MŁODZIEŻ A NARKOTYKI. Zbigniew Maj, Tomasz Kowalewicz. Raport z badań. Program badań jakościowych zrealizowany na zlecenie

Transkrypt

1 Zbigniew Maj, Tmasz Kwalewicz Raprt z badań MŁODZIEŻ A NARKOTYKI Prgram badań jakściwych zrealizwany na zlecenie Krajweg Biura ds. Przeciwdziałania Narkmanii adres: ul. Widk 22/30, Warszawa tel./fax: , , biur@pasad.pl NIP: REGON: Warszawa, marzec 2009

2 Spis treści ZAŁOŻENIA PROGRAMU, STRUKTURA BADAŃ... 3 CELE... 3 OBSZARY I ZAGADNIENIA... 3 METODA I RESPONDENCI... 5 ZASADY ANALIZY... 6 WYNIKI... 7 I. POSTRZEGANIE PROBLEMU NARKOTYKÓW WŚRÓD MŁODZIEŻY... 7 RANGA NARKOTYKÓW WŚRÓD PROBLEMÓW MŁODZIEŻY... 9 NARKOTYKI JAKO PROBLEM MŁODZIEŻY POSTRZEGANA DYNAMIKA PROBLEMU: CZY ZJAWISKO NARKOTYKÓW WŚRÓD MŁODZIEŻY MALEJE, CZY NARASTA? POSTRZEGANIE PROBLEMU NARKOTYKÓW WE WŁASNYM ŚRODOWISKU II. WIEDZA I POGLĄDY NA TEMAT NARKOTYKÓW NARKOTYK SKOJARZENIA DEFINICJE NARKOTYKÓW RÓŻNICE MIĘDZY NARKOTYKAMI ZNANE NARKOTYKI JAK DZIAŁAJĄ NARKOTYKI III. WIEDZA NA TEMAT NEGATYWNYCH SKUTKÓW BRANIA NARKOTYKÓW NEGATYWNE SKUTKI BRANIA NARKOTYKÓW NEGATYWNE SKUTKI PALENIA MARIHUANY IV. RYZYKO UZALEŻNIENIA W OPINII MŁODZIEŻY CO TO JEST UZALEŻNIENIE PO CZYM MOŻNA POZNAĆ OSOBĘ UZALEŻNIONĄ CZY WSZYSTKIE NARKOTYKI UZALEŻNIAJĄ? CZY KAŻDY MOŻE SIĘ UZALEŻNIĆ CZY SĄ LUDZIE ODPORNI? CZY NARKOTYKI MOŻNA BRAĆ BEZPIECZNIE V. BEZPOŚREDNIE DOŚWIADCZENIA ZE SFERĄ NARKOTYKÓW NARKOTYKI W NAJBLIŻSZYM OTOCZENIU DOSTĘPNOŚĆ NARKOTYKÓW VI. PRZYZWOLENIE OTOCZENIA NA NARKOTYKI OCZEKIWANE REAKCJE OTOCZENIA NA UJAWNIENIE BRANIA NARKOTYKÓW VII. NARKOTYKI A ALKOHOL CO JEST BARDZIEJ SZKODLIWE CO JEST ŁATWIEJ DOSTĘPNE VIII. PROBLEM POMOCY BIORĄCYM NARKOTYKI JAK POSTĘPOWAĆ Z BIORĄCYM JEŚLI TO NIE MARIHUANA, ALE INNE ŚRODKI, TO DOKĄD PO POMOC W RAZIE PROBLEMU Z NARKOTYKAMI OPINIE O PORADNIACH ANTYNARKOTYKOWYCH IX. STOSUNEK DO PROFILAKTYKI DOŚWIADCZENIE OCENY POSTULATY X. KWESTIA LEGALIZACJI MARIHUANY ARGUMENTY PRZECIWNIKÓW LEGALIZACJI ARGUMENTY ZWOLENNIKÓW LEGALIZACJI PODSUMOWANIE ZAŁĄCZNIK

3 ZAŁOŻENIA PROGRAMU, STRUKTURA BADAŃ Cele Głównym celem zrealizwaneg prgramu badawczeg był dknanie wielwymiarwej diagnzy szerk rzumianeg prblemu narktyków wśród młdzieży szklnej, a w ramach teg dtarcie d tych aspektów pstaw i przeknań badanej młdzieży, które są nie d kńca uświadmine, nieuprządkwane, niespójne i niekherentne, a jedncześnie determinują zachwania i knstytuują styl życia jednstek i niefrmalnych grup młdzieżwych. Celami szczegółwymi były: 1. pgłębina diagnza pstaw młdzieży wbec sób birących narktyki i wbec ich używania; prównanie percepcji eksperymentwania ze śrdkami durzającymi, brania prblemweg i bycia uzależninym, pinie na temat niebezpieczeństwa używania narktyków raz ujawnienie uzasadnień stjących za cenami ryzyka wejścia w uzależnienie, 2. spłeczne krelaty używania narktyków (mtywy sięgania p narktyki, rówieśniczy kntekst używania narktyków, używanie narktyków przez drastających a ich relacje z rdzicami, percepcja źródeł wsparcia psiadanych przez młdzież), 3. narktyki a alkhl prównanie pstaw wbec legalnych i nielegalnych śrdków psychaktywnych, 4. pglądy młdzieży na temat czynników działań prfilaktycznych. Obszary i zagadnienia Dyskusje kncentrwały się na następujących zagadnieniach. Pstrzeganie prblemów młdzieży: najważniejsze prblemy młdzieży w dzisiejszej Plsce, miejsce narktyków wśród isttnych prblemów młdzieży, cena dynamiki zmian w zakresie prblemu narktykweg wśród młdzieży, źródła wiedzy na temat narktyków i prblemów związanych z narktykami. Opinie i wiedza na temat substancji psychaktywnych: bszary skjarzeniwe związane z hasłem narktyki, definicja pjęcia narktyk, spstrzegane różnice między narktykami; grupwa praca nad kategryzacją śrdków psychaktywnych, znajmść nazw i działania pszczególnych narktyków, 3

4 percepcja eksperymentwania ze śrdkami durzającymi, brania prblemweg i bycia uzależninym, diagnza znajmści negatywnych knsekwencji brania narktyków, negatywne knsekwencje brania marihuany, znajmść tabletki gwałtu (GHB), pinie na temat jej wykrzystywania, wiedza na temat uzależnienia i mechanizmu wchdzenia w uzależnienie, wiedza na temat uzależniających właściwści różnych narktyków, cena subiektywneg niebezpieczeństwa uzależnienia, narktyki a alkhl czym się różnią, w czym są pdbne. Wzry używania narktyków: znajmść sób, które używają narktyki, najczęściej używane substancje przez młdzież, cena częsttliwści, dawek, identyfikacja sytuacji używania narktyków. Dstępnść substancji: pinie dstępnści narktyków, kanałach dystrybucji w śrdwisku respndentów, znajmść dilerów, cena czasu ptrzebneg badanym na zdbycie narktyku, jakie narktyki najłatwiej dstać, jakie najtrudniej, cena dstępnści alkhlu dla respndentów, prównanie dstępnści alkhlu i narktyków. Reakcje spłeczne: wybrażenie respndentów na temat reakcji tczenia spłeczneg na branie narktyków: rdzice, szkła, plicja, księża (inni duchwni), cena, na ile narktyki są mdne w śrdwisku respndentów; c jest lepiej widziane w śrdwisku: picie alkhlu, czy branie narktyków, ujawnienie generalnych przeknań na temat spsbu reagwania wbec sób birących narktyki, przetestwanie różnicy w piniach: marihuana a inne narktyki; czy marihuanę należy zalegalizwać. Czynniki zagrażające, chrniące, system pmcy: czy narktyki mżna brać bezpiecznie tzn. nie uzależniając się d nich, p czym mżna pznać, że ktś już uzależnił się d narktyków, czy d narktyków mże uzależnić się każdy młdy człwiek, czy trzeba mieć jakieś cechy charakterystyczne sprzyjające uzależnieniu się; jeśli cechy charakterystyczne t jakie, jakie sby są dprne na uzależnienie się; jakie mają cechy, dzięki którym nie grzi im uzależnienie, 4

