Wiosenne wierszowanie Krótkie rozważania na temat agresji Poczytaj mi mamo Poczytaj mi tato List otwarty nauczycieli przedszkola do rodziców Historia

Transkrypt

1

2 Wiosenne wierszowanie Krótkie rozważania na temat agresji Poczytaj mi mamo Poczytaj mi tato List otwarty nauczycieli przedszkola do rodziców Historia Śmigusa i Dyngusa. Kącik logopedyczny Kącik dla malucha Co się dzieje w naszym przedszkolu?

3 Mała wiosna Szła przede mną mała wiosna w zielonej sukience Miała rozpuszczone włosy i koszyczek w ręce. A w koszyczku pełno słońca i ciepłych promieni, Gdy je tylko wyjmie zgrabnie, świat się cały zmieni. Bo w koszyczku były jeszcze i wiosenne kwiatki, Jak je wiosna wyjmie zgrabnie, zakwitną rabatki. Teraz panna szybko sięga po pąki na drzewach, A jak wyjmie wszystkie ptaszki, zaraz zaczną śpiewać. Szła przede mną mała wiosna, ja za nią dreptałem I z radości, że tak pięknie, na głos sam śpiewałem: Idzie przez świat mała wiosna w zielonej sukience Włosy sobie rozpuściła, ma koszyczek w ręce. Przywitajcie ją radośnie i pokłońcie nisko Bowiem piękne dni wiosenne są już bardzo blisko! Elżbieta Kaczmarska Wiosna Jak tu w wiosnę uwierzyć, skoro zimno i mgła? Jak tu w wiosnę uwierzyć, kiedy szalik wciąż mam? Jak tu w wiosnę uwierzyć, gdy wciąż z nieba kapie? Jak tu w wiosnę uwierzyć, skoro katar wciąż łapię? Uwierz w wiosnę, bo wiosna ma roboty pełne ręce! Uwierz w wiosnę, bo wiosna budzi w lesie kaczeńce! Uwierz w wiosnę, bo wiosna topi wszystkie śniegi! Uwierz w wiosnę, bo wiosna budzi ze snu przebiśniegi! Uwierz w wiosnę, bo wiosna już rozmawia z ptakami! Uwierz w wiosnę, bo wiosna zadziwi nas kwiatami! Zobacz, przyszła już wiosna, ciepły wiatr z nią zawitał. Zobacz, przyszła już wiosna, cały świat z nią zakwita. Zobacz, przyszła już wiosna, to właśnie z jej przyczyny, Zobacz, przyszła już wiosna, rozwinęły się leszczyny. Zobacz, przyszła już wiosna, cały świat się z nią śmieje, Zobacz, przyszła już wiosna, ile wokół się dzieje! Zobacz, przyszła już wiosna, uciesz się z niej i ty! Zobacz, przyszła już wiosna, nadeszły piękne dni! Elżbieta Kaczmarska

4 Krótkie rozważania na temat agresji Ewa Zielińska nauczycielka wychowania przedszkolnego, współautorka programów edukacyjnych, publikacji dla nauczycieli i rodziców. Wspólnie z profesor Edytą Gruszczyk-Kolczyńską prowadzi badania nad metodami lepszej efektywności procesu wychowania i kształcenia dzieci w warunkach przedszkola. Na Portalu Nauczycieli Przedszkola ktoś napisał: Jak radzicie sobie z dziećmi agresywnymi w grupie? Pierwszy raz w historii swojej pracy spotkałam się z tak trudnym przypadkiem. Moją sytuację utrudnia fakt, że nie mam wychowawstwa w tej grupie. Rodzice on jest grzeczny (widziałam nie raz, jak ich okłada). Wychowawca miejscowa osoba woli przemilczeć problem. Dziecko zero respektowania norm, zasad, bije dzieci, czerpie radość z tego, że robi im krzywdę. Podnosi ręce na pracowników przedszkola i czuje się bezkarne. Ani groźbą, ani prośbą. Unika kontaktu wzrokowego, a sadzanie na krzesełku to tylko zagrożenie szura nim, jeździ po podłodze, a nawet rzucić potrafi. Po 3 h w tej grupie jestem gorzej wykończona niż po 8 h w innych grupach. Porwał mi już bransoletkę, ugryzł do krwi i nawet przepraszam ani razu nie usłyszałam od rodzica, o dziecku nie wspomnę. Po przeczytaniu tego listu długo nie mogłam dojść do siebie. Jestem przekonana, że opisana sytuacja jest ekstremalna, chociaż coraz częściej nauczyciele opowiadają mi o niepożądanych zachowaniach dzieci i trudnościach wychowawczych z nimi związanych. Docierają do mnie też sygnały, że nie mają wsparcia w rodzicach trudnych dzieci, gdyż tak jak nauczycielka napisała, według nich one są grzeczne. Ten wpis zainspirował mnie do głębszego poznania mechanizmów towarzyszących przemocy i agresji, a także zastanowienia się nad tym, co robić, gdy dziecko sprawia trudności wychowawcze i przejawia agresję. Agresja z naukowego punktu widzenia Foto M W literaturze 1 agresja rozpatrywana jest jako zamierzone działanie mające na celu wyrządzenie komuś lub czemuś szkody, straty lub bólu (Ranschburg) lub jako gwałtowne, napastliwe, destrukcyjne zachowanie, które powoduje cierpienie ofiary (Skorny). Natomiast atak agresji to zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody 1 Więcej o agresywnych zachowaniach dzieci można przeczytać w następujących publikacjach: WSiP, Warszawa 1980; E. Aronson, Człowiek istota społeczna, PWN, Wprowadzenie do psychologii, PWN, Warszawa 1967; Z. Skorny, Proces Warszawa 1987 i in.

