokumentu Poprawa sytuacji osób młodych na rynku pracy w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Wyzwania i konspekt działań oraz inicjatywy Komisji Europejskiej Gwarancje dla MłodzieŜy. 5

6 - liczba osób w wieku zamieszkujących obszary wiejskie Od początku realizacji Priorytetu VI, udział w projektach zakończyło osób młodych z terenów wiejskich, co stanowi 155,97% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Jak juŝ wspomniano wyŝej, osoby młode od dawna stanowią istotną część populacji osób bezrobotnych w województwie małopolskim. W szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy znajdują się osoby młode zamieszkujące obszary wiejskie. Wg danych MPiPS na dzień r. ich udział w populacji bezrobotnych zamieszkałych na wsi kształtował się w Małopolsce na poziomie 29,6% i był jednym z najwyŝszych w kraju. Mimo to, dzięki systematycznie podejmowanym działaniom na rzecz aktywizacji tej grupy osób, wartość docelowa przedmiotowego wskaźnka w regionie została przekroczona. Liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje w tym: - liczba osób w wieku lata Jedną ze sprawdzonych form aktywizacji zawodowej osób młodych jest samozatrudnienie. Dlatego teŝ na przestrzeni lat, interwencja EFS w regionie była mocno kierunkowana na ten obszar, co przełoŝyło sie wprost na poziom realizacji wskaźnika. W wyniku przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dot. liczby osób młodych otrzymujących dotacje została zwiększona z na osób. Nie przeszkodziło to w pełnej realizacji załoŝonych celów, a wręcz ich przekroczenia. Na dzień r osób w wieku lata otrzymało bezzwrotne dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. Wartość docelowa wskaźnika została zatem przekroczona o 65,85%. Na taki poziom realizacji wskaźnika miało wpływ zastosowanie odpowiednich kryteriów wyboru projektów zarówno w odniesieniu do naborów systemowych jak i konkursowych. I tak, w 2010 r. w ramach Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia co najmniej 27% udziału osób młodych w ogóle uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe 50% grupy docelowej projektu stanowić będą osoby do 25 roku Ŝycia. W roku 2012 w ramach Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące konieczności zapewnienia min. 20% udziału osób do 25 roku Ŝycia wśród odbiorców dotacji. Jeszcze większy, bo 50% udział młodych w grupie odbiorców wsparcia, premiowano ponownie w projektach konkursowych Działania 6.2. Dodatkowo w Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób w wieku lata, które nie mają zatrudnienia ani nie uczestniczą w kształceniu lub szkoleniu (tzw. młodzieŝ NEET). Osoby te miały stanowić 30% uczestników wspartych przez PUP w ramach Poddziałania w roku Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach Celu szczegółowego 2 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 3: Zmniejszenie bezrobocia wśród osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy (kobiet, osób długotrwale bezrobotnych, osób niepełnosprawnych, osób bezrobotnych zamieszkujących na obszarach wiejskich) Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej (przekazanych osobom w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy). Na dzień r. utworzono w Małopolsce miejsc pracy w grupie osób będących w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. Oznacza to, iŝ w/w wskaźnik rezultatu osiągnął 280,37% wartości docelowej, określonej na poziomie Tak wysokie nadwykonanie wskaźnika na koniec bieŝącego okresu sprawozdawczego stanowi po części efekt konsekwentnej polityki na rzecz aktywizacji tej grupy osób przy wykorzystaniu środków EFS, a po części jest wynikiem niedoszacowania wartości wskaźników produktu dla Priorytetu VI, dedykowanych osobom długotrwale bezrobotnym i osobom z terenów wiejskich. Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy Jak juŝ wspomniano wyŝej, dbałość o poprawę sytuacji osób znajdujących się w najgorszej sytuacji na rynku pracy, od początku przyświecała decyzjom kierunkującym wsparcie EFS w obszarze aktywizacji zwodowej w regionie. Na koniec okresu sprawozdawczego udział w projektach zakończyło osób w takiej sytuacji, co stanowi 155,75% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Wpływ na tak wysoki poziom wykonania, miały niewątpliwie systematycznie stosowane (zarówno w naborach systemowych jak 6