5 wiedza na temat miejsc udzielających pmcy sbm z prblemem z narktykami. Prfilaktyka szklna: uczestnictw w zajęciach na temat uzależnień, pinie na temat zajęć prfilaktycznych; cena skutecznści. Metda i respndenci Badania zstały zrealizwane metdą zgniskwanych wywiadów grupwych (FGI). Objęt nimi 146 sób, uczniów gimnazjów i szkół pnadgimnazjalnych. Badanim pddan dwie kategrie respndentów: sby eksperymentujące z narktykami przyznające, że zażywały jakiś narktyk w ciągu statnieg rku, liderzy młdzieżwi sby zajmujące wyską pzycję scjmetryczną w klasie lub grupie rówieśniczej. Dyskusje były prwadzne w grupach hmgenicznych ze względu na płeć, rdzaj szkły, wielkść miejscwści. Przeprwadzn 16 dyskusji grupwych: Małe miasta (Puławy) 1. uczniwie gimnazjów liderzy młdzieżwi 2. uczniwie gimnazjów eksperymentujący z narktykami 3. uczennice gimnazjów liderki młdzieżwe 4. uczennice gimnazjów eksperymentujące z narktykami 5. uczniwie szkół pnadgimnazjalnych liderzy młdzieżwi 6. uczniwie szkół pnadgimnazjalnych eksperymentujący z narktykami 7. uczennice szkół pnadgimnazjalnych liderki młdzieżwe 8. uczennice szkół pnadgimnazjalnych eksperymentujące z narktykami Duże miasta (Katwice, Kraków, Lublin, Łódź) 9. uczniwie gimnazjów liderzy młdzieżwi 10. uczniwie gimnazjów eksperymentujący z narktykami 11. uczennice gimnazjów liderki młdzieżwe 12. uczennice gimnazjów eksperymentujące z narktykami 13. uczniwie szkół pnadgimnazjalnych liderzy młdzieżwi 14. uczniwie szkół pnadgimnazjalnych eksperymentujący z narktykami 15. uczennice szkół pnadgimnazjalnych liderki młdzieżwe 16. uczennice szkół pnadgimnazjalnych eksperymentujące z narktykami Wszystkie wywiady zstały zrealizwane wg teg sameg scenariusza (scenariusz w załączniku). 5

6 Zasady analizy Wyjściwym materiałem d analizy były nagrania audi przebiegu wszystkich sptkań raz dknana na ich pdstawie transkrypcja. Przeanalizwan dkładnie zarówn transkrypcje (literalna treść wypwiedzi badanych), jak i nagrania (atmsfera, temperatura dyskusji, spntanicznść wypwiedzi, kłptliwść lub atrakcyjnść pruszanych wątków). Wypwiedzi na wszystkie tematy były analizwane w pdziałach : Dziewczęta - chłpcy Uczniwie gimnazjów uczniwie szkół pnadgimnazjalnych Liderzy młdzieżwi sby eksperymentujące z narktykami. Mieszkańcy małych miast mieszkańcy dużych miast Wszystkie zróżnicwania pinii i pstaw zstały uwzględnine w mówieniu wyników badania. 6

7 WYNIKI Wynikm analiz nadaliśmy strukturę najlepiej - zdaniem autrów dzwierciedlającą spsób pstrzegania, myślenia i reagwania uczestników dyskusji. Nie zawsze jest na zgdna z zaryswanymi wcześniej generalnymi i szczegółwymi celami badania. Nie znacza t, że cele te nie zstały siągnięte. Wszystkie prblemy pstawine jak cele badania zyskały jakieś rzstrzygnięcie. Okazał się jednak, że część z nich ma dla zrzumienia zasadniczeg prblemu, czyli dtwrzenia spsbu, w jaki narktyki i ich zażywanie funkcjnują w świadmści i cdziennym dświadczeniu badanych, znaczenie czasem drugrzędne, czasem marginalne. W związku z tym, pracwując wyniki, kierwaliśmy się nie lgiką wcześniejszych załżeń, lecz lgiką uzyskaneg materiału badawczeg. I. POSTRZEGANIE PROBLEMU NARKOTYKÓW WŚRÓD MŁODZIEŻY NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI 1. Główne prblemy młdzieży, tak jak je sami widzą przedstawiciele tej kategrii spłecznej, t kmpleks, na który składają się cztery bszary: a) nałgi (w tym narktyki), b) agresja w stsunkach rówieśniczych, c) brak kmunikacji, kłpty i nieprzumienia na styku młdzież instytucje edukacyjne i młdzież rdzice, d) akceptacja w grupie i uznanie przez rówieśników. 2. Wszystkie bszary są ze sbą pwiązane. T, c się dbywa w jednym z nich, ma swje knsekwencje w pzstałych. Branie narktyków (również, a mże przede wszystkim picie alkhlu) t, w czach uczniów, metda dreagwania, rzładwania stresów szklnych lub napięć w grupie, a jedncześnie zachwanie symbliczne manifestacja przynależnści, psunięcie w grze lepszą pzycję w grupie, itd. Owcuje knfliktami i kłptami w innych bszarach. Ważne przy tym, że wzajemny związek pmiędzy prblemami w różnych bszarach jest przez młdzież dbrze uświadamiany. 3. D NAŁOGÓW młdzież zalicza zarówn picie alkhlu, jak i palenie papiersów czy zażywanie narktyków, a spżywane w ramach tych nałgów substancje bejmuje zbirczą nazwą UŻYWKI. W języku młdzieży szklnej narktyki nie mają żadneg specjalneg 7

8 statusu w prównaniu z alkhlem i tytniem. Nie stanwią drębnej jakści. T substancje z tej samej kategrii językwej i użytkwej, c wódka, piw i papiersy. 4. Uczestnicy dyskusji nie pstrzegają narktyków jak ważneg prblemu młdzieży. Przyznają, że wszem narktyki mgą stanwić prblem, pnieważ mgą być grźne dla zdrwia (zwłaszcza niektóre, chć dla nielicznych wszystkie) a przez t, skr młdzież je bierze, ptencjalnie sbie szkdzi, ale: a) szkdy, pwdwane przez narktyki są mniejsze niż szkdy, które pciąga za sbą picie alkhlu, a przede wszystkim palenie tytniu nałgi znacznie bardziej rzpwszechnine, b) ptencjalne szkdy są ddalne w czasie i tylk prawdpdbne, b nie każda ilść narktyków szkdzi. 5. Narktyki nie są pważnym prblemem młdzieży ale są, lub mgą być, prblemem jednstek. Młdzież wyróżnia trzy klasy sytuacji, kiedy narktyki mgą stać się prblemem dla któregś z ich rówieśników: a) brak kultury brania przedawkwanie, wzięcie w niedpwiedniej sytuacji (na przykład w szkle, gdzie łatw zstać przyłapanym), rzrabianie pd wpływem narktyków i w góle brak umiaru, b) branie prblemwe... więc chyba w sumie większym prblemem nie są nawet same narktyki, ale przyczyny dla których je bierzemy, c) ppadnięcie w złe twarzystw. 6. Zjawisk brania narktyków przez młdzież - zdaniem większści uczestników, przy czym uczniwie gimnazjów są tym silniej przeświadczeni, niż ich starsi kledzy - pwiększa swój zasięg. Opinia ta ma uzasadnienie w bserwacjach uczestników dyskusji. Dstrzegają ni 1, p pierwsze: spwszednienie brania narktyków; branie przestał być wyczynem, ekscesem, czymś specjalnym - stał się elementem cdziennści, a sam temat nie jest już tabu - jest przedmitem nrmalnych rzmów i nikt się z tym nie kryje, p drugie: bniżenie się wieku sób p raz pierwszy wchdzących w bezpśredni kntakt z narktykami, p trzecie: 1 T mże być czywiście złudzeniem, wywłanym zmianą perspektywy, pszerzeniem własnych kntaktów i mżliwści. 8

