Rok akademicki: 2013/2014 Kod: HKL KM-s Punkty ECTS: 7. Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: Kultura nowych mediów

Transkrypt

1 Nazwa modułu: Metodologie badań kulturoznawczych Rok akademicki: 2013/2014 Kod: HKL KM-s Punkty ECTS: 7 Wydział: Humanistyczny Kierunek: Kulturoznawstwo Specjalność: Kultura nowych mediów Poziom studiów: Studia II stopnia Forma i tryb studiów: Stacjonarne Język wykładowy: Polski Profil kształcenia: Ogólnoakademicki (A) Semestr: 2 Strona www: Osoba odpowiedzialna: dr hab. Wojakowski Dariusz (darek.wojak@wp.pl) Osoby prowadzące: dr hab. Wojakowski Dariusz (darek.wojak@wp.pl) dr Machowska Magdalena (magdalena.etno@tlen.pl) Opis efektów kształcenia dla modułu zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Powiązania z EKK Sposób weryfikacji efektów kształcenia (forma zaliczeń) Wiedza M_W001 znajomość koncepcji ogólnej metodologii nauk i podstawowych kategorii KL2A_W02, KL2A_W09 Egzamin M_W002 rozumienie specyfiki kulturoznawstwa na tle innych nauk, z uwzględnieniem historycznego procesu wyodrębniania się tej dyscypliny KL2A_W02, KL2A_W09 Egzamin M_W003 Zna współczesne stanowiska metodologicznie w kulturoznawstwie: nowe nurty etnograficzne, analiza treści i krytyczna analiza dyskursu KL2A_W18, KL2A_W07, KL2A_W06 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Prezentacja M_W004 Na poziomie zaawansowanym posiada aktualną i wszechstronną wiedzę o dziedzinach i dyscyplinach nauki tworzących kulturoznawstwo oraz potrafi wskazać na ich najważniejsze i najnowsze osiągnięcia badawcze, interpretacyjne i metodologiczne. KL2A_W06 Egzamin, Prezentacja, Udział w dyskusji, Aktywność na zajęciach Umiejętności M_U001 Posiada umiejętność wyboru koncepcji metodologicznej odpowiedniej do założonych celów poznawczych KL2A_U07, KL2A_U02 Aktywność na zajęciach, Egzamin, Prezentacja, Udział w dyskusji 1 / 7

2 M_U002 Potrafi stworzyć model własnego postępowania badawczego według reguł KL2A_U12 Prezentacja, Zaangażowanie w pracę zespołu, Udział w dyskusji Kompetencje społeczne M_K001 pogłębia kompetencje w zakresie prowadzenia badań naukowych oraz formułowania teorii naukowej KL2A_K03, KL2A_K04 Aktywność na zajęciach, Prezentacja, Zaangażowanie w pracę zespołu M_K002 Potrafi organizować pracę naukową, właściwie ocenia jej postępy KL2A_K05 Prezentacja, Zaangażowanie w pracę zespołu Matryca efektów kształcenia w odniesieniu do form zajęć Kod EKM Student, który zaliczył moduł zajęć wie/umie/potrafi Forma zajęć Wykład Ćwiczenia audytoryjne Ćwiczenia laboratoryjne Ćwiczenia projektowe Konwersatori um seminaryjne praktyczne Inne terenowe E-learning Wiedza M_W001 M_W002 M_W003 M_W004 Umiejętności M_U001 znajomość koncepcji ogólnej metodologii nauk i podstawowych kategorii rozumienie specyfiki kulturoznawstwa na tle innych nauk, z uwzględnieniem historycznego procesu wyodrębniania się tej dyscypliny Zna współczesne stanowiska metodologicznie w kulturoznawstwie: nowe nurty etnograficzne, analiza treści i krytyczna analiza dyskursu Na poziomie zaawansowanym posiada aktualną i wszechstronną wiedzę o dziedzinach i dyscyplinach nauki tworzących kulturoznawstwo oraz potrafi wskazać na ich najważniejsze i najnowsze osiągnięcia badawcze, interpretacyjne i metodologiczne. Posiada umiejętność wyboru koncepcji metodologicznej odpowiedniej do założonych celów poznawczych / 7

