Elementy tworzące świat i ich wzajemne oddziaływanie: b) zjawiska cieplne

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Elementy tworzące świat i ich wzajemne oddziaływanie: b) zjawiska cieplne"

Transkrypt

1 Joanna Sowińska: Elementy tworzące świat i ich wzajemne oddziaływanie: b) zjawiska cieplne Temperatura. Skale termometryczne. Przedmioty znajdujące się w naszym otoczeniu mogą być gorące, ciepłe, chłodne lub zimne. Przez dotknięcie można stwierdzić, które z nich są cieplejsze, określając tym samym, że temperatura jednych przedmiotów jest wyższa, a innych niższa od temperatury naszego ciała. Ten najprostszy sposób określania temperatury za pomocą zmysłu dotyku jest jednak zawodny, substancja może nam bowiem wydać się cieplejsza lub chłodniejsza, zależnie od tego, czy dłoń trzymaliśmy przedtem w chłodzie czy w cieple. Temperatura jest wielkością charakteryzującą równowagę, jaka ustala się między dwoma ciałami, stykającymi się powierzchniami przewodzącymi ciepło (w potocznym rozumieniu tego słowa). Równowaga taka nazywa się równowagą cieplną lub termodynamiczną i ustala się zawsze po odczekaniu dostatecznie długiego czasu. Pomiar temperatury. Doświadczenia wykazują, że ze zmianą temperatury ulega zmianie wiele właściwości ciał. Na przykład ciała stałe, ciecze i gazy wraz ze wzrostem temperatury zwiększają swoją objętość, gazy zamknięte w stałej objętości zwiększają wywierane ciśnienie. Ponadto zmienia się gęstość materiałów, ich ściśliwość, lepkość, opór elektryczny i szereg innych właściwości. Zmiany te wykorzystane zostały w budowie przyrządów służących do dokładnego pomiaru temperatury zwanych termometrami. Termometry mogą być oparte na zasadzie: 1) rozszerzalności (rtęć, alkohol, metale), 2) zmiany oporności (termistory), 3) zamiany ciepła na prąd elektryczny (termopary). W celu utworzenia skali termometrycznej niezbędne jest ustalenie jej stałych punktów, które odpowiadają zjawiskom zachodzącym zawsze w stałej temperaturze. Temperaturę mierzy się powszechnie przy użyciu termometrów wyskalowanych tak, by wartość zero odpowiadała temperaturze topnienia lodu, a wartość temperaturze wrzenia wody w normalnych warunkach. W związku z tym mówimy o temperaturze w skali Celsjusza, którą najczęściej oznacza się symbolem t. Jej jednostka jest stopień Celsjusza (1 o C). Temperatura Celsjusza nie jest ograniczona z góry, ale istnieje jej wartość najniższa równa -273 o C (ściślej: -273,15 o C) - jest to wartość najniższej temperatury w stopniach Celsjusza osiągnięta w warunkach ziemskich i równa jest 0 stopni kelvina. Temperatura w stopniach Celsjusza może być dodatnia lub ujemna, ale w stopniach kelvina jest zawsze dodatnia. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 1

2 W fizyce bardziej podstawowa jest skala Kelvina, w której podaje się tzw. temperaturę bezwzględną. Oznacza się ja symbolem T i mierzy w jednostkach zwanych kelwinami. Związek między obu skalami temperatur jest następujący: T = t + 273,15 K. Jednostkowy przyrost temperatury w obydwu skalach jest taki sam: Δt = 1 o C = 1K W niektórych krajach (m.in. w Anglii i USA) stosuje się jeszcze skalę Fahrenheita t F, która wiąże się z temperaturą w skali Celsjusza według wzoru: Temperaturze pokojowej 20 o C odpowiada - w skali Fahrenheita - wartość 68 o F. Temperatura zera bezwzględnego Jest to najniższa temperatura, do której możemy się zbliżać, ale jej osiągnięcie jest niemożliwe (ciśnienie i objętość musiałyby być równe zeru). W temperaturze tej zanika całkowicie ruch cząsteczek. Temperatura ta jest równa -273,15 o C lub 0 K (kelwinów). Ciepło i temperatura. Ciepło i temperatura są pojęciami, odnoszącymi się do grupy zjawisk nie dających się sprowadzić ani do zjawisk mechanicznych, ani elektromagnetycznych. Dotyczą zasadniczo ciał makroskopowych, zawierających bardzo dużo cząstek. Dlatego też nie ma sensu mówić o temperaturze pojedynczej cząstki, ani o posiadanym przez nią cieple. Często używa się tych pojęć zamiennie, ponieważ są one nieodłączne. Nie oznaczają one jednak tego samego. Temperatura jest przeciętną energią kinetyczną cząsteczek, lub wskaźnikiem energetycznego stanu ciała (jedną z jego cech, podobnie jak masa). Ciepło jest energią - sumą energii kinetycznej wszystkich cząsteczek danego ciała. Ciepło i temperatura warunkują szereg procesów: a) fizycznych: rozszerzalność, zmiana stanu skupienia, przewodnictwa elektrycznego, plastyczności itd. b) chemicznych: warunkowanie endotermicznych reakcji chemicznych i ich tempa, które rośnie dwukrotnie, gdy temperatura wzrasta o 10 stopni (prawo Vant Hoffa). Ciepło. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 2

3 Ciepło jest energią przekazywaną między układem a jego otoczeniem na skutek istniejącej między nimi różnicy temperatur. Ciepło jest wielkością związaną z energią. Zawsze wiąże się je z jakąś przemianą, jakiej ulega dane ciało. W każdej przemianie mamy do czynienia z określoną zmianą energii wewnętrznej ciała. Zmianę tę można dokonać zasadniczo na dwa sposoby: albo wykonując nad ciałem pracę mechaniczną (np. sprężając je) albo przez dostarczenie mu ciepła. Przez ciepło rozumiemy nie mechaniczny przekaz energii. Oznaczamy je przeważnie symbolem Q [w dżulach J]. Zasadę zachowania energii w takich procesach wyrażamy równością (I zasada termodynamiki): U = Q + W, gdzie U oznacza energię wewnętrzną ciała, Q - dostarczone mu ciepło, W - wykonaną nad nim pracę. Wartość ciepła może być dodatnia lub ujemna - w tym ostatnim przypadku ciepło jest oddawane (a nie pobierane) przez ciało. Podobna konwencja znakowa stosuje się do pracy: gdy układ wykonuje pracę mechaniczną, w powyższej równości W ma wartość ujemną. Jednostką ciepła jest dżul (1 J). W życiu codziennym stosuje się też inną jednostkę: kalorię (cal) lub kilokalorię (kcal). Kilokaloria jest ciepłem potrzebnym do ogrzania litra wody o jeden stopień. Jedna kilokaloria równa jest 4190 J. Ilość ciepła pobranego (oddanego) przez układ zależy od rodzaju przemiany. Ten sam stan końcowy układu można uzyskać na drodze różnych przemian; każdej z nich może odpowiadać inna wartość ciepła. W związku z tym mówimy, że ciepło nie może być przypisane stanowi układu, a jedynie procesowi między dwoma stanami układu. Możliwa jest też sytuacja, że dostarczane układowi ciepło jest w całości zamieniane na pracę mechaniczną, wykonywaną przez układ. Wtedy energia wewnętrzna układu, a w konsekwencji i jego temperatura, nie zmienia się. Temperatura nie zmienia się także w procesach topnienia, wrzenia i innych przemianach fazowych, mimo pobierania przez układ ciepła. Ciepło właściwe. Własności cieplne ciał charakteryzuje ich podatność na zmiany temperatury podczas ogrzewania. W związku z tym wprowadzono pojęcie ciepła właściwego c. Jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania jednostki masy ciała o jeden stopień. Jednostką ciepła właściwego jest 1J/(kg K). Ciepło właściwe jest zależne od rodzaju substancji. Znajomość ciepła właściwego pozwala na obliczenie ciepła Q potrzebnego do zmiany temperatury o t: Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 3