7 i konkursowych) szczegółowe kryteria wyboru projektów, które przesądzały o kształcie przedsięwzięć wyłanianych do realizacji. - liczba osób niepełnosprawnych Na dzień r. udział w projektach zakończyło osób niepełnosprawnych, co stanowi 131,92% wartości docelowej, określonej na poziomie Na przekroczenie przedmiotowego wskaźnika produktu istotny wpływ miało przyjęcie na poziomie regionu szczegółowych kryteriów dostępu i strategicznych, preferujących osoby niepełnosprawne, w konkursach ogłaszanych w ramach Priorytetu VI (Poddziałanie 6.1.1, Działanie 6.2 i 6.3) oraz w projektach systemowych PUP w ramach Poddziałania Szczególne znaczenie miało w tym względzie dedykowanie w 2010 r. konkursu w Poddziałaniu wyłącznie osobom niepełnosprawnym, czy wskazanie ich, jako jednej z 3 dopuszczalnych grup docelowych (obok osób 50 + i absolwentów) w konkursie ogłoszonym w roku liczba osób długotrwale bezrobotnych Od początku realizacji Priorytetu VI, udział w projektach zakończyło osób długotrwale bezrobotnych, co stanowi aŝ 297,23% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, wynoszącej Znaczne nadwykonie wskaźnika jest efektem m.in. koncentracji róŝnego rodzaju działań na rzecz aktywizacji tej grupy osób, przy wykorzystaniu środków komponentu regionalnego Programu. Szczególne efekty miały w tym zakresie projekty systemowe PUP. Na przykład w 2010 r.w ramch Poddziałania przyjęto kryteria dotyczące konieczności zapewnienia co najmniej 10% udziału osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie uczestników projektu. Nie bez znaczenia dla obecnego poziomu realizacji, pozostaje równieŝ niedoszacowanie wartości docelowej wskaźnika, co było zgłaszane w poprzednich sprawozdanich. - liczba osób z terenów wiejskich Do końca 2014 r. udział w projektach zakończyło osób z terenów wiejskich, co stanowi 267,73% wartości docelowej, wynoszącej Wysoki stopień realizacji w/w wskaźnika wynika z niedoszacowania jego wartosci docelowej. Wskaźnik został załoŝony na poziomie 25,1% ogółu osób, które zakończą udział w projektach realizowanych w Priorytecie VI, podczas gdy w Małopolsce udział osób z terenów wiejskich w ogóle ludności kształtuje się na poziomie 51,3% (wg danych GUS na dzień r.), a w populacji bezrobotnych na poziomie 54,1% (wg danych WUP na dzień r.). Dodatkowo, na znaczne nadwykonanie opisywanego wskaźnika miały wpływ podejmowane w ciągu ostatnich lat dedykowane działania na rzecz wsparcia tej kategorii osób - np. dla Poddziałania w roku 2010 przyjęto kryterium dostępu, obligujące do zapewnienia co najmniej 21% udziału osób bezrobotnych z obszarów wiejskich w ogóle uczestników projektu. Liczba osób, które otrzymały bezzwrotne dotacje, w tym: - liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy Od początku realizacji Priorytetu VI, liczba osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, które uzyskały bezzwrotne dotacje wyniosła osób, co stanowi 279,25% wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, ustalonej na poziomie Przyczyną tak duŝego nadwykonania jest preferowanie tej grupy osób w naborach realizowanych w Poddzialaniu i 6.2 na przestrzeni kilku ostanich lat. - liczba osób niepełnosprawnych Na dzień r. bezzwrotne dotacje otrzymało 450 osób niepełnosprawnych, co stanowi 192,31% wartości docelowej wskaźnika produktu wynoszącej 234. Jak juŝ wspomniano wyŝej, wpływ na taki stan rzeczy miało preferowanie tej kategorii osób, jako odbiorców dotacji w w Priorytecie VI na przestrzeni lat. I tak np. w 2010 r. w ramach Działania 6.2 zastosowano kryterium strategiczne w brzmieniu: Grupę docelową w projekcie stanowią wyłącznie osoby niepełnosprawne i/lub naleŝące do grupy wiekowej 45+, natomiast w 2012 r.: Grupę docelową projektu stanowią w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. - liczba osób długotrwale bezrobotnych Na dzień r. liczba osób długotrwale bezrobotnych, które uzyskały dotacje na podjęcie działalności gospodarczej wyniosła 4 709, co stanowi 492,06% realizacji wartości docelowej w/w wskaźnika produktu, określonej na poziomie 957. DuŜy wkład w osiągniętą wartość miały projekty systemowe PUP i stosowane w odniesieniu do nich kryteria doboru uczestników wg struktury bezrobocia. Nie bez znaczenia było równieŝ 7

