Wyniki egzaminów, sprawdzianów i badań. przeprowadzonych w pabianickich szkołach. w roku 2010

Transkrypt

1 Urząd Miejski w Pabianicach Wydział Edukacji, Kultury i Zdrowia Wyniki egzaminów, sprawdzianów i badań przeprowadzonych w pabianickich szkołach w roku 2010 Opracowanie: Mirosław Niepsuj Pabianice, listopad 2010 r. ~ 1 ~

2 1. Wprowadzenie str Badanie w klasach I szkół podstawowych str Badanie w klasach III szkół podstawowych str Sprawdzian w klasach VI szkół podstawowych str Egzamin gimnazjalny str Podsumowanie str Wprowadzenie W ramach kontynuacji działań związanych z badaniem efektywności pabianickiej oświaty i oceną rezultatów procesów edukacyjnych dokonujemy całościowego przeglądu wyników edukacyjnych naszych uczniów. Prowadzone od kilku lat badania wyników egzaminów i sprawdzianów prowadzimy w celu diagnozy poziomu pabianickiej edukacji, szukania jej mocnych i słabych stron. Kilkuletnie, systematyczne badania pozwalają na dostrzeżenie pewnych zjawisk w perspektywie wieloletniej, jako utrwalone już tendencje, oraz zdarzeń incydentalnych. Oświatę nie można oceniać z jedno czy dwuletniej perspektywy. Proces edukacyjny jest działaniem wieloletnim i efekty naszych decyzji, i wprowadzanych innowacji mogą być zauważone dopiero w kilkuletniej perspektywie. Najkrótszym okresem do oceny efektów naszych działań jest okres trzech lat, a więc tyle ile trwa etap edukacyjny w szkole podstawowej i gimnazjum. Naszym założeniem przy opracowywaniu wyników i uogólnianiu problemów niezmiennie od kilku lat jest chęć wspomożenia dyrektorów i nauczycieli w ocenie efektywności pracy szkoły poprzez dostarczanie zainteresowanym dodatkowych informacji i porównań, które dla poszczególnej szkoły czy dyrektora są niedostępne. Zobrazowanie efektów pracy danej szkoły w perspektywie miasta, regionu czy też całego kraju pozwala na obiektywizację osiągnięć bądź porażek. Istotą pracy szkoły jej głównym zadaniem jest nauczanie. Oczywiście szkoła realizuje jeszcze dodatkowo wiele bardzo ważnych funkcji, bardzo istotnych związanych z kształtowaniem młodego człowieka, przygotowaniem go do funkcjonowania w społeczeństwie i dorosłym życiu. Niemniej bez podstaw wiedzy i umiejętności jakie daje szkoła sukces młodego człowieka jest utrudniony a niekiedy niemożliwy. Dlatego tak dużą wagę przywiązujemy do możliwie najlepszej edukacji, traktowanej jako podstawa do rozwoju osobowości i kształtowania świadomego obywatela. Dobra szkoła, a tym samym porządne wykształcenie daje możliwość młodemu człowiekowi osiągnięcia sukcesu w życiu dorosłym. ~ 2 ~