3 M_U002 Potrafi stworzyć model własnego postępowania badawczego według reguł Kompetencje społeczne M_K001 M_K002 pogłębia kompetencje w zakresie prowadzenia badań naukowych oraz formułowania teorii naukowej Potrafi organizować pracę naukową, właściwie ocenia jej postępy Treść modułu zajęć (program wykładów i pozostałych zajęć) Wykład Co to jest nauka? Treściowe, metodologiczne i instytucjonalne kryterium nauki. Prawda, racjonalność i tradycja w nauce. Kulturoznawstwo i nauki o kulturze w kontekście przemian nauk humanistycznych Charakterystyka kulturoznawstwa i jego pozycja w systemie nauk. Powstanie kulturoznawstwa i jego różne koncepcje. Czy nauki o kulturze to prawdziwa nauka? Czym jest metodologia? Metodologia jako metanauka. Przegląd wybranych poglądów z zakresu filozofii nauki (stanowisko scjentystyczne, Kuhn, Popper, Feyerabend). Podstawowe kategorie metodologiczne. Przedstawienie róźnych sposóbów rozmunienia kategorii: pojęcie, definicja, wskaźnik, proces badawczy. Analiza i interpretacja danych. Wyjaśnianie i przewidywanie vs. interpretowanie i rozumienie. O różnych sposobach prawomocnego wyjaśniania społecznej rzeczywistości. Kultura jako system symboliczny Etnograficzna interpretacja kultury w ujęciu C. Geertza i V. Turnera. Kultura jako tekst. Językoznawcze metody analizy kultury od strukturalistów rosyjskich do analizy sekwencyjnej. Nowa etnografia przegląd stanowisk. Omówienie praktyk badawczych i strategii pisarskich pozostających pod wplywem postmodernizmu: żywy dyskurs, analiza punktu widzenia, autoetnografia, poezja etnograficzna, etnografia performatywna. Analiza dyskursu Przedstawienie rozumienia dyskursu u Bachtina i Foucaulta. Przegląd stanowisk w Krytycznej Analizie Dyskursu. 3h Kulturoznawcze badania przeszłości Koncepcja etnograficznego badania historii M. Sahlinsa. 3 / 7

4 Kulturoznawstwo i nauki o kulturze w kontekście przemian nauk humanistycznych Charakterystyka kulturoznawstwa i jego pozycja w systemie nauk. Powstanie kulturoznawstwa i jego różne koncepcje. Czy nauki o kulturze to prawdziwa nauka? Ćwiczenia audytoryjne Wizualność Rose G., Interpretacja materiałów wizualnych. Krytyczna metodologia badań nad wizualnością, PWN, Warszawa 2010, r.: 4. Analiza treści. Opowiadanie o tym, co (sądzisz, że) widzisz, r.10. Podejście antrpologiczne. Bezpośrednia obserwacja życia społecznego obiektów wizualnych, s , r. 11. Zdjęcia jako część projektu badawczego, s , r. 12. Przegląd metod interpretacji materiałów wizualnych, s Sztompka P., Socjologia wizualna: fotografia jako metoda badawcza,warszawa 2005, s i R. 4. Fotografia jako uzupełnienie innych metod socjologii, 3.Społeczeństwo w obiektywie. Pink S., Etnografia wizualna. Obrazy, media i przedstawienie w badaniach, WUJ, Kraków 2009, s , , Barthes R., Światło obrazu. Uwagi o fotografii, Warszawa 1996, s , Kaczmarek J., Ślebioda I., Badania socjowizualne z wykorzystaniem fotografii (na przykładzie projektu badawczego Poznań w fotografii i świadomości swoich mieszkańców [w:] Antropologia wobec fotografii i filmu, red. G. Pełczyński, R. Vorbrich, Poznań 2004, s Freedberg D., Potega wizerunków. Studia z historii i teorii oddziaływania, Kraków 2005, s Postkolonializm, Władza, Nieantropocentryczny sposób opisu naukowego Moskalewicz M., Murzynek Bambo czarny, wesoły Próba postkolonialnej interpretacji tekstu, Teksty Drugie 2005, nr 1-2. Chakrabarty D., Historie mniejszości, przeszłości podrzędne, Literatura na Świecie 2008, nr 1/2. Said E.W., Orientalizm, Warszawa 1991, s , , Foucault, Nadzorowac i karać. Narodziny więzienia, Warszawa 1993, r. Dyscyplina, s Domańska E., Historie niekonwencjonalne, Poznań 2006, r. Ku historii nieantropocentrycznej, s Cavenagh C., Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnych teorii, Teksty Drugie 2003, nr 2/3. Krytyczna analiza dyskursu Krytyczna analiza dyskursu: interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej, red. A. Duszlak, N. Fairclough, Universitas, Kraków 2008, s Jabłońska B., Krytyczna analiza dyskursu: refleksje teoretyczno-metodologiczne, Przegląd Socjologii Jakościowej 2006, nr 1. Silverman D., Interpretacja danych jakościowych: metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji, PWN, Warszawa 2007 lub 2008, s , Rapley T., Analiza konwersacji, dyskursu i dokumentów, Warszawa 2010: R. Analiza konwersacji s , s , R. 10 Badanie dyskursu: kilka uwag końcowych, s Miles M. B., Huberman A. M., Analiza danych jakościowych, Trans Humana, Białystok Rancew-Sikora D., Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych, Wyd. Trio, Warszawa / 7