8 stosowane systematycznie kryterium efektywności zatrudnieniowej, jako Ŝe przesądzało o zastosowaniu najbardziej efektywnych metod aktywizacji zawodowej do których przede wszystkim naleŝą dotacje. - liczba osób z terenów wiejskich Do końca 2014 r osób z terenów wiejskich uzyskało bezzwrotne środki na podjęcie działalności gospodarczej. Oznacza to, iŝ w/w wskaźnik produktu został zrealizowany na poziomie 504,29% wartości docelowej wynoszącej Tak duŝe nadwykonanie wskaźnika uwarunkowane jest zarówno samą strukturą zamieszkania jak i podejmowaniem dedykowanych działań na rzecz wsparcia tej grupy osób w regionie. Liczba projektów wspierających rozwój inicjatyw lokalnych Na dzień r. wskaźnik został osiągnięty na poziomie ponad 176% (88 projektów) wartości docelowej, określonej na poziomie 50. Wysoki stopień realizacji wskaźnika wynika z niedoszacowania jego wartości docelowej w stosunku do poziomu alokacji dla Działania 6.3. W efekcie przeglądu śródokresowego podjęto decyzję, Ŝe od 2012 r. nie będą juŝ ogłaszane konkursy dotyczące tzw. inicjatyw oddolnych w zakresie aktywizacji zawodowej społeczności lokalnych, a w związku z tym poziom wykonania niniejszego wskaźnika nie będzie ulegał zmianom w kolejnych okresach sprawozdawczych. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 3 brak takich wskaźników. CEL SZCZEGÓŁOWY 4: Zwiększenie poziomu zatrudnienia wśród osób starszych Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Liczba utworzonych miejsc pracy w ramach udzielonych z EFS środków na podjęcie działalności gospodarczej (przekazanych osobom w wieku lata) Do końca 2014 r. w ramach środków z EFS udzielonych na podjęcie działalnosci gospodarczej utworzono miejsc pracy, w grupie osób będących w wieku 50-64, co stanowi 179,46% wartości docelowej wskaźnika wynoszącej 969. Tak wysokie wykonanie wskaźnika rezultatu na koniec bieŝącego okresu sprawozdawczego wynika z systematycznie podejmowanych działań na rzecz aktywizacji tej grupy mieszkańców regionu. Liczba osób, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu, w tym: - liczba osób w wieku lata Wsparcie zatrudnienia osób 50+ w regionie było prowadzone konsekwentnie od początku realizacji Programu. Podejmowano dość śmiałe, a przy tym strategiczne decyzje, dotyczące charakteru udzielanego wsparcia i kształtu poszczególnych naborów dedykowanych tej grupie odbiorców. Tylko dzięki temu udało się osiągnąć załoŝony dla Małopolski wskaźnik produktu, którego wartość ulegała zmianie. Wskutek przesunięcia środków finansowych z komponentu centralnego w 2013 r., wartość docelowa wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z do osób. Mimo to, na dzień r. udział w projektach zakończyło osób w wieku lata, co oznacza przekroczenie poziomu wartości docelowej o 13,03%. Osoby powyŝej 50 roku Ŝycia stanowią znaczną część populacji bezrobotnych w Małopolsce (23% - wg danych WUP na dzień r.), a zarazem jedną z najtrudniejszych do zaktywizowania grup. Jako, Ŝe problem ten był zauwaŝany od początku realizacji Programu, to podejmowano konsekwentne działania, by mu zaradzić. JuŜ w roku 2009 w ramach Poddziałania ogłoszono 6 konkursów o charakterze subregionalnym, kierowanych wyłącznie do osób w wieku niemobilnym (45+). Biorąc pod uwagę specyfikę grupy, starano się przyjąć do realizacji projekty, które będą łatwo dostępne (terytorialnie) dla potencjalnej grupy odbiorców, obejmą równomiernym wsparciem całe województwo i będą miały kompleksowy charakter, najbardziej adekwatny do potrzeb uczestników. W roku 2010 r. z kolei, dla Poddziałania przyjęto kryteria dostępu, dotyczące zapewnienia co najmniej 14% udziału osób 50+ w ogólnej liczbie uczestników projektu, zaś w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne preferujące projekty kierowane wyłącznie do osób niepełnosprawnych i/lub 45+. Podobnie w 2012 r. w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne przewidujące, iŝ uczestnikami projektu będą w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. Co więcej, w ramach Poddziałania ogłoszony został wówczas konkurs dedykowany osobom 50+, niepełnosprawnym i absolwentom (kryterium dostępu) w obszarze aktywizacji zawodowej. Wsparcie dla osób 50+ i niepełnosprawnych zostało wzmocnione, poprzez zastosowanie w tym samym naborze kryterium strategicznego, premiującego projekty kierowane wyłącznie do tych grup. W Planach Działań na lata w ramach projektów systemowych PUP, równieŝ skoncentrowano się m.in. na wsparciu osób powyŝej 50 roku 8