9 p czwarte: craz łatwiejszy dstęp d narktyków, uruchmienie sklepów z tzw. dpalaczami, zacierające granicę pmiędzy narktykami a innymi substancjami psychaktywnymi, pszerzające przy tym fertę tych śrdków. 7. Niektórzy, zwłaszcza eksperymentujący z narktykami chłpcy ze szkół pnadgimnazjalnych, uważają, że zjawisk się nie rzszerza, a nawet się kurczy. Jest t ich zdaniem efekt większej aktywnści plicji, wcującej pdwyższną strżnścią dilerów. 8. We własnym śrdwisku badanych (szkła, grupy twarzyskie) prblem narktyków ma znaczenie niewielkie. Zjawisk zażywania występuje na małą skalę i w frmach (częstść, rdzaj narktyków, dawki) nie stanwiących prblemu. 9. Nielegalnść narktyków, jak parametr wyznaczający rangę prblemu, ma - w wypwiedziach młdzieży - znaczenie marginalne. TREŚCI WYPOWIEDZI W DYSKUSJI RANGA NARKOTYKÓW WŚRÓD PROBLEMÓW MŁODZIEŻY Najważniejsze becnie prblemy młdzieży, według pinii przedstawicieli tej grupy, t: 1. Nałgi: alkhl, papiersy, narktyki. 2. Agresywne wzrce zachwań grupwych skierwane przeciwk rówieśnikm lub kntestujące przyjęte nrmy spłeczne. 3. Kłpty - głównie ze szkłą, rdzicami i pczuciem tżsamści - raz wynikająca stąd dezrientacja. 4. Akceptacja w grupie i prblem tak zwaneg złeg twarzystwa. Tylk nieliczne wypwiedzi graniczały się d prsteg wyliczenia szczegółwych prblemów, traktując je jak niezależne d siebie. Przeważająca większść pdkreślała wzajemne związki pmiędzy wszystkimi tymi grupami prblemów. Nałgi i agresywne wzrce zachwań traktwane były zazwyczaj jak bjawy, kłpty - jak przyczyny, a chęć przynależnści d grupy i uleganie presji złeg twarzystwa - jak mechanizm pśredniczący. 9

10 1. NAŁOGI: ALKOHOL, PAPIEROSY NARKOTYKI Triada - alkhl, papiersy, narktyki (w tej właśnie klejnści) - t pdstawwy zestaw dpwiedzi na pytanie prblemy młdzieży. Częst występuje nazwa zbircza nałgi, uszczegółwiana w grmnej większści przypadków jak właśnie te trzy rdzaje szkdliwych substancji. Autmatyzm dpwiedzi są t bardziej werbalne reakcje na hasł a nie dpwiedzi na pytanie każą przypuszczać, że tak definiwane nałgi niekniecznie muszą być pstrzegane jak prblem najważniejszy. Są prblemem najłatwiej definiwalnym i dstępnym językw. Na marginesie wart zauważyć, że w kategrii nałgi uszczegółwienie narktyki pjawiał się znacząc rzadziej, niż alkhl i papiersy. Narktyki, jak należy sądzić, bardziej kjarzne są z jednrazwym ekscesem, niż prcederem ciągłym, zasługującym na mian nałgu. D nałgów dświadczanych przez młdzież niektórzy zaliczali również Internet, gry kmputerwe i prngrafię. UWAGA : W bardz w wielu wypwiedziach narktyki, alkhl i papiersy były kreślane wspólną nazwą UŻYWKI. Na pzimie językwym zatem, w zestawieniu z alkhlem i papiersami nie mają drębneg statusu. Są jedną z ptencjalnie szkdliwych w dalszej perspektywie, substancji cdzienneg użytku. 2. AGRESYWNE WZORCE ZACHOWAŃ GRUPOWYCH I ŚRODOWISKOWYCH Dyskryminacja, nietlerancja:...jeżeli ktś się różni, t jest tępiny...,...w klasie zawsze jest przynajmniej jedna sba, której nikt nie lubi..., nietlerancja wbec innych subkultur, innych religii. Na przykład jak jest Żydówka w klasie, t jest drzucana, nietlerancja innści... Agresja werbalna i fizyczna :...przemc w stsunku d innych..,...ludzie się biją, nie ptrafią przmawiać...,... za sam spjrzenie mżna dstać p twarzy..., agresja, znęcanie się psychiczne i fizyczne, drzucanie d grupy..., agresja młdzieży d młdzieży nawet, między sbą. Jakieś głupie pwdy..., rsnąca przemc, agresja między sbą nawzajem. 10

11 Demnstrwana wrgść:...zaczepianie, niekulturalne zachwanie...,...niestswne zachwanie, wulgarne..,... klną, bluzgają specjalnie, na pkaz...,... wandaliczne zachwanie, kpanie śmietnika bez pwdu...,... bezsenswna agresja. Werbalna, a czasem nawet fizyczna agresja wewnątrzpkleniwa t prblem pruszany w każdej z szesnastu grup. Charakterystyczne przy tym, że na przejawy nietlerancji zwracały uwagę przede wszystkim dziewczęta, natmiast na agresję chłpcy. 3. KŁOPOTY z rdzicami graniczenia...,... rdzice wtrącają się w nie swje sprawy...,... z rdzicami, każdy człwiek w kresie drastania przezywa swisty bunt najczęściej skierwany przeciw rdzicm, brak kntaktu z rdzicami...,...mnie najbardziej denerwują rdzice, b mnie w góle nie rzumieją, ni mówią, że nie mają d mnie zaufania i mi na nic nie pzwalają...,...gdy nie ma się parcia w rdzinie, t szukamy g w czymś innym... ze szkłą, nauczycielami z nauką każdy chyba je ma, przynajmniej większść...,...prblemy z nauczycielami (mże t być pwdem sięgnięcia p narktyki)...,...zagrżenia w szkle (matematyka)...,...przedmity w szkłach nie interesują pszczególnych sób, które mają inne zaintereswania...,... szkła t jest graniczanie rzwju w innych sprawach. z wlnym czasem...cały czas siedzenie w dmu, t jest nuda..., jak są zajęcia, t bym nawet tam nie pszedł. Siemacha taka, wlę iść z kumplami na piw, niż tam siedzieć...,... brak pmysłu na spędzanie wlneg czasu, bieda, brak zaintereswań...,...brak mżliwści jakiegś rzwju i agresja, t się wybija w Plsce. ze znalezieniem swjeg miejsca...dnalezienie swjeg miejsca i teg kim chce się być w życiu, t sprawia, że ludzie próbują różnych rzeczy...,...w tym wieku zaczynamy myśleć przyszłści, zaczynamy szukać miejsca na świecie, celu w życiu...,..., prblemem mgł by być znalezienie takieg celu...,... t sprawia, że ludzie próbują różnych rzeczy, tak sam 11

12 szukają sbie subkultur żeby się przyłączyć i czuć się pewnie...,...dnalezienie swjeg miejsca i teg kim chce się być w życiu. ze służbami prządkwymi straż miejska i plicja...,... straż miejska przede wszystkim...,... siedzimy na ławce w grupie, d razu się muszą dczepić, spisać, rzucać. z brakiem pieniędzy brak kasy...,...dużym prblemem są zarbki, jest mał punktów gdzie młdzież mże się zwrócić żeby drbić sbie, ciężk jest gdzieklwiek zarbić. 4. PROBLEMY Z AKCEPTACJĄ W GRUPIE I ZŁE TOWARZYSTWO na pewn prblemem jest adaptacja w grupie, zależnie d teg jak się jest przyjętym w spłeczeństwie. ludzie szukając celu częst nie wiedzą c rbić, i takim człwiekiem jest łatw pkierwać, pdatnść na wpływ sób. mżna wpaść w złe twarzystw i wszystk się zacznie, narktyki zrzumienie wśród rdziców i nauczycieli, b jeśli nas nie zrzumieją t nam nie pmgą. I stąd się birą wszystkie prblemy, i używki, i agresja. używki są prblemem, duż sób ma prblemy i uważają, że alkhl pmże im w zapmnieniu teg, nikt nie chce byś wyśmiany, więc włącza się w grupę rówieśniczą, która ma kntakty z narktykami lub alkhlem, pdłącza się p t, żeby nie być na ubczu, twarzystw, t największy prblem. Jak sba trafi d niedpwiednieg twarzystwa, t rbi wszystk c mu narzucą, pali, pije, ćpa, nawet jeśli kiedyś się dbrze uczyła i była pilna i wpadnie w złe twarzystw, t na nie chce dstawać d reszty i też zaczyna palić, pić, nie chce być inna, żeby inaczej na nią patrzyli, złe twarzystw, np. jak sba wpadnie w niedpwiednie twarzystw, t każdy uprzedza ją tutaj nie idź, t jest złe ; t na: j tam!, j tam!, ale jak pójdzie, t na teg nie widzi, że źle skręciła i właśnie zaczynają się papiersy, alkhl, narktyki i t wszystk, c sprwadza d najgrszeg, mim zdaniem taka sba czuje się grsza d innych, b jeszcze teg nie rbiła i dlateg zaczyna i nie widzi teg, zaczyna imprezwać i chce się updbnić d grupy, na imprezach alkhl, papiersy i nie zdaje sbie z teg sprawy, ulegamy presji tczenia (chcemy się kmuś przypdbać, ulegamy czyjejś presji) chdzi tu sięganie p używki. 12