3 Zamierzamy kontynuować nasze badania i pomagać Państwu w bieżącej pracy poprzez wskazywanie obszarów, gdzie nasze nauczanie ma wysokie wyniki, jak i wskazywać te obszary pracy szkoły, które obniżają osiągnięcia naszych uczniów. Tworzymy bazę wiedzy na temat pabianickiej oświaty, gdzie każdy dyrektor jak i nauczyciel będzie mógł zobaczyć swoje wyniki pracy, porównać z innymi i zastanowić się co można zrobić lepiej, z kogo brać przykład, które działania przynoszą wymierny efekt, a które nie. Możemy dyskutować (i to robimy) na temat metod pomiaru, jakości testu, zawartości merytorycznej badania. Poza dyskusją wydaje się konieczność analizowania wyników i wyciągania przez nauczycieli i dyrektorów na ich podstawie wniosków do dalszej pracy. Życzę Państwu miłej lektury. 2. Badanie w klasach I szkół podstawowych W połowie września 2010 r. przeprowadziliśmy już trzecie badanie umiejętności uczniów klas I na początku edukacji w szkole podstawowej. W założeniu chcieliśmy zbadać stopień przygotowania uczniów rozpoczynających naukę w szkole podstawowej po zakończonym wstępnym etapie edukacyjnym w przedszkolu. Badanie to ma również bardzo ważne znaczenie dla monitorowania postępów dziecka w szkole, obrazuje też wychowawcom ogólny poziom opanowania poszczególnych umiejętności. Stanowi też podstawę do badania przyrostu wiedzy i umiejętności na etapie edukacji wczesnoszkolnej. Poniżej zsumowane wynik osiągnięty przez wszystkich uczniów klas I w poszczególnych szkołach w porównaniu ze średnią dla miasta. Najlepiej przygotowani do rozpoczęcia nauki w szkole podstawowej okazali się uczniowie SP 3, 17 i 14. Gorsze wyniki osiągnęli uczniowie SP 1 i 5. ~ 3 ~

4 Zwraca uwagę duże zróżnicowanie badanych umiejętności pomiędzy poszczególnymi klasami w SP 1, 3 i 14. Na podstawie tego badania jest możliwe również sprawdzenie wyników przedszkoli w zakresie przygotowania ucznia do zadań szkolnych. Wszystkich uczniów przypisano do przedszkoli, których byli absolwentami i po zsumowaniu wyników otrzymaliśmy informację o efektywności pracy poszczególnych przedszkoli na ternie naszego miasta. W porównaniu z rokiem ubiegłym można zauważyć znaczącą poprawę przygotowania przedszkolaków w PM-11, a także słabsze wyniki uzyskane przez dzieci z PM-5. Bardzo dobrze do nauki w szkole przygotowały swoich wychowanków PM-12, 16 i 4. ~ 4 ~

5 Zwracają uwagę duże dysproporcje w poziomie przygotowania dzieci w poszczególnych przedszkolach i grupach. Różnica 32% w opanowaniu badanych umiejętności jest trudna do zaakceptowania. Liczymy, że po zapoznaniu się z przedstawionymi wyżej wynikami będzie dokonana korekta działań edukacyjnych przez tych nauczycieli, których wychowankowie słabo wypadli. W przyszłym roku oczekujemy wyrównania poziomu i osiągnięcia lepszych rezultatów. 3. Badanie w klasach III szkół podstawowych 14 kwietnia 2010 r. zostało przeprowadzone badanie klas III. Tym razem nie tworzyliśmy własnego testu lecz skorzystaliśmy z możliwości uczestnictwa w takim badaniu organizowanym przez Wydawnictwo OPERON. Niestety, test który pisały dzieci nie spełnił naszych oczekiwań. Okazał się zbyt łatwy i mało selektywny. Wyniki są bardzo podobne, co utrudnia ich analizę i nie pozwala na poprawne zdiagnozowanie umiejętności. W roku przyszłym będziemy uczestniczyć w badaniu ogólnopolskim dla szkół, które zadeklarowały chęć udziału, a zorganizowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Liczymy, że tym razem będzie to bardziej profesjonalny pomiar umiejętności naszych uczniów, który pozwoli na rzetelne badanie wartości dodanej. Sprawdzian poziomu przyswojenia umiejętności i wiedzy w połowie kształcenia w szkole podstawowej po klasie trzeciej daje nam informację o poziomie kształcenia w nauczaniu zintegrowanym oraz dane niezbędne do mierzenia wartości dodanej na koniec klasy szóstej i po nauczaniu zintegrowanym. Test tej samej treści był pisany przez wszystkich obecnych uczniów w tym samym czasie. W sprawdzianie wzięło udział 497 uczniów. Wyniki zostały opracowane przez Wydział EKZ dla ~ 5 ~