9 Ŝycia, poprzez zastosowanie adekwatnych kryteriów oceny projektów. Liczba osób, które otrzymały środki na podjęcie działalności gospodarczej, w tym: - liczba osób w wieku lata W 2013 r., w wyniku relokacji środków finansowych z komponentu centralnego, wartość docelowa wskaźnika dla Małopolski została zwiększona z 923 do 940 osób. Nie wpłynęło to w Ŝaden sposób na moŝliwość jego realizacji, jako Ŝe na dzień r. faktyczne wykonanie osiągnęło poziom 184,26% wartości docelowej. Oznacza, to Ŝe osób w wieku lata, uzyskało środki na podjęcie działalności gospodarczej w ramach Programu w Malopolsce. Jak juŝ wspomniano wyŝej, osiągnięty poziom realizacji wskaźnika wynika bezpośrednio z podejmowanych w województwie działań na rzecz aktywizacji tej grupy osób, przy wykorzystaniu środków EFS. Dla wsparcia ich aktywności w obszarze samozatrudnienia, juŝ w 2010 r. w Działaniu 6.2 zastosowano kryterium strategiczne zakładające, Ŝe grupę docelową w projekcie stanowią wyłącznie osoby niepełnosprawne i/lub naleŝące do grupy wiekowej 45+, zaś w 2012 r. kryterium strategiczne przewidujące, iŝ uczestnikami projektu będą w co najmniej 50% osoby niepełnosprawne i/lub osoby powyŝej 50 roku Ŝycia. Ponadto, dla wzmocnienia efektów podejmowanych działań, podjęto decyzję o przeznaczeniu dodatkowych środków na wsparcie samozatrudnienia osób 50+. Dzięki relokowaniu środków z komponentu regionlnego udało sie podpisać dodatkowe umowy na realizację projektów, które zostały rekomendowane do dofinansowania w ramach konkursu z 2012 r. Aby ułatwić beneficjentom realizację projektów dedykowanych osobom w wieku niemobilnym, IP PO KL opracowała publikację pt: WraŜliwy nie znaczy niemoŝliwy, będącą efektem realizacji grantu WraŜliwy klient (uczestnik) projektów PO KL. Grant ten stanowił odpowiedź Instytucji Pośredniczących i Instytucji Pośredniczących II stopnia z pięciu regionów partnerskich Małopolski (Lider grantu), Dolnego Śląska, Opolszczyzny, Śląska oraz Wielkopolski na pojawiające się trudności związane z niskim uczestnictwem osób będących w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, w projektach realizowanych w ramach Programu. Realizacja grantu miała na celu znalezienie najlepszych metod, które zachęciłyby osoby niepełnosprawne, osoby po 50 roku Ŝycia, mieszkańców terenów wiejskich, osoby bezdomne i uzaleŝnione, a takŝe osoby z wykształceniem niepełnym średnim i niŝszym, do udziału w projektach. Wydana w ramach grantu publikacja, stanowiła swoisty przewodnik dla beneficjentów, dotyczący metod skutecznej aktywizacji m.in. osób 50+. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej W ramach celu szczegółowego 4 brak takich wskaźników. Efektywność zatrudnieniowa Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej liczony narastająco od początku monitorowania go w Priorytecie VI (Działanie 6.1) wyniósł na dzień r. aŝ 64,28%. Wskaźnik ten, oparty na metodologii określonej przez IZ PO KL, monitorowany był w projektach PUP (6.1.3 PO KL) oraz w projektach realizowanych w Poddziałaniu (wybranych do dofinansowania w ramach konkursu z 2012 r.). Dominujący wpływ na poziom wskaźnika i jego podwskaźników mają przede wszystkim rezultaty projektów systemowych PUP. Poziom wskaźnika efektywności dla poszczególnych podgrup w ramach Priorytetu VI kształtował się następująco: dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 62,53%, dla osób w wieku lata 53,15%, dla osób niepełnosprawnych 46,23%, dla osób długotrwale bezrobotnych 58,59%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 80,92%. Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projektach realizowanych przez powiatowe urzędy pracy w Poddziałaniu w 2014 r. kształtował się na poziomie 71,5%, w tym: dla grupy osób w wieku lata 64,2%, (minimalna wymagana wartość 40%), dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 65,0%, dla osób w wieku lata 71,4%, (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób niepełnosprawnych 58,5%, (minimalna wymagana wartość 20%), dla osób długotrwale bezrobotnych 67,8%, (minimalna wymagana wartość 30%), dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 78,3%, (minimalna wymagana wartość 45%). 9

10 W oparciu o dane z wniosków o płatność zatwierdzonych i wprowadzonych do KSI do końca 2014 r. moŝna stwierdzić, iŝ we wszystkich grupach osób przekroczone zostały wartości ustalone w Planie Działania na 2014 r. Wymagany poziom wskaźników udało się osiągnąć prawie wszystkim powiatowym urzędom pracy. W jednym tylko przypadku, wskaźnik liczony dla grupy osób niepełnosprawnych kształtował się na niŝszym od wymaganego poziomie oraz w jednym przypadku sytuacja taka odnotowana została w odniesieniu do grupy osób powyŝej 50 r. Ŝ. W 3 urzędach pracy nie udało się z kolei osiagnąć załoŝonego poziomu wskaźnika dla osób młodych w wieku lat. Ostateczne rozliczenie tych projektów nastąpi na początku 2015 r. dlatego pełne informacje o wykonaniu wskaźników efektywności zatrudnieniowej w projektach powiatowych urzędów pracy zostaną przedstawione w sprawozdaniu za I półrocze 2015 r. Narastająco od 2011 r. wskaźnik efektywności w projektach realizowanych przez powiatowe urzędy pracy w Poddziałaniu kształtował się na poziomie 64,7%, w tym: dla grupy osób w wieku lata/15-30 lat 62,4%, dla osób w wieku lata 51,7%, dla osób niepełnosprawnych 48,4%, dla osób długotrwale bezrobotnych 59,1%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 80,9%. Według stanu na wskaźnik efektywności w projektach realizowanych w Poddziałaniu wyniósł 55,6%, w tym: dla osób w wieku lata 72%, dla absolwentów 55,8% (minimalna wymagana wartość 40%), dla osób w wieku lata 61,1%, (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób niepełnosprawnych 38,8%, (minimalna wymagana wartość 30%), dla osób długotrwale bezrobotnych 38,2%. Analizując wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projektach realizowanych w Poddziałaniu naleŝy zauwaŝyć, iŝ przyjęte do realizacji projekty z konkursu przeprowadzonego w 2012 r. w całości kierowane były do osób w wieku 50+ i/lub osób niepełnosprawnych. Dopiero wśród projektów wyłonionych dodatkowo w 2013 r., co było moŝliwe ze względu na nadkontraktację w Poddziałaniu 6.1.1, znalazły się projekty kierowane do osób młodych. Na koniec 2014 r. ustalone w Planie Działania na 2012 r. wskaźniki dla poszczególnych kategorii są więc nawet przekroczone. Ostateczna ocena realizacji tych wskaźników będzie jednak moŝliwa dopiero po rozliczeniu wszystkich projektów z tego konkursu, w 2015 r. Osoby, które do r. zakończyły udział w projektach Poddziałania z konkursu z 2012 r. stanowią dopiero niewiele ponad ½ grupy zaplanowanej do objęcia wsparciem w tych projektach. Efektywność zatrudnieniowa monitorowana była równieŝ w projekcie systemowym IP Zielona Praca i w projektach systemowych IP2: Konserwator program aktywizacji zawodowej osób pozostających bez zatrudnienia oraz Express do zatrudnienia - innowacyjny model aktywizacji osób bezrobotnych, jednak w oparciu o inną metodologię niŝ określona w 2011 r. przez IZ PO KL. W przypadku projektów Zielona praca i Konserwator odmienny sposób pomiaru wynikał z faktu, iŝ załoŝenia tych projektów zostały przyjęte wcześniej (dla pierwszego projektu - w 2008 r., dla drugiego w 2010 r.). W projekcie Zielona Praca wskaźnik liczony jest 12 miesięcy po zakończeniu udziału w projekcie, natomiast w projekcie Konserwator wskaźnik ten liczony jest 6 m-cy po zakończeniu udziału w projekcie. Wg stanu na koniec 2014 r. wskaźnik efektywności zatrudnieniowej w projekcie Zielona Praca wyniósł 65,3%, w tym: dla osób w wieku lata 74,1% (minimalna wymagana wartość 40%), dla osób w wieku lata 61,1% (minimalna wymagana wartość 35%), dla osób długotrwale bezrobotnych - 60,0% (minimalna wymagana wartość 30%), dla pozostałych osób 61,3% (minimalna wymagana wartość 45%). W projekcie Konserwator docelowo załoŝono, Ŝe zatrudnienie po udziale w projekcie uzyska 46% uczestników. W okresie do r. wskaźnik ten ukształtował się na poziomie 49,0%, w tym dla poszczególnych grup: dla grupy osób w wieku lata 70,1%, dla osób w wieku lata 43,4%, dla osób niepełnosprawnych 55,6%, 10

11 dla osób długotrwale bezrobotnych 45,1%, dla pozostałych osób nie kwalifikujących się do Ŝadnej z powyŝszych grup 71,8%. W projekcie Express do zatrudnienia, wypracowujacym i testującym model zlecania podmiotom niepublicznym usług doprowadzania do zatrudnienia osób bezrobotnych, z uwagi na innowacyjny charakter, metodologia liczenia wskaźnika efektywności znacząco róŝni się od załoŝeń przyjętych przez IZ PO KL. Operator wynagradzany jest za doprowadzenie uczestników do podjęcia zatrudnienia oraz utrzymania go przez ustalony okres czasu. Za efektywne zatrudnienie uznaje się podjęcie i utrzymanie go przez co najmniej 6 m-cy. W projekcie załoŝono osiągnięcie tak określonego wskaźnika na poziomie 35%. Do końca 2014 r. z grupy 1000 osób objętych aktywizacją przez wybranego w projekcie operatora zatrudnienie podjęło 329 uczestników, z których 256 przepracowało co najmniej 2 m-ce, 169 co najmniej 4 m-ce, a 113 co najmniej 6 m-cy. Wskaźnik efektywności zatrudnieniowej ukształtował się więc na poziomie 11,3%. Priorytet VII Analizując efekty interwencji Programu dla Małopolski w Priorytecie 7 POKL, naleŝy zwrócić uwagę na istotne przekroczenia wartości docelowych wszystkich wskaźników rezultatu. Świadczy to o szerokim i bardzo intensywnym wsparciu zarówno osób zagroŝonych wykluczeniem społecznym jak i wzmacnianiu ich otoczenia instytucjonalnego na przestrzeni lat. Na 10 ustanowionych w Programie wskaźników produktu, w odniesieniu do 7 zaobserwować moŝna przekroczenia wartości docelowych. Tylko