13 NARKOTYKI JAKO PROBLEM MŁODZIEŻY Nic w wypwiedziach większści uczestników dyskusji ani treść, ani tnacja, ani też temperatura emcjnalna - nie wskazuje na t, by pstrzegali ni branie narktyków przez młdzież jak szczególnie pważny prblem. Tylk w jednej z grup (gimnazjum, małe miast) uczestnicy twierdzili, że jest t prblem, pnieważ narktyki rujnują zdrwie. Tylk dwie sby zauważyły, że narktyki w Plsce są nielegalne i t stanwi prblem. Ten kierunek myślenia nie sptkał się z żadnym zaintereswaniem pzstałych uczestników dyskusji. Pglądy prezentwane w pzstałych grupach mżna zaklasyfikwać d następujących wątków: Nie ma prblemu narktyków, tylk prblem kultury brania : t jest prblem jak ludzie giną, jak przedawkują, dstają bzika i rbią przestępstwa, jak niektórzy przesadzają t już t jest prblem, tak, jak ktś przychdzi d szkły nawalny, t później ma prblemy, według mnie, jeżeli umie się z nich krzystać, wtedy nie są prblemem. Jeżeli nie rbi kmuś krzywdy tym, nie bije kgś, nie używa przemcy pd wpływem narktyków, t nie jest t prblem, t jest wylbrzymianie sprawy, jeśli ktś chce, t sbie kupi i zapali i dziękuję, t nie jest żaden prblem, jak ktś chce zapalić skręta, t zapali, jak nie, t nie, wszystk jest dla ludzi, tylk trzeba znaleźć tą granicę dbreg smaku. Narktyki, mże nieszkdliwe, jeśli wzięte raz czy dwa, jednak prwadzą d uzależnienia - czyli niekniecznie są prblemem dziś, ale mgą być prblemem w przyszłści: zdecydwanie są, dlateg, że ppada się w nałóg, jak już birą, t w t wnikają, t jest prblem, gdy t się wymyka spd kntrli, t znaczy jeszcze też mże być tak, że każda próba też mże później prwadzić d uzależnienia, t też jest, jedn skutkuje drugim, w nałóg mżna wpaść p każdym narktyku, tak, b niektórzy uważają, że palenie gandzi t jest nic takieg, b pdbn na nie uzależnia, a wszystkie używki uzależniają, błędem jest dzielenie narktyków na twarde i miękkie. 13

14 Dla niektórych jest t prblem, dla innych nie t sprawa indywidualna: t znaczy ja myślę, że narktyki nie są jak takie prblemem, ale t, dlaczeg ludzie birą i zażywają narktyki jest strasznie indywidualną sprawą tak naprawdę. T nie mżna pwiedzieć tak, że ten ma prblemy, ten ma znajmych i tak dalej. Tak naprawdę, ile by nie zapytać sób, które zażywały narktyki t myślę, że byłby tyle dpwiedzi na t. Czy są takim prblemem? Myślę, że zależy u kg. Każdy prblem z uzależnieniem, jakimklwiek, mim zdaniem, jest prblemem, b jest uzależnieniem, prawda? I jeżeli ktś nie ma prblemu z tym, żeby się uzależnić, czy ktś się nie uzależni, nie mżemy wtedy mówić prblemie. Czy na przykład ktś trzy razy w życiu pwiedzmy zażył jakiś narktyk, t nie mżna mówić jakimś wielkim prblemie na skalę krajwą w tym mmencie, dla mnie t nie jest prblem, b zależy gdzie się trafi. Jeśli się trafi w twarzystw, które jest str w t zaangażwane, t wiadm, że się wciągnie. Ale jeżeli ktś d czasu d czasu sbie zapali, t nie jest prblem, narktyki są złe, jeśli są spsbem pradzenia sbie z prblemami. Jeśli t jest spsób radzenia sbie ze stresem, t wtedy t jest prblem. T się tyczy i marihuany, amfetaminy, mrfiny, alkhlu czy też kawy, i t jeszcze trchę zależy z jakieg pwdu próbujemy. B jak próbujemy p prstu tak, a n słyszałem, że fajne, n t mgę zbaczyć raz i wszystk, ale grzej jak spróbujemy, b mamy prblem, i jak się nam chwilw pprawi t ptem idziemy w t dalej i wtedy jest grzej. Więc chyba w sumie większym prblemem nie są nawet same narktyki, ale przyczyny dla których je bierzemy, znam takich ludzi, c wezmą kazyjnie, nie mają ciśnienia, a są tacy, którzy cdziennie birą, jak nie mają pieniędzy, t są agresywni, wszystk zależy d sby, ja tam nie mam prblemu. Chcę, t sbie zapalę, ale nie muszę. Niektóre narktyki są prblemem inne nie. Prblemem nie jest marihuana, a jest amfetamina i herina. marihuana nie jest prblemem, amfetamina tak, b się chdzi nabuzwanym, p marihuanie jest się spkjnym, łapie się klimacik tylk, mim zdaniem narktyki nie są prblemem, tylk te, które się nałgw bierze, herina, ale marihuana nie, t się tylk pali, śmiechy i tak dalej i nie ma prblemu, herina jest prblemem dla teg, c bierze, te, które twrzą prblemy, t na przykład amfetamina, miękkie nie twrzą, nie są prblemem. 14

15 Pgląd nieszkdliwści marihuany bywał pdważany z dść niespdziewanej pzycji: trudn dziś dbrą marihuanę: mim zdaniem są (prblemem), łącznie z marihuaną, b w tym mmencie marihuana jest hdwana w granulacie i jest pdlewana jedynie śrdkami dpingującymi wzrst, a d tych śrdków jest ddawana amfetamina alb mrfina, jak kupujesz u nieznajmeg alb na dwrcu, t nigdy nie wiesz, w czym t był mczne, ddają regan a nawet pkruszne liście laurwe, jeśli idziesz na siedle i kupisz d kgś wrek, t nie wiesz c tam jest. Ale są ludzie, którzy sbie sadzą sami, wiedzą, c mają i się cieszą. POSTRZEGANA DYNAMIKA PROBLEMU: CZY ZJAWISKO NARKOTYKÓW WŚRÓD MŁODZIEŻY MALEJE, CZY NARASTA? Uczniwie gimnazjów (zarówn liderzy młdzieżwi, jak eksperymentujący z narktykami) generalnie są zdania, że prblem narktyków wśród młdzieży narasta. Opinie uczniów szkół pnadgimnazjalnych są wyraźniej zróżnicwane: liderzy twierdzą, że raczej narasta a na pewn nie maleje, natmiast eksperymentujący z narktykami, że nie zmienia się lub maleje. PROBLEM NARASTA PONIEWAŻ: Narktyki spwszedniały: teraz duż sób uważa, że t jest nrmalna sprawa, że ja też będę, wiele sób się na tym łapie, że ja sbie wciągnę, nic się nie stanie, a później na przykład tak jak są ankiety i każdy wie, kt c rbi, a t się samemu widzi, z jakiej strny się patrzy, t się staje nrmą krzystanie z narktyków, ale t nie jest dbre, tak sam t jest dla wielu jak jedzenie chleba - branie narktyków, birą praktycznie cdziennie, kiedyś nawet nie był teg tematu, t był tabu. Teraz nikt się z tym nie kryje. Obniża się wiek, w którym rzpczynają brać: craz młdsi sięgają, mi się wydaje, że jest t craz większy prblem, ale nie tylk z samymi narktykami, widać nawet małe dzieci palące, 15