5 lub przykrości (Aronson). Jedno jest pewne: agresja jest aspołecznym sposobem zachowania się, wynikającym z wrogich tendencji i chęci szkodzenia innym lub niszczenia (Skorny), a więc istotą agresji jest wyrządzenie krzywdy czy powodowanie cierpienia. Agresja może przyjmować różne formy, począwszy od wyładowania nieprzyjemnych emocji, takich jak złość, gniew, lęk, poprzez formy łagodne, takie jak taniec, sport i wrzaski, np. w ogrodzie przedszkolnym, a skończywszy na formach ostrych, np. pobicie dziecka. Akt przemocy wobec drugiej osoby może stanowić natychmiastowe wyładowanie emocji (reakcja na zachowanie kolegi, nauczyciela) lub też może być wyładowaniem nagromadzonych emocji, sposobem wyżycia się na innej osobie. Najczęściej atak agresji jest reakcją nieadekwatną do zaistniałej sytuacji, a wyładowanie emocji może przynieść atakującemu chwilową ulgę. Agresja to naturalny sposób wyrażania nagromadzonych emocji, takich jak złość, gniew, przykrość, lęk itp. Wyładowanie emocjonalne wyrażone w zachowaniu obniża poziom napięcia i agresja zostaje złagodzona lub przemija. Wtedy jest to najlepszy czas do przeprowadzenia spokojnej rozmowy z dzieckiem, dowiedzenie się, co naprawdę się stało, i powiedzenie: Nie podobało mi się twoje zachowanie. Jeżeli do wyładowania emocjonalnego nie dochodzi, a agresja zostanie stłumiona, np. przez dorosłych, wówczas najczęściej pojawia się przemoc, której celem jest zaspokojenie potrzeby wyładowania negatywnych emocji. Chcę wierzyć w to, że dziecko w wieku przedszkolnym nie krzywdzi świadomie, nie wyrządza z premedytacją szkody, a agresywne zachowania są sygnałem nieradzenia sobie z emocjami lub też chęcią zwrócenia na siebie uwagi, a może nawet wołaniem o pomoc. Czy niegrzeczne odpowiadanie nauczycielowi ma na celu świadome sprawienie mu przykrości, obrażenie go? Myślę, że jest to sposób na zaistnienie przed grupą, popisywanie się przed rówieśnikami, a może wynika z chęci okazania niezależności, źle pojętej odwagi lub złości. Ponieważ agresja wymaga zajęcia stanowiska, konieczne jest poznanie intencji złego zachowania dziecka i zapobieganie powstawaniu niepożądanych zachowań. Reguły postępowania wobec przejawów agresji 2 Nauczyciele wychowania przedszkolnego coraz częściej spotykają się z dziećmi sprawiającymi trudności wychowawcze i z dziećmi z niepożądanymi zachowaniami (agresja, złość, niedostosowanie społeczne itp.), dlatego warto byłoby opracować procedury postępowania z dzieckiem sprawiającym trudności wychowawcze i przejawiającym agresję. Oczywiście mogą być jeszcze opracowane reguły postępowania systemowego, w których należałoby uwzględnić: działania profilaktyczne względem trudnego dziecka i omówić je z rodzicami; ustalone obowiązki w zakresie współdziałania w procesie wychowawczym; 2 Procedury postępowania z dzieckiem sprawiającym trudności wychowawcze i przejawiającym agresję powinny znajdować się na stronie głównej każdego przedszkola, aby rodzice mieli do nich łatwy dostęp.

6 zakres odpowiedzialności za zachowanie dziecka. W przypadku powtarzających się przejawów agresji nauczyciel powinien poinformować rodziców o podjętych działaniach i zobowiązać ich do współpracy poprzez wskazanie działań możliwych do wykonania przez nich w domu. Z tej rozmowy należy sporządzić notatkę. W przypadku nieskuteczności działań podejmowanych przez nauczyciela i rodziców należy skierować zarówno dziecko, jak i jego rodziców do poradni pedagogicznopsychologicznej. W razie niemożliwości przezwyciężenia trudności wychowawczych trzeba przedstawić problem na radzie pedagogicznej, która rozważy poinformowanie o sytuacji sądu rodzinnego. Oczywiście procedury należy opracować w oparciu o przepisy prawa 3. Nie jestem zwolenniczką papierologii, ale w przypadku dzieci agresywnych, z którymi nie możemy sobie poradzić, a ich zachowanie zagraża bezpieczeństwu innych przedszkolaków i naszemu, konieczne jest wdrożenie w życie opracowanych przez radę pedagogiczną procedur. Dzięki nim będziemy wiedzieć, jak postępować z dzieckiem agresywnym, jak rozmawiać z jego rodzicami, jak sporządzić notatkę z zaistniałego wydarzenia i co robić w przypadku niemożliwości przezwyciężenia trudności wychowawczych. Wskazówki do pracy z dzieckiem agresywnym i propozycje działań wyciszających agresję Rudolf Dreikurs w swojej publikacji 4 udziela rad, które wprawdzie są skierowane do nauczycieli pracujących w szkole, ale myślę, że i nam, nauczycielom przedszkola, pomogą w rozwiązywaniu problemów wychowawczych z dziećmi. Według niego nauczyciel powinien starać się poznać i zrozumieć podłoże niepożądanych zachowań, dawać jasne, krótkie polecenia (instrukcje), dostrzegać pozytywne zachowania dziecka i minimalizować negatywne, budować relacje oparte na zaufaniu i szacunku, rzetelnie udzielać rodzicom informacji na temat problemów dziecka, konsekwentnie postępować z dzieckiem i nie dopuszczać do stosowania kar. Wymienione wskazówki są bardzo istotne i na pewno nadają się do natychmiastowego wdrażania. Lepiej jednak zapobiegać i przeciwdziałać aktom agresji, niż podejmować działania naprawcze. Na pewno niebywale ważne jest okazywanie takiemu dziecku zainteresowania i sympatii, co jest ze zrozumiałych względów dla nauczyciela bardzo trudne. Ale to my jesteśmy dla każdego dziecka osobami ważnymi i mającymi duży wpływ na jego zachowania. Dlatego warto potraktować agresywne zachowania dzieci jako sposób wyrażania przez nie emocji, z którymi sobie nie radzą, i nie oceniać sposobu ich manifestowania (wyrażania). Nie znaczy to wcale, że każda forma niewłaściwego zachowania ma być przez nas tolerowana. W podstawie programowej wychowania 3 Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r.), Ustawa z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2016 r. z późn. zm.), Ustawa z 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r.), Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 9 sierpnia 2017 r. w sprawie pomocy psychologiczno-pedagogicznej (Dz.U. z 2017 r.). i in.; Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Rozporządzenie w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. 4 R. Dreikurs, Praca z dzieckiem agresywnym w szkole, Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego, Warszawa 1988.