6 wszystkich szkół. Takie działanie ma na celu wsparcie i pomoc poszczególnym szkołom w ocenie wyników i wypracowanie wniosków do dalszej pracy. Było to już czwarte badanie tego typu. Po raz pierwszy całą populację dzieci przebadano w 2007 r. Poniżej przedstawiono zbiorcze wyniki. Można zauważyć, że dobrze wypadły u naszych uczniów 4 z 5 badanych umiejętności. Cieszy szczególnie dobry wynik z pisania i wykorzystania wiedzy w praktyce. Gorzej wypadła umiejętność korzystania z informacji. ~ 6 ~

7 4. Sprawdzian w klasach VI szkół podstawowych W przeprowadzonym sprawdzianie uczniowie pabianickich szkół podstawowych osiągnęli wyniki przedstawione poniżej w formie diagramu. Sprawdzian w tym roku wypadł w naszym mieście podobnie jak w latach ubiegłych, średni wynik Pabianickich uczniów jest wyższy od średniej krajowej o 2%. Niestety nie zaobserwowano poprawy wyników. Zwraca uwagę świetny wynik SP-9, jeden z najwyższych w kraju. W dalszym ciągu najsłabiej opanowanymi umiejętnościami są pisanie i wykorzystanie wiedzy w praktyce. Ciekawe jest porównanie wyników tych samych klas z wynikami sprzed trzech lat ~ 7 ~

8 Aby pełniej przedstawić postępy czy też utratę umiejętności w drugim etapie edukacyjnym szkoły podstawowej posłużymy się pomiarem wartości dodanej według metodologii opisanej w ubiegłorocznym opracowaniu wyników sprawdzianów. Pabianicka Wartość Dodana pozwala w prosty i przejrzysty sposób zobrazować postępy uczniów w okresach trzyletnich etapów edukacyjnych. Przedstawione niżej zestawienia wyników poszczególnych szkół i oddziałów przyrównano do wartości średnich dla Pabianic. Nie mogliśmy porównać się w tym zakresie do wyników w Polsce ze względu na brak takich opracowań oraz innej metodologii badań wartości dodanej. ~ 8 ~

9 Z pierwszego zestawienia wynika dominacja SP-3 w zakresie PWD. Najsłabiej wypadły wyniki w SP-1 i 13. W zakresie poziomu bezwzględnych wyników SP-9 bardzo wyraźnie góruje nad innymi szkołami. Zwraca uwagę dobra, efektywna praca w SP-5 i 8. Drugie zestawienie bardziej szczegółowo, bo w rozbiciu na klasy obrazuje wyniki naszych sześcioklasistów. PWD powyżej średniej miejskiej osiągnęły wszystkie klasy SP-3 i 8. Poniżej średniej ulokowały się wszystkie klasy z SP-1 i 13. Aby jeszcze bardziej szczegółowo dociec przyczyn sukcesów i porażek poszczególnych oddziałów zwiększono zakres szczegółowości analizy poprzez zbadanie PWD dla dwóch podstawowych przedmiotów w tym etapie edukacyjnym, a więc języka polskiego i matematyki. ~ 9 ~

10 Na wykresie widać wyraźnie, że wszystkie klasy z SP-3, 8 i 9 są powyżej średniej miejskiej. Oddziały SP-1 i 13 osiągnęły wyniki wyraźnie poniżej poziomu miejskiego. Duża rozpiętość wyników występuje w SP-14. Porównano również wyniki sprawdzianów w klasie VI i III w zakresie matematyki. Generalnie wyniki z matematyki są słabsze niż z j. polskiego. Poszczególne oddziały osiągnęły podobne wyniki, ale kilka przypadków jest ciekawym przykładem osiągania lepszych lub gorszych rezultatów od możliwości uczniów. Niewątpliwy wpływ w takich sytuacjach ma jakość pracy nauczyciela. ~ 10 ~