16 craz młdsze sby sięgają. Craz większy jest t prblem, t jest też mże chęć pczucia się drsłym dla takiej sby z pdstawówki, b c inneg spróbwać, a c inneg cały czas ptem palić, t jest tak jak papiersy, które wcześniej nie były aż tak ppularne, a narktyki tak sam, craz więcej się słyszy sbach craz młdszych, że jak będzie jakaś impreza, t że będą jakieś skręty, czy cś tam, craz młdsi ludzie sięgają p cś nweg, żeby się ppisać, b t jest mdne, żeby d jakiegś twarzystwa wejść. Craz większa jest dstępnść narktyków: zwiększa się, b jest większy dstęp d teg i craz więcej sób bierze, jest craz większy prblem, b jest craz większa dstępnść, więcej rdzajów, łatw jest przemycić, craz więcej się tym mówi, b niedawn nikt tym nic nie mówił, a teraz gdzie się nie zapytasz narktyki, t wszyscy wiedzą wszystkim, c, gdzie, gdzie kupić, niektórzy nawet d pierwszeg lepszeg pdejdą dealera i d razu mu wymieni całą listę, jest craz więcej dealerów, t znaczy, że skala prblemu się pwiększa. Pwstały sklepy z dpalaczami, które z jednej strny ułatwiają dstęp a drugiej zaciemniają braz sytuacji: ale są sklepy z nazwą dpalacze, a t są przecież narktyki i t weszł i już nrmalnie handluje się tym, tak, b twierają sklepy z legalnymi narktykami, w Katwicach jest, znaczy t jest niby legalne, t są takie substancje durzające, ale ten prblem się zwiększa, są te sklepy takie właśnie, znaczy ja myślę, że prblem przestaje znikać dlateg, że ludzie starają się czymś zastąpić narktyki. Tak sam jak teraz są pd nazwą dpalacze. Też w jakiś spsób narktyki. Ludzie starają się wymyślać cś nweg, cś c mże zastąpić narktyk. I przez t tak naprawdę nie mżemy mówić, że jest prblem narktykwy, kiedy ludzie birą pwiedzmy dpalacze, zażywają dpalacze. 16

17 PROBLEM MALEJE, PONIEWAŻ: Dstęp jest craz trudniejszy: ja sądzę, że nie, że właśnie zmniejsza się z rku na rk, takie mam wrażenie z teg, c widzę, craz bardziej rgany prawa graniczają dstęp d teg, większe kntrle i tak dalej, craz mniejszy, dlateg że craz mniej sób rzprwadza, i w tej chwili siedlwi dealerzy t są ludzie, którzy się c chwilę zmieniają, nikt nie chce teg dłużej rbić, większe nagnki są p prstu, plicja rbi swje, wiadm, ten prblem się trchę zmniejsza, tak mi się wydaje, b plicja rbi nagnki. POSTRZEGANIE PROBLEMU NARKOTYKÓW WE WŁASNYM ŚRODOWISKU Uczestnicy dyskusji zazwyczaj nie dstrzegają prblemu narktyków w swim najbliższym tczeniu, gdyż: Nie stykają się z nim bezpśredni (głównie liderzy młdzieżwi w gimnazjach): mi znajmi nie są narkmanami, u nas teg nie ma, w mim twarzystwie nie próbują narktyków, u mnie w twarzystwie nie ma prblemu narktyków, tylk raczej wiem tym z tczenia szklneg. Przypadki, z którymi mają d czynienia, nie mają dla nich rangi prblemu (eksperymentujący): niektórzy sbie ppalają czasami, czasami na dysktece mje kleżanki birą, duż sób, jeżeli chdzi t, d czeg się zaczyna np. bakę (marihuanę), zapalić sbie papiersa alb bakę i t jest już nrmalne, gdyby ktś mi tym pwiedział, t jest dla mnie nrmalna wiadmść, zależy jeszcze jakie narktyki. W mim śrdwisku raczej palą, białych prszków nie widziałam, w mim twarzystwie t kleżanki lubią sbie zajarać trawę. Chłpaki jakieś pigsy, jak idą d klubu, t są tabletki pbudzające. T się pjawia, ale nie jest prblemem jeszcze, 17

18 jak ja widzę dziewczyny czy tam chłpców w szkle, idą w gimnazjum i mają czy takie i idą d ściany d ściany a nauczyciele nic. T nie jest mże częst, ale zdarza się. Za prblem większy i bardziej zasługujący na uwagę uznają alkhl: nie, b nie widzę sób, które chdzą p ulicach naćpane, bardziej p alkhlu, grszy jest alkhl, bardziej już alkhl, niż narktyki. Nieliczni, którzy dstrzegają prblem narktyków w swim tczeniu, mają na myśli nie jeg pwszechnść, głębkść czy drastycznść, ale sam fakt, że branie narktyków uważają za szkdliwe: t jest pważny prblem, b narktyki całkiem zmieniają człwieka. Palenie trawy t mniej, ale jakieś cięższe t trudn jest z taka sbą lepszy kntakt złapać, dystansuje się, mam klegów którzy, cały czas, cdziennie palą i z nimi się nie da nrmalnie pgadać, mój brat był uzależniny d palenia marihuany. I n p dwóch miesiącach uzależnienia stał się tak agresywny, że rzucił się na mnie z pięściami. 18

19 II. WIEDZA I POGLĄDY NA TEMAT NARKOTYKÓW NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI 1 Skjarzenia wywływane przez słw NARKOTYK twrzą ś z jednym krańcem wyraźnie pzytywnym, różwym, znaczającym przyjemnść (RADOŚĆ, ZABAWA, EUFORIA, ŚMIECH ), drugim wyraźnie negatywnym, czarnym (ŚMIERĆ, CIERPIENIE, CHOROBA, HIV, DEPRESJA). 2 Bliższe krańca różweg są narktyki miękkie (MARIHUANA, KONOPIE, TABLETKI) i twarzyszące im skjarzenia techniczne (LUFA, UŻYWKA), bliższe natmiast czarneg krańca - narktyki twarde (HEROINA, AMFETAMINA, MORFINA, BIAŁY PROSZEK), z przypisanymi im skjarzeniami technicznymi (STRZYKAWKA, W ŻYŁĘ, WCIĄGANIE) 3 Różwy kraniec si skjarzeń charakterystyczny był wyłącznie dla sób eksperymentujących z narktykami, czarny prawie wyłącznie dla liderów młdzieżwych. Liderzy zachwali w wybraźni grźny, naznaczny tragizmem braz świata narktyków, wywdzący się z drastycznych filmów z lat 70-tych i 80- tych. Dla sób eksperymentujących jest t już świat bardziej przyjazny, a narktyk t substancja bardziej swjna i udmwina. 4 Narktyk, według wspólnej definicji i takiej samej dla wszystkich, t: substancja durzająca, zmieniająca świadmść, która pnadt: ma zdlnść uzależniania, pwduje mniejsze lub większe szkdy fizyczne i psychiczne raz degradację spłeczną sób, które ją zażywają. 5. W pdawanych przez uczestników dyskusji definicjach szkdliwść i zdlnść uzależniania występwały jak równrzędne cechy knstytutywne pjęcia narktyk. Jednak w dalszych częściach dyskusji ryswała się wyraźna relacja wynikania lub następstw czaswe: jeśli nie ma uzależnienia, t nie ma szkód najpierw uzależnienie, dpier ptem szkdy 6. Pdstawwe wymiary różnicujące narktyki w języku i świadmści badanych, t: spsób i kierunek działania (pbudzenie rzluźnienie halucynacje utrata kntaktu z rzeczywistścią radść eufria), 19