7 przedszkolnego 5 są wymienione zadania przedszkola, do których należą: wzmacnianie poczucia wartości, indywidualności, oryginalności dziecka oraz potrzeb tworzenia relacji osobowych i uczestnictwa w grupie; przygotowanie do rozumienia emocji, uczuć własnych i innych ludzi oraz dbanie o zdrowie psychiczne, realizowane m.in. z wykorzystaniem naturalnych sytuacji pojawiających się w przedszkolu oraz sytuacji zadaniowych ( ). Ponadto w osiągnięciach dziecka na koniec wychowania przedszkolnego w obszarze poświęconym emocjom czytamy, że dziecko przygotowane do podjęcia nauki w szkole: rozpoznaje i nazywa podstawowe emocje, próbuje radzić sobie z ich przeżywaniem; szanuje emocje swoje i innych osób; przeżywa emocje w sposób umożliwiający mu adaptację w nowym otoczeniu ( ); przedstawia swoje emocje i uczucia, używając charakterystycznych dla dziecka form wyrazu; rozróżnia emocje i uczucia przyjemne i nieprzyjemne, ma świadomość, że odczuwają i przeżywają je wszyscy ludzie; szuka wsparcia w sytuacjach trudnych dla niego emocjonalnie ( ); ( ) panuje nad nieprzyjemną emocją ( ); wczuwa się w emocje i uczucia osób z najbliższego otoczenia. Wielka szkoda, że nic nie ma na temat hartowania emocjonalnego, umiejętności znoszenia porażek, podejmowania decyzji itd. Analiza zapisów podstawy programowej pozwala stwierdzić, że nasza rola polega na stwarzaniu różnego rodzaju sytuacji, dzięki którym będziemy wyciszać agresywne zachowania dzieci. W związku z nałożonymi na nas obowiązkami proponuję: Organizowanie zabaw kierowanych i niekierowanych. Zabawa jest rozrywką dającą radość i odprężenie. Dzięki aktywności zabawowej dzieci odkrywają wzorce zachowań obowiązujące w świecie rówieśników i dorosłych. Bawiąc się z innymi dziećmi i nauczycielem, podejmują próbę rozwiązywania własnych problemów emocjonalnych, a także nabywają umiejętności panowania nad swoimi uczuciami. Oto niektóre z zabaw: zabawa wyrażająca różne emocje i pomagająca dzieciom w znalezieniu wyjścia z podobnej sytuacji, w której mogą się znaleźć: Jesteśmy w krainie (złości, radości, smutku, zdziwienia itp.), polegająca na swobodnym poruszaniu się dzieci po sali i indywidualnym wyrażaniu mimiką, gestem, ruchem ciała emocji na sygnał: Jesteśmy w krainie... podany przez nauczyciela; 5 Rozporządzenie MEN z 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego.

8 zabawa podobna do popularnej zabawy ze śpiewem: Uciekaj, myszko, do dziury. Chłopcy tworzą koło, do którego nie chcą wpuścić próbujących dostać się do środka dziewczynek (lub z którego nie chcą wypuścić próbujących wydostać się na zewnątrz koleżanek). Dzięki tej zabawie dzieci będą miały okazję poznać różne sposoby pokonywania przeszkód bez użycia przemocy (szukają luki w kole, przez którą uda im się przecisnąć); improwizowana opowieść ruchowa w parach: Jesteś zwierzęciem Jedno dziecko z pary jest zwierzęciem łagodnym, spokojnym, opanowanym. Na swojej drodze spotyka drugie dziecko, które jest zwierzęciem niespokojnym, agresywnym, wściekłym. Nauczyciel mówi: Pokaż mimiką, gestem, ruchem ciała, co się teraz stanie... Dzięki tej zabawie dzieci nauczą się rozumieć odczucia swoje i innych, a także będą miały okazję do nawiązywania kontaktów bez agresji. Stwarzanie warunków do rozładowywania negatywnych emocji poprzez zabawy plastyczne: wałkowanie, silne ugniatanie, mocne klepanie lub oklepywanie brył masy solnej, papierowej, gliny dzięki tym zabawom dzieci wyładowują swoją agresję na materiale, którym się zajmują, a nie na innych; malowanie szerokimi pędzlami i zamaszystymi ruchami na dużych arkuszach papieru ta działalność pomoże dzieciom rozładować emocje i skierować ich uwagę na proces tworzenia; malowanie różnymi kolorami farb na dużych arkuszach szarego papieru swoich emocji, takich jak złość, wściekłość; następnie próba wypowiadania się na temat swojego wytworu, a więc nastroju; rysowanie w parach obrazka wściekłości (dobór w pary odbywa się na zasadzie częstotliwości popadania w konflikty). Dzieci siadają naprzeciwko siebie i w milczeniu, rysując, wyrażają na zmianę uczucia, które żywią do siebie. Na zakończenie, z pomocą nauczyciela, mogą opowiedzieć, co czuły w trakcie wspólnej pracy. Wprowadzanie dzieci w świat bajek terapeutycznych 6. Przed opowiadaniem bajki należy wygodnie posadzić dzieci, wyciszyć i zachęcić do zamknięcia oczu. Wskazane jest, aby podczas opowiadania było słychać w tle wyciszającą spokojną muzykę. Treść bajki powinna być krótka, związana z konkretną sytuacją podobną do problemów przeżywanych przez dzieci. Powinna też prezentować poprawne wzory zachowań lub wskazywać sposób rozwiązania konkretnego problemu. Celem bajek terapeutycznych jest wyciszenie, uspokojenie, zredukowanie napięć emocjonalnych. Po 6 Publikacje prezentujące bajki terapeutyczne to: M. Trojanowicz-Kasprzak, Nie wolno mnie gnębić! Pierwsza rozmowa o przemocy rówieśniczej, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce 2013; J. Tomaszewska i W. Kołyszko, Złość i smok Lubomił, Wyd. GWP, Gdańsk 2017; J. Brodowska, Przygody Fryderyki, czyli bajki terapeutyczne, Wyd. Harmonia, Gdańsk 2015 oraz praca zbiorowa z przedmową H. Darian, Bajki terapeutyczne, Wyd. Fundacja Promyk Słońca, Wrocław 2010.

