SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY???

Transkrypt

1 SKĄD MAMY PIENIĄDZE I NA CO JE WYDAJEMY??? Działalność Gminy, w tym oczywiście finanse są jawne. Mówi o tym art. 61 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawa o dostępie do informacji publicznej. Każdy ma prawo wiedzieć jak wygląda sytuacja finansowa Gminy, w której mieszka, ile jest pieniędzy w budżecie i na co są wydawane. Co to jest budżet? Każda rodzina, firma, instytucja i każde państwo ma wydatki i dochody. Zestawienie dochodów i wydatków dotyczących jakiegoś określonego czasu - na przykład miesiąca lub roku nazywamy budżetem. Celem sporządzania budżetu jest rozsądne zarządzanie posiadanymi środkami (pieniędzmi). Budżet stanowi podstawę finansowego planowania przedsięwzięć oraz dostarcza najważniejszych informacji potrzebnych do kontroli prowadzonej działalności. Budżet gminy jest dokumentem, w którym zapisuje się finansowy i rzeczowy roczny plan działania gminy - gromadzi po jednej stronie dochody, a po drugiej wydatki związane z dziedzinami podległymi samorządowi. Budżet gminy jest więc podobny do budżetu rodzinnego, w którym także planuje się uzyskiwanie w ciągu roku określonych dochodów i dostosowanych do nich wydatków.

2 Skąd się biorą pieniądze w budżecie domowym? Pensja męża, Pensja żony, Zysk z lokat, Czynsze za wynajem pomieszczeń. Na co swoje pieniądze wydaje gospodarstwo domowe: Gospodarstwo domowe wydaje pieniądze zależnie od swoich potrzeb i posiadanych środków. Przykładowe wydatki gospodarstwa domowego obejmują: 1. Zakupy produktów spożywczych 2. Wydatki na dzieci 3. Czynsz, energia elektryczna, gaz, telefon, abonament radiowotelewizyjny 4. Zakup ubrań i innych 5. Zakup roweru Co to jest budżet gminy? Budżet to roczny plan finansowy działalności gminy - zestawienie przewidywanych dochodów i wydatków związanych z działalnością samorządu. Określa wysokość kwot na poszczególne zadania i dziedziny życia gminy. Budżet Gminy Sokoły jest aktem prawnym uchwalanym przez Radę Gminy.

3 Skąd biorą się pieniądze w kasie gminnej? Gminna kasa jest zasilana z wielu źródeł. Są to m.in.: subwencje - kwoty pochodzące z budżetu państwa, które dzielone są wg specjalnych wzorów pomiędzy samorządy. Ich zadaniem jest wyrównanie niewystarczającego poziomu dochodów własnych samorządów. Subwencje to ok. 60% dochodów naszego budżetu. udziały w podatkach dochodowych (CIT i PIT) - podatki (od dochodu) płacone przez mieszkańców i firmy wpływają w całości najpierw do budżetu państwa, a następnie są dzielone i ich część trafia do budżetu Gminy. Jest to ok. 5% dochodów. dotacje - pieniądze otrzymywane przez gminę na podstawie umów i porozumień zawieranych z administracją rządową lub samorządową. Otrzymujemy je również na sfinansowanie kosztów związanych z realizacją zadań zleconych z zakresu administracji rządowej. Dotacje to ok. 7 % dochodów gminy. dochody z podatków i opłat - są to pieniądze wpływające do kasy gminnej w związku z obowiązkowymi opłatami określonymi przez państwo w ustawach lub lokalnie przez Radę Gminy. Należą do nich np. podatek od nieruchomości, od środków transportowych, leśny, od spadków i darowizn, opłaty skarbowe. Stanowią ok. 23% dochodów budżetu.

4 dochody majątkowe - kwoty uzyskiwane ze sprzedaży lub udostępnienia majątku gminy, np. ze sprzedaży gruntów, budynków, lokali, z wpływów za dzierżawę, najem, użytkowanie wieczyste. Jest to ok. 2 % dochodów gminy. pozostałe dochody - to pieniądze pochodzące z opłat ustalonych przez Radę Gminy za usługi świadczone przez jednostki samorządowe, np. za wydawane zezwolenia, sporządzane wpisy, a także: odsetki naliczane od kwot zgromadzonych na kontach bankowych, odsetki naliczane od nieterminowych wpłat. W sumie jest to ok. 2% dochodów. środki na dofinansowanie zadań - jest to bezzwrotna pomoc finansowa uzyskana dzięki staraniom władz gminy, przeznaczona na realizację konkretnych zadań, np. inwestycje prowadzone przy udziale funduszy strukturalnych Unii Europejskiej. Jest to ok. 1% dochodów gminy. Kto decyduje o tym, na co gmina wyda swoje pieniądze? Zadania, które należą do samorządu, są określone w ustawach. Są to takie dziedziny, jak np.: oświata, ochrona zdrowia, utrzymanie dróg, zapewnienie bezpieczeństwa, pomoc socjalna, działalność kulturalna. Propozycje przeznaczenia pieniędzy na konkretne zadania składa Radzie Gminy Wójt, który kieruje się potrzebami gminy zgłaszanymi także przez