4 Q = mc t. Ciepło przemiany fazowej Procesy takie, jak topnienie, wrzenie i inne przebiegają w stałej temperaturze, zwanej temperaturą przemiany. Jest ona różna dla różnych substancji. Topnienie i wrzenie zachodzą dzięki dopływowi ciepła. Ilość ciepła potrzebna do stopienia (wyparowania) jednostki masy substancji, bez zmiany jej temperatury, nazywa się ciepłem przemiany (zwykle oznaczanym przez q): q = Q/m. Jeśli znane jest ciepło przemiany, to ciepło potrzebne do zmiany fazy masy m wynosi: Q = qm. W procesach odwrotnych (krzepnięcie, skraplanie) ciepło jest wydzielane. Rozszerzalność cieplna Ze wzrostem temperatury ciała zwiększają swoje rozmiary. W przypadku ciał stałych obserwujemy zarówno zwiększanie długości, jak i objętości. W cieczach i gazach występuje rozszerzalność objętościowa. Wyjątek stanowi woda, która w pewnym zakresie temperatur (od 0 o C do 4 o C) zmniejsza swą objętość przy ogrzewaniu. Zmiana długości l ciała pod wpływem zmian temperatury jest proporcjonalna do zmiany temperatury t oraz do długości początkowej l. Współczynnik proporcjonalności nazywa się współczynnikiem rozszerzalności liniowej : l = l t. Zmianie objętości towarzyszy zmiana gęstości. Ze wzrostem temperatury gęstość maleje, gdyż masa ciała nie ulega zmianie. Anomalne zachowanie się wody powoduje, że jej gęstość jest największa w temperaturze bliskiej 4 o C. Woda o takie temperaturze spływa w dół i zbiera się koło dna zbiornika. Dzięki temu woda w jeziorach i morzach zamarza od powierzchni, a niższe jej warstwy pozostają ciekłe, utrzymując dodatnie temperatury. Przenoszenie ciepła Ciepło może być przenoszone zasadniczo na trzy sposoby: przez przewodzenie, konwekcję i promieniowanie. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 4

5 Przewodzenie ciepła odbywa się głównie w ciałach stałych; szczególnie szybko zachodzi w metalach, gdyż nośnikami ciepła są w nich elektrony swobodne. Przewodzenie ciepła podlega prawu, które odnosi się do płyt o pewnej powierzchni S i grubości d. Jeśli między jej powierzchniami istnieje różnica temperatur T, to strumień ciepła przez płytę (czyli ilość ciepła przechodząca przez nią w jednostce czasu) jest równy: K nazywa się współczynnikiem przewodnictwa cieplnego materiału. Przewodzeniu nie towarzyszy makroskopowy ruch materii, ciepło jest przekazywanie od punktu do punktu na skutek zderzeń cząsteczek ze sobą. Wyjątkiem są metale gdzie za przenoszenie ciepła odpowiadają nie tyle zderzenia atomów, co ruch wolnych elektronów. Dlatego, też metale tak dobrze przewodzą ciepło i prąd elektryczny. Konwekcja występuje w cieczach i gazach i jest wynikiem zmiany gęstości: płyn (gaz) ogrzany jest lżejszy i unosi się ku górze. Ciepło jest przenoszone przez konwekcję wraz z rozgrzaną materią. Zjawisko konwekcji występuje np. w czajniku w którym podgrzewamy wodę. W całej objętości woda w czajniku unosi się i opada i ciepło jest przenoszone na zasadzie konwekcji. Prądy konwekcyjne wykorzystuje się do rozprowadzenia ciepła za pomocą instalacji ogrzewania wodnego lub powietrznego. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 5

6 Promieniowanie ma charakter elektromagnetyczny i przechodzi zarówno przez ośrodki materialne, jak i próżnię. Przez promieniowanie ciepło rozchodzi się np: gdy promienie Słońca ogrzewają Ziemię. Ale każde nagrzane ciało również wysyła promieniowanie cieplne. Promieniowanie cieplne to fale elektromagnetyczne, przeważnie z zakresu podczerwieni. Jeżeli promieniowanie cieplne pada na jakieś ciało, to zostaje przynajmniej częściowo pochłonięte przez jego cząsteczki, zmieniając się w ciepło i podwyższając temperaturę ciała. Zasady termodynamiki. I zasada termodynamiki Zasada ta jest zasadą zachowania energii dla procesów, w których zachodzi wymiana energii wewnętrznej. Formułuje się ją następująco: Całkowita zmiana energii wewnętrznej układu ΔU jest równa sumie ciepła Q dostarczonego do układu i pracy W z wykonanej nad układem przez siły zewnętrzne. ΔU = Q + W z W z = W u, gdzie: W u praca wykonana przez układ, np. rozprężający się gaz. II zasada termodynamiki II zasada termodynamiki mówi o kierunkowości procesów zachodzących w przyrodzie. Formułuje się ją na kilka sposobów: Niemożliwy jest proces, którego jedynym skutkiem byłoby pobranie ciepła z ciała chłodniejszego i przekazanie go ciału cieplejszemu (sformułowanie Clausiusa). Niemożliwe jest skonstruowanie silnika cieplnego (perpetuum mobile II rodzaju), pracującego cyklicznie i w całości zamieniającego pobrane ze źródła ciepło na pracę. Układy termodynamiczne Termodynamika bada właściwości ciał makroskopowych, tj. ciał zawierających dużą ilość cząstek, nie uwzględniając budowy mikroskopowej ciał ani charakteru ruchu pojedynczych cząstek ciała. Podstawowym pojęciem w termodynamice jest pojęcie układu termodynamicznego. Układ termodynamiczny tworzą obiekty makroskopowe (ciała i pola), które mogą wymieniać się energią między sobą oraz z ośrodkiem zewnętrznym (otoczeniem). Układ termodynamiczny może znajdować się w różnych stanach posiadających różne ciśnienia, objętość, temperaturę itd. Wielkości fizyczne (ciśnienie, objętość, temperatura itd.) Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 6

