Pedagogizacja rodziców jednym z ważnych elementów współpracy przedszkola z rodzicami

Transkrypt

1 Literka.pl Pedagogizacja rodziców jednym z ważnych elementów współpracy przedszkola z rodzicami Data dodania: :59:54 Autor: Bożena Kierat Przedstawiam omówienie zagadnienia pedagogizacji rodziców. Opracowała: Bożena Kierat Pedagogizacja rodziców jednym z ważnych elementów współpracy przedszkola z rodzicami. «Pedagogizacja rodziców jest to działalność zmierzająca do stałego wzbogacenia posiadanej przez rodziców potocznej wiedzy pedagogicznej o elementy naukowej wiedzy o wychowaniu dzieci i młodzieży»[1]. W ogólnym rozumieniu pedagogizacja rodziców to specyficzna forma współdziałania pomiędzy nauczycielami a rodzicami w celu doskonalenia umiejętności wychowawczych rodziców oraz pogłębienia wiedzy z różnych dziedzin, np. psychologii rozwojowej, psychologii wychowawczej, higieny. S. Kawula uważa, że celem pedagogizacji «jest udzielenie pośredniej, a także bezpośredniej pomocy rodzicom w ich działalności wychowawczej. Poprzez różne informacje, porady, a nawet interwencje, pedagogizacja ma przyczyniać się do stałego podnoszenia stopnia refleksyjności rodziców w ich działalności wychowawczej. Pedagogizacja ma więc doprowadzić w rezultacie do usprawnienia wychowawczej działalności rodziny i jej ogólnego właściwego funkcjonowania»[2]. Z takiego ujęcia pojęcia pedagogizacji wynika, iż każdy kto stosuje ten rodzaj działalności pedagogicznej powinien spełniać trzy podstawowe zadania: 1. uświadamiać i ukazywać rodzicom, ważne ze społecznego punktu widzenia problemy związane z wychowaniem dzieci, których zrozumienie i rozwiązywanie jest znacznie ułatwione w poprzez proces pedagogizacji 2. uświadamiać rodzicom, by zdobytą podczas pedagogizacji wiedzę o wychowaniu stosowali w praktyce 3. wzbudzić w rodzicach chęć i potrzebę do ciągłego samokształcenia się pedagogicznego (m.in. poprzez literaturę) Należy pamiętać o tym, że pedagogizacja rodziców nie ma na celu wykształcenia profesjonalnych pedagogów; powinna natomiast dostarczyć rodzicom dodatkowej wiedzy, która może ułatwić im wychowywanie dzieci, a tym samym sprawić, że będą lepszymi rodzicami.

2 «Zarówno cel, jak i zadania pedagogizacji rodziców oparte są dwóch założeniach ogólnych. Jedno mówi o tym, iż rodzina jest nierozłączną częścią systemu wychowania, będąc partnerem wszystkich instytucji wychowawczych przy realizacji zadań wychowawczych, przyjętych w społeczeństwie. Z tego więc względu pedagogizacja staje się problemem społecznym, a nie tylko sprawa osobistą rodziców. Drugie założenie dotyczy wpływu zmiany świadomości rodziców na wychowawcze funkcjonowanie rodziny. Ustawiczne wzbogacanie świadomości pedagogicznej rodziców powoduje podnoszenie się i poprawę jakości oddziaływania wychowawczego rodziców na dzieci [...] Okazuje się, że dla zapewnienia racjonalnego przebiegu procesów wychowawczychw rodzinie oraz właściwych form współpracy rodziny ze szkołą niezbędne jest upowszechnienie wśród rodziców elementarnej wiedzy o rozwoju dzieci i młodzieży i sposobach postępowania wychowawczego» [3]. «Kształcenie pedagogiczne nie może być akcją samą dla siebie jest bowiem częścią edukacji społecznej, obejmującej elementy nie tylko wiedzy pedagogiczno psychologicznej, ale i medycznej, prawnej, moralno obyczajowej itd. Podnoszenie kultury pedagogicznej rodziców wymaga starannego przygotowania. Należy wziąć pod uwagę audytorium, dla którego będą prowadzone zajęcia [...] nauczyciel- wychowawca powinien stać się dobrym przewodnikiem dla swoich rodziców»[4]. Z kolei I. Jundziłł badając model kultury pedagogicznej rodziców dostrzega w nim znaczną dominację elementów emocjonalnych nad elementami intelektualnymi i behawioralnymi. Taka sytuacja sprzyja popełnianiu przez rodziców błędów wychowawczych wynikających z nieznajomości potrzeb dziecka, a także praw rządzących jego rozwojem psychofizycznym oraz braku świadomości własnej roli w procesie wychowawczym. Autorka podkreśliła, że podstawy wiedzy psychopedagogicznej są bardzo istotnym elementem intelektualnym kultury pedagogicznej rodziców i w dużym stopniu przyczyniają do budowania właściwej atmosfery wychowawczej w rodzinie[5]. Prowadzona pedagogizacja rodziców powinna podnosić ich kulturę pedagogiczną «ogólnie przez kulturę pedagogiczną rozumie się ogół wartości, norm, wzorców i modeli zachowań, które wynikają ze świadomości celów wychowania i z posiadanej wiedzy o wychowaniu, a przejawiają się umiejętnością reagowania na sytuacje wychowawcze. W tak sformułowanej definicji można wyodrębnić następujące elementy kultury pedagogicznej: 1. Świadomość wychowawcza rodziców 2. Określona wiedza (element poznawczy w kulturze pedagogicznej): a) znajomość potrzeb dziecka b) znajomość celów i zasad wychowania c) znajomość cech jakimi winien odznaczać się wychowawca d) znajomość trudności i zagrożeń rozwojowych