9 wysłuchaniu bajki dzieci mogą zilustrować jej treść lub wypowiedzieć się na temat odczuć bohaterów. Wprowadzenie dzieci w świat baśni. Baśnie również można wykorzystywać do terapii dzieci, m.in. agresywnych, ponieważ świat w nich prezentowany jest sprawiedliwy i rządzony w sposób niebudzący wątpliwości. Baśnie dają dzieciom siłę, uczą mądrości, walczą z głupotą i niesprawiedliwością, prezentują określony wzorzec (ideał). Dzięki baśniom najmłodsi poznają świat własnych przeżyć, uczą się podejmowania decyzji, zapoznają się z różnymi sposobami wyrażania uczuć, komunikowania się z innymi, jak również radzenia sobie z emocjami. Muzykoterapia 7 Dostarcza dzieciom przeżyć emocjonalnych w ścisłym powiązaniu ze słuchanym utworem. Muzyka może wyciszać, aktywizować, czyli wyzwalać ekspresję ruchową, emocjonalną. Odpowiednio dobrana muzyka może spowodować odreagowanie uczuć wyzwalających agresję. Na zakończenie warto jeszcze raz podkreślić, że agresja, złość, gniew to reakcje emocjonalne, które są odpowiedzią na jakiś bodziec, jakąś sytuację. Dlatego warto rozpoznać tę sytuację i odpowiedzieć sobie na pytanie, w jakich sytuacjach dziecko zaczyna być agresywne. Należy starać się zrozumieć zachowanie dziecka, nie reagować od razu, nie karać, ale też nie ignorować, jak również nie próbować uciszać. Wskazane jest uczenie dziecka rozumienia stanów emocjonalnych i pokazywanie mu konsekwencji jego agresywnych zachowań dla niego i dla otoczenia. Dzięki temu w przyszłości może nie będzie naruszało cudzych granic. Bibliografia Aronson E., Człowiek istota społeczna, PWN, Warszawa Bajki terapeutyczne, praca zbiorowa z przedmową H. Darian, Wyd. Fundacja Promyk Słońca, Wrocław Brodowska J., Przygody Fryderyki, czyli bajki terapeutyczne, Wyd. Harmonia, Gdańsk Dreikurs R., Praca z dzieckiem agresywnym w szkole, Centralny Ośrodek Metodyczny Poradnictwa Wychowawczo-Zawodowego, Warszawa Gulińska-Grzeluszka D., Muzykoterapia dzieci agresywnych, Wyd. Akademia Humanistyczno- Warszawa 2009; E.R. Hilgard, -Ekonomiczna, Łódź Hilgard E.R., Wprowadzenie do psychologii, PWN, Warszawa Ranschburg J., Lęk, gniew, agresja, WSiP, Warszawa Skorny Z., Proces socjalizacji dzieci i młodzieży, PWN, Warszawa Tomaszewska J. i Kołyszko W., Złość i smok Lubomił, Wyd. GWP, Gdańsk Trojanowicz-Kasprzak M., Nie wolno mnie gnębić! Pierwsza rozmowa o przemocy rówieśniczej, Wydawnictwo Pedagogiczne ZNP, Kielce Publikacja, z którą warto się zapoznać, to: D. Gulińska-Grzeluszka, Muzykoterapia dzieci agresywnych, Wyd. Akademia Humanistyczno-Ekonomiczna, Łódź 2009.