7 nazywamy parametrami termodynamicznymi albo parametrami stanu układu. Mówimy, że układ termodynamiczny znajduje się w stanie równowagi termodynamicznej, jeżeli parametry stanu układu nie zmieniają się z czasem. Parametry termodynamiczne układu znajdującego się w stanie równowagi nie są niezależne. Jeżeli stan układu opisują ciśnienie, temperatura i objętość, to równanie określające zależność między sobą tych parametrów, na przykład p = f (V,T), nosi nazwę równania stanu. W termodynamice równanie stanu otrzymuje się na drodze doświadczalnej. Natomiast w nauce, która nosi nazwę fizyki statystycznej, równania stanu wyprowadzane są w sposób teoretyczny, na podstawie rozważania równań ruchu cząstek tworzących układ termodynamiczny. Prawa gazów doskonałych Z doświadczeń wynika, że przy dostatecznie małych gęstościach, wszystkie gazy, niezależnie od składu chemicznego wykazują podobne zachowania: w stałej temperaturze iloczyn ciśnienia i objętości danej masy gazu jest stały pv = const - prawo Boyle'a - Mariotte'a; przy stałej objętości gazu stosunek ciśnienia i temperatury danej masy gazu jest stały p /T = const - prawo Charlesa; dla stałego ciśnienia stosunek objętości do temperatury danej masy gazu jest stały V/T = const - prawo Gay - Lussaca. W XIX w. Clapeyron uogólnił te trzy prawa doświadczalne w postaci jednego prawa pv = NkT, gdzie: p, V i T - ciśnienie, objętość i temperatura gazu; N - liczba cząstek gazu w objętości V, k = 1, J / K jest stałą, która nazywa się stałą Boltzmanna. Ze wzoru tego widać, że jeżeli rozważymy różne gazy zawierające jednakowe liczby cząstek (N = const ), to dla takich gazów W fizyce za taką liczbę cząstek przyjmuje się liczbę Avogarda: N A = 6, Liczba ta jest liczbą doświadczalną i jest to liczba atomów izotopu węgla 12 C w 12 gramach tego izotopu. Ilość substancji zawierającej N A cząstek nazywa się molem substancji. Dla jednego mola gazu równanie pv = NkT przyjmuje postać: gdzie przez R oznaczyliśmy nową stałą, która nazywa się stałą gazową Równanie pv = nrt nazywa się równaniem stanu gazu doskonałego. gdzie: p ciśnienie V objętość Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 7

8 n liczba moli gazu (będąca miarą liczby cząsteczek (ilości) rozważanego gazu) T temperatura (bezwzględna), R uniwersalna stała gazowa Z punktu widzenia mikroskopowego, gazem doskonałym będziemy nazywali taki rozrzedzony gaz, dla którego oddziaływania między cząstkami możemy zaniedbać. W gazie doskonałym cząstki znajdujące się w naczyniu zderzają się tylko ze ściankami naczynia. Zderzenia między cząstkami (oddziaływania między cząstkami) są takie rzadkie, że możemy ich nie rozważać. Przemiany gazowe - izotermiczna, izobaryczna, izochoryczna, adiabatyczna. Gdy parametry określające stan gazu (p, V i T) ulegają zmianie (niekoniecznie wszystkie, ale przynajmniej dwa), to znaczy, że nastąpiła zmiana stanu gazu czyli przemiana gazowa. 1. Przemiana izotermiczna Przemianę gazową nazywamy izotermiczną jeżeli temperatura pozostaje stała. Prawo przemiany izotermicznej mówi, iż w przemianie tej ciśnienie gazu jest odwrotnie proporcjonalne do objętości. 2. Przemiana izobaryczna Przemianę gazową nazywamy izobaryczną jeżeli ciśnienie pozostaje stałe. W przemianie izobarycznej zmieniają się temperatura i objętość gazu, ale tak, że stosunek objętości do temperatury pozostaje stały. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 8

9 Prawo przemiany izobarycznej mówi, iż w przemianie tej objętość gazu jest wprost proporcjonalna do jego temperatury. 3. Przemiana izochoryczna Przemianę gazową nazywamy izochoryczną jeżeli objętość pozostaje stała. W przemianie tej objętość pozostaje stała, zmieniają się temperatura i ciśnienie gazu, ale tak, iż stosunek ciśnienia do temperatury pozostaje stały. Prawo przemiany izochorycznej mówi, iż w przemianie tej ciśnienie gazu jest wprost proporcjonalne do jego temperatury. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 9

10 4. Przemiana adiabatyczna Przemianę gazowa nazywamy adiabatyczną jeżeli zachodzi bez wymiany ciepła z otoczeniem. W związku z tym iż adiabata jest bardziej stroma niż izoterma (adiabatyczne zmiany ciśnienia są większe niż izotermiczne) przy sprężaniu adiabatycznym gaz, nie mogąc wymienić ciepła z otoczeniem, ogrzewa się co powoduje dodatkowy wzrost ciśnienia. Oziębienie się gazu przy adiabatycznym rozprężaniu wywołuje zmniejszanie ciśnienia. W ten sposób adiabatyczna zmiana ciśnienia występuje na skutek: zmiany objętości i zmiany temperatury. Natomiast izotermiczna zmiana ciśnienia jedynie na skutek zmiany objętości. Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 10

11 LITERATURA: 1. D.Halliday, R.Resnik, J.Walker, Podstawy fizyki. T 1, Mechanika, PWN, Warszawa, J. Blinowski, J. Trylski, Fizyka dla kandydatów na wyższe uczelnie., PWN, Warszawa, A. Kubica, E. Wnuczak, R. Żuczkowski, Fizyka dla wyższych szkół technicznych. T 1, PWN, Warszawa, Z. Kamiński, Fizyka dla kandydatów na wyższe uczelnie techniczne., Wyd. Naukowo - Techniczne, Warszawa, z dnia Kwalifikacyjny kurs dla nauczycieli przedmiotu Przyroda J. Sowińska 11

Projekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Inżynier mechanik zawód z przyszłością współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Zajęcia wyrównawcze z fizyki -Zestaw 4 -eoria ermodynamika Równanie stanu gazu doskonałego Izoprzemiany gazowe Energia wewnętrzna gazu doskonałego Praca i ciepło w przemianach gazowych Silniki cieplne

Bardziej szczegółowo

Temperatura jest wspólną własnością dwóch ciał, które pozostają ze sobą w równowadze termicznej.

Temperatura jest wspólną własnością dwóch ciał, które pozostają ze sobą w równowadze termicznej. 1 Ciepło jest sposobem przekazywania energii z jednego ciała do drugiego. Ciepło przepływa pod wpływem różnicy temperatur. Jeżeli ciepło nie przepływa mówimy o stanie równowagi termicznej. Zerowa zasada

Bardziej szczegółowo

Termodynamika. Energia wewnętrzna ciał

Termodynamika. Energia wewnętrzna ciał ermodynamika Energia wewnętrzna ciał Cząsteczki ciał stałych, cieczy i gazów znajdują się w nieustannym ruchu oddziałując ze sobą. Sumę energii kinetycznej oraz potencjalnej oddziałujących cząsteczek nazywamy

Bardziej szczegółowo

= = Budowa materii. Stany skupienia materii. Ilość materii (substancji) n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek), N A

= = Budowa materii. Stany skupienia materii. Ilość materii (substancji) n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek), N A Budowa materii Stany skupienia materii Ciało stałe Ciecz Ciała lotne (gazy i pary) Ilość materii (substancji) n N = = N A m M N A = 6,023 10 mol 23 1 n - ilość moli, N liczba molekuł (atomów, cząstek),

