(86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/01245 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (21) Numer zgłoszenia: (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: (86) Data i numer zgłoszenia międzynarodowego: , PCT/EP02/01245 (87) Data i numer publikacji zgłoszenia międzynarodowego: , WO02/67888 PCT Gazette nr 36/02 (51) Int.Cl. A61K 8/31 ( ) A61K 8/72 ( ) A61K 8/92 ( ) A61Q 19/10 ( ) (54) Kompozycje do mycia ciała zawierające dyspersję cząstek w oleju (30) Pierwszeństwo: ,US,09/796,151 (73) Uprawniony z patentu: UNILEVER N.V.,Rotterdam,NL (43) Zgłoszenie ogłoszono: BUP 03/05 (72) Twórca(y) wynalazku: Liang Sheng Tsaur,Edgewater,US (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 07/09 (74) Pełnomocnik: Jolanta Hawrylak, PATPOL Sp. z o.o. PL B1

2 2 PL B1 Opis wynalazku Przedmiotem wynalazku są ciekłe kompozycje do mycia ciała przeznaczone do skutecznego osadzania stałych cząstek, zawierające: (a) środek powierzchniowo czynny (syntetyczny środek powierzchniowo czynny z lub bez mydła); (b) grube dyspersje cząstek w oleju zawierające (i) stałe cząstki (o wymiarze od 0,1 do 150 mikronów, korzystnie 0,2 do 100 mikronów) lub (ii) kapsułki albo w wazelinie albo w oleju węglowodorowym, które są zagęszczone lub ustrukturowane mieszającym się z olejem polimerem; i (c) rozpuszczalny w wodzie zagęszczacz mieszający się ze środkiem powierzchniowo czynnym (na przykład stężony środek powierzchniowo czynny), który może zapobiec fizycznemu rozdzielaniu grubych dyspersji cząstek w oleju (dyspersji mających wymiar większy niż 50 mikronów), i które są zdolne do zapobiegania rozdzielaniu grubych dyspersji cząstek w oleju przez ponad 3 miesiące. Osadzanie zmiękczających skórę olejów z ciekłych kompozycji czyszczących można uzyskać przez stosowanie osadzania małych kropli wspomaganych kationowym polimerem lub przez stosowanie większych kropli. Jednak osadzanie stałych cząstek (na przykład hydrofilowych cząstek) z czyszczącego produktu (na przykład ze spłukiwanej kompozycji czyszczącej) pozostaje technicznym wyzwaniem. Publikacja patentowa Stanów Zjednoczonych Ameryki US na rzecz Grieveson'a ujawnia wodną ciekłą i nawilżającą kompozycję zawierającą środki zmiękczające skórę zagęszczone hydrofobowym zagęszczaczem, w której środki zmiękczające skórę mają cząstki mieszczące się w zakresie 50 do 500. Są to zagęszczone cząstki, a nie cząstki w olejowych dyspersjach. Co więcej ta publikacja nie ujawnia ani nie sugeruje wytwarzania dyspersji cząstek w oleju i następnego jej mieszania z roztworem środka powierzchniowo czynnego. Przeciwnie, wszystkie składniki są oddzielnie mieszane w statycznym mieszalniku. Jeżeli taki sposób zastosowałoby się w niniejszym wynalazku to cząstki nie zostałyby dokładnie rozmieszane w roztworze i słabiej by się osadzały w przeciwieństwie do silnego osadzania cząstek/kapsułek według niniejszego wynalazku. W publikacji patentowej US na rzecz Tsaur ujawniono ciecze do mycia ciała zawierające oleje o małej lepkości wstępnie zagęszczone niepieniącymi hydrofobowymi polimerami. Ponownie, ta publikacja ani nie ujawnia ani nie sugeruje stałych kosmetycznych cząstek lub kapsułek występujących jako dyspersje cząstek w oleju. Ponadto brak ujawnienia dyspersji cząstek w oleju w układzie środka powierzchniowo czynnego zawierającym rozpuszczalny w wodzie zagęszczacz mieszający się ze środkiem powierzchniowo czynnym. W publikacji patentowej US na rzecz Dixon i in. ujawniono trwałe ciekle czyszczące kompozycje ze środkiem nawilżającym skórę i tworzącym żel polimerem. Środki nawilżające skórę to wazelina, polibuten i mieszaniny wazelina/polibuten w stosunku 3:1 do 5:1. Ta publikacja nie ujawnia stałych cząstek (na przykład kosmetycznych cząstek) w oleju lub kapsułek w oleju. Ponadto chociaż ujawniono układ wazelina/polibuten jak środek nawilżający to brak ujawnienia lub sugestii tworzenia oddzielnego oleju zagęszczonego przez układ wazelina/polibuten. Na koniec, brak ujawnienia lub sugestii występowania cząstek w oleju w zagęszczonym/stężonym układzie środka powierzchniowo czynnego. W patencie US na rzecz Grieveson i in. Ujawniono czyszczącą kompozycję zawierającą środek powierzchniowo czynny i wewnętrzną emulsję zawierającą środek kosmetyczny, emulgator i nośnik. Kompozycje według ujawnienia Grieveson'a różnią się od kompozycji według wynalazku tym, że w niniejszym wynalazku wymagane jest aby olej ( cząstki w oleju ) był zdolny do rozdzielania i zatrzymywania stałych cząstek w obecności stężonego roztworu środka powierzchniowo czynnego i bez konieczności stosowania emulgatora. Przeciwnie, emulsja według Geversona jest emulsją olej w oleju gdzie trwałość uzyskuje się tylko przez stosowanie emulsji. Ponadto olej (nośnikowy olej) według Geversona może być dowolnym olejem o parametrach w zakresie od 200 do centystoksów w temperaturze 25 C, podczas gdy według niniejszego wynalazku lepkość oleju musi być większa niż centystoksów przy szybkości ścinania 0,1 s -1. W publikacji patentowej US na rzecz Glenn Jr ujawniono kompozycje zawierające środek powierzchniowo czynny, wazelinę, dymną krzemionkę i gumę ksantanową. Ponownie, wcześniejsze wytarzanie dyspersji cząstek/kapsułek w oleju nie jest ani ujawnione ani sugerowane. Przeciwnie środek nawilżający jest przygotowywany przez kapsułkowanie środków nawilżających w złożonym koacerwacie dla ochrony zwartości kropli. Brak ujawnienia najpierw wytwarzania dyspersji cząstek