10 Bajka o misiu, który uwielbiał czekoladę (Monika Majewska) Mały Miś Kłapciatek od rana nie mógł znaleźć dla siebie miejsca. Co chwilkę biegał do kuchni gdzie krzątała się mama przygotowując pyszności dla gości i pytał: - Mamusiu kiedy w końcu wybije godzina 16.00? - Już niedługo - odpowiadała z uśmiechem mama - musisz być bardziej cierpliwy Kłapciatku. - A czy mogę zjeść jeszcze jedną babeczkę? Są takie pyszne powiedział miś i nie czekając na odpowiedź mamy podbiegł szybko do półmiska, na którym leżały babeczki z czekoladą. Wziął dwie największe i wybiegł z domu, nie słuchając przestróg mamy, która jeszcze przez okno wołała do niego: - Kłapciatku dobrze ci radzę, nie jedz tak dużo babeczek bo będzie cię bolał brzuch! - Nic mi nie będzie mamo! odpowiedział miś przeżuwając babeczkę i kierując się w stronę lasu, skąd mieli nadejść jego goście. Zmartwiona mama tylko kiwała głową wyjmując z piekarnika ciasto z kawałkami czekolady, o które Kłapciatek tak bardzo ją prosił. Nie mogła mu odmówić, w końcu to miało być jego wymarzone przyjęcie urodzinowe. Stół dla gości wyglądał pięknie i aż uginał się od czekoladowych smakołyków. Były na nim ulubione babeczki misia, najlepsze ciasto na świecie i tort urodzinowy, oczywiście wszystko czekoladowe. Pani misiowej udało się przekonać Kłapciatka, że na stole powinny pojawić się również owoce w razie gdyby jego przyjaciele mieli na nie ochotę, ale na warzywne przekąski miś nie chciał się zgodzić. Pani misiowa z żalem zrezygnowała z sałatki warzywnej, ale nie mogła się oprzeć i zrobiła warzywne szaszłyki, które fantazyjnie nabiła na połówce arbuza. Wyglądały jak kolorowy jeż i mama była z nich bardzo dumna. Nawet miś po chili zastanowienia przyznał, że to może być ładna dekoracja na stole. Wybiła długo oczekiwana godzina Pierwszy pojawił się zajączek Skoczek i od progu zachwycił się warzywnym jeżem. - Ten jeż wygląda tak kolorowo i tak smakowicie, że nie mogę się doczekać kiedy go zjem powiedział Skoczek, któremu aż uszy stanęły z radości na widok tylu kolorowych warzyw. - Tak, tak, jeż rzeczywiście wygląda ładnie powiedział miś prowadząc przyjaciela do stołu - ale poczekaj tylko aż spróbujesz pysznych czekoladowych babeczek i najlepszego ciasta na świecie! W tym samym czasie Kłapciatek poczuł dziwny uścisk w brzuchu, ale nie miał czasu o tym myśleć bo zanim doszli do stołu ponownie rozległ się dźwięk dzwonka, a w drzwiach czekali już jeżyk Kolczatek i borsuk Kuleczka. Czekajcie na mnie wołała sowa Uszatka, która pojawiła się tak nagle, że borsuk zwinął się w kuleczkę. Działo się tak zawsze, kiedy czegoś się przestraszył.

11 - A teraz zapraszam wszystkich do stołu powiedział miś z dumą wskazując na stół pełen pyszności. - Częstujcie się moi drodzy zachęcała mama misiowa, kiedy już wszyscy usiedli na swoich miejscach. - A czy ja mogę spróbować tych kolorowych pałeczek? zapytał nieśmiało Skoczek ja nie przepadam za czekoladą, poza tym muszę mieć zdrowie i silne zęby, żeby gryźć marchewkę. - Yyy jak chcesz odpowiedział miś wyraźnie niezadowolony. - Ja też poproszę Chciałbym mieć takie kolorowe kolce powiedział Kolczatek nabijając na jeden ze swoich kolców kawałek pomidora, który właśnie upadł z szaszłyka na jego talerzyk. I wszyscy przy stole zaczęli się śmiać, nawet miś który pośpiesznie zjadał już drugi kawałek czekoladowego ciasta. Po chwili wszyscy przyjaciele wybiegli na podwórko żeby puszczać latawiec, który zrobili wspólnie w prezencie dla misia, ale Kłapciatek jakoś dziwnie się czuł i nie miał siły biec za przyjaciółmi. - Poczekaaajcie naaa mnieeee! krzyczał miś za przyjaciółmi, którzy już po chili zniknęli za pagórkiem. Miś nagle upadł pod drzewem i zwinął się w kulkę, ale nie ze strachu jak borsuk, tylko dlatego, że bardzo bolał go brzuszek. Przyjaciele bardzo szybko zauważyli, że miś gdzieś zniknął i najszybciej jak mogli przybiegli pod drzewo. Byli bardzo zmartwieni, bo Kłapciatek wyglądał naprawdę źle. - Co się stało misiu? zapytał Kolczatek. - Dlaczego jesteś taki smutny? zmartwiła się Uszatka. - Bo bardzo mnie boli odpowiedział miś masując się po dużym brzuchu oj bardzo teraz żałuję, że nie posłuchałem mamy i zjadłem tyle babeczek. Koledzy pocieszyli misia i postanowili, że latawiec popuszczają jak miś poczuje się lepiej, a tymczasem wszyscy pomogą Pani misiowej nabijać warzywa na patyczki, bo kiedy wrócili do domu okazało się, że jeż warzywny nie miał już ani jednej igły. i młod

