Poziom kompetencji w korzystaniu z technologii informacyjnych przez studentów I roku Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego

Transkrypt

1 Wydawnictwo UR 17 ISSN -99 ISSN 5-91 online Edukacja Technika Informatyka nr //17 DOI:.155/eti.17.. TOMASZ WARZOCHA Poziom kompetencji w korzystaniu z technologii informacyjnych przez studentów I roku Pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego Level of Competence in the Use of ICT by Students of the 1st Year of Pedagogy of the University of Rzeszow Doktor, Uniwersytet Rzeszowski, Wydział Pedagogiczny, Zakład Dydaktyki i Systemów Edukacyjnych, Polska Streszczenie W artykule przedstawiono wyniki badań z zakresu wykorzystania technologii informacyjno- -komunikacyjnych przez studentów I roku pedagogiki Uniwersytetu Rzeszowskiego w celu pozyskiwania, przetwarzania, przechowywania informacji. Ponadto zapytano studentów, czy wykorzystują technologie informacyjne w procesach komunikowania się ze sobą, z nauczycielami akademickimi, czy i w jaki sposób udostępniają sobie pliki oraz do czego ponadto wykorzystują technologie informacyjne. Słowa kluczowe: kompetencje, student, nauczyciel akademicki, technologie informacyjno- -komunikacyjne, komunikowanie się Abstract Article was presents the results of research the use of information and communication technologies by first-year students of pedagogy of the University of Rzeszow in order to obtain, process and store information. In addition, students were asked whether they use information technology in the process of communicating with each other, with academic teachers, and how they share files and how they use information technology. Keywords: competence, student, academic teacher, technology information, communication Wstęp Rozwój technologii informacyjno-komunikacyjnych niesie ze sobą możliwości wykorzystywania ich w coraz nowszych obszarach codziennego życia. Jedną z podstawowych funkcji, jakie pełnią, to wspomaganie rozwiązywania zadań, z którymi się spotykamy w każdej sferze życia. Najprościej mówiąc technologie informacyjno-komunikacyjne pełnią rolę medium pomiędzy osobą 353

2 a światem techniki, do którego jesteśmy w mniejszym lub większym stopniu angażowani. Umiejętność praktycznego posługiwania się nimi w celu zdobycia potrzebnego zasobu informacji pozwala na bezstresowe życie w społeczeństwie, w którym odgrywają bardzo duże znaczenie. Postęp rozwoju technologicznego, gadżetów, do których jesteśmy zachęcani na każdym kroku, sprawia, że stają się udoskonalonymi urządzeniami technicznymi, w których wykorzystuje się m.in. technologie służące komunikowaniu się z innymi, udostępnianiu zasobów informacji czy gromadzeniu potrzebnych danych z wykorzystaniem odpowiedniego oprogramowania. Brak umiejętności posługiwania się tymi technologiami w celu wyselekcjonowania potrzebnych informacji prowadzi do współczesnego analfabetyzmu (Walat, 7, s. 5). Technologie informacyjno-komunikacyjne w dydaktyce szkoły wyższej Dydaktyka szkoły wyższej wymaga od studenta, a przede wszystkim od nauczyciela akademickiego umiejętności dostosowania się do współczesnych możliwości wykorzystywania dostępnych narzędzi wspomagających proces edukacyjny. Posiadanie odpowiednich kompetencji pozwoli nawiązać wspólną drogę przekazywania i zdobywania wiedzy. Istotnym zagadnieniem wpływającym na poprawę odbieranych informacji jest przekaz interaktywny. Umiejętność poprawnego opracowania materiałów służących przekazywaniu informacji z wykorzystaniem technologii informacyjnych pozwala na zwiększenie zainteresowania studentów poruszaną problematyką (Lib, 1, s. 5). Uczelnie wyższe jako ośrodki akademickie służące zdobywaniu wiedzy stają się również jedynymi miejscami, w których młode pokolenie studentów może doświadczyć praktycznej możliwości zapoznania się z nowymi technologiami informacyjno- -komunikacyjnymi. Wśród dostępnych narzędzi wspomagających proces edukacyjny możemy wyróżnić: tablice interaktywne, tablice samokopiujące, zestawy wideokonferencyjne, wizualizery, interaktywny system pozyskiwania informacji, interaktywne zestawy odpowiedzi. Każdy student w celu zaliczenia danego przedmiotu w większym lub mniejszym zakresie jest zmuszony do korzystania z technologii informacyjnych. Najprostszym narzędziem wykorzystywanym w celu przygotowania prac zaliczeniowych jest komputer z odpowiednim oprogramowaniem. Na I roku podczas zajęć z technologii informacyjnych (program kształcenia plan studiów I stopnia) poruszane są zagadnienia mające na celu zwiększenie praktycznej umiejętności posługiwania się oprogramowaniem MS Word, MS PowerPoint, pracy w chmurze. W czasie realizacji każdego z tematów stu- 35

