KIEDY (NIE)JEDZENIE STAJE SIĘ PROBLEMEM CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ ODŻYWIANIA ANNA BRYTEK-MATERA

Transkrypt

1 KIEDY (NIE)JEDZENIE STAJE SIĘ PROBLEMEM CHARAKTERYSTYKA ZABURZEŃ ODŻYWIANIA ANNA BRYTEK-MATERA

2 JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY

3 JADŁOWSTRĘT PSYCHICZNY KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE DSM V (APA, 2013) A. Odmowę utrzymywania masy ciała na lub powyżej granicy wagi minimalnej dla wieku i wzrostu: utrata masy ciała prowadząca do utrzymywania ciężaru ciała poniżej 85% wartości należnej lub trudność w przybraniu na wadze w okresie wzrostu, prowadząca do utrzymywana się masy ciała poniżej 85% wartości należnej B. Intensywny lęk przed przybraniem na wadze lub otyłością mimo utrzymującej się rzeczywistej niedowagi; C. Zaburzenie sposobu doświadczania kształtu własnego ciała i jego masy, nadmierny wpływ masy ciała lub kształtu ciała na samoocenę lub zaprzeczanie powadze aktualnie niskiej masy ciała;

4 BULIMIA PSYCHICZNA

5 BULIMIA PSYCHICZNA KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE DSM V (APA, 2013) A. Powtarzające się epizody gwałtownego objadania się, charakteryzujące się: - jedzeniem w określonym, krótkim czasie takiej ilości jedzenia, która dla większości osób jest zdecydowanie za duża (biorąc pod uwagę podobny czas i podobne okoliczności) - poczucie braku kontroli nad jedzeniem w trakcie epizodu objadania się B. Stosowanie powtarzających się zachowań kompensacyjnych, zapobiegających przyrostowi masy ciała w postaci: prowokowania wymiotów; nadużywania środków przeczyszczających i/lub odwadniających, lewatyw lub środków medycznych, a także stosowanie głodówek (poszczenie), uprawianie intensywnych ćwiczeń fizycznych C. Epizody objadania się i niewłaściwe zachowania kompensacyjne występują, przeciętnie, co najmniej raz w tygodniu przez trzy miesiące D. Samoocena osoby wyznaczona jest głównie przez kształt i masę ciała E. Zaburzenie to nie występuje w przebiegu jadłowstrętu psychicznego

6 Mechanizm BŁĘNEGO KOŁA w bulimii psychicznej (Sanchez-Cardenas, 1990) Nieakceptowanie własnej sylwetki UTRATA masy ciała Lęk przed przybraniem na wadze Dieta Środki przeczyszczające Głód Zachowania bulimiczne Utrata samokontroli

7 ZABURZENIA ODŻYWIANIA TYPOWE OBJAWY Objawy behawioralne Zachowania restrykcyjne (ilość, zasady jedzenia, zachowania rytualne, potajemne jedzenie) Nadmierne, kompulsywne objadanie się Zachowania przeczyszczające Nadmierne ćwiczenia fizyczne

8 ZABURZENIA ODŻYWIANIA OBRAZ PSYCHOPATOLOGICZNY Niska samoocena Perfekcjonizm Zaburzenia emocji (lęk, stan podwyższonego napięcia, labilność emocjonalna, przygnębienie) Zaburzenia afektywne (zaburzenia nastroju, depresja) Zaburzenia poznawcze (myślenie dychotomiczne) Zaburzenia więzi emocjonalnej z bliskimi Zaburzenia osobowości Zaburzenia obrazu ciała

9 ZABURZENIA ODŻYWIANIA PATOGENEZA BIOPSYCHOSPOŁECZNY model zaburzeń odżywiania Czynniki predysponujące (czynniki ryzyka) - aspekt biologiczny (uwarunkowania genetyczne), osobowościowy i rodzinny Czynniki wyzwalające (czynniki spustowe) - aspekt społeczny (np. negatywne uwagi najbliższego otoczenia o kształcie i rozmiarach ciała), psychologiczny (np. wykorzystywanie seksualne) i biologiczny (np. zmiana ciała związane z okresem adolescencji) Czynniki podtrzymujące - zaburzony i zniekształcony obraz ciała, rozbieżność pomiędzy realnym a idealnym obrazem ciała, alienacja społeczna, niska samoocena.

10 ZABURZENIA ODŻYWIANIA PATOGENEZA CZYNNIK BIOLOGICZNY Wrodzone predyspozycje do zachorowania na jadłowstręt lub bulimię AN = bliźnięta jednojajowe = 57% ; bliźnięta dwujajowe = 12% BN = bliźnięta jednojajowe = 35% ; bliźnięta dwujajowe = 30% Organiczne uszkodzenia ośrodków odpowiedzialnych za odczuwanie głodu i sytości

11 ZABURZENIA ODŻYWIANIA PATOGENEZA CZYNNIK RODZINNY Jadłowstręt psychiczny Rodzina nadopiekuńcza Rodzina zasznurowana Rodzina sztywna Bulimia psychiczna Rodzina dośrodkowa Sztywność i zależność Chaos i wrogość

12 ZABURZENIA ODŻYWIANIA PATOGENEZA CZYNNIK SPOŁECZNO-KULTUROWY Medializacja ciała * Cultivation theory (Gerbner i Gross, 1972) Lipofobiczne społeczeństwo (Fischler, 1990) Internalizacja ideału szczupłej sylwetki Niezadowolenie z własnego ciała

13 JA AKTUALNE vs JA IDEALNE

14 JA AKTUALNE vs JA IDEALNE

15 ZABURZENIA ODŻYWIANIA W SZKOLE

16 Dziękuję za uwagę