12 W imieniu nauczycieli przedszkoli chcielibyśmy uświadomić społeczeństwu, że tzw przedszkolanki to pedagodzy, nauczyciele, którzy ukończyli studia wyższe, a niejednokrotnie posiadają dodatkowe kwalifikacje. Nasze pensum wynosi 25 godzin zegarowych w grupie dzieci 3-5 letnich, 22 godziny w grupie dzieci 6 letnich, nauczyciel wspomagający 20 godzin, specjaliści: logopeda, psycholog, fizjoterapeuta 22 godziny. Tak jak pozostałych nauczycieli, obowiązuje nas 40 godzinny tydzień pracy, który musi wystarczyć na: dokumentowanie codziennej obserwacji dziecka, a dwa razy do roku przedstawianie jej wyników rodzicom na dodatkowych spotkaniach, diagnozowanie gotowości szkolnej dzieci 6 letnich i starszych, opracowywanie Wielospecjalistycznych Ocen Funkcjonowania Dzieci z orzeczeniami o potrzebie kształcenia specjalnego, opracowywanie Indywidualnych Programów Edukacyjno Terapeutycznych, sporządzanie opinii dzieci na prośbę rodziców, opracowywanie miesięcznych planów pracy dydaktyczno wychowawczej przygotowywanie sprawozdań z pracy zespołów (np. do spraw innowacji, ewaluacji, pomocy psychologiczno pedagogicznej ) spotkania z rodzicami (indywidualne, z zespołem specjalistów i grupowe), zajęcia otwarte dla rodziców i innych nauczycieli, zajęcia indywidualne o charakterze terapeutycznym, rewalidacyjne, zajęcia specjalistyczne z udziałem rodziców (np. zajęcia Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne ) systematyczne dokształcanie się warsztaty metodyczne, kursy, studia podyplomowe i itp., opłacane z własnych prywatnych funduszy i często w czasie urlopu, w sobotę lub w godzinach wieczornych, zamiast spędzania czasu z rodziną, opracowywanie i wdrażanie innowacji, opracowywanie i wdrażanie programów dydaktycznych, wychowawczych nawiązywanie współpracy z innymi instytucjami w celu realizacji podstawy programowej (poradnie psychologiczno pedagogiczne, biblioteki, domy kultury, straż pożarna, pogotowie, policja, poczta i inne) prowadzenie zajęć języka angielskiego jako nauczyciele, organizowanie i przeprowadzanie wycieczek, przygotowywanie dzieci do konkursów, organizowanie i przeprowadzanie imprez okolicznościowych (Dzień Mamy i Taty, Dzień Babci i Dziadka, festyny rodzinne), przygotowywanie pomocy dydaktycznych, dekoracji. Ponadto podejmujemy wiele działań i inicjatyw społecznych na rzecz placówki: organizowanie kiermaszów, pozyskiwanie sponsorów,

13 udział w ogólnopolskich akcjach charytatywnych (np. Gwiazdka dla zwierząt, Szlachetna paczka, Góra grosza ), Niestety czas pracy na wykonanie powyższych zadań przekracza ustawowe 40 godzin i łączy się z niekorzystnym wpływem na nasze życie rodzinne. W swoim miejscu pracy nie mamy warunków do wykonywania tych wszystkich czynności. Realizowanie ich wiąże się również z ponoszeniem dodatkowych kosztów z budżetu rodzinnego, takich jak: korzystanie z własnego sprzętu komputerowego, telefonu, ksera, drukarki, laminatora, mediów, zakup materiałów papierniczych, dekoracyjnych oraz innych koniecznych do przygotowania pomocy dydaktycznych. Nie mamy 3 miesięcy wakacji, gdyż pracujemy do ostatniego dnia czerwca, a nie do końca roku szkolnego obowiązującego w szkołach. Ponadto pracujemy miesiąc w trakcie tzw. dyżuru wakacyjnego. Nie mamy ferii zimowych ani przerw świątecznych. Pracujemy nawet w Wigilię, Sylwestra i w Wielki Piątek. Przedszkole to miejsce, w którym dziecko spędza często więcej czasu niż w swoim domu rodzinnym. To tutaj nabywa podstawowe umiejętności samoobsługowe, kształci nawyki higieniczne, rozwija kompetencje społeczne, poznawcze i emocjonalne. Nasza praca to nie improwizacja, ale szczegółowo zaplanowane i przygotowane zajęcia w oparciu o plany miesięczne i podstawę programową. Opracowujemy je na bieżąco i dostosowujemy do potrzeb i możliwości grup. Musimy zapewnić bezpieczne, kreatywne, wartościowe i ciekawe dla dziecka warunki do wszechstronnego rozwoju. Na sukces w pracy wychowawczo dydaktycznej wpływa w znacznym stopniu nasza umiejętność współpracy z rodzicami i personelem placówki. Nauczyciel wychowania przedszkolnego to wieloprzedmiotowiec prowadzący zajęcia z zakresu edukacji przyrodniczej, matematycznej, polonistycznej, fizycznej, społecznej, artystycznej oraz terapeutycznej. Jest wychowawcą, powiernikiem i opiekunem dzieci Nawiązuje bliskie więzi emocjonalne z dzieckiem, kształtuje jego wrażliwość i osobowość. Od jego zaangażowania zależy rozwój dziecka w najważniejszym okresie jego życia. Ponadto wychowawca przedszkolny przejmuje rolę rodzica, który musi wytrzeć nos, otrzeć łzy i uspokoić wybuchy histerii, podetrzeć i umyć pupę, zmienić pampersa, przebrać ubrudzone wymiocinami ubranie, przekonać do jedzenia, nakarmić. Nauczyciel to jedna z najbardziej wyjątkowych postaci na całym świecie, bo któż inny mógłby każdego dnia ofiarować to, co w nim najlepszego, CUDZYM DZIECIOM? (Deanna Beisser) Tym pismem chcielibyśmy obalić krzywdzący stereotyp tzw. "przedszkolanki", która nic nie robi, tylko pije kawę, ewentualnie pilnuje i bawi się z dziećmi.