5 Etyka Teren w antropologii. Praktyka badawcza we współczesnej antropologii kulturowej, red. T. Buliński, M. Kairski, Poznań Etyczne problemy badań antropologicznych, red. K. Kaniowska, N. Modnicka, Wrocław- Łódź Anropologia zaangażowana, Studium przypadku Szpakowska M., Chcieć i mieć, Warszawa 2003, r.wstępny O rezygnacji i niepewności s Olędzki J., Jednakowo albo badacz i wciąż to samo środowisko, Łódzkie Studia Etnograficzne 1996, t. 35. Surmiak A., Zaangażowany antropolog. O potrzebie stawiania granic [w:] Antropologia zaangażowana (?), red. F. Wróblewski, Ł. Sochacki, J. Steblik, WUJ, Kraków 2010., s Flyvbjerg B., Pięć mitów o badaniu studium przypadku, Studia Socjologiczne 2005, nr 2, s Wala K., O profesjonalizacji badań w antropologii, Op. cit Pomieciński A., Sikora S. (red.), Zanikające granice. Antropologizacja nauki i jej dyskursów, Poznań Przestrzeń (do antr. zaangazowanej) Lorenz J., Życie w miejscu śmierci. Muzeum/obóz Stutthof w świetle doświadczenia i precepcji jego współczesnych mieszkańców [w:] Sztuttowo czy Stutthof? Oswajanie krajobrazu kulturowego, red. Ł. Banaszek, M. Wosińska, Poznań-Sztutowo 2011, s Banaszek Ł., Ratajczak D., Zmiany w postrzeganiu krajobrazu byłego obozu koncentracyjnego Stutthof. Analizy widoczności, Ibidem, s Sposób obliczania oceny końcowej Student otrzymuje dwie niezależne oceny z ćwiczeń i egzaminu. Egzamin ma charakter ustny, składa się z trzech pytań. Ocenę pozytywną z egzaminu uzyskuje się, jeżeli student odpowie dostatecznie przynajmniej na dwa z trzech pytań. Końcowa ocena to średnia ocen z części wykłady i części ćwiczenia Wykłady Na ocenę składa się wynik egzaminu (odpowiedź na 2 pytania). Ocena może być podniesiona do 10%, po uwzględnieniu aktywności na wykładzie. Ćwiczenia Ocena z ćwiczeń ustalana jest na podstawie oceny aktywności na zajęciach (20%) oraz prezentacji opracowanego zagadnienia (80%) Prezentacje Każdy z tematów ćwiczeń poświęcony jest innej metodzie badawczej. Prowadzący rozdzieli pomiędzy uczestników 3 tematy badań. W konsekwencji tematy badań będą się powtarzać. Zmianom będą ulegały metody wskazane do ich przeprowadzenia. W ten sposób uczestnicy ćwiczeń będą mogli zweryfikowanie potencjał badawczy omawianych metod, porównają wyniki badań uzyskane przy ich zastosowaniu. Każda seria prezentacji zakończona zostanie dyskusją. Rrzezentacje powinny być przygotowane w grupach, 2-3 osobowych, każdy z członków grupy zobowiazany bedzie do wzięcia udziału w jej wygłoszeniu. Czas wygłoszenia całej prezentacji wynosi ok. 30 min Po przeprowadzeniu prezentacji omawiane zagadnienie zostanie przedyskutowane w grupie. Wymagania wstępne i dodatkowe Wykłady. Oczekiwana jest aktywność studentów. 5 / 7