w jednym przypadku realizacja wskaźnika jest zagroŝona i dotyczy to: Liczby klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zakończyli udział w projektach dotyczących aktywnej integracji. Szacowany poziom osiągnięć końcowych to 80-85% wartości docelowej. Wskaźnik ten (biorąc pod uwagę metodologię liczenia) powinien być mocno skorelowany ze wskaźnikiem rezultatu Odsetek klientów instytucji pomocy społecznej będących w wieku aktywności zawodowej i nie pracujących, którzy w ramach Priorytetu zostali objęci działaniami aktywnej integracji. Tak jednak nie jest, i mimo kilkukrotnego przekroczenia wartości wsakźnika rezultatu, nie jest moŝliwe zrealizowanie wartości docelowej wskaźnika produktu, dotyczącego tej samej grupy docelowej. CEL SZCZEGÓŁOWY 1: Poprawa dostępu do rynku pracy osób zagroŝonych wykluczeniem społecznym Wskaźniki, w przypadku których występuje nadwykonanie Odsetek klientów instytucji społecznej, którzy zostali objęci kontraktami socjalnymi Na dzień r. niniejszy wskaźnik rezultatu został osiągnięty na poziomie 20,03%. Nieznaczny spadek osiągniętej wartości wskaźnika w porównaniu do poprzedniego okresu sprawozdawczego jest spowodowany wzrostem liczby osób, którym udzielono zasiłki okresowe (co stanowi jeden z komponentów jego wyliczania). Pomimo objęcia wsparciem w 2014 r. większej grupy uczestników niŝ rok wcześniej (o 55 osób), uzyskany efekt jest minimalnie niŝszy (o ok. 2 pp). Niemniej jednak, osiągnięty stopień realizacji wskaźnika w znacznym stopniu przekracza wartość docelową wynoszącą 10%. Świadczy to o skuteczności działań podejmowanych zarówno przez beneficjentów realizujących projekty w ramach Poddziałania i PO KL, jak równieŝ wysiłków IP i IP2 w zakresie zachęcania ich do realizacji projektów systemowych. Takie nadwykonanie wynika równieŝ z ogromnej popularności kontraktu socjalnego, jako narzędzia niesienia realnej pomocy osobom wykluczonym - kontrakt odpowiada na indywidualne potrzeby uczestników i zapewnia im najszerszy wachlarz instrumentów wsparcia. W tym miejscu naleŝy po raz kolejny zwrócić uwagę na problem z pomiarem wskaźnika, który de facto uniemoŝliwia zobrazowanie jego prawidłowej wielkości. W/w wskaźnik rezultatu obliczany jest poprzez zestawienie liczby klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zostali objęci kontraktami socjalnymi w danym roku do klientów pomocy społecznej ogółem w danym roku. NaleŜy jednak zauwaŝyć, Ŝe dane o liczbie osób objętych kontraktami socjalnymi w projektach w roku 2014, zestawia się z danymi o liczbie osób, którym przyznano zasiłki okresowe wykazanymi w sprawozdaniu MPiPS-03 za rok Nie jest to więc zestawienie dany rok do danego roku, jak jest to określone w metodologii obliczania wskaźnika zawartej w Podręczniku wskaźników PO KL Zestawienie dany rok do danego roku jest niemoŝliwe, ze względu na brak sprawozdania MPiPS-03 za rok 2014 r. w momencie sporządzania sprawozdania z Priorytetu. W trakcie konsultacji procesu dezagregacji, do IZ zgłaszano uwagi w tym zakresie. Odsetek klientów instytucji pomocy społecznej będących w wieku aktywności zawodowej i nie pracujących, którzy w ramach Priorytetu zostali objęci działaniami aktywnej integracji 11

12 Na koniec okresu sprawozdawczego w/w wskaźnik rezultatu został osiągnięty w Małopolsce na poziomie 40,78%, tak więc w odniesieniu do wartości docelowej wynoszącej 15%, wynik ten naleŝy uznać za bardzo dobry. Jak juŝ wspomniano wyŝej, świadczy to o skuteczności działań podejmowanych przez beneficjentów realizujących projekty w ramach Poddziałania i 7.1.2, a takŝe starań IP i IP2 w zakresie zachęcania ich do realizacji projektów systemowych. W tym kontekście naleŝy jednak zwrócić uwagę na stosunkowo niską wartość wskaźnika produktu: Liczba klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zakończyli udział w projektach dotyczących aktywnej integracji, tj. 70,25% wartości docelowej. Wskazuje to na brak jakiejkolwiek korelacji pomiędzy wartością wskaźnika rezultatu, a produktu. Podczas gdy wskaźnik rezultatu odnoszący się do tej samej grupy odbiorców został kilkukrotnie przekroczony, wskaźnik produktu nie ma szans na osiągnięcie poziomu docelowego. Brak korelacji jest równieŝ widoczny w odniesieniu do podwskaźnika produktu odnoszącego się do osób zamieszkałych na terenach wiejskich. Został on zrealizowany na poziomie 121,90%, co oznacza Ŝe udział we wsparciu zakończyło osób. Tak duŝe rozbieŝności pomiędzy realizacją wskaźnika i podwskaźnika wynikają z przyjęcia róŝnych kryteriów dezagregacji w trakcie ustalania