14 , Poniedziałek Wielkanocny, nazywany potocznie Lanym Poniedziałkiem, według legendy upamiętnia oblewanie wodą plotkujących żon w Jerozolimie przez ich mężów. W polskiej tradycji najczęściej wodą oblewane są dziewczęta, wśród których pojawia się przekonanie, iż mocne oblanie wodą to zaszczyt, ponieważ najczęściej robili to młodzi kawalerowie. Nieodzownym elementem Lanego Poniedziałku są: piski, wrzaski, uciekanie oraz mokre ubranie. Jak niegdyś mówiono: Baby polewa się żeby miały szczęście w chudobie, chłopów, żeby mieli je w polu, dziewczyny do chłopaków". Wyraz śmigus, zdaniem językoznawców, pochodzi od niemieckiego Schmackostern", czyli smagania. Czasownikiem pochodzącym od tych słów jest też polski wyraz śmigać, który może oznaczać zarówno czynność smagania, jak i wprawiania czegoś w dynamiczny ruch. Nazwa ta odnosi się do pogańskiego rytuału, polegającego na uderzaniu się wierzbowymi witkami dla uzyskania zdrowia i płodności. Zwyczaj ten był praktykowany wśród Słowian podczas Jarych Godów. Znały go także inne indoeuropejskie ludy. Rytuał miał związek z dawną symboliką wierzby, która w wierzeniach Słowian była drewnem o nadspodziewanej płodności. Śmigus na ilustracji z Encyklopedii staropolskiej ilustrowanej Zygmunta Glogera Smaganie się" posiadało swój określony porządek dziewczęta i kawalerowie smagali się nawzajem w celu zdobycia zdrowia, witalności i płodności. Chociaż słowo śmigus" ma germański rodowód, to sam zwyczaj jest czysto słowiański. Z biegiem czasu jednak zaniknął on na większości obszaru Słowiańszczyzny. Podobnie jest z drugim członem ludowej nazwy Poniedziałku Wielkanocnego. Wyraz dyngus", zdaniem językoznawców, pochodzi również z niemieckiego. Zazwyczaj łączy się on z czynnością wykupywania się", a także z słowem dünguuss, który oznacza kałamarz bądź chlust wody. Rytualne oblewanie się wodą było wprawdzie znane Słowianom od bardzo dawna, lecz podobnie jak w przypadku śmigusa, Polacy z czasem przejęli niemieckie nazewnictwo, które wyparło rodzime nazwy, takich jak: polewanka, lejek, oblewanka. Przetrwały one jedynie

15 w niektórych kulturach ludowych. Pierwotnie śmigus i dyngus były odrębnym zwyczajami, lecz w pewnym momencie nastąpiło ich połączenie w jeden zwyczaj. Według tradycji w Lany Poniedziałek, zanim zeszło słońce gospodarze wychodzili w pole i święcili ziemię. Miało to wzmocnić glebę po zimie. Z kolei w celu zabezpieczenia przyszłych upraw przed gradobiciem, wbijano w skiby krzyżyki zrobione z palm wielkanocnych. Historia Śmigusa-dyngusa na ziemiach polskich jednak nie zawsze była kolorowa. Początkowo Kościół krytykował ten wywodzący się z pogaństwa zwyczaj, traktując go jako zabawę, rozpustne obrażanie majestatu Boga. W roku 1420 wyraźnie przestrzegano przed takimi praktykami: Zabraniajcie, aby w drugie i trzecie święto wielkanocne mężczyźni kobiet, a kobiety mężczyzn nie ważyli się napastować o jaja i inne podatki, co pospolicie nazywa się dyngować, ani do wody ciągnąć. Ten pochodzący z XV w. zakaz nie wyplewił jednak tego pogańskiego obrządku. Tradycja oblewania się wodą początkowo była najliczniej praktykowana w środowiskach wiejskich, później zwyczaj ten pojawił się wśród wszystkich stanów, przekształcając się w ogólnopolską tradycję. Potwierdzeniem tego jest relacja księdza Jędrzeja Kitowicza z XVIII wieku: Była to swawola powszechna w całym kraju tak między pospólstwem, jako też między dystyngwowanymi; w Poniedziałek Wielkanocny mężczyźni oblewali wodą kobiety, a we wtorek i inne następujące dni kobiety mężczyzn, uzurpując sobie tego prawa aż do Zielonych Świątek, ale nie praktykując dłużej niż kilka dni. Oblewali się rozmaitym sposobem. Amandaci dystyngwowani, chcąc te ceremonię odprawić na amantkach swoich bez ich przykrości oblewali je lekko różaną lub inną pachnącą flaszeczką. Którzy zaś przekładali swawolę nad dyskrecyją, nie mając do niej żadnej racyi, oblewali damy wodą prostą, chlustając garkami, szklenicami, dużymi sikawkami, prosto w twarz lub od nóg do góry. A gdy się rozswawolowała kompania, panowie i dworzanie, panie, panny nie czekając dnia swego, lali jedni drugich wszelkimi statkami, jakich dopaść mogli; hajducy i lokaje donosili cebrami wody, a kompania dystyngwowana, czerpając od nich, goniła się i oblewała od stóp do głów, tak iż wszyscy zmoczeni byli, jakby wyszli z jakiego potopu(...) Od XVIII wieku Śmigus-dyngus był już znany w Polsce pod postacią występującą po dziś dzień. Przez to Kościół Katolicki zmuszony był w końcu zmienić swoje podejście do tego zwyczaju. Ksiądz Jędrzej Kitowicz odnalazł w tym rytuale nawet chrześcijański rodowód, przypisując go do Żydów, którzy oblewali wodą osoby, które wspominały o Jezusie Chrystusie lub jako wspomnienie chrztu Polski, kiedy księża polewali ludność wodą święconą.