11 Najlepsza klasa w mieście z języka polskiego (6a z SP-9) osiągnęła z matematyki jeden z najgorszych wyników PWD w mieście. O ile wyniki dwóch klas z SP-9 w języku polskim są zbliżone to z matematyki jest bardzo duża różnica i trudno taki stan wytłumaczyć chociażby argumentem, że dzieci te nie mają zdolności matematycznych. Jest to niewątpliwa porażka pedagogiczna. Są też przykłady pozytywne, np. klasa 6b z SP-5 przy średnim wyniku z j. polskiego osiągnęła rewelacyjny wynik PWD z matematyki. Jest to niewątpliwy sukces nauczyciela tego przedmiotu. Z tych i innych przykładów można wysnuć dość oczywisty wniosek, że o sukcesie dziecka oprócz własnej pracy w równej mierze decyduje to z jakim nauczycielem ma zajęcia. Podsumowanie sprawdzianu Zaprezentowane wyniki, a szczególnie PWD, są w naszym mieście dość mocno zróżnicowane. Możemy przy pomocy tego wskaźnika zaobserwować jakość pracy zespołu uczniów, jak i efekty pracy nauczyciela. Zastanawiające są wskazane wyżej duże różnice w efektach kształcenia. Rolą dyrektora, wraz z kadrą pedagogiczną, jest wyjaśnienie tych dysproporcji. Przy analizowaniu poszczególnych przypadków nie należy się kierować w szukaniu wyjaśnień sytuacją społeczną, materialną czy problemami wychowawczymi. Pragnę zwrócić uwagę, że w ciągu trzech lat te sytuacje w jakiś szczególny sposób nie ulegają zmianie, a więc efekt ich oddziaływania znosi się. Oczywiście, mogą zaistnieć jakieś szczególne nowe sytuacje, ale jest to raczej wyjątek a nie reguła. Sądzę, że należy się skupić na tych elementach pracy szkoły które są od szkoły w oczywisty sposób zależne, a więc praca nauczyciela, wybór programów, zastosowane metody, dostosowywanie metod do potrzeb i możliwości uczniów, ~ 11 ~

12 egzekwowanie obowiązków uczniów, praca z rodzicami. Z pozycji Urzędu nie jesteśmy w stanie dokonać takiej rzeczowej analizy, bo nie monitorujemy na bieżąco pracy szkoły w tym zakresie. My dostarczamy Państwu pewien zbiór danych i wstępnych wniosków z nich wynikających, dokładna analiza faktów musi być domeną dyrekcji i samych nauczycieli. Niepokoją nas sytuacje, gdzie w czasie trzyletniego etapu edukacyjnego nie wykorzystuje się potencjału dzieci. Co więcej, są szkoły gdzie marnuje się ten potencjał we wszystkich klasach w roczniku. To są sytuacje na dłuższą metę nie do zaakceptowania. Będziemy w dalszym ciągu monitorować sytuację i podejmować działania celem odwrócenia tych złych tendencji. Możemy również zaobserwować wiele przypadków bardzo dobrej pracy szkół i uczniów. Szczególnie cieszy stały postęp klas, które przed trzema laty nie osiągnęły dobrych wyników, a teraz są liderami w przyroście wiedzy i umiejętności. Można z tych zestawień również wysnuć wnioski o różnej efektywności pracy nauczycieli. Występujące różnice pomiędzy poszczególnymi oddziałami w jednej szkole są więcej niż wymowne. 5. Egzamin gimnazjalny Niżej przedstawiam wyniki uzyskane przez naszych gimnazjalistów w porównaniu z wynikami w województwie łódzkim i całym krajem. Połączony wynik badanych umiejętności, po zsumowaniu, daje nam obraz opanowania umiejętności z zakresu przedmiotów humanistycznych, który przedstawiony jest poniżej. Wyniki wszystkich naszych gimnazjów w części humanistycznej plasują nas poniżej średniej krajowej. ~ 12 ~