3 PL B1 3 w oleju; (b) dodawania do bazowego środka powierzchniowo czynnego (na przykład przez wstrzykiwanie); i (c) zapewniania że wytwarza się grubą dyspersję cząstek w oleju która może zawieszać cząstki/kapsułki dla zwiększonego ich dostarczania (na przykład przez łagodne mieszanie środka powierzchniowo czynnego i dyspersji a potem przepuszczanie mieszaniny kompozycji przez sito). Nieoczekiwanie, twórcy niniejszego wynalazku znaleźli lepszy sposób dostarczania (a) stałych cząstek; i/lub (b) kapsułek (na przykład kapsułek zawierający środek zapachowy - perfumy) ze spłukiwanej ciekłej kompozycji przez wytwarzanie dyspersji cząstek w oleju; przy czym cząstki odnoszą się do składników określonych powyżej jako (a) lub (b); przy czym olejem jest wazelina (petrolatum); lub zmiękczające skórę oleje, które zawierają mieszający się z olejem polimer; i przy czym układ środka powierzchniowo czynnego w którym występuje dyspersja cząstek w oleju, jest zagęszczony/stężony (na przykład za pomocą gumy ksantanowej lub innego zagęszczacza). Dyspersja cząstek w oleju pozostaje trwała w temperaturze pokojowej przez okres dłuższy niż 3 miesiące bez widocznych oznak fizycznego rozdzielenia i, przy stosowaniu osadza znacznie większe ilości stałych cząstek/kapsułek ze spłukiwanej ciekłej kompozycji niż byłoby to możliwe gdyby cząstki były dodawane same a nie jako dyspersja cząstek w oleju. Bardziej dokładnie niniejszy wynalazek obejmuje ciekłą kompozycję do mycia ciała zawierającą: (a) układ środka powierzchniowo czynnego zawierający (i) 5% do 30%, korzystnie 8% do 25% wagowych środka powierzchniowo czynnego wybranego z grupy składającej się z anionowych środków powierzchniowo czynnych, amfoterycznych środków powierzchniowo czynnych, niejonowych środków powierzchniowo czynnych, kationowych środków powierzchniowo czynnych, i ich mieszanin; (ii) 0,1% do 5% wagowych rozpuszczalnego w wodzie zagęszczacza mieszającego się z tym środkiem(-ami) powierzchniowo czynnym(-ymi) i który zapobiega fizycznemu rozdzielaniu dyspersji cząstek w oleju jak przedstawiona w punkcie (b) poniżej, z ciekłej kompozycji czyszczącej przez trzy miesiące lub dłużej mierzone w temperaturze pokojowej; i (b) 2% do 20% wagowych dyspersji cząstek w oleju zawierającej: (i) 60% do 99% wagowych tej dyspersji wazeliny lub zagęszczonego oleju zmiękczającego skórę, który zawiera mieszające się z olejem polimery, przy czym wazelina lub zagęszczony olej mogą zawieszać stałe cząstki mające gęstość większą niż 1,05 (bez potrzeby stosowania emulgatora, chociaż taki emulgator może ewentualnie być dodawany, jeśli jest to pożądane); i (ii) 1% do 40% wagowych cząstek wybranych z grupy składającej się z: (a) stałych składników mających wymiar w zakresie od 0,1 do 250, korzystnie 0,2 do 200 mikronów, bardziej korzystnie od 0,5 do 150 mikronów; i (b) kapsułek o wymiarze w zakresie od 1 do 200 mikronów; przy czym dyspersja cząstek w oleju jest trwała w temperaturze pokojowej przez więcej niż 3 miesiące; przy czym dyspersja cząstek w oleju ma wymiar od około 50 do mikronów, korzystnie od 100 do mikronów; i przy czym dyspersja cząstek w oleju jest trwała w kompozycji przez trzy miesiące lub dłużej, w temperaturze pokojowej. Figura 1 jest schematycznym przedstawieniem kompozycji według Przykładu 1A czyli kompozycji według wynalazku gdzie ciecz wytworzono zgodnie z wynalazkiem, tj. przez najpierw mieszanie cząstek (b) (ii) z wazeliną lub zagęszczonym olejem (b) (i) dla utworzenia dyspersji cząstek w oleju (b) a następnie dodawanie tej dyspersji do układu środka powierzchniowo czynnego (a) dla utworzenia dyspersji cząstek w oleju roztworu rozpuszczalnika. Jak zauważono skrzące się cząstki zbijają się lub agregują razem w dużo bardziej wizualnie zauważalny sposób. Przeciwnie, kompozycja porównawcza dla kompozycji według Przykładu 1, która jest także schematycznie przedstawiona na rysunku, ma drobne filtrowane cząstki a nie duże zaglomerowane bryłki. Twórcy wynalazku wykazali że ze względu na obecność takich bryłek, znacznie więcej błyszczących cząstek osadza się na podłożu (na przykład na skórze lub na włosach). Szczegółowy opis wynalazku Niniejszy wynalazek dotyczy kompozycji dla dostarczania stałych cząstek (korzystnie hydrofilowych stałych cząstek) i/lub kapsułek (na przykład kapsułek zawierających środek zapachowy) ze spłukiwanych ciekłych kompozycji. Te cząstki (określane ogólnie jako stałe cząstki i kapsułki) są dostar-

