Metodyka nauczania informatyki Zasady i metody stosowane w nauczaniu przedmiotów informatycznych

Transkrypt

1 Metodyka nauczania informatyki Zasady i metody stosowane w nauczaniu przedmiotów informatycznych

2 Dydaktyka informatyki Jakie obszary wiedzy obejmuje ta dziedzina wiedzy? Co jest celem kształcenia informatycznego? Na jakim poziomie ma się odbywać kształcenie informatyczne?

3 Dydaktyka informatyki Czego uczyć? Jak uczyć? Jak oceniać?

4 Czego uczyć? Cele nauczania informatyki Sposoby kształcenia w szkole Obowiązujące programy nauczania Założenia programów na poszczególnych etapach szkolnych

5 Jak uczyć? Ocena dotychczasowej wiedzy i doświadczeń uczniów Wybór celów dydaktyczno-wychowawczych Wybór formy organizacyjnej Wybór formy nauczania Zasady nauczania Wybór metody nauczania Wybór typu lekcji Wybór środków dydaktycznych Opis umiejętności i wiadomości nabywanych na lekcji Wybór formy kontroli i oceny

6 Zasady nauczania Normy postępowania dydaktycznego

7 Zasady nauczania Zasady kształcenia mają charakter wytycznych, dyrektyw i ogólnych norm pracy dydaktycznej nauczyciela dotyczą istotnych prawidłowości procesu kształcenia. Zasady jako normy odnoszą się do prawidłowości postępowania dydaktycznego nauczyciela, czynią to postępowanie skutecznym jeżeli jest ono zgodne z prawidłowościami wykrytymi w procesie dydaktycznym

8 Klasyczny układ zasad nauczania Zasada poglądowości Zasada przystępności (stopniowania trudności) Zasada świadomości i aktywności Zasada systematyczności Zasada trwałości Zasada operatywności wiedzy Zasada związku teorii z praktyką

9 Zasada poglądowości Należy wystrzegać się nadmiernego werbalizmu. Stosowanie tej zasady sprowadza się do jak najszerszego stosowania w nauczaniu obserwacji i doświadczenia. Powinna być stosowana w podającym i poszukującym toku nauczania

10 Zasada przystępności = stopniowania trudności Dbałość o zaznajomienie uczniów z używanymi w nauczaniu terminami i pojęciami Stopniowanie trudności, przechodzenie od łatwiejszego do trudniejszego, od prostego do złożonego, od znanego do nieznanego Dbałość o strukturyzację wiedzy w świadomości uczniów Uwzględnianie różnic w tempie pracy i stopniu zaawansowania w nauce poszczególnych uczniów

11 Zasada świadomości i aktywności Podstawowym czynnikiem zasady świadomego udziału uczniów jest: świadomy stosunek uczniów do celów uczenia się w szkole; świadomy i aktywny udział w samym przyswajaniu wiadomości, umiejętności i nawyków; świadomy i aktywny udział uczniów w kontroli osiąganych wyników.

12 Zasada systematyczności Zasada systematyczności odnosi się nie tylko do treści kształcenia, lecz także do samego przebiegu kształcenia Ważne jest przestrzeganie przez nauczyciela następujących reguł: przed przystąpieniem do nowego materiału trzeba określić stan dotychczasowej wiedzy uczniów treści należy tak dobierać żeby wiązały się logicznie z już posiadaną wiedzą nowe treści przekazywać w sposób zorganizowany z zaznaczeniem materiału trudniejszego i łatwiejszego

13 Zasada trwałości wyników nauczania Należy właściwie zmotywować uczniów do nauki danych treści Zaznajamianie z nowymi treściami powinno być tak przygotowane, by uczniowie mogli brać w tym procesie świadomy i aktywny udział Ćwiczenia sprawdzające poziom opanowania materiału należy przeprowadzać dopiero po upewnieniu się, że wszyscy uczniowie go zrozumieli Częstotliwość powtórzeń powinna być zgodna z krzywą zapominania

14 Zasada operatywności wiedzy Reguły wynikające z tej zasady to reguły akcentujące potrzebę wdrażania uczniów do dostrzegania, formułowania i samodzielnego rozwiązywania określonych problemów teoretycznych i praktycznych. Dzięki realizacji tych reguł uczniowie poddają analizie problem, z jakim się zetknęli tworząc na jej podstawie hipotezy jego rozwiązania, wybierając najlepszą, opracowują plan działania., wykonują go, a następnie sprawdzają i oceniają uzyskane rezultaty. Wymienione czynności określa się mianem nauczania problemowego. Ich punktem wyjścia jest praktyka.

15 Zasada związku teorii z praktyką Działania uczniów muszą być poprzedzone przekazaniem im określonej porcji wiadomości Reguły, zasady, definicje, prawa leżące u podstaw uczniowskich działań powinny być produktem własnej aktywności uczniów Działania uczniów powinny rozszerzyć ich zakres wiedzy Operacje praktyczne uczniów powinny być kształcące Powiązanie działań uczniów z efektywnym przekształceniem rzeczywistości powinno mieć miejsce wszędzie tam, gdzie istnieją ku temu warunki

16 Metody nauczania Pojęcie metody metoda z grec. methodos badanie, sposób badania, droga dochodzenia do prawdy

17 Metody nauczania Czynności nauczyciela, dzięki którym wprowadza on do lekcji wiadomości i kieruje ich obiegiem, mogą toczyć się według rozmaitych wzorców; najbardziej typowe wzorce noszą nazwę metod nauczania

18 Rozwój metod nauczania Trzy kategorie metod: słowne poglądowe praktyczne

19 Metody oparte na słowie pogadanki opis opowiadanie wykład dyskusja metody posługiwania się książką

20 Co to znaczy utrzymać uwagę na treści wykładu? uwaga czas

21 Metody poglądowe laboratoryjna pokaz, wzbogacony przez zastosowanie technicznych środków pokazu, wzbogaconego przez zastosowanie technicznych środków dydaktycznych

22 Metody oparte na działaniu praktycznym Kierowanie nabywaniem umiejętności praktycznych prace techniczne ćwiczenia, zadania zajęcia szkolne o charakterze wytwórczym warsztaty, laboratoria

23 Klasyfikacja metod kształcenia K. Sośnicki Cz.Kupisiewicz J.Zborowski W.OKoń - podajace - poszukujące - oparte na obserwacji - oparte na słowie - oparte na działalności praktycznej - podające - poszukujące - samodzielnej pracy ucznia - podające - problemowe - eksponujące - praktyczne

24 Aktywne metody nauczania informatyki

25 Metoda projektów Wprowadzenie uczniów w tematykę projektu Przygotowanie projektu Realizacja projektu Podsumowanie projektu Ocena projektu Prezentacja projektu

26 Metoda projektów - określenia projekt klasowy (jeśli jest realizowany przez całą klasę) projekt grupowy (jeśli jest realizowany przez grupy uczniów) projekt indywidualny (jeśli jest realizowany indywidualnie przez każdego ucznia)

27 Metoda projektów - korzyści Samodzielna praca uczniów - rozbudzenie ich osobistego zaangażowania i zainteresowania tematem, którym się zajmują. Pozwala skuteczniej, niż wiele innych metod, rozwijać nie tylko wiedzę, ale i umiejętności uczniów

28 Metoda projektów - umiejętności Związane z wyborem tematu projektu i gromadzeniem informacji: - formułowanie problemu, - formułowanie celów, - korzystanie z różnych źródeł informacji. Związane z opracowywaniem informacji względnionych w projekcie: - klasyfikacja informacji z punktu widzenia celów projektu - krytyczne analizowanie informacji (ocena ich wiarygodności).

29 Metoda projektów - umiejętności Związane z prezentacją projektu: - ćwiczenie różnych sposobów gromadzenia i zapisywania informacji; - przygotowywanie i praktykowanie wystąpień publicznych Związane z komunikowaniem się w grupie, - formułowanie i wyrażanie swoich opinii, - słuchanie opinii wyrażanych przez innych członków grupy; - podejmowanie decyzji grupowych, - rozwiązywanie konfliktów, - samoocena swojej pracy i ocena pracy innych.

30 Metoda projektów - umiejętności Związane z podejmowaniem konkretnych działań Kształtowanie poczucia odpowiedzialności

31 Umiejętność korzystania z materiałów źródłowych Wyszukiwanie źródeł Wyszukiwanie informacji Sprawdzanie informacji - selekcja informacji Łączenie informacji

32 Metoda debaty Charakterystyczne dla tej metody umiejętności precyzyjne formułowanie własnych myśli, aktywne słuchanie, dobór wartościowych argumentów, analizowanie faktów i ich ocena, korzystanie z doświadczeń innych, wymiana poglądów, współpraca w zespole, wyrabianie szacunku dla cudzych poglądów i przekonań można kształtować również na lekcjach informatyki.

33 Metoda drzewka decyzyjnego (tabeli decyzyjnej) Metodą nauczania stosowaną wówczas, gdy tematy wymagają podejmowania decyzji, Istnieją alternatywne rozwiązania podstawowego problemu, Metoda drzewka decyzyjnego zwana również metodą tabeli decyzyjnej

34 Drzewko decyzyjne Cele i wartości Pozytywne Negatywne Skutki Pozytywne Negatywne Możliwe rozwiązania Sytuacja wymagająca podjęcia decyzji

35 Tabela decyzyjna Alternatywa 1 Alternatywa 2 Alternatywa 3 Kryterium Kryterium _ Kryterium _

36 Metoda układanki (metoda puzzli) Wymaga Przygotowanie materiałów pomocniczych Podział klasy na grupy Dostarczenie odpowiednich materiałów Wymusza współpracę między uczniami. Aby uzyskać pozytywny wynik każdy uczeń musi skorzystać z pomocy (wiedzy i umiejętności) innego ucznia.

37 Etapy pracy metodą puzzli przedstawienie tematu/problemu podział klasy na grupy macierzyste każdy członek grupy otrzymuje swoją część do opanowania, a grupa ma razem całość materiału uczniowie z poszczególnych zespołów, opracowujący ten sam fragment materiału, spotykają się w grupach ekspertów ; tam porządkują swoją wiedzę, wyjaśniają wątpliwości i zastanawiają się, w jaki sposób najlepiej nauczyć pozostałych członków swoich grup danej partii materiału. współpraca uczniów w grupie dzielą się swoją wiedzą uczniowie wracają do swoich macierzystych grup i uczą się wzajemnie; każdy członek grupy winien opanować całość materiału następuje sprawdzian całości wiedzy opanowanej przez uczniów

38 Zalety metody puzzli Dzięki niej uczniowie nabywają lub rozwijają szereg cennych umiejętności, takich jak np.: - czytanie ze zrozumieniem, - selekcja informacji, - układanie planu, - aktywne słuchanie, - wypowiadanie się na forum grupy, - współdziałanie przy realizacji zadania, - rozwiązywanie konfliktów w grupie, - pełnienie różnych ról.

39 WEBQUEST Metoda pracy z uczniami

40 Webquest /przykladowe-webquesty/lista-webquest W przypadku wielu projektów badawczych uczniowie wchłaniają informacje i przenoszą je na papier w jednym tylko celu, aby uzyskać dobrą ocenę. WebQuesty stawiają przed uczniami zadania, które pozwalają im wykorzystać wyobraźnię oraz zastosować umiejętność rozwiązywania problemów. Odpowiedzi nie są z góry założone i dlatego muszą być odkryte lub stworzone. Uczniowie muszą zastosować kreatywne myślenie oraz umiejętność rozwiązywania problemów, aby znaleźć rozwiązania stawianych problemów.

41 Wykorzystanie Internetu w edukacji 1. Operuje on wszystkimi rodzajami kodów: słownym, obrazowym i działaniowym. 2. Jest medium interaktywnym (interakcyjnym), a więc umożliwiającym i wymuszającym wzajemne oddziaływanie na siebie dwóch osób lub obiektów

42 Nowoczesne metody nauczania

43 Dobór metod zależy od czynników Specyfiki danego przedmiotu wyrażoną w celach i treściach Dotychczasowego poziomu wiedzy uczniów i ich wieku Wyposażenia klasopracowni w środki dydaktyczne Stworzenia uczniom warunków samokształcenia Indywidualnych predyspozycji nauczyciela

44 Uczymy się 10% z tego, co czytamy 20% z tego, co słyszymy 30% z tego, co widzimy 50% z tego, co widzimy i słyszymy 70% z tego, co mówimy 90% z tego, co mówimy i robimy

45 Podstawą nauczania powinno być rozwijanie wszystkich zmysłów dziecka poprzez konkretne doświadczenia filozof Jean-JacquesRousseau

46 Dzieci uczą się tego, czego doświadczają Dziecko krytykowane uczy się potępiać Dziecko otoczone wrogością uczy się agresji Dziecko żyjące w strachu uczy się lękliwości Dziecko doświadczające litości uczy się rozczulać nad sobą Dziecko wyśmiewane uczy się nieśmiałości Dziecko otoczone zazdrością uczy się zawiści Dziecko zawstydzane uczy się poczucia winy Dziecko zachęcane uczy się wiary w siebie Dziecko otoczone wyrozumiałością uczy się cierpliwości

47 Dzieci uczą się tego, czego doświadczają Dziecko chwalone uczy się wdzięczności Dziecko akceptowane uczy się kochać Dziecko otoczone aprobatą uczy się lubić siebie Dziecko darzone uznaniem uczy się, że dobrze mieć cel Dziecko żyjące w otoczeniu, które potrafi się dzielić, uczy się hojności Dziecko traktowane uczciwie uczy się prawdy i sprawiedliwości Dziecko żyjące w poczuciu bezpieczeństwa uczy się ufności Dziecko otoczone przyjaźnią uczy się radości życia

48 Literatura F. Bereźnicki: Dydaktyka ogólna w zarysie, Koszalin 1994 G. Dryden, J. Vos: Rewolucja w uczeniu, Wyd. ZYSK i S-KA, Poznań 2003 K. Kruszewski: Sztuka nauczania, PWN, Warszawa 2004 Z. Nowakowski: Dydaktyka informatyki, MIKOM, Warszawa 1996 W. Okoń: Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa Żak 1998 P. Peszko: Jak korzystać z WebQuestu?. edunews.pl. [ M. Polak: Webquesty w edukacji. edunews.pl. [ M. Węglińska: Jak przygotować się do lekcji, Kraków Impuls 1998 M. Wilk, Marek Szafraniec: Innowacyjne metody kształcenia. Katowice: RODN "WOM" w Katowicach, 2010

49 Dziękuję