13 Podsumowanie łącznego wyniku 4 umiejętności z zakresu przedmiotów matematyczno przyrodniczych obrazuje zestawienie poniżej. Wyniki tej części egzaminu są podobne jak w części humanistycznej z tą różnicą, że umiejętności są na znacznie niższym poziomie, blisko granicy poziomu koniecznego. Nie jest to mocna strona polskiej oświaty. Łączny wynik egzaminu gimnazjalnego Podsumowanie wyniku testu humanistycznego i matematyczno przyrodniczego obrazuje poniższe zestawienie. W 2010 r. w czasie egzaminu gimnazjalnego po raz drugi badano poziom opanowania umiejętności z języków obcych. Ocenie poddano: I odbiór tekstu słuchanego; II odbiór tekstu czytanego; III reagowanie językowe. ~ 13 ~

14 W bieżącym roku zwraca uwagę słaby wynik naszych gimnazjów. Rezultaty naszych gimnazjalistów po raz pierwszy od kilku lat są niższe od średniej krajowej i jest to niewątpliwie niekorzystne zjawisko pabianickiej oświaty. Ciągle niski i dodatkowo obniżające się wyniki wymagają dokładniejszej analizy i określenia przyczyn. Ten stan obrazuje wykres poniżej. ~ 14 ~

15 W stosunku do średniej krajowej (miejsce przecięcia osi), w zakresie PWD, tyko G-2 utrzymuje poziom krajowy. Pozostałe dwa gimnazja są mało efektywne. Jeszcze bardziej obrazowo ten proces ukazują wyniki poszczególnych klas. ~ 15 ~

16 Można dostrzec, że wszystkie oddziały z G-1 pracują z małą efektywnością. Podobnie w G-3 dwie trzecie klas jest poniżej średniej krajowej. Jest to niewątpliwie porażka edukacyjna tych placówek. Nauczyciele G-2 pokazują, że można osiągać wyższe wyniki edukacyjne tym bardziej, że szkoła ta pracuje z trudniejszą młodzieżą i dodatkowo mniej uzdolnioną. Sytuacja jest niepokojąca i dlatego postanowiłem pogłębić badanie dla tego typu szkół. Nie chcę bezpośrednio odnosić się do bezwzględnych wyników, a raczej posłużymy się PWD, choć na wykresie można również odczytać wynik egzaminu gimnazjalnego. Podstawowe przedmioty, czyli j. polski i matematykę przebadano pod kątem skuteczności kształcenia pabianickich gimnazjów. Można zauważyć szereg prawidłowości. Wszystkie klasy G_2 z języka polskiego są w zakresie PWD powyżej średniej, a wszystkie klasy G-1 poniżej. Jest to mało zrozumiałe. Klasy z G-3 są bardzo zróżnicowane od najlepszej do najsłabszej. Tak duże zróżnicowanie wyniku wartości dodanej uwypukla duże dysproporcje w jakości pracy szkół i nauczycieli. Mamy tu bardzo duże potencjalne możliwości poprawy wyników. Podobna sytuacja ma miejsce w nauczaniu matematyki, gdzie spadek poziomu opanowania umiejętności jest jeszcze wyższy. Przykłady dobrej współpracy nauczyciela i ucznia w kilku przypadkach dały jednak bardzo dobre efekty, a więc to znaczy, że możemy poprawić nauczanie matematyki i nie jest to bezpośrednio uzależnione od poziomu uzdolnienia uczniów. ~ 16 ~

17 Wiemy już, że wartość dodana z j. polskiego i matematyki w naszych gimnazjach są słabe. Zadaliśmy sobie pytanie jak wygląda sytuacja z innymi przeszkodami. Napotykamy tu trudności z wyliczeniem PWD z tego względu, że sprawdzian po klasie VI głównie dotyczy j. polskiego i matematyki, a więc nie mamy możliwości bezpośredniego porównania tą metodą osiągnięć edukacyjnych z innych przedmiotów. Mimo tego ograniczenia postanowiliśmy jednak spróbować dokonać takiej oceny. Punktem wyjścia do wyliczeń było wydzielenie z testu egzaminacyjnego pytań, które można było zaliczyć do poszczególnych przedmiotów. Wyliczono procent poprawności odpowiedzi. Kłopotem było określenie wartości porównawczej tych wyników. Chemia czy fizyka jest nauczana tylko w gimnazjum i nie mieliśmy prostego mechanizmu wyliczenia wartości dodanej. Po wielu przemyśleniach wyliczone wyniki z poszczególnych przedmiotów porównano z ogólnym wynikiem z egzaminu gimnazjalnego. Różnica w wyniku obrazuje nam jedynie odchylenia wyniku z przedmiotu od ogólnego wyniku. Innymi słowy otrzymujemy informacje, które przedmioty wpływają na podniesienie ogólnego wyniku gimnazjalisty, a które powodują ich obniżenie. Jest to lekko ułomna metoda, ale może dać w założeniu pewną wiedzę, która do tej pory nigdy nie była nam dostępna. Przedmiotem tego dodatkowego badania są umiejętności z chemii, fizyki, geografii i biologii. ~ 17 ~