20 pstać i spsób przyjmwania (d wciągania - d łykania d palenia d wstrzykiwania), mc, siła działania, czas działania: jak szybk następują efekty i jak dług się utrzymują, cena, zdlnść uzależniania. 7. Pdział na narktyki twarde i miękkie jest pwszechnie znany, ale jak się zdaje, nie używany na c dzień. 8. Pwszechnie znane narktyki t marihuana, LSD, amfetamina, kkaina, herina. Mniej znane są grzyby halucyngenne, Acdin, ecstasy, mrfina, haszysz. Wymienian jeszcze kilkanaście nazw mniej znanych narktyków, wśród których na uwagę zasługują bieluń (rśnie nawet na siedlu) i d bardz niedawna becna na rynku dpalaczy szałwia wieszcza. 9 Pwszechnie znane jest działanie marihuany pprawia humr i nastrój, pgłębia percepcję i świadmść, uwrażliwia, pgłębia lub wzmacnia aktualny stan psychiczny amfetaminy pbudza i energetyzuje, ułatwia naukę (chwilw) kkainy pbudza, energetyzuje, zwiększa dwagę i pewnść siebie LSD dcina d rzeczywistści i przensi w świat halucynacji heriny daje pczucie szczęścia, ki, szybk degraduje lub uśmierca 10. Równie pwszechnie i dbrze znane jest działanie tabletki gwałtu, bardz rzadk wymienianej spntanicznie jak narktyk. 20

21 TREŚCI WYPOWIEDZI W DYSKUSJI NARKOTYK SKOJARZENIA Obszar skjarzeniwy związany z hasłem narktyk ma bardz szerkie spektrum znaczeniwe i emcjnalne, d: telewizja w trójwymiarze, śmiech, zabawa, radść, eufria, dyskteka, strna różwa d: strna czarna śmierć, cierpienie, chrba, HIV, depresja. Skjarzenia liderów młdzieżwych, zwłaszcza z małeg miasta, lkalizują się zdecydwanie p strnie czarnej natmiast strna różwa w góle nie jest wśród nich reprezentwana. Przeciwny biegun jest charakterystyczny dla eksperymentujących z narktykami sób z dużych miast strna czarna jest reprezentwana słab, natmiast silnie różwa Jeśli chdzi skjarzenia techniczne, t liderm słw narktyk, kjarzy się ze sferą raczej narktyków twardych: herina, amfetamina, biały prszek, mrfina, 21

22 strzykawka, w żyłę, prchy, wciąganie, dragi, natmiast sbm eksperymentującym, raczej z narktykami miękkimi: marihuana, knpie indyjskie, używka, jakieś tabletki, lufa. DEFINICJE NARKOTYKÓW 1. Według elementarnej, uznawanej przez wszystkich uczestników dyskusji definicji, narktyki t śrdki durzające, zmieniające świadmść: wpływające na stan psychiczny, zmieniające świadmść, które pwdują, że wchdzimy w inne stany świadmści, silnie zmieniające świadmść, silniej niż alkhl, działające na śrdki nerwwe w mózgu dpwiedzialne za pstrzeganie i układ nerwwy. a w szczególnści: śrdki ddające siły, pprawiające humr, takie śrdki durzające, uzależniające, p których ma się fazę, widzi się różne rzeczy, ma się dbry humr, duż energii, rbi się rzeczy, których nrmalnie by się nie rbił, (narktyk) wprwadza w inny świat, zmienia naszą świadmść, zmienia stan psychiczny, mże pbudzać, mże wpędzać w jakąś depresję, mże pwdwać halucynacje, jakaś substancja, która pwduje uwlnienie w naszym mózgu jakichś substancji, dzięki którym czujemy się lepsi, alb wprawia nas w jakiś super stan emcjnalny, śrdek, który dcina d realistyczneg świata i prblemów które mamy, 22

23 zapmina się cdziennści p prstu, jest wylt w ksms, nie myśli się knsekwencjach. 2. Najczęstszym rzszerzeniem tej definicji, jest zdlnść d uzależniania użytkwników: cś, c działa na mózg, alb gólnie na ciał i uzależnia, który mże dprwadzić d uzależnienia, cś niebezpieczneg, c nas uzależnia, chęć spróbwania, c nam t daje, częst sba, która weźmie narktyk na zabawie czuje się fajnie, a później nie ptrafi się już bez teg bawić, przyzwyczaja się, czuje się weselsza, pewniejsza, śrdek durzający, z którym się wiążą prblemy i sba, która zażywa narktyki, nie radzi sbie później z tym, jest t prblem, który staje się craz większy z upływem czasu. 3. Klejnym rzszerzeniem definicji są negatywne skutki zdrwtne i degradacja spłeczna, pwdwane przez narktyki: cś szkdliweg dla zdrwia, trucizna, brń chemiczna, prdukt który wyniszcza rganizm, daje chwilwą przyjemnść, a na dłuższą metę t szkdzi rganizmwi i prwadzi d śmierci, jest t substancja która mże wywłać w rganizmie skutki ubczne niedwracalne, zaburzenie psychiczne. 4. Status prawny nielegalnść był najrzadziej zgłaszanym rzszerzeniem definicji narktyków. RÓŻNICE MIĘDZY NARKOTYKAMI Spsób (kierunek) działania stymulanty, antydepresanty są takie, że czujesz się lekki, nie czujesz ciała, różne są, p jednej gadasz z drzewami, p drugiej masz dła, p trzecim masz humr, p jednym narktyku ktś czuje się wyluzwany, chce mu się śmiać, np. p marihuanie, a p drugim chce mu się chdzić, chce mu się cś rbić, jedne pbudzają człwieka a drugie spwalniają, 23

24 jedne pbudzają, drugie durzają tak, że dlatujemy niby, trzecie uśmierzają ból, n i tak dalej. n i też stpniem uzależnienia się, ecstasy najwięcej daje zabawy, później amfa czy cś takieg, a tak z pigsów t nie wiem, niektóre przymulają, niektóre stymulują, są takie które mżna był by prównać z trucizną a te drugie takie, które p prstu relaksują, uspkajają, np. p jednych się śmieję, są uspkajające i takie które pbudzają, różnica w sampczuciu, jedni są szczęśliwi, pełni energii, drudzy mają zawiasy, łapią dła, mają chęć zabić się b prblemy w rdzinie, p jednym narktyku ktś czuje się wyluzwany, chce mu się śmiać np. p marihuanie, a p drugim chce mu się chdzić, chce mu się cś rbić. Pstać spsób przyjmwania trzy rdzaje - d palenia, d dawania w żyłę i wąchania alb tabletki, rdzajem przyjmwania, są pd różnymi pstaciami, jest prszek, są tabletki, ale są narktyki, które się pali, wstrzykuje, wciąga, wyglądem, zażywaniem, spsób stswania ( dżylnie, nsem, palić), przykładw mżna wziąć tabletkę a innym d żyły, wygląd, marihuana t jak tytń, amfetamina t prszek. Mc siła działania mc tych narktyków się różni, są mcniejsze, są słabsze, są większe, mniejsze, n tak są silne i nie silne, siłą działania, jaki jest prcent tej substancji psychaktywnej. Czas działania amfetamina działa np. 10 gdzin a marihuana gdzinę lub pół, słyszałem przypadkach zamarznięcia pd wpływem amfetaminy, działanie, długść działania, szybkścią wchdzenia, 24

25 schdzenia przede wszystkim, p marihuanie p dwóch gdzinach już się nrmalnie człwiek czuje, skun będzie trzymał mże z gdzinkę, feta mże trzymać całą nc, i jeszcze zejście na następny dzień - t zależy kt jak chce się bawić. Cena różnią się ceną, cenw się różnią. tanie t na przykład skun alb feta a drgie kks chciażby, ceną, śrdwiskiem. tak naprawdę jakie jest śrdwisk taki jest też przybierany narktyk. na pwiedzmy jakichś ekskluzywnych dysktekach czy imprezach jest zażywana kkaina. na dmówkach bardziej marihuana. Zdlnść uzależniania uzależnieniem też, jak szybk uzależniają, złe czyli te które uzależniają na dłużej a dbre te p których masz dbrą fazę na jakiś czas i nie uzależniają, d niektórych nie mżna się fizycznie uzależnić a d niektórych tak, są lekkie alb twarde, lekkie t takie, przy których człwiek uzależnia się psychicznie a twarde fizycznie, ptem ciał nie mże funkcjnwać. Twarde - miękkie są narktyki twarde i miękkie, miękkie t trawa, b t jest najbardziej dstępne i prpagwane, a twarde t herina, p czym są zejścia, są twarde i miękkie: twardy grszy, mcniejszy, marihuana t jest ten miękki, mim, że mieszanka. Pchdzenie są naturalne, są sztuczne, chemiczne, czy są naturalne czy chemiczne. ZNANE NARKOTYKI 1. Narktyki pwszechnie znane (nazwy wymieniane w każdej grupie) marihuana kwas/ LSD amfetamina 25