5 mieszkańców. Projekt jest następnie rozpatrywany przez radnych, którzy wprowadzają do niego zmiany. Następnie Rada większością głosów uchwala plan finansowy gminy na rok budżetowy. Czy zwykły mieszkaniec ma wpływ na sposób wydawania gminnych pieniędzy? Tak. Każdy mieszkaniec może składać do wójta lub swojego radnego wnioski i projekty zadań dotyczących najbliższego otoczenia. Czy wydatki i dochody zaplanowane na początku roku mogą się zmienić? Budżet gminy jest w ciągu roku wielokrotnie zmieniany i jest to dopuszczalne przez prawo. Zwiększa się np. wysokość subwencji lub dotacji uzyskiwanych z budżetu państwa czy dochody osiągane bezpośrednio przez samorząd. To umożliwia przeprowadzenie zmian również po stronie wydatków. Możliwe jest także wprowadzenie do budżetu nowych zadań finansowanych z pieniędzy zapisanych jako rezerwa budżetowa lub zaoszczędzonych podczas realizacji innych zadań. Kto jest odpowiedzialny za wykonanie budżetu? Wykonawcą budżetu gminy jest wójt gminy, który ponosi za to jednoosobową odpowiedzialność. Przedstawia on Radzie (co pół roku) sprawozdanie z wykonania budżetu. Sprawozdanie roczne podlega ocenie radnych i opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej (instytucja, która kontroluje finanse samorządów). Ocena ta jest podstawą udzielenia - bądź nie - absolutorium wójtowi gminy.

6 Jak przedstawia się budżet naszej gminy na 2005 rok? W budżecie spotkacie Państwo następujące pojęcia: dochody, wydatki, przychody i rozchody. Są to pojęcia z dziedziny finansów publicznych, mające swoje zdefiniowane znaczenie. Ale nie taki wilk straszny w rzeczywistości są to pojęcia, które w jakiś sposób znamy z życia codziennego. Jedynie kwoty są znacznie większe. Ale mówimy o budżecie całej gminy i to na cały rok. Wracając do naszego budżetu, Budżet Gminy Sokoły uchwala Rada Gminy, czyli obecnie 15 radnych, którzy zostali wybrani w wyborach samorządowych jesienią 2002 roku. Budżet dla danego roku powinien być uchwalony zgodnie z przepisami najpóźniej do końca marca. Budżet Gminy Sokoły na 2005 rok został przyjęty Uchwałą Rady Gminy Nr XXVII/114/2005 w dniu 22 marca 2005 r. W budżecie Gminy na rok 2005 ustalono następujące wielkości: Ogółem w zł Na 1 mieszk./zł Dochody budżetu gminy Wydatki budżetu gminy Jak to rozumieć? Dochody to pieniądze, które dostajemy do dyspozycji i możemy wydać. Jest tego zł. Niestety braliśmy w przeszłości pożyczki, a te trzeba oddawać zł w roku 2005 (to nasze rozchody). Zostaje zł. Ale my planujemy wydać zł., ponieważ zł (to nasze przychody z wolnych środków które zostały z poprzedniego roku). Nimi spłacimy pozostałą część rat pożyczek. W roku 2005 nie planujemy zaciągania pożyczek na następne inwestycje.

7 Przedstawiając to na przykładzie gospodarstwa domowego. Dochody to nasze pensje. Jeśli spłacamy kredyt na samochód lub mieszkanie to są to nasze rozchody. Reszta zostaje na życie, czyli na wydatki. Jeśli brakuje to mamy dwa wyjścia, albo zaciskamy pasa i rezygnujemy z niektórych wydatków albo pożyczamy pieniądze. To są właśnie przychody, (które trzeba będzie kiedyś oddać). Ale najprościej mówiąc pieniądze gromadzimy sami albo je otrzymujemy. Co między innymi sami gromadzimy? I. Opłaty z mienia komunalnego 1. Opłaty za użytkowanie, użytkowanie wieczyste, dzierżawę, czynsze z najmu 2. Dochody ze sprzedaży działek, garaży, mieszkań i lokali II. Różne opłaty 1. Opłaty za wpis do ewidencji działalności gospodarczej i inne 2. Zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych zł zł zł zł III. Dochody podatkowe 1. Podatek od nieruchomości zł 2. Podatek rolny zł 3. Podatek leśny zł 4. Podatek od środków transportowych zł 5. Opłata targowa zł

8 Co otrzymujemy? Udziały w podatkach dochodowych Udział gminy w podatku PIT Udział gminy w podatku CIT zł zł Dochody z podatków płaconych na terenie gminy Karta podatkowa Podatek od czynności cywilnoprawnych Podatek od spadków i darowizn Opłata skarbowa zł zł zł zł Subwencje zł Dotacje Dotacje na sprawy administracyjne, obronne i pamięci narodowej Dotacje na zadania z zakresu opieki społecznej zł zł Działalność instytucji publicznych powinna być prowadzona w sposób przejrzysty i mierzalny. Władze Gminy musza skutecznie informować społeczność lokalną o finansowych i organizacyjnych aspektach swojego funkcjonowania. Dążymy do tego, żeby ludzie zrozumieli jak funkcjonuje administracja. Dzięki niniejszej publikacji chcemy, aby budżet był dokumentem czytelnym nie tylko dla księgowości, ale również dla mieszkańców. Celem jest podniesienie stopnia świadomości mieszkańców na temat finansów samorządowych. Wydanie niniejszego informatora umożliwia dotarcie z informacjami do jak największej liczby zainteresowanych.

