SEMINARIUM METODOLOGICZNE: BADANIA Z OBSZARU MIKROEKONOMII

Transkrypt

1 SEMINARIUM METODOLOGICZNE: BADANIA Z OBSZARU MIKROEKONOMII Zarys 1. Cechy dobrego badania naukowego 2. Czy ekonomia jest nauką? 3. Przykłady badań mikroekonomicznych a. Model równowagi ogólnej b. Analiza obiektów wielowymiarowych c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych d. Rywalizacja na rynku oligopolistycznym e. Pułapki ekonometrii 1

2 1. Cechy dobrego badania naukowego Określenie przedmiotu badania Postawienie falsyfikowalnej hipotezy Określenie (naukowej) metody weryfikacji hipotezy Zebranie danych do weryfikacji 2

3 2. Czy ekonomia jest nauką? Definicja ekonomii (L. Robbins) Trzy stadia rozwoju nauk: spekulatywne empiryczne eksperymentalne Czy istnieją obszary działań "irracjonalnych"? Aksjomaty ekonomii a eksperymenty teoria zachowań konsumenckich teoria gier strategicznych 3

4 a. Model równowagi ogólnej Przedmiot: sektory gospodarki polskiej Hipoteza: opodatkowanie jednego sektora wpływa / nie wpływa na rentowność innych sektorów Metoda: rozwiązanie układu równań Walras (z pomocą specjalistycznego oprogramowania) Dane: tablica przepływów międzygałęziowych GUS oraz inne dane sektorowe Wynik: nałożenie obciążeń na sektor energetyczny nie prowadzi do drastycznych podwyżek cen ani drastycznego spadku rentowności w poszczególnych sektorach gospodarki w perspektywie 15 lat 4

5 b. Analiza obiektów wielowymiarowych Przedmiot: ciepłownie komunalne Hipoteza: likwidacja monopolu prowadzi do poprawy efektywności działania Metoda: Data Envelopment Analysis (DEA); charakteryzacja ciepłowni węglowych za pomocą trzech parametrów Dane: Urząd Regulacji Energetyki Wynik: polityka deregulacyjna rządu RP w latach była nieskuteczna 5

6 c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych I. Eutrofizacja Morza Bałtyckiego Przedmiot: preferencje społeczne wobec ochrony Bałtyku Hipoteza: przeciętny Polak jest gotów poświęcić na rzecz ochrony Bałtyku pewną część swoich dochodów Metoda: Contingent Valuation Method (CVM); podatek jako payment vehicle Dane: ankiety na próbach reprezentatywnych Wynik: gotowość do zapłacenia silnie zależy od określonych zmiennych socjo-ekonomicznych 6

7 c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych II. Jakość otoczenia mieszkania Przedmiot: ceny na rynku mieszkań i domów w Warszawie Hipoteza: (m.in.) cena ujemnie zależy od sąsiedztwa niskich kominów Metoda: Hedonic Price Method (HPM); osobne równania dla domów/mieszkań i kupna/najmu Dane: informacje z agencji nieruchomości oraz "oględziny" Wynik: nabywcy kierują się powierzchownymi (pozornymi) wskaźnikami jakości powietrza 7

8 c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych III. Woda oligoceńska w Warszawie Przedmiot: nakłady ponoszone na zaopatrzenie się w wodę oligoceńską w Warszawie (w studniach publicznych) Hipoteza: mieszkańcy Warszawy ponoszą wielomilionowe straty na skutek złej jakości wody w kranach Metoda: Travel Cost Method (TCM); badanie czasu dojścia i wysiłku korzystających ze studni Dane: ankiety przy 10 wybranych studniach Wynik: spójność zachowań rynkowych 8

9 c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych IV. Wycena statystycznego życia w Polsce Przedmiot: zachowania ludzi w obliczu ryzyka Hipoteza: Polacy podejmują ryzyko ale tylko wtedy, gdy otrzymują rekompensatę Metoda: Hedonic wage (HW); zależność różnic w płacach od warunków pracy Dane: sprawozdawczość GUS Wynik: dane z rynku pracy znacznie wiarygodniej wyjaśniają ryzyko niż metody bezpośrednie; wartość "statystycznego życia" w Polsce podobna jak w UE. 9

10 c. Eksperymenty z wyceną dóbr nierynkowych V. Wykorzystanie eksperymentów z wyborem Przedmiot: wycena ochrony przyrody w Puszczy Białowieskiej Hipoteza: ludzie cenią nie tylko przyrodę, ale i instytucję "Parku Narodowego" Metoda: Choice Experiment (CE); badanie wyborów w różnych sytuacjach Dane: ankiety na reprezentatywnej próbie Polaków oraz na turystach Wynik: ludzie cenią wiele atrybutów chronionych obszarów (a najbardziej "naturalność procesów") 10

11 d. Rywalizacja na rynku oligopolistycznym I. Oligopol na rynku sieciowym Przedmiot: ceny na polskim rynku komórek Hipoteza: operatorzy ograniczają konkurencję powstrzymując się od wojen cenowych Metoda: dopasowanie modeli teorii gier do obserwowanych ofert cenowych Plusa, Ery i Idei Dane: ogłoszenia cenowe oraz informacje z urzędów regulacyjnych Wyniki: potwierdzenie istnienia zmowy monopolistycznej możliwej do przełamania po wprowadzeniu "przenaszalnosci" numerów 11

12 d. Rywalizacja na rynku oligopolistycznym II. Oligopol na rynku niejednorodnego dobra Przedmiot: konkurencja w modelu Hotellinga z niejednorodnym dobrem Hipoteza: rywale sztucznie różnicują produkt, żeby utrudnić porównania cenowe Metoda: eksperymenty w laboratorium WNE UW Dane: wyniki eksperymentów Wyniki: na rynku dóbr wielowymiarowych, różnicowanie nie obejmuje tego wymiaru, który może być uznany za kluczowy dla zaspokajania potrzeb odbiorców 12

13 e. Pułapki ekonometrii Przedmiot: relacja pomiędzy jakością środowiska a zamożnością społeczeństwa Hipoteza: wzrost zamożności początkowo wpływa negatywnie, a następnie pozytywnie na jakość środowiska Metoda: Environmental Kuznets Curve (EKC); także szacowanie krzywych Engla Dane: OECD oraz urzędy statystyczne; także badania ankietowe (zużycia paliw w gospodarstwach domowych) Wyniki: kształt uzyskiwanych EKC jest niestabilny 13