Bardziej szczegółowo

Układ termodynamiczny Parametry układu termodynamicznego Proces termodynamiczny Układ izolowany Układ zamknięty Stan równowagi termodynamicznej

Układ termodynamiczny Parametry układu termodynamicznego Proces termodynamiczny Układ izolowany Układ zamknięty Stan równowagi termodynamicznej termodynamika - podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny - wyodrębniona część otaczającego nas świata. Parametry układu termodynamicznego - wielkości fizyczne, za pomocą których opisujemy stan układu termodynamicznego,

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12

Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 Podstawowe pojęcia Masa atomowa (cząsteczkowa) - to stosunek masy atomu danego pierwiastka chemicznego (cząsteczki związku chemicznego) do masy 1/12 atomu węgla 12 C. Mol - jest taką ilością danej substancji,

Bardziej szczegółowo

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18

Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Przemiany energii w zjawiskach cieplnych. 1/18 Średnia energia kinetyczna cząsteczek Średnia energia kinetyczna cząsteczek to suma energii kinetycznych wszystkich cząsteczek w danej chwili podzielona przez

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki wykład 6

Podstawy fizyki wykład 6 Podstawy fizyki wykład 6 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Elementy termodynamiki Temperatura Rozszerzalność cieplna Ciepło Praca a ciepło Pierwsza zasada termodynamiki Gaz doskonały

Bardziej szczegółowo

Wykład 7: Przekazywanie energii elementy termodynamiki

Wykład 7: Przekazywanie energii elementy termodynamiki Wykład 7: Przekazywanie energii elementy termodynamiki dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ emperatura Fenomenologicznie wielkość informująca o tym jak ciepłe/zimne

Bardziej szczegółowo

Wykład 4. Przypomnienie z poprzedniego wykładu

Wykład 4. Przypomnienie z poprzedniego wykładu Wykład 4 Przejścia fazowe materii Diagram fazowy Ciepło Procesy termodynamiczne Proces kwazistatyczny Procesy odwracalne i nieodwracalne Pokazy doświadczalne W. Dominik Wydział Fizyki UW Termodynamika

Bardziej szczegółowo

Podstawy termodynamiki

Podstawy termodynamiki Podstawy termodynamiki Temperatura i ciepło Praca jaką wykonuje gaz I zasada termodynamiki Przemiany gazowe izotermiczna izobaryczna izochoryczna adiabatyczna Co to jest temperatura? 40 39 38 Temperatura

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA. przykłady zastosowań. I.Mańkowski I LO w Lęborku

TERMODYNAMIKA. przykłady zastosowań. I.Mańkowski I LO w Lęborku TERMODYNAMIKA przykłady zastosowań I.Mańkowski I LO w Lęborku 2016 UKŁAD TERMODYNAMICZNY Dla przykładu układ termodynamiczny stanowią zamknięty cylinder z ruchomym tłokiem, w którym znajduje się gaz tak

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 14. Termodynamika fenomenologiczna cz.ii. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 14. Termodynamika fenomenologiczna cz.ii.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 14. Termodynamika fenomenologiczna cz.ii Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html GAZY DOSKONAŁE Przez

Bardziej szczegółowo

GAZ DOSKONAŁY. Brak oddziaływań między cząsteczkami z wyjątkiem zderzeń idealnie sprężystych.

GAZ DOSKONAŁY. Brak oddziaływań między cząsteczkami z wyjątkiem zderzeń idealnie sprężystych. TERMODYNAMIKA GAZ DOSKONAŁY Gaz doskonały to abstrakcyjny, matematyczny model gazu, chociaż wiele gazów (azot, tlen) w warunkach normalnych zachowuje się w przybliżeniu jak gaz doskonały. Model ten zakłada:

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA I TERMOCHEMIA

TERMODYNAMIKA I TERMOCHEMIA TERMODYNAMIKA I TERMOCHEMIA Termodynamika - opisuje zmiany energii towarzyszące przemianom chemicznym; dział fizyki zajmujący się zjawiskami cieplnymi. Termochemia - dział chemii zajmujący się efektami

Bardziej szczegółowo

Równanie gazu doskonałego

Równanie gazu doskonałego Równanie gazu doskonałego Gaz doskonały to abstrakcyjny model gazu, który zakłada, że gaz jest zbiorem sprężyście zderzających się kulek. Wiele gazów w warunkach normalnych zachowuje się jak gaz doskonały.

Bardziej szczegółowo

Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki

Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Temperatura Fenomenologicznie wielkość informująca o tym jak

Bardziej szczegółowo

Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki

Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki Wykład 6: Przekazywanie energii elementy termodynamiki dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Temperatura Fenomenologicznie wielkość informująca o tym jak

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 2 TERMODYNAMIKA. Termodynamika opiera się na czterech obserwacjach fenomenologicznych zwanych zasadami

WYKŁAD 2 TERMODYNAMIKA. Termodynamika opiera się na czterech obserwacjach fenomenologicznych zwanych zasadami WYKŁAD 2 TERMODYNAMIKA Termodynamika opiera się na czterech obserwacjach fenomenologicznych zwanych zasadami Zasada zerowa Kiedy obiekt gorący znajduje się w kontakcie cieplnym z obiektem zimnym następuje

Bardziej szczegółowo

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały

Wykład 1 i 2. Termodynamika klasyczna, gaz doskonały Wykład 1 i 2 Termodynamika klasyczna, gaz doskonały dr hab. Agata Fronczak, prof. PW Wydział Fizyki, Politechnika Warszawska 1 stycznia 2017 dr hab. A. Fronczak (Wydział Fizyki PW) Wykład: Elementy fizyki

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki sezon 1 X. Elementy termodynamiki

Podstawy fizyki sezon 1 X. Elementy termodynamiki Podstawy fizyki sezon 1 X. Elementy termodynamiki Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Temodynamika

Bardziej szczegółowo

Stany skupienia materii

Stany skupienia materii Stany skupienia materii Ciała stałe Ciecze Płyny Gazy Plazma 1 Stany skupienia materii Ciała stałe - ustalony kształt i objętość - uporządkowanie dalekiego zasięgu - oddziaływania harmoniczne Ciecze -

Bardziej szczegółowo

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym).