9 Na co wydajemy pieniądze Kto wydaje gminne pieniądze? W celu realizacji zadań nałożonych na gminę powołane są jednostki wykonujące te zadania. Są to: Urząd Gminy Ośrodek Pomocy Społecznej Administracja Oświaty Gminny Ośrodek Kultury Gminna Biblioteka Publiczna Na jakie cele jednostki wydają pieniądze: Urząd Gminy Gminny Ośrodek Kultury i Biblioteka zł Infrastruktura wodociągowa, sanitacyjna i melioracyjna budowa wodociągów i oczyszczalni ścieków, kanalizacji na terenach wiejskich budowa i remonty rowów Drogi gminne budowa dróg i chodników remonty dróg, chodników, mostów i parkingów bieżące utrzymanie dróg

10 Gospodarka mieszkaniowa koszty szacowania nieruchomości, opracowań geodezyjnych, opłat sądowych i notarialnych, ogłoszenia o przetargach i sprzedażach remonty obiektów komunalnych Gospodarka komunalna oświetlenie ulic (budowa, remonty i opłaty) Ochrona środowiska segregacja i składowanie odpadów, oczyszczanie ulic, likwidacja dzikich wysypisk utrzymanie zieleni na terenach komunalnych, zbiórka padłych zwierząt Plany zagospodarowania przestrzennego Administracja zadania rządowe (dowody osobiste) wydatki Rady Gminy promocja gminy, organizacja imprez masowych koszty funkcjonowania Urzędu Gminy (wynagrodzenia, materiały, energia...) Bezpieczeństwo publiczne koszty funkcjonowania Ochotniczych Straży Pożarnych zadania z zakresu Obrony Cywilnej Realizacja programu przeciwdziałania alkoholizmowi Wypłaty dodatków mieszkaniowych

11 Dotacje dla organizacji pożytku publicznego (organizacje realizujące zadania ogłaszane przez gminę) Spłata zadłużenia wraz z odsetkami Oświata zł Szkoły Podstawowe i Gimnazjum koszty funkcjonowania placówek (ogrzewanie, zakupy materiałów) wynagrodzenia nauczycieli remonty placówek Świetlice szkolne Dopłaty do biletów dla uczniów dojeżdżających Wydatki na dokształcanie nauczycieli Wydatki bieżące administracji oświaty Ośrodek Pomocy Społecznej zł Zasiłki i pomoc w naturze Ubezpieczenie zdrowotne dla pobierających świadczenia Koszty funkcjonowania OPS Wypłaty świadczeń rodzinnych zasiłki rodzinne dodatki do zasiłków rodzinnych Wydatki na inwestycje przedstawiają się następująco: Wodociągi i kanalizacja Drogi Zakup koparki Oświetlenie Gminny Ośrodek Kultury Budynek gospodarczy RAZEM

12 Gmina posiada pewne zadłużenie, które na koniec 2004 roku wynosiło zł. Jest to zadłużenie w pełni bezpieczne, gdyż stanowi 9,40 % planowanych dochodów rocznych, podczas gdy ustawa o finansach publicznych dopuszcza zadłużenie do 60 %. Kredyty i pożyczki pobierane były po to, aby móc realizować większe zadania inwestycyjne w krótkim czasie. Taką praktykę stosuje większość samorządów. Planowane dochody są prognozą, co oznacza, że dobrze byłoby gdyby zostały zrealizowane wyższe. Można je będzie przeznaczyć na dodatkowe wydatki. Natomiast wydatki nie mogą być wyższe niż zaplanowane, gdyż naruszyłyby równowagę budżetową. Czuwa nad tym Rada Gminy, Komisja Rewizyjna oraz Wójt. Na temat budżetu można mówić bardzo wiele. Staraliśmy się Państwu przybliżyć te skomplikowane zagadnienia w sposób najbardziej przystępny. Są one o tyle ważne, że mają znaczący wpływ na jakość życia wszystkich mieszkańców Gminy Sokoły w roku 2005, jak również w przyszłości i dlatego powinny być znane wszystkim podatnikom i ich rodzinom. Zainteresowanych szczegółowym opisem budżetu zapraszamy na naszą stronę internetową: Czekamy na Państwa opinie, które można przesłać tradycyjnie pocztą na adres: Urząd Gminy w Sokołach, ul. Rynek Mickiewicza Sokoły Bądź za pomocą poczty elektronicznej: ugsokoly@poczta.onet.pl Nasz telefon 086/ , faks 086/ Strona internetowa: