1.1. SPIS TREÂCI SEGREGATOR

Transkrypt

1 Cz Êç 1, rozdzia 1, str Spis treêci segregator 1.1. SPIS TREÂCI SEGREGATOR 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treêci segregator 1.2. Spis treêci p yta CD 1.3. Wykaz piktogramów 2. ISO Wprowadzenie do SZJ Wprowadzenie KorzyÊci z wdro enia i certyfikacji SZJ Ewolucja zarzàdzania jakoêcià Charakterystyka norm serii ISO Podstawowe informacje o normach w SZJ Filozofia norm serii ISO Podstawowe zasady wdra ania SZJ 2.2. Terminy i definicje stosowane w SZJ 2.3. Wymagania ogólne i podejêcie procesowe 2.4. Dokumentacja SZJ 2.5. Zaanga owanie kierownictwa 2.6. Orientacja na klienta 2.7. Polityka jakoêci 2.8. Planowanie Cele dotyczàce jakoêci Planowanie SZJ 2.9. OdpowiedzialnoÊç, uprawnienia, komunikacja Przeglàd zarzàdzania Zarzàdzanie zasobami Zapewnienie zasobów

2 Cz Êç 1, rozdzia 1, str Spis treêci segregator PRZEWODNIK Zasoby ludzkie Infrastruktura Ârodowisko pracy Planowanie realizacji wyrobu Procesy zwiàzane z klientem Projektowanie i rozwój Zakupy Produkcja i dostarczanie us ugi Nadzorowanie produkcji i dostarczania us ugi Walidacja procesów produkcji i dostarczania us ugi Identyfikacja i identyfikowalnoêç W asnoêç klienta Zabezpieczanie wyrobu Nadzorowanie wyposa enia do monitorowania i pomiarów Pomiary, analiza i doskonalenie Monitorowanie i pomiary Zadowolenie klienta Audit wewn trzny Monitorowanie i pomiary procesów Monitorowanie i pomiary wyrobu Nadzór nad wyrobem niezgodnym Analiza danych Doskonalenie Ciàg e doskonalenie Dzia ania korygujàce Dzia ania zapobiegawcze Certyfikacja SZJ

3 Cz Êç 1, rozdzia 1, str Spis treêci segregator 3. ISO i EMAS 3.1. Wprowadzenie do SZÂ Za o enia do wdra ania SZÂ (znaczenie i cel SZÂ, charakterystyka norm ISO serii 14000, korzyêci z wdro enia SZÂ) 3.2. Definicje stosowane w SZÂ 3.3. Identyfikacja i ocena aspektów Êrodowiskowych 3.4. Polityka, cele, zadania i programy Êrodowiskowe 3.5. Wymagania prawne i inne w zakresie SZÂ 3.6. Struktura organizacyjna i podzia odpowiedzialnoêci 3.7. Kompetencje, szkolenie i ÊwiadomoÊç 3.8. Komunikacja w SZÂ 3.9. Dokumentacja SZÂ Sterowanie operacyjne Awarie i wypadki Êrodowiskowe Monitorowanie i pomiary oraz ocena zgodnoêci z wymaganiami w SZÂ NiezgodnoÊci, dzia ania korygujàce i zapobiegawcze w SZÂ Auditowanie Êrodowiskowe Przeglàd zarzàdzania Êrodowiskowego Certyfikacja SZÂ Koszty Êrodowiskowe Rozporzàdzenie EMAS wymagania i warunki rejestracji

4 Cz Êç 1, rozdzia 1, str Spis treêci segregator PRZEWODNIK 4. PN-N i OHSAS 4.1. Wprowadzenie do SZBHP 4.2. Definicje stosowane w SZBHP Wprowadzenie 4.3. Elementy SZBHP wed ug normy PN-N Identyfikacja zagro eƒ BHP i ocena ryzyka zawodowego 4.5. Proces certyfikacji SZBHP 4.6. Koszty BHP 4.7. Wytyczne Mi dzynarodowej Organizacji Pracy (ILO-OSH 2001) dla SZBHP 4.8. Norma OHSAS 18001:2007 i jej porównanie z normà PN-N-18001: ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZÑDZANIA 5.1. Integracja systemów zarzàdzania w firmie Wymagania ZSZ