3 denci są zobligowani do zaliczenia odpowiednio wcześniej przygotowanych przez prowadzącego ćwiczeń. Pomimo wcześniejszego kontaktu z poruszanymi zagadnieniami na niższych szczeblach edukacyjnych bywa różnie. Metodologia prowadzonych badań Przedmiotem prowadzonych badań było określenie poziomu kompetencji z zakresu wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych przez studentów I roku Uniwersytetu Rzeszowskiego na kierunku pedagogika. Badania zostały przeprowadzone podczas zajęć związanych z tematyką przygotowania prostych ankiet z wykorzystaniem dowolnych narzędzi. Jedną z możliwości było zaprojektowanie kwestionariuszy w wersji interaktywnej wykorzystującej portale internetowe. Większość studentów wybrała jednak prostsze narzędzia komputer z oprogramowaniem MS Word. W przeprowadzonych badaniach rozpoznawczych udział wzięło 5 osób (badanymi były same kobiety), które poproszono o wypełnienie ankiety składającej się z pytań dotyczących sposobów pozyskiwania, przetwarzania, przechowywania informacji, komunikowania się czy udostępniania plików. W kwestionariuszu ankiety przyjęto 5 poziomów (1 5), gdzie: 1 brak umiejętności korzystania z technologii informacyjnych, w minimalnym zakresie wykorzystuję technologie informacyjne, 3 nie do końca potrafię korzystać z technologii informacyjnych, zadowalająca umiejętność wykorzystania technologii informacyjnej, 5 bardzo biegła umiejętność wykorzystania technologii informacyjnej. Wybrane wyniki prowadzonych badań Na poniższych wykresach przedstawiono wybrane wyniki posiadanych kompetencji z uwzględnieniem wyżej opisanych poziomów bardzo Wykres 1. Poziom posiadanej wiedzy i umiejętności z zakresu pozyskiwania i filtrowania informacji dostępnych w sieci 355

4 Z danych przedstawionych na wykresie 1 wynika, że 1 osób zadeklarowało, iż posiadana przez nich wiedza i umiejętność są na poziomie m, osób, że jest na biegłym poziomie, oraz jedna osoba na poziomie m, jeżeli chodzi o korzystanie z technologii informacyjnych. Żadna z badanych osób nie zadeklarowała posiadania niższego poziomu niż wyżej opisane bardzo Wykres. Poziom posiadanej wiedzy i umiejętności z zakresu przechowywania i wyszukiwania informacji dostępnych w sieci Z danych przedstawionych na wykresie wynika, że 11 osób zadeklarowało, iż posiadana przez nich wiedza i umiejętność są na poziomie bardzo m, osób, że jest na poziomie m, oraz osoby na poziomie m, jeżeli chodzi o posiadane kompetencje w zakresie przechowywania i wyszukiwania informacji dostępnych w sieci bardzo Wykres 3. Poziom posiadanej wiedzy i umiejętności z zakresu dzielenia się informacjami i zasobami 35