26 kkaina herina 2. Narktyki średni znane (nazwy wymieniane w niec mniej lub niec pnad płwie grup) tabletki/tablety/drpsy grzyby halucyngenne acdin ecstasy mrfina haszysz 3. Narktyki mał znane (wymieniane w niektórych grupach) szałwia 2 ecstasy speed bieluń barbiturany benzdamina crack gałka muszkatłwa klej kdeina kks kmpt z makwców pium THC tramadl tussipect JAK DZIAŁAJĄ NARKOTYKI MARIHUANA Pprawia humr i nastrój...daje, że śmiejemy się ze wszystkieg, cały czas jest śmiech...,...śmianie się z byle czeg...,...t jest śmiechówa...,...p trawce zawsze są takie humry, pełnia energii..., 2 Meksykańska Salvia Divinrum 26

27 ...daje jest niezły zlew t znaczy śmiać się chce...,... jest śmiesznie, jak ktś za duż wypali t rzygać mu się chce, ma such w buzi...,...jak ktś jest smutny lub zdłwany t jedzie z kumplami i zażywa marihuany, wtedy już nie ma prblemów, już jest zadwlny, później kńczy się czas i przestaje działać i wtedy prblem jest jeszcze większy...,...t jest takie ttalne rzluźnienie mięśni...,...wywłuje uniesienie, halucynacje, taką gólną radść, sytuacje dsyć cdzienne, błahe wywłują śmiech, nieuzasadniną radść. Pgłębia percepcję...pbudza, znaczy pbudza bardziej nasz stan świadmści...,...dczucia zwiększa...,...jest jeszcze głębkie myślenie, świadmść, różne refleksje przychdzą, inaczej się myśli...,...zdlnść pstrzegania wielkrtnie wzrasta...,...bardz częst palacze marihuany mówią tym, że p zapaleniu rzumieją cały świat. Wzmacnia aktualny stan psychiczny...t zależy jaki jest człwiek, b każdy narktyk ddziałuje inaczej na inneg człwieka. na jedneg mże działać marihuana pbudzając a drugi się płży i będzie widział gwiazdki i będzie leżał przez pół dnia...,...uspkaja alb ma się halucynacje...,... zależy d nastrju człwieka, b jeżeli jest się zdłwanym t marihuana pgłębia jeszcze ten stan i więcej sób ppełnia np. sambójstw, ale tym się nie mówi, ale gdy mamy dbry humr t mamy jeszcze większy pwód d śmiechu. Skutkuje nieprzyjemnie...wywłuje pcenie się, ma się mniej płynów, pić się chce, głód jest...,...stany depresyjne i lękwe...,...sennść...,... późnine reakcje. AMFETAMINA Pbudza i energetyzuje....nie chce się spać...,...pbudza, tak sam jak kkaina..., działa pbudzając...,...taki narktyk dping...,... ddaje energii, wszystk mżna zrbić, jest się panem świata...,...daje siłę, duż energii...,...nie chce się p niej spać i się chudnie...,... amfetamina wychudza strasznie, Ułatwia naukę...lepiej się mżna uczyć p amfie...,... szybciej się przyswaja wiedzę...,...t najczęściej studenci birą. t bardz ppularny narktyk wśród studentów, przed sesją. jest tak, że trzeba brać w małych dawkach, w małych dawkach na zwiększa ukrwienie mózgu i wtedy mżna naprawdę duż zapamiętać, a jak się trszeczkę więcej weźmie t wtedy mamy halucynacje, różne rzeczy. 27

28 Ale ultnie...na pczątku rzszerza mżliwści...,...tylk ptem trzeba na drugi dzień wziąć żeby wszystk t umieć...,...zapamiętuje się dbrze naukę p amfetaminie, dbrze się uczy, ale ptem się i tak zapmina...,...jeszcze jest ten narktyk c się tak uczy łatw i później się zapmina. KOKAINA...bardz mcn pbudza rganizm...,... mamy duż energii, mał jemy, mżemy pwiedzmy trzy dni pracwać bez spania, bez jedzenia i spania...,...zwiększa się dwaga, pewnść siebie. LSD...p nim ma się swój świat, nie kntaktuje się z zewnętrznym...,...t jest najsilniejszy dla mnie becnie narktyk...,...gściu p LSD chciał skakać przez drzwi, przenikać przez ściany, więc chyba mcn mu kpnęł w mózg...,...p LSD mamy jakieś halucynacje...,...daje halucynacje, sprawia, że świat jest zupełnie inny niż zazwyczaj...,... świat najczęściej widzi się w różnych kntrastwych klrach i ma się na przykład zwidy...,...jest t narktyk, który ma najmniejsze ddziaływanie na rganizm i pwduje najmniej szkdliwych zmian i najmniej uzależnia, a działa dług. HEROINA... t jest cś takieg, że t jest jeden z tych najmcniejszych narktyków, był kiedyś stswany zamiast mrfiny działa bardz kjąc, że człwiek wchdzi w stan zupełneg szczęścia, ale p zakńczeniu się tej fazy szczęścia jest faza depresyjna, spr sób p herinie nie umiera dlateg, że przedawkwał tylk dlateg, że niektórzy ppełniają sambójstw...,...jak się już weźmie w żyłę t już będzie walił nn stp i d piachu tyle będzie z człwieka...,...p herinie, pdbn wspaniale, chciaż w t nie wierzę, n i tyle...,...n t praktycznie jest już śmierć, p jednej czy dwóch dawkach mżna się uzależnić...,...czytałem nawet takie badania, że średni żywt herinisty d wzięcia pierwszej dawki t k. 8 lat. GRZYBKI...halucynacje...,...widzi się na ścianie różne rzeczy, fraktale, słniki...,...p nich jest śmiechówa, nie kntaktwanie...,...wywłują halucynacje, schizy...,...różne zwidy. 28

29 TABSY (ecstasy) pełn energii...,... na dysktekach przeważnie są tablety, duż jest energii, mżna się duż bawić...,..., halucynacje, rlety się nazywają...,...t przeważnie na dysktekach, żeby mieć humrek...,...chce mu się tańczyć i w góle, czy szerkie...,... są p nich fazy, strasznie duż tańczyć się chce, ma się duż energii...,...p nich fajna faza jest, lekki jest człwiek, mże skakać...,...słyszałam, że p ecstasy (ksztuje 810 zł) pprawia się wydlnść rganizmu mżemy tańczyć dłużej, nie męczymy się, bawimy się, mżna nie spać 3-4 dni t działa jak trchę yerba mate KLEJ wąchanie kleju daje agresję, że jest się bardziej pbudznym...,... p wąchaniu idzie się na mecz, wywłuje się bójki, jest się hersem, ale też się ma siłę. ACODIN...przy kreślnej dużej ilści ma się halucynacje...,...p tym leku, wydawał im się, że są kurczakami...,...kleżanka p Acdinie była pająkiem, próbwała wchdzić na ścianę i musiałyśmy ją zdejmwać. GHB...w małych dawkach działa jak alkhl, ale później pwduje sennść i traci się przytmnść, najciekawsze jest t, że jest t substancja, która nrmalnie w rganizmie występuje i na się rzkłada i trudn ją wykryć ptem w rganizmie...,...też w jakiś spsób tumania...,...na znieczula, ale znieczula tak, że nie wiemy c się z nami dzieje, w góle dcina nas d świata, łatw jest taką sbę zgwałcić...,...jak jakiś chłpak wrzuci dziewczynie d picia, teg się nie da wykryć ani nic i dziewczyna nie wie c się z nią dzieje, nie kntaktuje - tzw. zgn, nie jest świadma teg, c rbi i staje się łatwa d wykrzystania. Wiedza i pinie na temat GHB Wszystkie dziewczęta i prawie wszyscy chłpcy słyszeli tabletce gwałtu i wiedzą, na czym plega jej działanie. Większść również wie, że są dwa jej rdzaje działające w niec dmienny spsób. Nikt z uczestników dyskusji nie sptkał się z infrmacjami przypadku zastswania tabletki gwałtu w swim śrdwisku. 29