5 Cz Êç 1, rozdzia 1, str Spis treêci segregator 6. BRAN OWE SYSTEMY ZARZÑDZANIA ORAZ NARZ DZIA DOSKONALÑCE 6.1. Systemy zarzàdzania jakoêcià w przemyêle spo ywczym SZJ w przemyêle spo ywczym w oparciu o HACCP SZJ w przemyêle spo ywczym w oparciu o ISO Systemy zarzàdzania jakoêcià w przemyêle motoryzacyjnym SZJ w przemyêle motoryzacyjnym w oparciu o ISO/TS Systemy zarzàdzania jakoêcià w laboratoriach SZJ w laboratoriach ISO/IEC Systemy zarzàdzania jakoêcià w NATO STANAG 4107

6 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 1 A.1. SPIS TREÂCI A. PRZEWODNIK A.1. A.2. A.3. B. ISO 9000 B.1. B.2. B.3. B.4. B.5. B.6. B.7. B.8. Spis treêci Wykaz piktogramów Notki biograficzne o autorach Wprowadzenie do SZJ B.1.1. Wprowadzenie B.1.2. KorzyÊci z wdro enia i certyfikacji szj B.1.3. Ewolucja zarzàdzania jakoêcià B.1.4. Charakterystyka norm serii ISO 9000 B.1.5. podstawowe informacje o normach w szj B Wprowadzenie B ISO 9001:2008 B.1.6. Filozofia norm serii ISO 9000 B.1.7. Podstawowe zasady wdra ania szj B Wprowadzenie B Porady wdro enia ISO 9001:2000 w ma ych i Êrednich przedsi biorstwach Terminy i definicje stosowane w SZJ Wymagania ogólne i podejêcie procesowe Dokumentacja SZJ Zaanga owanie kierownictwa Orientacja na klienta Polityka jakoêci Planowanie B.8.1. Cele dotyczàce jakoêci

7 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 2 PRZEWODNIK B.8.2. Planowanie SZJ B.9. OdpowiedzialnoÊç, uprawnienia, komunikacja B.9.1. OdpowiedzialnoÊç i uprawnienia B.9.2. Przedtawiciel kierownictwa B.9.3. Komunikacja B.10. Przeglàd zarzàdzania B.11. Zarzàdzanie zasobami B Zapewnienie zasobów B Zasoby ludzkie B Wprowadzenie B Efektywne motywowanie pracowników B Infrastruktura B Ârodowisko pracy B.12. Planowanie realizacji wyrobu B.13. Procesy zwiàzane z klientem B.14. Projektowanie i rozwój B.15. Zakupy B.16. Produkcja i dostarczanie us ugi B Nadzorowanie produkcji i dostarczania us ugi B Walidacja procesów produkcji i dostarczania us ugi B Identyfikacja i identyfikowalnoêç B W asnoêç klienta B Zabezpieczanie wyrobu B.17. Nadzorowanie wyposa enia do monitorowania i pomiarów B.18. Pomiary, analiza i doskonalenie B.19. Monitorowanie i pomiary B Zadowolenie klienta B Audit wewn trzny B Wprowadzenie B Cele auditu i zakres odpowiedzialnoêci B Prowadzenie auditów B Kwalifikacje auditorów B Program auditów B Wymagania dotyczàce auditowania wed ug ISO 9001 SZJ Wymagania B Rodzaje auditów B Norma ISO B Przyk adowe wzory formularzy zwiàzanych z auditem B Monitorowanie i pomiary procesów B Monitorowanie i pomiary wyrobu