16 Dyngus. Obraz Michała Elwira Andriolliego Lany Poniedziałek to także czas wzajemnego odwiedzania się, zarówno w gronie rodzinnym, jak i lokalnym. Do dziś w niektórych polskich wsiach kultywuje się chodzenie po dyngusie, związane z wykupywaniem sobie pomyślności. Słowianie zwyczaj ten nazywali włóczebnym", a wędrujące osoby włóczebnikami". Gospodarze wykupywali pomyślność przez wręczanie wędrującym malowanych jaj i poczęstunku. Jeśli gospodarz w nieodpowiedni sposób przyjął gości, to mógł sprowadzić na swoje domostwo nieurodzaj w polu, choroby i bezpłodność. Ugoszczenie przybyszów miało też zapewnić ochronę przed oblaniem, która czekała na każdego, kto był niegościnny wobec przybyszy. Warto dodać, że choć aktualnie jedynie w Lany Poniedziałek można lać każdego wodą, to jednak rytuał ten dawniej, tak jak wielkanocne smaganie, trwał co najmniej dwa dni. W pierwszym dniu panny smagały i oblewały kawalerów, w drugim to one były oblewane. Dopiero po pewnym czasie skumulowane to zostało w drugim dniu Świąt Wielkiej Nocy. Śmigus-dyngus występuje nie tylko w Polsce, ale także w pobliskich krajach z rodowodem słowiańskim. Na Morawach zwyczaj ten nazywany jest szmigrust lub oblevacka, na Słowacji - oblievacka lub kupacka. Oblewanie się wodą praktykowane jest też na zachodniej Ukrainie, a od XVI wieku tradycja ta przyjęła się także na Węgrzech, gdzie do dziś w Lany Poniedziałek oblewa się kobiety wodą i perfumami.

17 CHRZĄSZCZ Trzynastego, w Szczebrzeszynie chrząszcz się zaczął tarzać w trzcinie. Wszczęli wrzask Szczebrzeszynianie: - Cóż ma znaczyć to tarzanie?! Wezwać trzeba by lekarza, zamiast brzmieć, ten chrząszcz się tarza! Wszak Szczebrzeszyn z tego słynie, że w nim zawsze chrząszcz BRZMI w trzcinie! A chrząszcz odrzekł niezmieszany: - Przyszedł wreszcie czas na zmiany! Drzewiej chrząszcze w trzcinie brzmiały, teraz będą się tarzały. (M. Strzałkowska) HUCZEK Hasał huczek z tłuczkiem wnuczka i niechcący huknął żuczka. - Ale heca... - wnuczek mruknął i z hurkotem w hełm się stuknął. Leży żuczek, leży wnuczek, a pomiędzy nimi tłuczek. Stąd dla huczka jest nauczka by nie hasać z tłuczkiem wnuczka. (M. Strzałkowska) MUSZKA Mała muszka spod Łopuszki chciała mieć różowe nóżki - różdżką nóżki czarowała, lecz wciąż nóżki czarne miała. - Po cóż czary, moja muszko? Ruszże móżdżkiem, a nie różdżką! Wyrzuć wreszcie różdżkę wróżki i unurzaj w różu nóżki! (M. Strzałkowska) SZCZENIAK W gąszczu szczawiu we Wrzeszczu klaszczą kleszcze na deszczu, szczeka szczeniak w Szczuczynie, szepcze szczygieł w szczelinie, piszczy pszczoła pod Pszczyną, świszcze świerszcz pod leszczyną, a trzy pliszki i liszka taszczą płaszcze w Szypliszkach. (M. Strzałkowska) JAMNIK W grząskich trzcinach i szuwarach kroczy jamnik w szarawarach, szarpie kłącza oczeretu i przytracza do beretu, ważkom pęki skrzypu wręcza, traszkom suchych trzcin naręcza, a gdy zmierzchać się zaczyna z jaszczurkami sprzeczkę wszczyna, po czym znika w oczerecie w szarawarach i berecie... (M. Strzałkowska) BARAN Przyszedł baran do barana i powiada: Proszę pana nogi bolą mnie od rana, pan mnie weźmie na barana. Baran tylko głową kręci: Nosić pana nie mam chęci. Ale znam pewnego wilka, który nosił razy kilka. Trwoga padła na baranów: Dobrze nad tym się zastanów, wiesz, co było swego czasu? Nie wywołuj wilka z lasu. Baran słysząc to zbaraniał, baran dłużej się nie wzbraniał, i choć rzecz to niesłychana, wziął barana na barana. (J. Brzechwa) ŻUCZKI Cztery małe żuczki znały magiczne sztuczki. Czarowały błyszczącą pałeczką i żonglowały piłeczką. Pierwszy wyczarował króliczka Drugi gruszki do koszyczka. Trzeci zjeżdżał po linie, a czwarty skakał na sprężynie. Cieszyły się biedroneczki, chrząszcze, pszczółki i mróweczki. Wszystkim występ się podobał, nikt oklasków nie żałował. (A.Żero) ŁAKOMCZUSZEK Jestem mały łakomczuszek chcę mieć zawsze pełny brzuszek. Smakołyki zjadam z chęcią wszystkie mnie straszliwie nęcą. Szynka, żurek, jajecznica, szaszłyk, barszcz i polędwica. Lubię gruszki i jabłuszka, czekoladę i pączuszka. Lecz obżarstwo nie popłaca! Bólem brzuszka się odpłaca. Przestrzegajcie rady mej! Jedzcie smacznie, ale mniej!!! (K. Urban)

18

19

20 Wycieczka Niezapominajek do gabinetu weterynaryjnego Dzięki mamie Janka D., która jest weterynarzem mieliśmy możliwość posłuchać bicia serca psa, być przy usg i obserwować jak bandażować łapkę. Dziękujemy za to! Pszczółki i Żabki witają Wiosnę!

21 Udział Wiewiórek w VI Olimpiadzie matematycznej PPI Miło nam poinformować, że nasza reprezentacja zajęła II miejsce! Gratulujemy!