3 3. Umiejętność nawiązywania stosunku wychowawczego (element emocjonalny w kulturze pedagogicznej) 4. Znajomość i umiejętność stosowania metod i środków wychowawczych (element behawioralny w kulturze pedagogicznej): a) umiejętność stosowania metod b) umiejętność stosowania nagród i kar c) umiejętność organizowania warunków wychowawczych w rodzinie d) stosunek rodziców do nauki szkolnej i ich dalszego kształcenia e) uznanie potrzeby doskonalenia wiedzy i umiejętności pedagogicznych»[6]. Pedagogizacja rodziców jest specyficzną formą współpracy przedszkola z rodziną dziecka Przedszkole w ramach pedagogizacji może organizować prelekcje, spotkania z zaproszonymi gośćmi, polecać fachową literaturę, organizować wystawki prac dziecięcych, organizować warsztaty z udziałem rodziców oraz prowadzić kącik informacji dla rodziców. Pedagogizacja rodziców w przedszkolu może odbywać się także podczas zebrań grupowych i kontaktów indywidualnych rodziców z wychowawcą grupy, który ma służyć kompetentną radą dotycząca rozwiązywania konkretnych problemów dotyczących dziecka. Pedagogizacja rodziców powinna być prowadzona w sposób interesujący i nowatorski, a jej tematyka powinna wzbudzać zainteresowanie ze strony rodziców i wychodzić na przeciw ich potrzebom edukacyjnym. Pedagogizację powinien prowadzić nauczyciel wychowawca, który ma częsty i bezpośredni kontakt z rodzicami, powinien służyć im pomocą w rozwiązywaniu nurtujących ich problemów. Pedagogizacja wymaga partnerskich stosunków między rodzicami i wychowawcami. Rodziców należy aktywizować i zachęcać do udziału w różnorodnych formach pedagogizacji oferowanych przez przedszkole, które powinny stać się stałym elementem życia przedszkolnego. Nie należy zapominać o tym, iż pedagogizacja powinna być odejściem od rutyny, od przekazywania czysto teoretycznej wiedzy. «Pedagogizacja rodziców sprzyja także dokształcaniu pedagogicznemu nauczycieli, którzy niejednokrotnie uczestniczą w konferencjach czy prelekcjach na tych samych zasadach co rodzice»[7]. «Warunkiem udanej współpracy przedszkola z rodzicami jest wzajemne uzupełnianie się w procesie wychowania dziecka»[8]. Tego samego zdania jest J. Andrzejewska, mówiąc «współdziałanie nie stanowi celu samego w sobie, lecz służy integrowaniu zabiegów wychowawczych różnych środowisk» [9]. «W ostatnim czasie nastąpiło znaczne poszerzenie celu i obszaru współpracy na płaszczyźnie nauczyciele- rodzice. Poczucie wspólnego celu doprowadza do bliskiej współpracy i większego zaangażowania. Nauczyciele i rodzice powoli przekonują się, że przedszkole jest organizacją, którą wspólnie tworzą pracownicy, wychowankowie i ich