6 Ćwiczenia. Tematy zadań zostaną rozdielone na pierwszych zajęciach. Pierwsze prezentacje rozpoczną się na trzecim spotkaniu. Zalecana literatura i pomoce naukowe Literatura do wykładu: Babiński G Metodologia a rzeczywistość społeczna. Dylematy badań etnicznych. Nomos, Kraków. Bachtin M Słowo w powieści, w: tegoż, Problemy literatury i estetyki, Czytelnik, Warszawa, s Barker Ch Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Kraków, Wyd. UJ Benton T i I. Craib, Filozofia nauk społecznych, Wrocław, Wyd. DSWE TWP. Blumer H Interakcjonizm symboliczny. Nomos, Kraków. Buchowski M Zrozumieć Innego. Antropologia racjonalności. Kraków, Wyd. UJ. Chamraz K Constructing Grounded Theory. London, Sage. Clifford J., Marcus G. (red.) Writing Culture. The Poetics and Politics of Ethnography. Univ. California Press, Berkeley-Los Angeles-London. Denzin, N The Interpretive Ethnography. SAGE, London. Denzin N.K., Lincoln Y.S. (red.) Metody badań jakościowych, t. I-II, Warszawa, PWN Duszak A., Fairclough N. (red.) Krytyczna analiza dyskursu, Kraków, Universitas. Flis M. b.d. O osobliwościach nauk społecznych, czyli dyskretny urok socjologii i antropologii, w: Foucault M Archeologia wiedzy, Warszawa, PWN. Geertz C The Interpretation of Cultures. Fontana Press, London. Geertz C Dzieło i życie. Antropolog jako autor. Warszawa, Wyd. KR Geertz C Zastane światło. Antropologiczne refleksje na tematy filozoficzne. Tłum. Z. Pucek, Kraków, Universitas. Geertz C. 2005b[1983]. Wiedza lokalna. Dalsze eseje z zakresu antropologii interpretatywnej. Tłum. D. Wolska, Kraków, Wyd. UJ. Glaser B.G., Strauss A Odkrywanie teorii ugruntowanej. Kraków, Nomos Kapralski S Wartości a poznanie socjologiczne. Nomos, Kraków. Kempny M, Nowicka E. (red.) Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. PWN (t.i), Warszawa Kempny M, Nowicka E. (red.) Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej. Kontynuacje, PWN (t.ii), Warszawa Kuhn T Struktura rewolucji naukowych, tł. Helena Ostromęcka, Warszawa, PWN Maternys A., Mucha J. (red.) Nowe perspektywy teorii socjologicznej, seria WTS, Kraków, Nomos. Mieletinski E Poetyka mitu, PWN, Warszawa. Moore H (red.) The Future of Anthropological Knowledge. Routledge, London. Noblit G. W., Hare R. D Meta-Ethnography: Synthesizing Qualitative Studies. Qualitative Research Methods Series 11. Newbury Park, London, Delhi: SAGE Publ. Nowak S Metodologia badań społecznych. Warszawa PWN. Pawłowski A Metody kwantytatywne w sekwencyjnej analizie tekstu. Warszawa: Wyd. UW. Popper K Logika odkrycia naukowego, PWN, Warszawa Racjonalność i styl myślenia, 1992, wyb. E. Mokrzycki, Warszawa, Wydaw. IFiS PAN. Sahlins M Z przeprosinami dla Tukidydesa, Kraków: Universitas. Silverman D Qualitative Research, LA, London, Delhi: SAGE. Trela G. Bd. Umiarkowana pochwała scjentyzmu, materiał niepublikowany. Ulicka D. Literaturoznawcze dyskursy możliwe, Kraków, Universitas. Werner K. Co można wiedzieć o człowieku? Analiza pojęcia wiedzy Diametros nr 11 (marzec 2007) Woleński J Umiarkowana obrona scjentyzmu, (w:) W stronę logiki, Kraków. Zamelska O. Anarchizm epistemologiczny a relatywizm Paula K. Feyerabenda, w: Diametros nr 1 (wrzesień 2004) Literatura do ćwiczeń podana przy tematach. Publikacje naukowe osób prowadzących zajęcia związane z tematyką modułu Nie podano dodatkowych publikacji Informacje dodatkowe Brak 6 / 7

7 Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS) Forma aktywności studenta Udział w wykładach Egzamin lub kolokwium zaliczeniowe Samodzielne studiowanie tematyki zajęć Przygotowanie do zajęć Udział w ćwiczeniach audytoryjnych Przygotowanie sprawozdania, pracy pisemnej, prezentacji, itp. Sumaryczne obciążenie pracą studenta Punkty ECTS za moduł Obciążenie studenta 30 godz 2 godz 45 godz 60 godz 30 godz 15 godz 182 godz 7 ECTS 7 / 7