8 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 3 B.20. Nadzór nad wyrobem niezgodnym B.21. Analiza danych B.22. Doskonalenie B Ciàg e doskonalenie B Dzia ania korygujàce B Dzia ania zapobiegawcze B.23. Certyfikacja SZJ C. ISO i EMAS C.1. C.2. C.3. C.4. C.5. C.6. Wprowadzenie do SZÂ C.1.1. Za o enia do wdra ania SZÂ (znaczenie i cel SZÂ, charakterystyka norm ISO serii 14000, korzyêci z wdro enia SZÂ) C.1.2. Dzia alnoêç ONZ na rzecz Êrodowiska C.1.3. Karta Biznesu na rzecz Zrównowa onego Rozwoju C.1.4. Przeglàd wst pny firmy przed wdro eniem SZÂ C.1.5. Przyk ad raportu z rozpoznania systemowego firmy cz Êci przeglàdu wst pnego przed wdro eniem SZÂ C.1.6. Przyk ady zakresów i typowe trudnoêci przy przeglàdach wst pnych C.1.7. Szczegó owy harmonogram wdro enia SZÂ Definicje stosowane w SZÂ Identyfikacja i ocena aspektów Êrodowiskowych C.3.1. Wprowadzenie C.3.2. Ustalenie listy znaczàcych aspektów Êrodowiskowych. Przyk ady stosowanych rozwiàzaƒ w zakresie ustalania kryteriów do wyznaczenia aspektów znaczàcych Polityka, cele, zadania i programy Êrodowiskowe C.4.1. Wprowadzenie C.4.2. Zasady realizacji i aktualizacji polityki, celów i zadaƒ Êrodowiskowych C.4.3. Tworzenie programów zarzàdzania Êrodowiskowego Wymagania prawne i inne w zakresie SZÂ C.5.1. Wprowadzenie C.5.2. Powiàzanie elementów SZÂ wg ISO z polskimi przepisami prawnymi w zakresie ochrony Êrodowiska C.5.3. Przyk ad powiàzaƒ mi dzy pozwoleniem zintegrowanym i elementami SZÂ Struktura organizacyjna i podzia odpowiedzialnoêci C.6.1. Wprowadzenie

9 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 4 PRZEWODNIK C.6.2. Rola i zadania koordynatora SZÂ C.6.3. Motywacja personelu a SZÂ C.7. Kompetencje, szkolenie i ÊwiadomoÊç C.7.1. Wprowadzenie C.7.2. Szkolenia w SZÂ przyk ady: procedury szkoleniowej, programów szkoleƒ w SZÂ; tematyka, forma i zawartoêç materia ów szkoleniowych C.8. Komunikacja w SZÂ C.8.1. Wprowadzenie C.8.2. Prowadzenie komunikacji wewn trznej i zewn trznej w SZÂ przyk ady procedur SZÂ dotyczàcych komunikowania si C.8.3. Metody tworzenia polityki informacyjnej w zakresie SZÂ. Rola auditora w budowie ÊwiadomoÊci i poprawnej komunikacji C.9. Dokumentacja SZÂ C.9.1. Wprowadzenie C.9.2. Przyk adowa procedura post powania z dokumentacjà SZÂ C.9.3. Zestawienie dokumentacji SZÂ przyk adowej firmy oraz zasady nadzoru nad nià przy wykorzystaniu sieci informatycznej przyk ad programu wspomagajàcego ten nadzór C.10. Sterowanie operacyjne C.11. Awarie i wypadki Êrodowiskowe C Wprowadzenie C Ocena ryzyka i zarzàdzanie ryzykiem procesowym C.12. Monitorowanie i pomiary oraz ocena zgodnoêci z wymaganiami w SZÂ C Wprowadzenie C Przyk ady dokumentów zwiàzanych z ocenà zgodnoêci z wymaganiami prawnymi i innymi w SZÂ C.13. NiezgodnoÊci, dzia ania korygujàce i zapobiegawcze w SZÂ C Wprowadzenie C Ustalanie dzia aƒ korygujàcych i zapobiegawczych w SZÂ procedura oraz przyk adowe niezgodnoêci wraz z dzia aniami korygujàcymi i zapobiegawczymi C.14. Auditowanie Êrodowiskowe C Wprowadzenie