4 rodziny. Wzrasta otwartość i zaufanie środowisk oraz umiejętność prowadzenia dyskusji społecznych»[10]. Powstające relacje pomiędzy przedszkolem i rodziną powinny być oparte na wzajemnej współpracy i obustronnej aktywności. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem rodziców do pierwszeństwa wychowania oraz uczestnictwa w procesie edukacyjnym swoich dzieci przedszkole systematycznie zwiększa kompetencje rodziców, a co za tym idzie w przedszkolu rodzice mają prawo do : «przedstawiania własnych oczekiwań odnośnie pracy i funkcjonowania placówki oraz opieki nad dzieckiem udziału w opiniowaniu projektów zmian informacji o działalności przedszkola uzyskania potrzebnej wiedzy z zakresu edukacji przedszkolnej dziecka przez szeroko rozumianą pedagogizację»[11]. «Budowanie partnerskich relacji nie jest bowiem łatwe. Zakłada istnienie odpowiedzialności nauczycieli i rodziców nie tylko za edukację dzieci, ale także za konsekwencje jakie dla nich samych jako partnerów wynikają z faktu współdziałania. Wymaga uwzględniania we wspólnym działaniu potrzeb i oczekiwań partnera oraz szanowania praw i niezależności każdej ze stron.[...] wspólny cel i zarazem wartość nadrzędną dla rodziców i nauczycieli przedszkoli stanowi dziecko i jego rozwój, które jednoczą partnerów i motywują do podjęcia współdziałania»[12]. Współpraca przedszkola z rodzicami będzie przebiegała prawidłowo dopiero wtedy, gdy rodzice będą świadomi celów wychowania swojego dziecka. «Chodzi o to, by przy wspierającej roli przedszkola prowadzili oni dziecko ku coraz większej samodzielności» [13]. Podsumowując powyższe stwierdzenia dochodzimy do wniosku, iż «wpływ rodziny, przedszkola na wielostronny rozwój dziecka będzie tym korzystniejszy im bliższy kontakt nawiążą ze sobą rodzicie i nauczyciele[...] wymierne korzyści z takich kontaktów odniesie tak przedszkole, jak i rodzina, a przede wszystkim samo dziecko[...] szansą na pozyskanie rodziców jest m.in. wypracowanie nowych, atrakcyjnych form wzajemnych kontaktów oraz udoskonalanie dotychczas realizowanych form współpracy, co pozwoli jej uczestnikom odczuć sens i wartość podejmowania wspólnie działań»[14]. Nauczyciele i rodzice powinni planować działania wzmacniające współpracę, które to «będą zarazem działaniami na rzecz polepszenia socjalizacyjno- wychowawczych możliwości współczesnych rodzin, wspomagającymi bardzo dziś ograniczone możliwości i umiejętności pedagogiczne rodziców bezradnych wobec zagrożeń, jakie stwarza współczesna cywilizacja w odniesieniu do socjalizacji dzieci» [15]. [1] S. Kawula, Pedagogizacja rodziców, [w:] Encyklopedia pedagogiczna, W. Pomykało(red. ), Warszawa 1997, s [2] Tamże, s [3] Tamże, s. 581.

5 [4] M.Sowisło, Dla dobra dziecka, o warsztacie pracy nauczyciela wychowawcy, Oficyna Wydawnicza «Impuls», Kraków 2007, s. 70. [5]Por. I. Jundziłł, Rola zawodowa pedagoga szkolnego, WSiP, Warszawa 1980, s [6] U. Tokarska, Kultura pedagogiczna rodziców, «Wychowawca- miesięcznik nauczycieli i wychowawców katolickich» 2003, nr 11, s. 55. [7] M. Łobocki, Współdziałanie nauczycieli i rodziców w procesie wychowania. Wychowanie, Nasza Księgarnia, Warszawa 1985, s [8] s. Wiktoryna, Współpraca z rodzicami oraz środowiskiem lokalnym, «Bliżej przedszkola» 2008, nr 9/84, s. 22. [9] J. Andrzejewska, Dialog z rodzicami, «Wychowanie w przedszkolu czasopismo dla nauczycieli» 2005, nr.2, s. 51. [10] Tamże, s. 52. [11] Tamże, s. 52. [12] D. Szumna, O nową jakość pedagogicznych relacji przedszkola i rodziny, «Wychowanie w przedszkolu» 2002, nr 6, s [13] s. Wiktoryna, op.cit., s. 21. [14] D. Szumna, op.cit., s [15] Z. Tyszka, Istotne zmiany w socjalizacji rodzinnej, «Problemy Rodziny» 2000, nr 2/3, s. 34. Literka.pl Literka.pl