5 Z danych przedstawionych na wykresie 3 wynika, że 1 osób zadeklarowało, iż posiadana przez nich wiedza i umiejętność są na poziomie bardzo m, osób, że jest na poziomie m, oraz 5 osoby na poziomie m, jeżeli chodzi o posiadane kompetencje w zakresie dzielenia się informacjami i zasobami z wykorzystaniem technologii informacyjnych. 1 bardzo 1 Wykres. Poziom posiadanej wiedzy i umiejętności w zakresie pracy w chmurze informacyjnej Z danych przedstawionych na wykresie wynika, że osób zadeklarowało, iż posiadana przez nich wiedza i umiejętność są na poziomie bardzo m, osób, że jest na poziomie m, osoby na poziomie m, oraz jedna osoba na poziomie m, jeżeli chodzi o posiadane kompetencje w zakresie pracy w chmurze informacyjnej bardzo Wykres 5. Poziom posiadanej wiedzy i umiejętności w zakresie komunikowania się z wykorzystaniem technologii informacyjnych 357

6 Z danych przedstawionych na wykresie 5 wynika, że 11 osób zadeklarowało, iż posiadana przez nich wiedza i umiejętność są na poziomie bardzo m, 11 osób, że jest na poziomie m, osoby na poziomie m, oraz jedna osoba na poziomie m, jeżeli chodzi o posiadane kompetencje w zakresie komunikowania się z wykorzystaniem technologii informacyjnych. Podsumowanie Szybki postęp rozwoju nowych narzędzi wspomagających proces informatyzacji uczelni wyższych sprawia, że posiadane kompetencje młodego pokolenia studentów wyniesione z niższych szczebli edukacji są na m poziomie. To od nauczyciela akademickiego będzie w dużej mierze zależało, czy poziom kompetencji ulegnie zwiększeniu, zmniejszeniu, czy pozostanie tak, jak jest obecnie. Pokazanie możliwości wykorzystania technologii informacyjno- -komunikacyjnych w procesie pozyskiwania, przetwarzania, przechowywania informacji, pracy w chmurze informacyjnej powinno zachęcić młode pokolenie studentów do rozwijania praktycznych umiejętności w tym zakresie. Jeżeli nauczyciel akademicki będący osobą odpowiedzialną za rozwój intelektualny absolwentów szkół ch nie będzie posiadał odpowiednich kompetencji z zakresu wykorzystania narzędzi wspomagających proces dydaktyczny, to w pewnym momencie stanie przed faktem wykluczenia cyfrowego (Warzocha, 15). Obecne pokolenie studentów mimo wiedzy, nieraz większej umiejętności posługiwania się technologiami informacyjno-komunikacyjnymi pokazuje, że jest to wiedza pozorna pozwalająca stosować powyższe narzędzia w ograniczonym zakresie. Technologie informacyjno-komunikacyjne stają się dla nich jedynie gadżetami służącymi do wymiany poglądów na portalach społecznościowych, korzystania z komunikatorów opartych na nowych technologiach (Gajda, :1). Sposób komunikowania się z innymi osobami zostaje zastąpiony e-komunikacją z użyciem sieci internetowej (Castells, 7). Dla młodego pokolenia studentów technologie informacyjne są bardziej podstawą codziennej egzystencji niż narzędziem wspomagającym proces dydaktyczny. Przedstawione wyniki badań mogą stanowić podstawę do dalszych, bardziej szczegółowych badań związanych z poruszaną problematyką absolwentów szkół ch korzystających z technologii informacyjno-komunikacyjnych w zinformatyzowanym społeczeństwie. Literatura Castells, M. (7). Społeczeństwo sieci. Warszawa: PWN. Gajda, J. (). Media w edukacji. Kraków: Impuls. Lib, W. (1). Narzędzia i techniki informatyczne w procesie dydaktycznym. Rzeszów: Mitel. Program kształcenia dla kierunku Pedagogika w roku akademickim 1/17. Walat, W. (7). Edukacyjne zastosowanie hipermediów. Rzeszów: Wyd. UR. Warzocha, T. (15). Technologie informacyjne a kompetencje społeczne nauczycieli akademickich koncepcja pracy doktorskiej. Kielce. 35