10 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 5 C Narz dzia selekcji i rekrutacji auditorów wewn trznych systemu zarzàdzania Êrodowiskowego. Profil osobowoêciowy i kompetencje auditora C Doskonalenie procesu wykonywania auditów wewn trznych i wykorzystywanie jego wyników do ciàg ego doskonalenia dzia alnoêci Êrodowiskowej w firmie C Etap przygotowania si auditora do wykonania auditu wewn trznego Êrodowiskowego C.15. Przeglàd zarzàdzania Êrodowiskowego C Wprowadzenie C Zasady oceny dzia alnoêci Êrodowiskowej C Zasady i metody oceny poziomu funkcjonowania SZÂ C Kryteria oceny efektów dzia alnoêci Êrodowiskowej C.16. Certyfikacja SZÂ C.17. Koszty Êrodowiskowe C.18. Rozporzàdzenie EMAS wymagania i warunki rejestracji C Wprowadzenie C Elementy SZÂ wg ISO w kontekêcie warunków Rozporzàdzenia Unii Europejskiej EMAS C SZÂ wg Rozporzàdzenia EMAS jako instrument realizacji polityki ekologicznej C Przyk ad przeglàdu SZÂ pod kàtem zgodnoêci z Rozporzàdzeniem Unii Europejskiej nr 761/2001 (EMAS) D. PN-N i OHSAS D.1. D.2. Wprowadzenie do SZBHP D.1.1. Wprowadzenie D.1.2. Przeglàd wst pny firmy przed wdro eniem SZBHP D.1.3. Plan wdro enia SZBHP D.1.4. Praktyczne rady i wskazówki na temat wdra ania SZBHP D.1.5. Motywacja do bezpiecznej pracy Definicje stosowane w SZBHP D.2.1. Wprowadzenie

11 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 6 PRZEWODNIK D.3. Elementy SZBHP wed ug normy PN-N D.3.1. Wprowadzenie D.3.2. Polityka, cele ogólne i szczegó owe D.3.3. Planowanie poprawy BHP D.3.4. Wymagania prawne i inne w szbhp D Wprowadzenie D Powiàzanie elementów SZBHP wg PN-N z przepisami prawnymi w zakresie BHP D.3.5. Kompetencje i odpowiedzialnoêç w SZBHP D.3.6. Szkolenie zwiàzane z wdra aniem SZBHP D Wprowadzenie D Szkolenia w zakresie BHP w Êwietle przepisów prawnych D Szkolenia cykliczne w okresie funkcjonowania SZBHP D Przyk ad procedury szkoleƒ w zakresie BHP D.3.7. Komunikowanie si w sprawach SZBHP D.3.8. Dokumentacja SZBHP, zasady jej tworzenia i wdra ania, przyk ady procedur D Wprowadzenie D Przyk ady formularzy w zakresie SZBHP D.3.9. Sterowanie operacyjne i monitorowanie w SZBHP D Wprowadzenie D Dokumentacja do sterowania operacyjnego i monitorowania w ramach SZBHP D Zapobieganie, gotowoêç i reagowanie na wypadki przy pracy i awarie D Wprowadzenie D Budowa systemów bezpieczeƒstwa zwiàzanych z powa nymi awariami przemys owymi D Audity wewn trzne SZBHP D Wprowadzenie D DoÊwiadczenia z auditów SZBHP. Przyk ady niezgodnoêci wraz z dzia aniami korygujàcymi i zapobiegawczymi D Zasady auditowania SZBHP wg normy PN-N-18011:2006