Podstawowe prawa opisujące właściwości gazów zostały wyprowadzone dla gazu modelowego, nazywanego gazem doskonałym (idealnym). Spis treści 1 Stan gazowy 2 Gaz doskonały 21 Definicja mikroskopowa 22 Definicja makroskopowa (termodynamiczna) 3 Prawa gazowe 31 Prawo Boyle a-mariotte a 32 Prawo Gay-Lussaca 33 Prawo Charlesa 34 Prawo

Bardziej szczegółowo

Temperatura, ciepło, oraz elementy kinetycznej teorii gazów

Temperatura, ciepło, oraz elementy kinetycznej teorii gazów Temperatura, ciepło, oraz elementy kinetycznej teorii gazów opis makroskopowy równowaga termodynamiczna temperatura opis mikroskopowy średnia energia kinetyczna molekuł Równowaga termodynamiczna A B A

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA Zajęcia wyrównawcze, Częstochowa, 2009/2010 Ewa Mandowska

TERMODYNAMIKA Zajęcia wyrównawcze, Częstochowa, 2009/2010 Ewa Mandowska 1. Bilans cieplny 2. Przejścia fazowe 3. Równanie stanu gazu doskonałego 4. I zasada termodynamiki 5. Przemiany gazu doskonałego 6. Silnik cieplny 7. II zasada termodynamiki TERMODYNAMIKA Zajęcia wyrównawcze,

Bardziej szczegółowo

Fizyka 14. Janusz Andrzejewski

Fizyka 14. Janusz Andrzejewski Fizyka 14 Janusz Andrzejewski Egzaminy Egzaminy odbywają się w salach 3 oraz 314 budynek A1 w godzinach od 13.15 do 15.00 I termin 4 luty 013 poniedziałek II termin 1 luty 013 wtorek Na wykład zapisanych

Bardziej szczegółowo

b) Wybierz wszystkie zdania prawdziwe, które odnoszą się do przemiany 2.

b) Wybierz wszystkie zdania prawdziwe, które odnoszą się do przemiany 2. Sprawdzian 8A. Gaz doskonały przeprowadzono ze stanu P do stanu K dwoma sposobami: i, tak jak pokazano na rysunku. Poniżej napisano kilka zdań o tych przemianach. a) Wybierz spośród nich wszystkie zdania

Bardziej szczegółowo

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy

Bardziej szczegółowo

1 Wymagania egzaminacyjne na egzamin maturalny - poziom rozszerzony: fizyka

1 Wymagania egzaminacyjne na egzamin maturalny - poziom rozszerzony: fizyka 1 Termodynamika 1 Wymagania egzaminacyjne na egzamin maturalny - poziom rozszerzony: fizyka 2005-2006 Termodynamika Standard 1. Posługiwanie się wielkościami i pojęciami fizycznymi do opisywania zjawisk

Bardziej szczegółowo

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE STOSUNKU c p /c v

WYZNACZANIE STOSUNKU c p /c v Uniwersytet Wrocławski, Instytut Fizyki Doświadczalnej, I Pracownia Ćwiczenie nr 33 WYZNACZANIE STOSUNKU c p /c v I WSTĘP Układ termodynamiczny Rozważania dotyczące przekazywania energii poprzez wykonywanie

Bardziej szczegółowo

wymiana energii ciepła

wymiana energii ciepła wymiana energii ciepła Karolina Kurtz-Orecka dr inż., arch. Wydział Budownictwa i Architektury Katedra Dróg, Mostów i Materiałów Budowlanych 1 rodzaje energii magnetyczna kinetyczna cieplna światło dźwięk

Bardziej szczegółowo

Jednostki podstawowe. Tuż po Wielkim Wybuchu temperatura K Teraz ok. 3K. Długość metr m

Jednostki podstawowe. Tuż po Wielkim Wybuchu temperatura K Teraz ok. 3K. Długość metr m TERMODYNAMIKA Jednostki podstawowe Wielkość Nazwa Symbol Długość metr m Masa kilogramkg Czas sekunda s Natężenieprąduelektrycznego amper A Temperaturatermodynamicznakelwin K Ilość materii mol mol Światłość

Bardziej szczegółowo

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI

DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI DRUGA ZASADA TERMODYNAMIKI Procesy odwracalne i nieodwracalne termodynamicznie, samorzutne i niesamorzutne Proces nazywamy termodynamicznie odwracalnym, jeśli bez spowodowania zmian w otoczeniu możliwy

Bardziej szczegółowo

TERMODYNAMIKA FENOMENOLOGICZNA

TERMODYNAMIKA FENOMENOLOGICZNA TERMODYNAMIKA FENOMENOLOGICZNA Przedmiotem badań są własności układów makroskopowych w zaleŝności od temperatury. Układ makroskopowy Np. 1 mol substancji - tyle składników ile w 12 gramach węgla C 12 N

Bardziej szczegółowo

CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE?

CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE? CIEPŁO O ZNANE CZY NIEZNANE? prof. dr hab. Małgorzata Jóźwiak 1 Temperatura 2 Temperatura jest wielkości cią charakteryzującą stopień nagrzania danego ciała. a. 3 Temperaturę ciała można określić jako

Bardziej szczegółowo

Termodynamika. Część 4. Procesy izoparametryczne Entropia Druga zasada termodynamiki. Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ

Termodynamika. Część 4. Procesy izoparametryczne Entropia Druga zasada termodynamiki. Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ Termodynamika Część 4 Procesy izoparametryczne Entropia Druga zasada termodynamiki Janusz Brzychczyk, Instytut Fizyki UJ Pierwsza zasada termodynamiki procesy kwazistatyczne Zgodnie z pierwszą zasadą termodynamiki,

Bardziej szczegółowo

FIZYKA KLASA 7 Rozkład materiału dla klasy 7 szkoły podstawowej (2 godz. w cyklu nauczania)

FIZYKA KLASA 7 Rozkład materiału dla klasy 7 szkoły podstawowej (2 godz. w cyklu nauczania) FIZYKA KLASA 7 Rozkład materiału dla klasy 7 szkoły podstawowej (2 godz. w cyklu nauczania) Temat Proponowana liczba godzin POMIARY I RUCH 12 Wymagania szczegółowe, przekrojowe i doświadczalne z podstawy

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II

SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II SZCZEGÓŁOWE WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA II Energia mechaniczna Wymagania na stopień dopuszczający obejmują treści niezbędne dla dalszego kształcenia oraz użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia.

Bardziej szczegółowo

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Teoria kinetyczna INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA

Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich. Teoria kinetyczna INZYNIERIAMATERIALOWAPL. Kierunek Wyróżniony przez PKA Podstawy Procesów i Konstrukcji Inżynierskich Teoria kinetyczna Kierunek Wyróżniony rzez PKA 1 Termodynamika klasyczna Pierwsza zasada termodynamiki to rosta zasada zachowania energii, czyli ogólna reguła

Bardziej szczegółowo

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii:

3. Przejścia fazowe pomiędzy trzema stanami skupienia materii: Temat: Zmiany stanu skupienia. 1. Energia sieci krystalicznej- wielkość dzięki której można oszacować siły przyciągania w krysztale 2. Energia wiązania sieci krystalicznej- ilość energii potrzebnej do

Bardziej szczegółowo

mgr Anna Hulboj Treści nauczania

mgr Anna Hulboj Treści nauczania mgr Anna Hulboj Realizacja treści nauczania wraz z wymaganiami szczegółowymi podstawy programowej z fizyki dla klas 7 szkoły podstawowej do serii Spotkania z fizyką w roku szkolnym 2017/2018 (na podstawie

Bardziej szczegółowo

Podstawy termodynamiki

Podstawy termodynamiki Podstawy termodynamiki Organizm żywy z punktu widzenia termodynamiki Parametry stanu Funkcje stanu: U, H, F, G, S I zasada termodynamiki i prawo Hessa II zasada termodynamiki Kierunek przemian w warunkach

Bardziej szczegółowo

Wykład Praca (1.1) c Całka liniowa definiuje pracę wykonaną w kierunku działania siły. Reinhard Kulessa 1

Wykład Praca (1.1) c Całka liniowa definiuje pracę wykonaną w kierunku działania siły. Reinhard Kulessa 1 1.6 Praca Wykład 2 Praca zdefiniowana jest jako ilość energii dostarczanej przez siłę działającą na pewnej drodze i matematycznie jest zapisana jako: W = c r F r ds (1.1) ds F θ c Całka liniowa definiuje

Bardziej szczegółowo

WYKŁAD 3 TERMOCHEMIA

WYKŁAD 3 TERMOCHEMIA WYKŁAD 3 TERMOCHEMIA Termochemia jest działem termodynamiki zajmującym się zastosowaniem pierwszej zasady termodynamiki do obliczania efektów cieplnych procesów fizykochemicznych, a w szczególności przemian

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

Warunki izochoryczno-izotermiczne

Warunki izochoryczno-izotermiczne WYKŁAD 5 Pojęcie potencjału chemicznego. Układy jednoskładnikowe W zależności od warunków termodynamicznych potencjał chemiczny substancji czystej definiujemy następująco: Warunki izobaryczno-izotermiczne

Bardziej szczegółowo

Przemiany gazowe. 4. Który z poniższych wykresów reprezentuje przemianę izobaryczną: 5. Który z poniższych wykresów obrazuje przemianę izochoryczną:

Przemiany gazowe. 4. Który z poniższych wykresów reprezentuje przemianę izobaryczną: 5. Który z poniższych wykresów obrazuje przemianę izochoryczną: Przemiany gazowe 1. Czy możliwa jest przemiana gazowa, w której temperatura i objętość pozostają stałe, a ciśnienie rośnie: a. nie b. jest możliwa dla par c. jest możliwa dla gazów doskonałych 2. W dwóch

Bardziej szczegółowo

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który :

WYKONUJEMY POMIARY. Ocenę DOSTATECZNĄ otrzymuje uczeń, który : WYKONUJEMY POMIARY Ocenę DOPUSZCZAJĄCĄ otrzymuje uczeń, który : wie, w jakich jednostkach mierzy się masę, długość, czas, temperaturę wie, do pomiaru jakich wielkości służy barometr, menzurka i siłomierz

Bardziej szczegółowo

Maszyny cieplne substancja robocza

Maszyny cieplne substancja robocza Maszyny cieplne cel: zamiana ciepła na pracę (i odwrotnie) pracują cyklicznie pracę wykonuje substancja robocza (np.gaz, mieszanka paliwa i powietrza) która: pochłania ciepło dostarczane ze źródła ciepła

Bardziej szczegółowo

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23

Stany materii. Masa i rozmiary cząstek. Masa i rozmiary cząstek. m n mol. n = Gaz doskonały. N A = 6.022x10 23 Stany materii Masa i rozmiary cząstek Masą atomową ierwiastka chemicznego nazywamy stosunek masy atomu tego ierwiastka do masy / atomu węgla C ( C - izoto węgla o liczbie masowej ). Masą cząsteczkową nazywamy

Bardziej szczegółowo

Przemiany termodynamiczne

Przemiany termodynamiczne Przemiany termodynamiczne.:: Przemiana adiabatyczna ::. Przemiana adiabatyczna (Proces adiabatyczny) - proces termodynamiczny, podczas którego wyizolowany układ nie nawiązuje wymiany ciepła, lecz całość

Bardziej szczegółowo

b) Wybierz wszystkie zdania prawdziwe, które odnoszą się do przemiany 2.

b) Wybierz wszystkie zdania prawdziwe, które odnoszą się do przemiany 2. Fizyka Z fizyką w przyszłość Sprawdzian 8B Sprawdzian 8B. Gaz doskonały przeprowadzono ze stanu P do stanu K dwoma sposobami: i, tak jak pokazano na rysunku. Poniżej napisano kilka zdań o tych przemianach.

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36 Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną

Bardziej szczegółowo

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH

PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH PLAN REALIZACJI MATERIAŁU NAUCZANIA FIZYKI W GIMNAZJUM WRAZ Z OKREŚLENIEM WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Krzysztof Horodecki, Artur Ludwikowski, Fizyka 2. Podręcznik dla gimnazjum, Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe

Bardziej szczegółowo

Zmiana energii wewnętrznej ciała lub układu ciał jest równa sumie dostarczonego ciepła i pracy wykonanej nad ciałem lub układem ciał.

Zmiana energii wewnętrznej ciała lub układu ciał jest równa sumie dostarczonego ciepła i pracy wykonanej nad ciałem lub układem ciał. Temat : Pierwsza zasada termodynamiki. Wyobraźmy sobie następującą sytuację : Jest zima. Temperatura poniżej zera. W wyniku długotrwałego wystawiania dłoni na działanie lodowatego powietrza, odczuwamy,

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 13. Termodynamika fenomenologiczna cz.i. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 13. Termodynamika fenomenologiczna cz.i.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 13. Termodynamika fenomenologiczna cz.i Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html TERMODYNAMIKA Termodynamika

Bardziej szczegółowo

Krótki przegląd termodynamiki

Krótki przegląd termodynamiki Wykład I Przejścia fazowe 1 Krótki przegląd termodynamiki Termodynamika fenomenologiczna oferuje makroskopowy opis układów statystycznych w stanie równowagi termodynamicznej bądź w stanach jemu bliskich.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI WYMAGANIA EDUKACYJNE Z FIZYKI KLASA I Budowa materii Wymagania na stopień dopuszczający obejmują treści niezbędne dla dalszego kształcenia oraz użyteczne w pozaszkolnej działalności ucznia. Uczeń: rozróżnia

Bardziej szczegółowo

NAUKA O CIEPLE. Rys Związek temperatury w skali Fahrenheita z temperaturą w skali Celsjusza

NAUKA O CIEPLE. Rys Związek temperatury w skali Fahrenheita z temperaturą w skali Celsjusza NAUKA O CIEPLE W opisie zjawisk cieplnych wykorzystywane jest podejście zarówno makroskopowe jak i mikroskopowe. Dawniej zjawiska cieplne wiązano z istnieniem hipotetycznego ciepła (cieplika), czyli medium,

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI KLASA VII II SEMESTR: 5. DYNAMIKA Na ocenę dopuszczającą: posługuje się symbolem siły; stosuje pojęcie siły jako działania skierowanego (wektor); wskazuje

Bardziej szczegółowo

Wykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych

Wykład 6. Klasyfikacja przemian fazowych Wykład 6 Klasyfikacja przemian fazowych JS Klasyfikacja Ehrenfesta Ehrenfest klasyfikuje przemiany fazowe w oparciu o potencjał chemiczny. nieciągłość Przemiany fazowe pierwszego rodzaju pochodne potencjału

Bardziej szczegółowo

WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ

WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ Podstawowe pojęcia w termodynamice technicznej 1/1 WYBRANE ZAGADNIENIA Z TERMODYNAMIKI TECHNICZNEJ 1. WIADOMOŚCI WSTĘPNE 1.1. Przedmiot i zakres termodynamiki technicznej Termodynamika jest działem fizyki,

Bardziej szczegółowo

1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0, m b) 10-8 mm c) m d) km e) m f)

1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0, m b) 10-8 mm c) m d) km e) m f) 1) Rozmiar atomu to około? Która z odpowiedzi jest nieprawidłowa? a) 0,0000000001 m b) 10-8 mm c) 10-10 m d) 10-12 km e) 10-15 m f) 2) Z jakich cząstek składają się dodatnio naładowane jądra atomów? (e

Bardziej szczegółowo

3. Przyrost temperatury gazu wynosi 20 C. Ile jest równy ten przyrost w kelwinach?

3. Przyrost temperatury gazu wynosi 20 C. Ile jest równy ten przyrost w kelwinach? 1. Która z podanych niżej par wielkości fizycznych ma takie same jednostki? a) energia i entropia b) ciśnienie i entalpia c) praca i entalpia d) ciepło i temperatura 2. 1 kj nie jest jednostką a) entropii

Bardziej szczegółowo

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS. Pracownia Fizyczna ćwiczenie PF-1 A: Wyznaczanie ciepła topnienia lodu

Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS. Pracownia Fizyczna ćwiczenie PF-1 A: Wyznaczanie ciepła topnienia lodu Człowiek najlepsza inwestycja FENIKS - długofalowy program odbudowy, popularyzacji i wspomagania fizyki w szkołach w celu rozwijania podstawowych kompetencji naukowo-technicznych, matematycznych i informatycznych

Bardziej szczegółowo

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał

Statyka Cieczy i Gazów. Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał Statyka Cieczy i Gazów Temat : Podstawy teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał 1. Podstawowe założenia teorii kinetyczno-molekularnej budowy ciał: Ciała zbudowane są z cząsteczek. Pomiędzy cząsteczkami

Bardziej szczegółowo

Elementy fizyki statystycznej

Elementy fizyki statystycznej 5-- lementy fizyki statystycznej ermodynamika Gęstości stanów Funkcje rozkładu Gaz elektronów ermodynamika [K] 9 wszechświat tuż po powstaniu ermodynamika to dział fizyki zajmujący się energią termiczną

Bardziej szczegółowo

Milena Oziemczuk. Temperatura

Milena Oziemczuk. Temperatura Milena Oziemczuk Temperatura Informacje ogólne Temperatura jest jedną z podstawowych wielkości fizycznych w termodynamice i określa miarą stopnia nagrzania ciał. Temperaturę można ściśle zdefiniować tylko

Bardziej szczegółowo

termodynamika fenomenologiczna

termodynamika fenomenologiczna termodynamika termodynamika fenomenologiczna własności termiczne ciał makroskopowych uogólnienie licznych badań doświadczalnych opis makro i mikro rezygnacja z przyczynowości znaczenie praktyczne p układ

Bardziej szczegółowo

CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak

CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak 1 Temperatura 2 Temperatura jest wielkością charakteryzującą stopień nagrzania danego ciała. 3 Temperaturę ciała można określić jako

Bardziej szczegółowo

Termodynamika program wykładu

Termodynamika program wykładu Termodynamika program wykładu Wiadomości wstępne: fizyka statystyczna a termodynamika masa i rozmiary cząstek stan układu, przemiany energia wewnętrzna pierwsza zasada termodynamiki praca wykonana przez

Bardziej szczegółowo

Chemia Fizyczna Technologia Chemiczna II rok Wykład 1. Kierownik przedmiotu: Dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski

Chemia Fizyczna Technologia Chemiczna II rok Wykład 1. Kierownik przedmiotu: Dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski Chemia Fizyczna Technologia Chemiczna II rok Wykład 1 Kierownik przedmiotu: Dr hab. inż. Wojciech Chrzanowski Kontakt,informacja i konsultacje Chemia A ; pokój 307 Telefon: 347-2769 E-mail: wojtek@chem.pg.gda.pl

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

ciało stałe ciecz gaz

ciało stałe ciecz gaz Trzy stany skupienia W przyrodzie substancje mogą występować w trzech stanach skupienia: stałym, ciekłym i gazowym. Ciała stałe mają własny określoną objętość i kształt, który trudno zmienić. Zmiana kształtu

Bardziej szczegółowo

Termodynamika Termodynamika

Termodynamika Termodynamika Termodynamika 1. Wiśniewski S.: Termodynamika techniczna, WNT, Warszawa 1980, 1987, 1993. 2. Jarosiński J., Wiejacki Z., Wiśniewski S.: Termodynamika, skrypt PŁ. Łódź 1993. 3. Zbiór zadań z termodynamiki

Bardziej szczegółowo

Kinetyczna teoria gazów Termodynamika. dr Mikołaj Szopa Wykład

Kinetyczna teoria gazów Termodynamika. dr Mikołaj Szopa Wykład Kinetyczna teoria gazów Termodynamika dr Mikołaj Szopa Wykład 7.11.015 Kinetyczna teoria gazów Kinetyczna teoria gazów. Termodynamika Termodynamika klasyczna opisuje tylko wielkości makroskopowe takie

Bardziej szczegółowo

Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego

Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5. Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Szkła specjalne Przejście szkliste i jego termodynamika Wykład 5 Ryszard J. Barczyński, 2017 Materiały edukacyjne do użytku wewnętrznego Czy przejście szkliste jest termodynamicznym przejściem fazowym?

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI

WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI WYMAGANIA SZCZEGÓŁOWE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Z FIZYKI KLASA VII II SEMESTR: 5. DYNAMIKA Na ocenę dopuszczającą: posługuje się symbolem siły; stosuje pojęcie siły jako działania skierowanego (wektor); wskazuje

Bardziej szczegółowo

Podstawowe pojęcia 1

Podstawowe pojęcia 1 Tomasz Lubera Podstawowe pojęcia 1 Układ część przestrzeni wyodrębniona myślowo lub fizycznie z otoczenia Układ izolowany niewymieniający masy i energii z otoczeniem Układ zamknięty wymieniający tylko

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła dla przegrody płaskiej

Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła dla przegrody płaskiej Katedra Silników Spalinowych i Pojazdów ATH ZAKŁAD TERMODYNAMIKI Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła dla przegrody płaskiej - - Wstęp teoretyczny Jednym ze sposobów wymiany ciepła jest przewodzenie.

Bardziej szczegółowo

Termodynamika. Cel. Opis układu niezależny od jego struktury mikroskopowej Uniwersalne prawa. William Thomson 1. Baron Kelvin

Termodynamika. Cel. Opis układu niezależny od jego struktury mikroskopowej Uniwersalne prawa. William Thomson 1. Baron Kelvin Cel Termodynamika Opis układu niezależny od jego struktury mikroskopowej Uniwersalne prawa Nicolas Léonard Sadi Carnot 1796 1832 Rudolf Clausius 1822 1888 William Thomson 1. Baron Kelvin 1824 1907 i inni...

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11

Spis treści. Przedmowa WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 Spis treści Przedmowa... 10 1. WPROWADZENIE DO PRZEDMIOTU... 11 2. PODSTAWOWE OKREŚLENIA W TERMODYNAMICE... 13 2.1. Układ termodynamiczny... 13 2.2. Wielkości fizyczne, układ jednostek miary... 14 2.3.