ich wartości docelowych. Odsetek pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej bezpośrednio zajmujących się aktywną integracją, którzy w wyniku wsparcia z EFS podnieśli swoje kwalifikacje Na dzień r. niniejszy wskaźnik rezultatu został osiągnięty na poziomie 112,77%, przy wartości docelowej wynoszącej 100%. Uzyskane nadwykonanie jest wynikiem zastosowania specyficznej metodologii obliczania wskaźnika (liczbę pracowników, którzy podnieśli swoje kwalifikacje od rozpoczęcia programu zestawia się z liczbą pracowników zatrudnionych w danym roku). Do wyliczania wskaźnika brani pod uwagę są (zgodnie z Podręcznikiem wskaźników PO KL ), pracownicy socjalni zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej szczebla gminnego i powiatowego, zajmujący się bezpośrednio aktywną integracją, którzy podnieśli swoje kwalifikacje poprzez udział w projektach realizowanych w Poddziałaniu PO KL (wskaźnik produktu). Wartość przedmiotowego wskaźnika produktu: Liczba pracowników instytucji pomocy i integracji społecznej bezpośrednio zajmujących się aktywną integracją, którzy w wyniku wsparcia z EFS podnieśli swoje kwalifikacje wyniosła na koniec 2014 r. 142,94%. Ze wsparcia skorzystało ogółem osób, przy wartości docelowej ustalonej na poziomie Liczba projektów wspierających rozwój inicjatyw na rzecz aktywizacji i integracji społeczności lokalnych Na dzień r. poziom osiągnięć wskaźnika nie uległ zmianie, w porównaniu do wykazanego w poprzednim sprawozdaniu. Jest to bezpośrednią konsekwencją podjętej w trakcie przeglądu śródokresowego decyzji, zgodnie z którą od 2012 r. zrezygnowano z ogłaszania konkursów dotyczących tzw. inicjatyw oddolnych w zakresie aktywizacji i integracji społeczności lokalnych. Tak więc, wartość ostateczna wskaźnika osiągnęła poziom 110,38% (202 projekty) wartości docelowej, wynoszącej 183 i nie będzie podlegać zmianom w kolejnych okresach sprawozdawczych. Pomimo rozwiązania w II połowie 2013 r. jednej z umów o dofinansowanie w ramach Działania 7.3, wartość wskaźnika nie została pomniejszona, jako Ŝe w ramach projektu poniesione zostały wydatki kwalifikowane. Wskaźniki, w przypadku których odnotowano niski stopień realizacji wartości docelowej Liczba klientów instytucji pomocy społecznej, którzy zakończyli udział w projektach dotyczących aktywnej integracji Na dzień r. omawiany wskaźnik produktu został osiągnięty na poziomie osób, tj. 70,25% wartości docelowej wynoszącej W porównaniu z danymi za 2013 r. odnotowano znaczny przyrost wartości wskaźnika (o ponad 14% wartości docelowej). Zrealizowanie załoŝonej wartości docelowej wskaźnika dla Małopolski najprawdopodobniej nie będzie moŝliwe. Szacuje się, Ŝe wskaźnik ten zostanie osiągnięty w 80-85%. Problemy w jego realizacji zauwaŝane były od początku wdraŝania Programu. Mimo licznych starań i podejmowanych środków zaradczych, ryzyko niewykonania stale towarzyszyło podejmowanej interwencji. Zwracano na to uwagę w rokrocznie przygotowywanych sprawozdaniach. Pomimo uwag zgłaszanych do IZ w zakresie konieczności obniŝenia wartości docelowej wskaźnika dla Małopolski, jej poziom w efekcie przeglądu śródokresowego Programu został jeszcze zwiększony o osoby (z do ). Wśród przyczyn wpływających na brak moŝliwości realizacji osiągnięć w pełnym zakresie naleŝy wskazać następujące: W ostatnich latach, w województwie małopolskim zmniejszyła się liczba klientów pomocy społecznej moŝliwych do objęcia wsparciem (potencjalna grupa uczestników projektu). W 2013 r. z pomocy społecznej korzystało 12

13 w Małopolsce ponad 235 tysięcy osób (81,6 tysięcy rodzin), co stanowi 7% ludności regionu. W województwie małopolskim wskaźnik dotyczący udziału korzystających z pomocy społecznej w ludności województwa sukcesywnie spadał od 2003 r., gdy wynosił prawie 15%, do wartości 7% w 2012 r. i 2013 r. Analizując ww. dane statystyczne naleŝy mieć na uwadze, Ŝe z moŝliwej populacji tylko część osób korzystających z pomocy społecznej moŝe wziąć udział w projektach współfinansowanych z EFS. Uczestnicy projektu muszą spełnić określone warunki, aby zostać zakwalifikowanymi do wsparcia (np. wiek aktywności zawodowej lata, konieczność pozostawania bez zatrudnienia i zdolność do podjęcia pracy, i in.), co znacznie ogranicza potencjalną grupę osób zagroŝonych wykluczeniem, moŝliwych do aktywizacji w Programie. Na przestrzeni ostatnich lat zmniejszeniu ulega takŝe liczba ośrodków pomocy społecznej realizujących projekty finansowane z EFS. W latach z realizacji dwuletnich projektów systemowych zrezygnowało aŝ 47 ze 182 uprawnionych ośrodków pomocy społecznej (nie złoŝono wniosków o dofinansowanie lub rozwiązano umowy ramowe). Projekty realizowały natomiast wszystkie uprawnione powiatowe centra pomocy rodzinie (19). Jako przyczyny rezygnacji z realizacji projektów, OPS-y najczęściej wskazywały: trudności z rekrutacją wymaganej liczby uczestników, trudności w zapewnieniu wymaganego wkładu własnego, trudności kadrowe i lokalowe oraz nasycenie rynku szeroką ofertą wsparcia w ramach innych projektów. W raporcie Aktywna integracja w Małopolsce (Kraków, 2012), przygotowanym przez Małopolskie Obserwatorium Polityki Społecznej, zwrócono uwagę, Ŝe aŝ 75% jednostek pomocy społecznej realizujących w 2011 r. projekty systemowe borykało się z problemem rezygnacji uczestników z udziału w projektach oraz, Ŝe w porównaniu z 2010 rokiem zwiększył się odsetek jednostek, które miały problemy z ich utrzymaniem. W raporcie zostały przedstawione przyczyny niechęci do udziału w projekcie klientów pomocy społecznej oraz czynniki utrudniające uczestnictwo. Są to: brak motywacji do zmian, brak wiary w moŝliwość znalezienia pracy po zakończeniu projektu, czy uzaleŝnienie osób zagroŝonych wykluczeniem od pomocy świadczonej przez system opieki społecznej. Zjawisko niechęci do zaangaŝowania się w projekt dodatkowo potęguje fakt, iŝ pomoc w ramach projektu nie jest wsparciem finansowym, a więc osoby korzystające z pomocy społecznej często nie widzą potrzeby uczestnictwa w nim. NaleŜy takŝe zwrócić uwagę, Ŝe klienci pomocy społecznej, którzy pozostają w rejestrach instytucji pomocy społecznej wymagają coraz bardziej złoŝonych form wsparcia, a tym samym zwiększają się koszty świadczonej pomocy w przeliczeniu na osobę. Potwierdza to Raport PSDB z badania Ocena systemu monitorowania i wartości wskaźników PO KL z kwietnia 2010 r., gdzie stwierdzono: Za obniŝeniem wartości wskaźnika przemawia dodatkowo fakt, Ŝe osoby zagroŝone wykluczeniem społecznym wymagają długotrwałych i intensywnych (czyli teŝ kosztownych) form wsparcia. Dotychczasowa praktyka, spowodowana obawami o nieosiągnięciu wskaźników, ograniczania okresu udziału jednego uczestnika w projekcie do jednego roku przyczyniała się albo do niskiej jakości wsparcia, albo do obejmowania wsparciem uczestników najsilniej zmotywowanych (a więc stosunkowo najmniej potrzebujących). Informacje o niskiej jakości działań przekładają się z kolei na efekt zniechęcenia innych potencjalnych klientów. Dodatkowo, zdarza się, iŝ wielu klientów pomocy społecznej powraca do projektów w celu uzyskania dodatkowego wsparcia. Osoby te, mimo iŝ korzystają z budŝetu projektu nie zasilają wskaźnika, jako Ŝe juŝ wcześniej zostały w nim wykazane. Wskazując na przyczyny bardzo prawdopodobnej, niepełnej realizacji wartości docelowej wskaźnika naleŝy równieŝ zauwaŝyć, iŝ duŝa część klientów ośrodków pomocy społecznej bierze udział w projektach realizowanych w ramach Priorytetu VI. W tej sytuacji, brak jest uzasadnienia dla powielania przez OPS-y działań w zakresie aktywizacji zawodowej, prowadzonych juŝ w ramach innych projektów w odniesieniu do ich podopiecznych. Biorąc pod uwagę fakt, iŝ w województwie małopolskim wskaźniki dot. liczby osób kończących udział w projektach w ramach Priorytetu VI (w tym osób znajdujących się w szczególnej sytuacji na rynku pracy) zostały juŝ nadwykonane, moŝna przyjąć, iŝ potencjalni odbiorcy wsparcia, skorzystali juŝ z pomocy w ramach Priorytetu VI, co wyklucza ich z moŝliwości udziału w projektach Priorytetu VII. Na problem ten wskazuje równieŝ badanie Analiza potrzeb instytucji działających w obszarze pomocy i integracji społecznej oraz działań prowadzonych na poziomie centralnym i regionalnym w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki w kontekście zmniejszania obszarów zjawiska wykluczenia społecznego. Liczba osób niepełnosprawnych, które zakończyły udział w projektach realizowanych w ramach Działania Zgodnie z Podręcznikiem wskaźników PO KL , miernik ten jest zasilany tylko z jednego, wprowadzonego do Programu w 2012 r., Działania 7.4. Podkreślić naleŝy, Ŝe momentem pomiaru dla w/w wskaźnika jest zakończenie udziału w projekcie przez uczestnika. Do r osób niepełnosprawnych zakończyło udział w projektach realizowanych w ramach Działania 7.4. W związku z powyŝszym, na koniec 2014 r. wykonanie wskaźnika osiągnęło poziom 69,48% (jego wartość docelowa wynosi 1 458). Mimo takiego stanu rzeczy, pełna realizacja wskaźnika nie jest zagroŝona. Wsparcie kierowane do osób z niepełnosprawnością ma bowiem charakter kompleksowy, co 13