18 Umiejętności z chemii średnio są lekko powyżej poziomu egzaminu gimnazjalnego. Bardzo wysokie wyniki osiągnęli uczniowie klas 3c z G-1 i 3 ~ 18 ~

19 Wyniki z fizyki wyglądają dość dramatycznie. Odpowiedzi z tego przedmiotu są gorsze od wyniku całego egzaminu o ponad 26%.Najlepsza klasa (3c z G-3) ma wynik o 14% gorszy od wyniku egzaminu. Niewątpliwie jest to przedmiot który bardzo obniża wyniki naszych gimnazjalistów we wszystkich szkołach. Ta sytuacja zmusza do podjęcia niezwłocznie działań zaradczych. Badanie wiedzy z geografii wypadło bardzo pozytywnie. Średni wynik jest o 19% wyższy od wyniku całego egzaminu. Ten przedmiot podnosi wyniki naszym uczniom i świadczy o dobrym poziomie nauczania tego przedmiotu. Trzeba też zauważyć dobre wyniki uczniów G- 1 we wszystkich oddziałach. ~ 19 ~

20 Zbadano jeszcze wyniki z biologii. Ogólnie opanowanie tego przedmiotu w ramach egzaminu wypadło o ok. 4% poniżej wyniku ogólnego. Ponownie w tym przedmiocie zwraca dobry, wyrównany poziom pracy uczniów i nauczycieli w G-1. Dwie klasy z G-3 osiągnęły najwyższe wyniki w mieście. Zdaję sobie sprawę z dyskusyjnego sposobu badania umiejętności z wskazanych wyżej czterech przedmiotów, ale badanie w tym zakresie wymaga jeszcze dopracowania metodologii. Niemniej, pewne informacje o funkcjonowaniu szkoły można z zamieszczonych wykresów wyczytać i wyciągnąć wnioski. 6. Podsumowanie Wykorzystanie wyników Pabianickiej Wartości Dodanej pozwala na pokazanie naszych placówek w zupełnie innej perspektywie. Można dokonywać porównań, obserwować tendencje również na tle innych szkół i oddziałów. Wynik bezwzględny egzaminu jest ważny, ale ważniejszy jest przyrost wiedzy i na tym elemencie w tym opracowaniu się skoncentrowano. Każdy z przedstawionych wykresów charakteryzuje stan pabianickiej oświaty w badanym obszarze. Proponuję samodzielne przeanalizowanie wyników w każdej szkole i wyrobienie własnego zdania o wskazanych rezultatach. Dostrzeżecie Państwo dobre jak i złe tendencje w Waszych placówkach. Autor opracowania będzie usatysfakcjonowany, jeśli dyrekcje i nauczyciele zapoznają się z wynikami swojej pracy, a przeprowadzona analiza skłoni Państwa do refleksji o kondycji placówki i wykorzystaniu potencjału uczniów. Musimy ~ 20 ~

21 wszyscy zadać sobie pytanie, czy zrobiliśmy wszystko, co jest możliwe, aby dzieci, które oddano nam pod opiekę osiągnęły dobre wyniki, na miarę swoich możliwości. Moim zdaniem w pabianickiej oświacie tkwią jeszcze ogromne rezerwy i tylko od dyrektorów i nauczycieli zależy czy te rezerwy wykorzystamy. ~ 21 ~