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA ROK SZKOLNY 2017/ ) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych

WYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA ROK SZKOLNY 2017/ ) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych WYMAGANIA EDUKACYJNE FIZYKA ROK SZKOLNY 2017/2018 I. Wymagania przekrojowe. Uczeń: 1) wyodrębnia z tekstów, tabel, diagramów lub wykresów, rysunków schematycznych lub blokowych informacje kluczowe dla

Bardziej szczegółowo

Termodynamika cz.1. Ziarnista budowa materii. Jak wielka jest liczba Avogadro? Podstawowe definicje. Notes. Notes. Notes. Notes

Termodynamika cz.1. Ziarnista budowa materii. Jak wielka jest liczba Avogadro? Podstawowe definicje. Notes. Notes. Notes. Notes Termodynamika cz.1 dr inż. Ireneusz Owczarek CNMiF PŁ ireneusz.owczarek@p.lodz.pl http://cmf.p.lodz.pl/iowczarek 1 dr inż. Ireneusz Owczarek Termodynamika cz.1 Ziarnista budowa materii Ziarnista budowa

Bardziej szczegółowo

Termodynamiczny opis przejść fazowych pierwszego rodzaju

Termodynamiczny opis przejść fazowych pierwszego rodzaju Wykład II Przejścia fazowe 1 Termodynamiczny opis przejść fazowych pierwszego rodzaju Woda występuje w trzech stanach skupienia jako ciecz, jako gaz, czyli para wodna, oraz jako ciało stałe, a więc lód.

Bardziej szczegółowo

podać przykład wielkości fizycznej, która jest iloczynem wektorowym dwóch wektorów.

podać przykład wielkości fizycznej, która jest iloczynem wektorowym dwóch wektorów. PLAN WYNIKOWY FIZYKA - KLASA TRZECIA TECHNIKUM 1. Ruch postępowy i obrotowy bryły sztywnej Lp. Temat lekcji Treści podstawowe 1 Iloczyn wektorowy dwóch wektorów podać przykład wielkości fizycznej, która

Bardziej szczegółowo

Fizyka statystyczna Fenomenologia przejść fazowych. P. F. Góra

Fizyka statystyczna Fenomenologia przejść fazowych. P. F. Góra Fizyka statystyczna Fenomenologia przejść fazowych P. F. Góra http://th-www.if.uj.edu.pl/zfs/gora/ 2015 Przejście fazowe transformacja układu termodynamicznego z jednej fazy (stanu materii) do innej, dokonywane

Bardziej szczegółowo

Wymagania na poszczególne oceny z fizyki do klasy 2

Wymagania na poszczególne oceny z fizyki do klasy 2 1. Dynamika Wymagania na poszczególne oceny z fizyki do klasy 2 Ocena dokonuje pomiaru siły za pomocą siłomierza posługuje się symbolem siły i jej jednostką w układzie SI odróżnia statyczne i dynamiczne

Bardziej szczegółowo

Termodynamika Część 2

Termodynamika Część 2 Termodynamika Część 2 Równanie stanu Równanie stanu gazu doskonałego Równania stanu gazów rzeczywistych rozwinięcie wirialne równanie van der Waalsa hipoteza odpowiedniości stanów inne równania stanu Równanie

Bardziej szczegółowo

CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak

CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak CIEPŁO ZNANE CZY NIEZNANE? dr hab. prof. nadzw. UŁ Małgorzata Jóźwiak 1 Temperatura 2 Temperatura jest wielkością charakteryzującą stopień nagrzania danego ciała. 3 Temperaturę ciała można określić jako

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA I. 15. Termodynamika statystyczna. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA I. 15. Termodynamika statystyczna.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA I 15. Termodynamika statystyczna Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/fizyka1.html TERMODYNAMIKA KLASYCZNA I TEORIA

Bardziej szczegółowo

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku

Fizyka 1 Wróbel Wojciech. w poprzednim odcinku w poprzednim odcinku 1 Kinetyczna teoria gazów AZ DOSKONAŁY Liczba rozważanych cząsteczek gazu jest bardzo duża. Średnia odległość między cząsteczkami jest znacznie większa niż ich rozmiar. Cząsteczki

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI ««*» ( # * *»»

SPIS TREŚCI ««*» ( # * *»» ««*» ( # * *»» CZĘŚĆ I. POJĘCIA PODSTAWOWE 1. Co to jest fizyka? 11 2. Wielkości fizyczne 11 3. Prawa fizyki 17 4. Teorie fizyki 19 5. Układ jednostek SI 20 6. Stałe fizyczne 20 CZĘŚĆ II. MECHANIKA 7.

Bardziej szczegółowo

ZADANIA Z FIZYKI - TERMODYNAMIKA

ZADANIA Z FIZYKI - TERMODYNAMIKA ZADANIA Z FIZYKI - TERMODYNAMIKA Zad 1.(RH par 22-8 zad 36) Cylinder jest zamknięty dobrze dopasowanym metalowym tłokiem o masie 2 kg i polu powierzchni 2.0 cm 2. Cylinder zawiera wodę i parę o temperaturze

Bardziej szczegółowo

Termochemia elementy termodynamiki

Termochemia elementy termodynamiki Termochemia elementy termodynamiki Termochemia nauka zajmująca się badaniem efektów cieplnych reakcji chemicznych Zasada zachowania energii Energia całkowita jest sumą energii kinetycznej i potencjalnej.

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie ciepła topnienia lodu

Wyznaczanie ciepła topnienia lodu C4 Wyznaczanie ciepła topnienia lodu Celem ćwiczenia jest wyznaczenie ciepła topnienia lodu metoda kalorymetryczną. Zagadnienia do przygotowania: temperatura i energia wewnętrzna; ciepło, ciepło właściwe,

Bardziej szczegółowo

Gaz rzeczywisty zachowuje się jak modelowy gaz doskonały, gdy ma małą gęstość i umiarkowaną

Gaz rzeczywisty zachowuje się jak modelowy gaz doskonały, gdy ma małą gęstość i umiarkowaną F-Gaz doskonaly/ GAZY DOSKONAŁE i PÓŁDOSKONAŁE Gaz doskonały cząsteczki są bardzo małe w porównaniu z objętością naczynia, które wypełnia gaz cząsteczki poruszają się chaotycznie ruchem postępowym i zderzają

Bardziej szczegółowo

GAZ DOSKONAŁY W TERMODYNAMICE TO POJĘCIE RÓŻNE OD GAZU DOSKONAŁEGO W HYDROMECHANICE (ten jest nielepki)

GAZ DOSKONAŁY W TERMODYNAMICE TO POJĘCIE RÓŻNE OD GAZU DOSKONAŁEGO W HYDROMECHANICE (ten jest nielepki) Właściwości gazów GAZ DOSKONAŁY Równanie stanu to zależność funkcji stanu od jednoczesnych wartości parametrów koniecznych do określenia stanów równowagi trwałej. Jest to zwykle jednowartościowa i ciągła

Bardziej szczegółowo

Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 3a

Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 3a Plan wynikowy fizyka rozszerzona klasa 3a 1. Hydrostatyka Temat lekcji dostateczną uczeń Ciśnienie hydrostatyczne. Prawo Pascala zdefiniować ciśnienie, objaśnić pojęcie ciśnienia hydrostatycznego, objaśnić

Bardziej szczegółowo