12 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 7 D.4. D.5. D.6. D.7. D.8. D Post powanie z niezgodnoêciami oraz dzia ania korygujàce i zapobiegawcze D Przeglàd kierowniczy SZBHP i ciàg e doskonalenie D Wprowadzenie D Zasady oceny poziomu funkcjonowania SZBHP D Przeglàd kierowniczy SZBHP przyk adowa procedura D Przeglàd kierowniczy SZBHP przyk adowe zapisy Identyfikacja zagro eƒ BHP i ocena ryzyka zawodowego D.4.1. Wprowadzenie D.4.2. Tworzenie i wykorzystanie listy znaczàcych zagro eƒ D.4.3. Porównanie najcz Êciej stosowanych metod oceny ryzyka zawodowego D.4.4. Zagro enia wyst pujàce w ró nych bran ach przemys u i us ug oraz optymalne sposoby ich ograniczenia D.4.5. Post powanie z zagro eniami wybuchowymi D D D D Wprowadzenie Zmiany w przepisach dotyczàcych minimalnych wymagaƒ bezpieczeƒstwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których mo e wystàpiç atmosfera wybuchowa Praktyczne wskazówki do opracowania dokumentu zabezpieczenia przed wybuchem Analiza ryzyka dla pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których mo e wystàpiç atmosfera wybuchowa iloêciowa metoda kalkulacji ryzyka Proces certyfikacji SZBHP Koszty BHP Wytyczne Mi dzynarodowej Organizacji Pracy (ILO-OSH 2001) dla SZBHP Norma OHSAS 18001:2007 i jej porównanie z normà PN-N-18001:2004

13 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 8 PRZEWODNIK E. ZINTEGROWANY SYSTEM ZARZÑDZANIA E.1. E.2. Integracja systemów zarzàdzania w firmie E.1.1. Wymagania ZSZ E.1.2. ZawartoÊç poszczególnych elementów ZSZ E Kierowanie systemem zarzàdzania E Planowanie E Realizacja wyrobu E Zarzàdzanie zasobami E Sterowanie operacyjne E Pomiary, analiza i doskonalenie E.1.3. Przyk ady dokumentów zintegrowanego systemu zarzàdzania, obejmujàcego wymagania ISO 9001, ISO i PN-N PAS 99 wymagania dla opracowania i wdro enia ZSZ E.2.1. Wymagania PAS 99 F. BRAN OWE SYSTEMY ZARZÑDZANIA ORAZ NARZ DZIA DOSKONALÑCE F.1. F.2. F.3. F.4. Systemy zarzàdzania jakoêcià w przemyêle spo ywczym F.1.1. SZJ w przemyêle spo ywczym w oparciu o HACCP F.1.2. SZJ w przemyêle spo ywczym w oparciu o ISO Systemy zarzàdzania jakoêcià w przemyêle motoryzacyjnym F.2.1. SZJ w przemyêle motoryzacyjnym w oparciu o ISO/TS Systemy zarzàdzania jakoêcià w laboratoriach F.3.1. SZJ w laboratoriach ISO/IEC Systemy zarzàdzania jakoêcià w NATO F.4.1. STANAG 4107 G. PRZYK ADY WDRA ANIA I DOKUMENTACJI SYSTEMÓW ZARZÑDZANIA G.1. Przyk ady wdra ania i dokumentacji systemów zarzàdzania jakoêcià G.1.1. DoÊwiadczenia dotyczàce projektowania, budowy i wdra ania SZJ zgodnego z ISO 9001:2000 na Wydziale Towaroznawstwa AE w Poznaniu G.1.2. DoÊwiadczenia z wdra ania SZJ wed ug ISO 9001:2000 w Zespole Elektrowni Pàtnów-Adamów-Konin

14 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 9 G.1.3. G.1.4. G.1.5. G.1.6. G.1.7. G Charakterystyka przedsi biorstwa G Geneza wdro enia systemu zarzàdzania jakoêcià G Koncepcja projektu organizacyjnego systemu zarzàdzania jakoêcià G Wdro enie procesowego zarzàdzania w ZE PAK SA G Koncepcja grupy projektowej G OkreÊlenie dokumentacji systemu zarzàdzania jakoêcià G OkreÊlenie odpowiedzialnoêci i uprawnieƒ pracowników G Centralny System Doskonalenia ZE PAK SA G Wdro enie SZJ w Zespole Elektrowni PAK SA G Opis funkcjonowania SZJ w Zespole Elektrowni PAK SA w 2001 roku Wdra anie ISO 9001, WSK I CMM w grupie kapita owej ComArch G Powstanie ComArch SA i zorientowanie na systemy jakoêci G System zarzàdzania jakoêcià ISO 9001:2000 G Wewn trzny system kontroli G Model dojrza oêci CMM Etapy wdra ania systemu zarzàdzania jakoêcià i potencjalne zagro enia w procesie zmian w firmie Turkowiak Sp. z o.o. Wdra anie SZJ wg ISO 9001:2000 w firmie produkcyjnej z bran y tworzyw sztucznych Interplast Sp. z o.o. SZJ w budownictwie komunikacyjnym G Kontrola jakoêci zadaƒ wykonywanych w ramach SZJ G Przyk adowe dzia ania, jakie mogà wystàpiç w trakcie realizacji przedsi wzi cia budownictwa komunikacyjnego System zarzàdzania jakoêcià w turystyce G Zarzàdzanie jakoêcià w organizacjach turystycznych G Etyka dzia ania organizacji turystycznej G Wspó udzia klienta w projektowaniu us ugi turystycznej

15 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 10 PRZEWODNIK G.2. G.3. G.4. Przyk ady wdra ania i dokumentacji systemów zarzàdzania Êrodowiskowego G.2.1. Przyk ady tekstów Deklaracji Ârodowiskowych EMAS G Tekst Deklaracji Ârodowiskowej BOT Elektrowni Opole SA za 2007 rok Przyk ady wdra ania i dokumentacji zintegrowanych systemów zarzàdzania G.3.1. DoÊwiadczenia z wdra ania procesowego zarzàdzania w fabryce maszyn i urzàdzeƒ FAMAK SA G.3.2. DoÊwiadczenia z wdra ania systemów zarzàdzania w BUG Gazobudowa G.3.3. DoÊwiadczenia z wdra ania ZSZ w elektrowni aziska G.3.4. Wdra anie systemu zarzàdzania wg norm ISO i PN-N oraz ich integracja z ISO 9001 w przedsi biorstwie produkcyjno-handlowym BWG PROBER Sp. z o.o. G Wprowadzenie sposoby i korzyêci z integracji systemów G Decyzja o wdro eniu zintegrowanego systemu zarzàdzania G Aspekty Êrodowiskowe i BHP G Polityka ZSZ G Opracowanie i wdro enie dokumentacji systemowej G Wdro enie i sprawdzenie systemu Przyk ady wdra ania i dokumentacji systemów zarzàdzania w bran y ywnoêciowej G.4.1. Plan HACCP w zak adzie MATPELTUR G Opisy potraw (etap 3. systemu HACCP) G Schemat technologiczny (etap 4. systemu HACCP) G Analiza zagro eƒ (etap 6. systemu HACCP/1. zasada) G OkreÊlenie krytycznych punktów kontroli CCP (etap 7. systemu HACCP/2. zasada) G OkreÊlenie wartoêci docelowych i krytycznych, opracowanie systemu monitorowania i dzia aƒ korygujàcych dla wszystkich CCP (etap 8., 9., 10., systemu HACCP zasada 3., 4., 5.)

16 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 11 G Przygotowanie procedury monitorowania krytycznych punktów kontroli G Przyk ady opisów receptur gr. I surówki G Przyk ad schemau technologicznego gr I surówki G Przyk ad analizy zagro eƒ gr. I surówki G Przyk ad monitorowania CCPs G Przyk ad procedury monitorowania CCPs gr I surówki

17 Cz Êç A, rozdzia 1, str. 12 PRZEWODNIK