30 Stswanie tabletki gwałtu wywłuje zdecydwane ptępienie zwłaszcza wśród chłpców z gimnazjów i wszystkich dziewcząt, wyrażające się głównie epitetami pd adresem sprawców: trzeba być niezłym zbczeńcem, żeby cś takieg wyprawiać, takie tabletki wykrzystują ludzie krótcy ; są chlernie zakmpleksieni, którzy nie dstrzegają swich wartści, nie chce im się czegś zrbić, żeby spróbwać, mają prblemy z kntaktami z innymi, są w góle ppaprani. Trzeba być świrem p prstu, mi nie przychdzi d głwy, żeby kgklwiek zgwałcić. Danie kmuś takiej tabletki d zażycia, t jest jednznaczne z gwałtem, t jest głupta ludzka, wykrzystywanie tej tabletki, t jest chre, t jest złe, b ptem dziewczyna cierpi, jak ją ktś zgwałci. T jest złe, najgrsze c mże być, wykrzystywanie tej tabletki dla mnie jest chre, takie zwierzęce zachwanie, b t zależy ludzim na jednym, na seksie. I t jest chre, jak jest seks bez miłści, t też świadczy tym, że ktś ma prblemy, t jest żenujące. ja bym się wstydziła cś takieg zrbić. Wśród chłpców ze szkół pnadgimnazjalnych reakcje i ceny były mniej radykalne i wyrażały d prblemu raczej stsunek irniczn-pbłażliwy. [Śmiejemy się, każdy wie, że t jest źle] stwrzna w dbrym celu, dla chłpaka t dbrze, dla dziewczyny t źle, są takie, że są chętne, a inne będą pamiętać, czasem przydatne, czasem nie, dla nas przydatne, dla dziewczyn nie - ja nigdy nie próbwałem, jak babka dmawia, t się z tym pgódź i znajdź następną. Pczucie zagrżenia Wszystkie dziewczęta twierdza, że starają się minimalizwać niebezpieczeństw, uważając na t, c rbią i w jakim twarzystwie: jak jest taka sytuacja, że jest impreza czy dyskteka t staramy się pilnwać, żeby nie zstawiać picia, z kleżanką cały czas być, czy z klegą, a jak się zstawił picie, t już nie pić, najlepiej mieć jakąś przyjaciółkę bk siebie lub przyjaciela, żeby pilnwał ciebie, wtedy jest mniejsze prawdpdbieństw, że ktś mże wrzucić taką tabletkę 30

31 trzeba pilnwać swich napi, birę pd uwagę, że ktś by mi mógł pdrzucić taką tabletkę, i t zawsze, ja nie birę teg pd uwagę, b nie chdzę na dyskteki i tym pdbne. Jeżeli sptykam się, t ze znajmymi w kręgu sób, które bardz dbrze znam. A na dysktekach t wiadm, że trzeba się pilnwać. Ale zdarza się im tym również zapmnieć: ja nie myślę tym, n b każdy żyje zabawą, mam nadzieję, że mnie t nie sptka, każdy zapmina tym, wiadm, że taki prblem jest, tabletka gwałtu jest, ale nie, w życiu, mnie t nie dtknie, tak jest ze wszystkim mim zdaniem. III. WIEDZA NA TEMAT NEGATYWNYCH SKUTKÓW BRANIA NARKOTYKÓW NAJWAŻNIEJSZE WNIOSKI 1 Szkdliwść narktyków jest w pełni uświadamiana. Dbrze i pwszechnie znane są wszystkie negatywne skutki brania narktyków w zakresie: a) zdrwia fizyczneg, b) zdrwia psychiczneg, c) knfliktów z tczeniem spłecznym, zagrżenia degradacją, d) utraty kntrli nad własnym zachwaniem, e) trwałych zmian charakteru i sbwści, f) knfliktu z prawem, g) kłptów finanswych, h) zagrżenia uzależnieniem. 2. Ten statni rdzaj - zagrżenie uzależnieniem - t w świadmści młdzieży największe niebezpieczeństw, jakie niesie ze sbą zażywanie narktyków. Wszystkie pzstałe są mał prawdpdbne, ile nie wpadniemy w uzależnienie. Uzależnienie t rdzaj czynnika wyzwalająceg dla wszelkich innych negatywnych skutków narktyków. 3 Negatywne skutki palenia marihuany nie dla wszystkich są czywiste. Według części badanych marihuana nie pwduje żadnych isttnych szkód ani w rganizmie, ani w 31

32 psychice, ani też w funkcjnwaniu spłecznym. Pzstali (większść) uważają, że marihuana słabia pamięć, uzależnia psychicznie, bniża napęd i mtywację w ważnych sferach życia, pzbawia kntrli nad zachwaniem w wypadku nadużycia i mże stanwić pierwszy krk, wprwadzający d świata bardziej niebezpiecznych narktyków. Znacząca większść tych sób, które uznają negatywne skutki palenia marihuany jest przy tym zdania, że nie są t skutki autmatyczne ani też natychmiastwe. Trzeba przekrczyć pewien próg częstści palenia lub ilści wypalaneg specyfiku, aby pjawił się prawdpdbieństw ich wystąpienia. TREŚCI WYPOWIEDZI W DYSKUSJI NEGATYWNE SKUTKI BRANIA NARKOTYKÓW Zdrwie fizyczne wątrba niszczy się, nerki, płuca, prblemy z sercem, kłatanie, statecznie śmierć, zapaść, śmierć, knsekwencje zdrwtne, wyniszcza się rganizm, mózg, traci się szare kmórki, jeżeli za duż weźmie, t mżne przedawkwać śmierć, wylądwanie w szpitalu, śmierć, prblemy, uszczerbek na zdrwiu, herina niszczy ukrwienie rganizmu, wycieńczenie rganizmu, wyniszczenie rganizmu każde używki (papiersy wiadm, że rak czy szkdzi na płuca, b jest zbyt duż związków chemicznych), alkhl wpływa na wątrbę, a narktyki wpływają nawet na mózg, wyniszczenie rganizmu, prwadzą d śmierci, p pewnym czasie na pewn, niszczenie szarych kmórek, p amfetaminie t się psują zęby, jak się łyka tabletki n t wiadm, że niszczy wątrbę, żłądek, a jeśli palenie, t płuca, p narktykach HIV, AIDS się zdarza, dwyk, rganizm kmpletnie wycieńczny, wyniszczny. 32

33 Zdrwie psychiczne psychzy, luki w pamięci, rzstrój, agresja, p marihuanie ma się wybiórczą pamięć, nie mżna się np. uczyć, nawet jak nie paliłeś statni, tylk np. regularnie przez rk czy dwa, t masz prblemy z pamięcią, słabsza kncentracja, rbi ptczne dziury w mózgu, zaniki pamięci. Nałóg, uzależnienie mżna wpaść w nałóg, jak ludzie birą, żeby się lepiej uczyć, a wpadną w nałóg, t ta nauka im nic nie da, b sbie zmarnują życie. Przestaną się przejmwać swim życiem i będzie ich bchdził tylk ćpanie, uzależnienie i ptem dwyk, pdbn jest bardz ciężki, mżna ppaść w nałóg, trudn się z teg wycfać, narktyk staje się prirytetem - np. kupić narktyk a nie chleb, największe t chyba: śmierć, stczenie się, uzależnienie, ktś się kiedyś dbrze uczył a teraz narktyki są dla nieg najważniejsze, szybkie uzależnienie, strasznie ciężk jest dejść d teg sbie uzależninej, marihuana uzależnia psychicznie a nie fizycznie, b przy dstawieniu marihuany masz bardziej w psychice zabrudzne, a jak dstawisz herinę, t rganizm nie mże teg przyjąć i ma się ból mięśni, grączka, zimne pty, uzależnienie psychiczne i fizyczne, uzależnienie, nie mżna przestać brać. Knflikt z tczeniem wypadnięcie z rli degradacja spłeczna ludzie tracą pczucie własnych wartści, kradną, kradają własne rdziny, agresja, traci się kntakt z ludźmi. Prblemy w szkle, mżna nie rzumieć swich najlepszych przyjaciół, brak kntaktu z tczeniem, prblemy z tczeniem, 33