4 4 PL B1 czane ze względnie grubych (o dużym wymiarze) (od 50 do mikronów), trwałych (przez co najmniej trzy miesiące w temperaturze pokojowej) dyspersji cząstek w oleju występujących w zagęszczonych/stężonych kompozycjach środka powierzchniowo czynnego przy czym cała kompozycja (zawierająca dyspersję cząstek w oleju) jest trwała przez trzy miesiące w temperaturze pokojowej. Kompozycje jak opisano poniżej są definiowane przez (1) układ środka powierzchniowo czynnego; (2) układ zagęszczający ten układ środka powierzchniowo czynnego; i (3) kompozycje cząstek w oleju; przy czym kompozycja cząstek w oleju sama jest definiowana przez (a) cząstki (na przykład stałe cząstki lub kapsułki) i (b) olej w którym te cząstki występują. Olejem jest wazelina; lub zagęszczony olej zmiękczający skórę, który zawiera mieszające się z olejem polimery dla pomagania w dalszym zawieszaniu/stabilizowaniu cząstek. Wynalazek zostanie poniżej opisany bardziej szczegółowo. Układ środka powierzchniowo czynnego Kompozycja według wynalazku zawiera 5% do 30% wagowych środka powierzchniowo czynnego. Środki powierzchniowo czynne stosowane w kompozycji mogą być anionowe, niejonowe, amfoteryczne/obojniaczojonowe, kationowe lub mogą być ich mieszaninami. Anionowy środek powierzchniowo czynny może być na przykład alifatycznym sulfonianem, takim jak pierwszorzędowy alkano (na przykład C 8 -C 22 ) sulfonian, pierwszorzędowy alkano (na przykład C 8 -C 22 ) disulfonian, C 8 -C 22 alkenosulfonian, C 8 -C 22 hydroksyalkanosulfonian albo alkilogliceryloeterosulfonian (AGES); albo aromatycznym sulfonianem, takim jak alkilobenzenosulfonian. Anionowym środkiem powierzchniowo czynnym może być również siarczan alkilu (na przykład siarczan C 12 -C 18 alkilu) albo siarczan alkiloeteru (obejmujący siarczany alkilogliceryloeteru). Między siarczanami alkiloeteru są związki przedstawione wzorem: RO(CH 2 CH 2 O) n SO 3 M w którym R oznacza alkil lub alkenyl mający 8 do 18 atomów węgla, korzystnie 12 do 18 atomów węgla, n ma średnią wartość większą niż 1,0; korzystnie między 2 a 3; a M oznacza kation nadający rozpuszczalność taki jak sodowy, potasowy, amonowy albo podstawiony amonowy. Korzystne są siarczany amonowe i sodowe lauryloeterów. Te różnią się od eterosiarczanów według wynalazku tym że nie są rozgałęzione. Anionowy środek powierzchniowo czynny może być również alkilosulfobursztynianem (obejmującym mono- i dialkile, na przykład C 6 -C 22 sulfobursztyniany); alkilo i acylotaurynianem, alkilo i acylosarkozynianem, sulfooctanem, C 8 -C 22 alkilofosforanem i fosforanem, estrem alkilofosforanu i estrem alkoksyalkilofosforanu, acylomleczanem, C 8 -C 22 monoalkilobursztynianem i maleinianem, sulfooctanem i acyloizetionianem. Sulfobursztyniany mogą być monoalkilosulfobursztynianami o wzorze: amido-mea sulfobursztynianami o wzorze: R 4 O 2 CCH 2 CH(SO 3 M)CO 2 M R 4 CONHCH 2 CH 2 O 2 CCH 2 CH(SO 3 M)CO 2 M w którym R 4 oznacza alkil C 8-22 a M oznacza kation nadający rozpuszczalność; amido-mipa sulfobursztynianami o wzorze: RCONH(CH 2 )CH(CH 3 )(SO 3 M)CO 2 M w którym M ma znaczenie wyżej podane. Również włączone są alkoksylowane cytryniany sulfobursztynianów; i alkoksylowane sulfobursztyniany takie jak: w którym n = 1 do 20; a M ma znaczenie wyżej podane. Sarkozyniany są ogólnie określane wzorem RCON(CH 3 )CH 2 CO 2 M w którym R mieści się w zakresie C 8-20 alkil, a M oznacza kation nadający rozpuszczalność.

5 PL B1 5 Tauryniany są ogólnie objęte wzorem R 2 CONR 3 CH 2 CH 2 SO 3 M w którym R 2 mieści się w zakresie C 8-20 alkil, R 3 mieści się w zakresie C 1-4 alkil, a M oznacza kation nadający rozpuszczalność. Inną klasą anionowych środków powierzchniowo czynnych są karboksylany takie jak następujące: R-(CH 2 CH 2 O) n CO 2 M w którym R oznacza C 8-20 alkil; n oznacza 0 do 20; a M ma znaczenie wyżej podane. Innymi karboksylanami, które mogą być zastosowane to amidoalkilopolipeptydowe karboksylany takie jak na przykład Monteine LQC z firmy Seppic. Innymi środkami powierzchniowo czynnymi, które mogą być użyte są C 8-18 acyloizetioniany. Te estry są wytwarzane w reakcji między izetionianami metali alkalicznych a mieszanymi alifatycznymi kwasami tłuszczowymi mającymi od 6 do 18 atomów węgla i wartość liczby jodowej mniejszą niż 20. Co najmniej 75% mieszanych kwasów tłuszczowych ma od 12 do 18 atomów węgla i do 25% ma od 6 do 10 atomów węgla. Jeżeli występują acyloizetioniany to zazwyczaj mieszczą się w zakresie od około 0,5-15% wagowych liczonych na całą kompozycję. Korzystnie ten składnik występuje w ilości od około 1 do około 10%. Acyloizetioniany mogą być alkoksylowanymi izetionianami takimi jak opisane w patencie US (na rzecz Ilardi i in.) Związki te mają wzór ogólny: w którym R oznacza grupę alkilową mającą 8 do 18 atomów węgla, m oznacza liczbę całkowitą od 2 do 4, R' i R" są takie same lub różne i oznaczają wodór albo grupę alkilową mającą 1 do 4 atomów węgla, a M + oznacza jednowartościowy kation taki jak na przykład sodowy, potasowy lub amonowy. Zazwyczaj składnik anionowy stanowi od około 1 do 20% wagowych kompozycji, korzystnie 2 do 15%, a najkorzystniej 5 do 12% wagowych kompozycji. Może być także wprowadzany C8 do C14 nierozgałęziony węglowodory kwas tłuszczowy (na przykład kwas laurynowy, kwas palmitynowy, kwas kaprynowy itp.). Obojniaczojonowe i amfoteryczne środki powierzchniowo czynne Obojniaczojonowe środki powierzchniowo czynne są zilustrowane takimi, które można szeroko opisać jako pochodne alifatycznych czwartorzędowych związków amoniowych, fosfoniowych i sulfoniowych, w których rodnik alifatyczny może mieć prosty lub rozgałęziony łańcuch, i w których jeden z alifatycznych podstawników zawiera od około 8 do około 18 atomów węgla a jeden zawiera grupę anionową, np. karboksylową, sulfonianową, siarczanową, fosforanową albo fosfonianową. Wzór ogólny tych związków jest następujący: w którym R 2 zawiera rodnik alkilowy, alkenylowy albo hydroksyalkilowy mający od około 8 do około 18 atomów węgla, od 0 do około 10 ugrupowań tlenku etylenu i od około 0 do około 1 ugrupowania glicerylowego; Y jest wybrany z grupy składającej się, na przykład z atomów azotu, fosforu i siarki; R 3 oznacza grupę alkilową albo monohydroksyalkilową zawierającą od około 1 do około 3 atomów węgla; X oznacza 1 gdy Y oznacza atom siarki, i 2 gdy Y oznacza atom azotu lub fosforu; R 4 oznacza alkilen albo hydroksyalkilen mający od około 1 do około 4 atomów węgla, a Z oznacza rodnik wybrany z grupy składającej się z karboksylanu, sulfonianu, siarczanu, fosfonianu i fosforanu. Amfoteryczne detergenty, które mogą być użyte w niniejszym wynalazku zawierają co najmniej jedną grupę kwasową. Może to być grupa kwasu karboksylowego albo grupa kwasu siarkowego. Zawierają one czwartorzędowy azot, a zatem są czwartorzędowymi amidokwasami. Powinny na ogół zawierać grupę alkilową lub alkenylową o 7 do 18 atomach węgla. Zazwyczaj odpowiadają ogólnemu wzorowi:

6 6 PL B1 w którym R 1 oznacza alkil lub alkenyl o 7 do 18 atomach węgla; R 2 i R 3 oznaczają niezależnie alkil, hydroksyalkil lub karboksyalkil o 1 do 3 atomach węgla; n oznacza 2 do 4; m oznacza 0 do 1; X oznacza alkilen o 1 do 3 atomach węgla ewentualnie podstawiony grupą hydroksylową; a Y oznacza grupę -CO 2 - albo -SO 3 -. Odpowiednie amfoteryczne detergenty w ramach tego wzoru ogólnego obejmują proste betainy o wzorze: i amidobetainy o wzorze: w którym m oznacza 2 lub 3. W obu wzorach podstawniki R 1, R 2 i R 3 mają znaczenie wcześniej podane. R 1 w szczególności może być mieszaniną grup C 12 i C 14 alkilowych pochodzącą z orzecha kokosowego, tak, że przynajmniej połowa, korzystnie co najmniej trzy czwarte grup R 1 ma 10 do 14 atomów węgla. R 2 i R 3 są korzystnie metylami. Inną możliwością jest to, że amfoteryczny detergent jest sulfobetainą o wzorze: lub w których m oznacza 2 lub 3, albo ich warianty w których grupę -(CH 2 ) 3 SO 3 - zastąpiono grupą w tych wzorach R 1, R 2 i R 3 mają znaczenia wcześniej podane. Amfooctany i di-amfooctany również są odpowiednimi do użycia związkami obojniaczojonowymi i/lub amfoterycznymi.

7 PL B1 7 Układ środka powierzchniowo czynnego może ewentualnie zawierać niejonowy środek powierzchniowo czynny. Niejonowy środek powierzchniowo czynny, który może być użyty obejmuje w szczególności produkty reakcji związków mających hydrofobową grupę i reaktywny atom wodoru, na przykład alifatyczne alkohole, kwasy, amidy lub alkilofenole z tlenkami alkilenów, zwłaszcza tlenkiem etylenu zarówno samym jak i z tlenkiem propylenu. Specyficznymi niejonowymi związkami detergentowymi są kondensaty alkilo (C 6 -C 22 ) fenol-tlenek etylenu, produkty kondensacji alifatycznych (C 8 -C 18 ) pierwszorzędowych lub drugorzędowych liniowych albo rozgałęzionych alkoholi z tlenkiem etylenu, i produkty wytworzone przez kondensację tlenku etylenu z produktami reakcji tlenku propylenu i etylenodiaminy. Inne tak zwane niejonowe związki detergentowe obejmują długołańcuchowe trzeciorzędowe tlenki amin, długołańcuchowe trzeciorzędowe tlenki fosfin i dialkilosulfotlenki. Niejonowe środki powierzchniowo czynne mogą być również amidami węglowodanów, takimi jak amidy wielocukrów. Zwłaszcza środek powierzchniowo czynny może być jednym z laktobionamidów opisanych w patencie US (na rzecz Au i in.), albo może być jedną z pochodnych amidów węglowodanów opisanych w patencie US (na rzecz Kelkenberg). Inne środki powierzchniowo czynne, które mogą być użyte opisano w patencie US (na rzecz Parran Jr), oraz alkilowielocukrowe niejonowe środki powierzchniowo czynne ujawnione w patencie US (na rzecz Llenado). Korzystnymi alkilowielocukrami są alkilopoliglikozydy o wzorze: R 2 O(C n H 2n O) t (glikozyl) x w którym R 2 jest wybrany z grupy składającej się z alkilu, alkilofenylu, hydroksyalkilu, hydroksyalkilofenylu i ich mieszanin w których grupy alkilowe zawierają od około 10 do około 18, korzystnie od około 12 do około 14 atomów węgla; n oznacza 0 do 3, korzystnie 2; t oznacza od 0 do około 10, korzystnie 0; a x wynosi od 1,3 do około 10, korzystnie od 1,3 do około 2,7. Korzystnie glikozyl jest pochodną glukozy. Aby wytworzyć te związki, tworzy się najpierw alkohol albo alkilopolietoksyalkohol a następnie reaguje z glukozą, albo źródłem glukozy, z wytworzeniem glukozydu (przyłączenie w pozycji 1). Następnie dodatkowe jednostki glukozydowe mogą być przyłączone między ich pozycją 1 a poprzednimi jednostkami glikozylu w pozycjach 2-, 3-, 4- i/lub 6, korzystnie z przewagą pozycji 2. Niejonowe środki powierzchniowo czynne stanowią od 0 do 10% wagowych kompozycji. Kationowe syntetyczne środki powierzchniowo czynne nie powinny służyć jako jedyne środki powierzchniowo czynne w tym produkcie, ale mogą być stosowane jako współ stosowane środki powierzchniowo czynne (ko-surfaktanty) w mniejszych ilościach od około 0,5% do około 6% wagowych. Bardziej korzystne typy kationowego środka powierzchniowo czynnego są wybrane z grupy składającej się z chlorku i metosiarczanu alkilotrimoniowego, i chlorku i metylosulfonianu dialkilamoniowego, i chlorku i metylosiarczanu alkiloalkoniowego oraz ich mieszanin. Takie środki powierzchniowo czynne zawierają C 12 do C 24 atomów węgla w alkilowym łańcuchu. Najbardziej korzystny związek kationowy jest wybrany z grupy składającej się z chlorku stearalkoniowego, chlorku stearylotrimoniowego, chlorku di-stearylodimoniowego i ich mieszanin. Układy zagęszczające Innym wymaganym komponentem wynalazku jest organiczny, nieorganiczny lub polimerowy stabilizator. Bardziej szczegółowo, kompozycje zawierają od 0,1 do 10% wagowych organicznego, nieorganicznego lub polimerowego stabilizatora który zapewnia fizyczną trwałość dużych kropli oleju (krople mieszanki polimer/olej) w kompozycji środka powierzchniowo czynnego w temperaturze 40 C przez ponad cztery tygodnie. Na ogół organiczne polimerowe stabilizatory w kompozycji według wynalazku obejmują, ale nie są do nich ograniczone, kilka długo łańcuchowych acylowych pochodnych i ich mieszanin. Włączone są mono-, di- i triestry glikolu mające od około 14 do około 22 atomów węgla. Korzystnie estry glikolowe obejmują mono- i distearyniany etylenoglikolu, stearyniany glicerylu, gliceryd oleju palmowego, tripalmitynę, tristeatynę i ich mieszaniny. Innym przykładem środka zawieszającego użytecznego w niniejszym wynalazku są alkanoloamidy mające od około 14 do około 22 atomów węgla. Korzystnymi alkanoloamidami są monoetanoloamid kwasu stearynowego, dietanoloamid kwasu stearynowego, monoizopropanoloamid kwasu stearynowego, stearynian monoetanoloamidu kwasu stearynowego i ich mieszaniny. Jeszcze innym przykładem środka zawieszającego odpowiedniego do stosowania w niniejszym wynalazku są estry długo łańcuchowych kwasów tłuszczowych takie jak stearynian stearylu, palmitynian stearylu, palmitynian palmitylu, trihydroksystearyloglicerol i tristearyloglicerol. Jesz-

8 8 PL B1 cze innym przykładem odpowiedniego w niniejszym wynalazku środka zawieszającego są tlenki długo łańcuchowych amin mające od około 14 do około 22 atomów węgla. Korzystne tlenki amin to tlenek heksadecylodimetyloaminy i tlenek oktadecylodimetyloamidu. Przykłady odpowiednich polimerowych środków zawieszających (lub środków zagęszczających, zagęszczaczy) użytecznych w niniejszym wynalazku obejmują węglowodanowe gumy takie jak guma celulozowa, mikrokrystaliczna celuloza, żel celulozowy, hydroksyetylocelulzoa, hydroksypropyloceluloza, karboksymetyloceluloza sodowa, hydroksymetylokarboksymetyloceluloza, hydroksymetylokarboksypropyloceluloza, metyloceluloza, etyloceluloza, guma guar, guma karaya, guma tragakantowa, guma arabska, guma sudańska, guma guar, guma ksantanowa i ich mieszaniny. Korzystnymi węglowodanowymi gumami są gumy celulozowe i guma ksantanowa. Ze wszystkich wyżej opisanych typów środków zawieszających, korzystne związki obejmują estry długo łańcuchowego glikolu i gumy węglowodanowe. Inne stabilizatory, które mogą być zastosowane są przedstawione w publikacji patentowej US na rzecz Glenn, Jr od kolumny 4 wiersz 36 do kolumny 6 wiersz 65. Zagęszczaczem może także być kationowy polimer. Odpowiednie kationowe polimery obejmują chlorek guarohydroksypropylotrimoniowy, Quaternium-19, -23, -40, -57, poli(chlorek dimetylodialliloamoniowy), poli(chlorek dimetylobutenyloamoniowy), w-bis(chlorek trietanoloamoniowy), poli(chlorek dipropylodialliloamoniowy), poli(chlorek metylo-beta-propaniodialliloamoniowy), poli(chlorek diallilopiperydyniowy), poli(chlorek winylopirydyniowy), czwartorzędowany poli(alkolohol winylowy), czwartorzędowany poli(dimetyloaminoetylometakrylan) i ich mieszaniny. Środek zawieszający lub mieszaniny środków występują w ilości od około 0,1 do 10% wagowych kompozycji. Nie chcąc się wiązać żadną teorią, twórcy wynalazku uważają, że zagęszczacz pomaga w zawieszaniu dyspersji cząstek w oleju. A bardziej szczegółowo, układ zagęszczonego środka powierzchniowo czynnego zapobiega fizycznemu rozdzielaniu dyspersji cząstek w oleju przez ponad trzy miesiące. Dyspersja cząstek w oleju Dyspersja cząstek w oleju zawiera stale cząstki i dobrze ustrukturowany olej który może trwale zawiesić i uwięzić stałe cząstki w stężonym roztworze środka powierzchniowo czynnego. Trwałość dyspersji cząstek w oleju uzyskuje się dzięki lepkości i zawieszeniu proszku w oleju. Zawieszone stałe cząstki mogą być albo nieorganicznymi albo organicznymi cząstkami. Przykłady nieorganicznych cząstek obejmują, ale nie są do nich ograniczone, krzemionkę, talk, mikę; a przykładami organicznych cząstek są silikonowe proszki lub kapsułki takie jak kapsułki środka zapachowego lub kapsułki witaminy E. Kapsułki odpowiednie do stosowania w wynalazku są sypkimi proszkami wytworzonymi w różnych procesach kapsułkowania takich jak kapsułkowanie przez międzypowierzchniową polimeryzację, kapsułkowanie przez koacerwację, kapsułkowanie przez suszenie/chłodzenie rozpyłowe lub kapsułkowanie przez natryskiwanie powłoki. Te stałe cząstki powinny być z gatunku kosmetycznego odpowiedniego do stosowania w produktach do czyszczenia ciała. Zazwyczaj stałe cząstki mają wymiar od 0,1 do 150 mikronów, korzystnie od 0,2 do 200 mikronów, bardziej korzystnie od 0,5 do 150 mikronów. Dobrze ustrukturowany olej jest definiowany jako olej zmiękczający skórę który ma lepkość większą niż cps przy szybkości ścinania 0,1 s -1 (mierzone temperaturze pokojowej (25 C)) i który może trwale zawieszać stałe cząstki w pokojowej temperaturze przez ponad 3 miesiące bez widocznego fizycznego rozdzielania. Korzystnym dobrze ustrukturowanym olejem jest wazelina (petrolatum) lub olej zmiękczający skórę ustrukturowany/zagęszczony mieszającymi się z olejem polimerami. Przykładami olejów zmiękczających skórę są oleje mineralne, oleje trójglicerydowe takie jak olej słonecznikowy, olej kastor lub olej sojowy, alkilowe estry takie jak izopropylopalmitynian lub izopropylomirystynian i oleje silikonowe. Te zmiękczające skórę oleje same nie są użyteczne do zastosowania w wynalazku ze względu na ich słabe właściwości zawieszania/zatrzymywania. Dla zawieszenia i zatrzymania gęstych stałych cząstek, wymagane jest dodawanie do tych olejów zmiękczających skórę mieszającego się z olejem polimeru. Polimer mieszający się z olejem działa jak zagęszczacz a także działa jako środek nadający strukturę dla zawieszania stałych cząstek. Przykładami odpowiednich polimerów mieszających się z olejem są uwodornione i nieuwodornione polimery alkilenowe i/lub izoalkilenowe takie jak polibuten, poli-alfa-olefina lub poliester, poliakrylan i jego kopolimery, oraz żywiczne termoplastyczne blokowe kopolimery takie jak butadien/styren lub styren/butylen di- lub triblokowe kopolimery. Najbardziej korzystnymi mieszającymi się z olejem polimerami są termoplastycz-

9 PL B1 9 ne blokowe polimery na bazie żywicy dostępne z firmy Shell Chemical Company pod znakiem towarowym Kraton. Ogólnie biorąc krople oleju powinny być 5 razy lub więcej (na przykład co najmniej 5 razy lub więcej) większe niż wymiar zawieszonych cząstek. Zazwyczaj dobrze ustrukturowany olej stanowi od 60% do 99%, korzystnie 70% do 95% dyspersji cząstek w oleju a stałe cząstki stanowią od 1% do 40%, korzystnie od 5% do 30% dyspersji. Inne składniki Obok wyżej wymienionych składników kompozycja (tj. kompozycja środka powierzchniowo czynnego) może zawierać dowolny z wielu składników które mogą występować w kompozycjach przeznaczonych do mycia ciała, w tym organiczne rozpuszczalniki (na przykład poliole takie jak C 1 do C 4 alkanole), pomocnicze zagęszczacze, środki sekwestrujące (na przykład etylenodiaminoczterooctan czterosodowy), środki koloryzujące, środki zmętniające i środki nadające odcień perłowy. Kompozycje mogą także zawierać środki przeciwmikrobowe, alkanoloamidy, przeciwutleniacze (na przykład butylowany hydroksytoluen), środki ścierające naskórek (eksfolianty, kulki polioksyetylenowe) itp. Z wyjątkiem podanych przykładów kompozycji według wynalazku i przykładów porównawczych, lub gdy wyraźnie nie podano inaczej, w niniejszym opisie wszystkie liczby wskazujące na ilość lub stosunki materiałów lub stanów albo reakcji, fizycznych właściwości materiałów i/lub stosowania powinny być rozumiane jako zmodyfikowane słowem około. Gdy stosuje się w niniejszym opisie określenie zawiera to obejmuje ono występowanie danej cechy, składnika, etapu, komponentu, ale nie wyklucza obecności lub dodania jednej lub więcej niż jednej cechy, składnika, etapu, komponentu lub ich grup. Poniższe przykłady są pomyślane jako stanowiące dalszą ilustrację wynalazku. Jeżeli nie podano inaczej to wszystkie procenty są procentami wagowymi. P r z y k ł a d 1 Osadzanie stałych cząstek Poniższy przykład pokazuje jak osadzanie dużych stałych cząstek z ciekłej kompozycji zmywającej może być dramatycznie zwiększone przez stosowanie trwałych dyspersji cząstek w oleju według niniejszego wynalazku. Cząstki stosowane w tych przykładach to dwa rodzaje błyszczących cząstek srebrnego pigmentu Spectratek Geometrie Silver Pigments, o wymiarach 100 x 100 mikronów i 100 x 50 mikronów. Najpierw twórcy wynalazku przygotowali ciekłą bazę czyszczącą o składzie jak podany w Tabeli 1, dla wprowadzania trwałej dyspersji błyszczących cząstek w oleju: T a b e l a 1: Kompozycja ciekłej czyszczącej bazy Składnik % wagowych kwas laurynowy 2,88 Trietanoloamina 2,0 lauroamfooctan sodowy 5,8 laurylosulfobursztynian sodowy 5,8 guma ksantanowa 1,2 Gliceryna 10,0 DMDM HYDANTOIN 0,20 środek zapachowy 0,5 Woda do 100% Należy zauważyć że ciekłą bazą jest baza zagęszczona, tj. baza zagęszczona gumą ksantanowa. Następnie twórcy wynalazku przygotowali dyspersje błyszczących cząstek w oleju o składzie podanym w poniższej Tabeli 2.

10 10 PL B1 T a b e l a 2: kompozycja dyspersji błyszczących cząstek w oleju Kompozycja cząstek w oleju Przykład 1A Przykład 1B 10% pigmentu Spectratek Geometric Silver 100 x 100 mikronów (przykładowe cząstki ) 90% wazelina/polibuten (Panalane H300E) w stosunku 2 do 1 (przykładowy olej i rozpuszczalny w oleju polimer) 10% pigmentu Spectratek Geometric Silver 100 x 50 mikronów; 90% wazelina/polibuten (Panalane H300E) w stosunku 2 do 1 Kompozycje według Przykładów 1A i 1B wytworzono przez, najpierw wstrzykiwanie 8 części przygotowanej dyspersji błyszczących cząstek w oleju o składzie przedstawionym w Tabeli 2, do 92 części zagęszczonej gumą ksantanową ciekłej kompozycji czyszczącej za pomocą strzykawki z pompką, dla utworzenia dużych podobnych do klusek cząstek. Potem mieszaninę jednokrotnie przepuszczano przez sito o otworach 500 mikronów dla wytworzenia dyspersji błyszczących cząstek w oleju o wymiarze kropli większym niż 300 mikronów. Dla obu przykładów, badane pod mikroskopem te błyszczące cząstki są dobrze zatrzymane wewnątrz olejowych kropel wazelina/polimer. Przygotowano także dwa porównawcze przykłady. Kompozycję według Przykładu porównawczego 1 przygotowano przez zmieszanie 0,8 części błyszczących cząstek, Spectratek 100 x 100 Geometric Silver Pigment, z 99,2 częściami zagęszczonej gumą ksantanową ciekłą bazą w pokojowej temperaturze (tj. nie była to dyspersja błyszczących cząstek a tylko błyszczące cząstki w ogólnej kompozycji). Kompozycję według Przykładu porównawczego 2 przygotowano przez, najpierw wstrzykiwanie 7 części wazeliny/panalene H300 (stosunek 2/1) do 93 części kompozycji według Przykładu porównawczego 1. Potem kompozycję czyszczącą jeden raz przepuszczano przez sito o otworach 500 mikronów dla wytworzenia kompozycji według Przykładu porównawczego 2. W Przykładzie porównawczym 2 olej i cząstki błyszczące stanowiły oddzielne dyspersje w cieczy. Protokół stosowania cząstek do mycia ciała jest następujący: (1) zwilża się ramię (na przykład przedramię) bieżącą wodą; (2) nakłada się próbkę (na przykład 0,5 gramów) na przedramię i pociera przez 10 sekund; (3) spłukuje się przedramię przez 15 sekund (szybkość przepływu około 15 ml/sek) pod ciepłą bieżącą wodą (o temperaturze około C); i (4) lekko osusza się skórę papierowym ręcznikiem. Stosując taki protokół myto ramię zarówno kompozycją według Przykładu 1A jak i Przykładu 1B, stwierdzono znacznie większą ilość widocznych świecących cząstek zatrzymanych na skórze niż na ramieniu mytym zarówno kompozycją według Przykładu porównawczego 1 jak i Przykładu porównawczego 2. Ten Przykład wyraźnie pokazał że osadzanie stałych cząstek z ciekłego produktu do mycia ciała można uzyskać stosując trwałą dyspersję cząstek w oleju jak zastrzeżona w niniejszym wynalazku. Dla uzyskania takiego osadzania stałe cząstki powinny być trwałe zatrzymane wewnątrz olejowych kropli. P r z y k ł a d 2 Przygotowano cztery przykłady kompozycji dla pokazania wpływu właściwości olejowej zawiesiny na trwałość dyspersji cząstek w oleju w ciekłej kompozycji do mycia, składy kompozycji podano poniżej: T a b e l a 3: kompozycja dyspersji cząstek w oleju Przykład 2A Przykład 2B Przykład porównawczy 1 Przykład porównawczy 2 5% Timiron MP 1005, mika, wymiar poniżej 15 mikronów z firmy Rona 95% wazeliny 5% Timiron MP 1005, mika, wymiar poniżej 15 mikronów z firmy Rona 95% Geahlene 500 z firmy Penreco (olej mineralny zagęszczony mieszającym się z olejem polimerem) 5% Timiron MP 1005, mika, wymiar poniżej 15 mikronów z firmy Rona 95% oleju mineralnego 5% Timiron MP 1005, mniej niż 15 mikronowa mika z firmy Rona 95% DC 200, olej silikonowy 5000 cps

11 PL B1 11 Dwa z olejów, wazelina i Geahlene 500 (który jest mineralnym olejem zagęszczonym blokowym kopolimerem), miały dobre właściwości zawiesiny, odpowiednie do stosowania w niniejszym wynalazku. Pozostałe dwa oleje, olej mineralny i olej silikonowy, nie miały dobrych właściwości zawiesiny dla stabilizowania zawieszonych dużych cząstek w oleju i nie są odpowiednie do stosowania w niniejszym wynalazku. Dyspersję cząstek w oleju wytworzono przez mieszanie 5 części Timiron z 95 częściami oleju w temperaturze 50 C przez 10 do 20 minut i ochłodzenie do temperatury pokojowej przed dodawaniem do ciekłej kompozycji czyszczącej. Wytworzone dyspersje cząstek w oleju są trwałe w temperaturze pokojowej dla obu wazeliny i Geahlene 500 przez ponad 3 miesiące, ale nie są trwałe dla zarówno oleju silikonowego jak i dla oleju mineralnego. Potem 5 części wyżej przygotowanych dyspersji cząstek w oleju dodawano do 95 części bazowej ciekłej kompozycji czyszczącej stosując ustrukturowaną gumą ksantanową ciecz i sposób jak opisany w Przykładzie 1. Mika dobrze zachowywała się wewnątrz fazy olejowej, dla kompozycji według Przykładów 2A i 2B. Dla kompozycji według przykładów porównawczych większość miki była uwalniania do kompozycji czyszczącej. Te przykłady pokazują że właściwości olejowej zawiesiny są bardzo krytyczne w kompozycjach według wynalazku, tak że ciekłe kompozycje czyszczące zawierające dyspersję cząstek w oleju mogą osadzać zatrzymane cząstki na powierzchni skóry dla poprawy właściwości sensorycznych lub właściwości pielęgnujących skórę. Aby była użyteczna w niniejszym wynalazku dyspersja cząstek w oleju powinna być trwała w temperaturze pokojowej przez co najmniej 3 miesiące bez widocznego fizycznego rozdzielania. P r z y k ł a d y 3-6 W celu wykazania że można stosować stałe cząstki (nie tylko błyszczące pigmenty) twórcy wynalazku przygotowali jako cząstki (i) mikronowego wymiaru talk, (ii) mikę, (iii) TiO 2 i (iv) silikonowy proszek. Talk, mika i silikonowy proszek (w wymiarze mikronowym) stosowano do manipulowania odbieranymi dotykowo właściwościami kompozycji; a TiO 2 (w postaci submikronowego, dyspergowalnego w wodzie TiO 2 ) stosowano dla ochrony przed promieniowaniem UV. Składu kompozycji dyspersji podano w poniższej Tabeli 4. T a b e l a 4: kompozycja dyspersji cząstek w oleju Przykład 3 30% Cimpact 710, 1,6 mikronowy talk z firmy Luznac America (cząstki) 70% wazelina (olej) Przykład 4 10% Timiron MP 1005, mika wymiar poniżej 15 mikronów z firmy Rona (cząstki) 90% wazelina (olej) Przykład 5 10% Titan M212, submikronowy dyspergowalny w wodzie TiO 2 na przykład z firmy Preserpse Inc. (cząstki) 90% wazelina (olej) Przykład 6 10% 9506 proszek silikonowy z firmy Dow Corning (cząstki) 90% wazelina/polibuten H300E w stosunku 2:1 (olej) Wszystkie powyższe dyspersje cząstek w oleju są trwałe w temperaturze pokojowej przez 3 miesiące. Kompozycje według Przykładów 3-6 wytwarzano przez dodanie 8 części dyspersji olejowej do 92 części cieczy ustrukturowanej gumą ksantanową stosując sposób i bazę jak opisane w Przykładzie 1. Ten przykład pokazuje że odczuwaniem suchości skóry po jej umyciu można manipulować przez stosowanie różnych cząstek. Jak stwierdzono cząstki były trwałe w cieczy przez ponad 3 miesiące. P r z y k ł a d 7 Kapsułki ze środkiem zapachowym w oleju Wytworzono ciekłe kompozycje z dyspersją środka zapachowego w oleju, o składach przedstawionych w poniższej Tabeli 5. T a b e l a 5: Ciekła kompozycja zawierająca dyspersję kapsułek ze środkiem zapachowym w oleju Przykład 7A 92 części: ciecz zagęszczona gumą ksantanową 8 części: 15% 180 mikrometrowe kapsułki limonenu (z firmy 3M) (cząstki) zdyspergowane w 85% wazeliny (olej) Przykład 7B 92 części: ciecz zagęszczona gumą ksantanową 8 części: 30 mikrometrowe kapsułki limonenu (z firmy 3M) (cząstki) zdyspergowane w 85% wazeliny (olej)

12 12 PL B1 Do wytworzenia kompozycji według Przykładów 7A i 7B o składach cieczy podanych w Tabeli 5 stosowano taką samą procedurę jak opisana w Przykładzie 1. Przygotowano ciecz zagęszczoną gumą ksantanową o składzie takim samym jak podany w Tabeli 1 bez środka zapachowego, dla wprowadzania dyspersji kapsułek ze środkiem zapachowym w oleju. Przygotowano kontrolną próbkę przez zmieszanie 1 części wolnego limonenowego środka zapachowego w 99 częściach cieczy zagęszczonej gumą ksantanową w temperaturze pokojowej, którą to próbkę stosowano porównawczo. Próbka 7A wykazała znacznie lepsze zachowywanie środka zapachowego niż próbka według przykładu porównawczego. Ramiona umyte kompozycją według Przykładu 7A miały znacznie mocniejszy limonenowy zapach niż umyte próbką według przykładu porównawczego zawierającą wolny limonenowy środek zapachowy. Zastrzeżenia patentowe 1. Ciekła kompozycja do mycia ciała, znamienna tym, że zawiera: (a) układ środka powierzchniowo czynnego zawierający (i) 5% do 30%, wagowych środka powierzchniowo czynnego wybranego z anionowego środka powierzchniowo czynnego, amfoterycznego środków powierzchniowo czynnego, niejonowego środka powierzchniowo czynnego, kationowego środków powierzchniowo czynnego i ich mieszanin; (ii) 0,1% do 10% wagowych rozpuszczalnego w wodzie zagęszczacza w tym układzie środka powierzchniowo czynnego; (b) 2% do 20% wagowych dyspersji cząstek w oleju zawierającej: (i) 60% do 99% wagowych wazeliny lub zagęszczonego oleju zmiękczającego skórę, który zawiera mieszające się z olejem polimery, przy czym wazelina lub zagęszczony olej mają lepkość większą niż cps przy szybkości ścinania 0,1 s -1 w temperaturze 25 C i mogą zawieszać stałe składniki mające gęstość większą niż 1,05 w pokojowej temperaturze przez ponad 3 miesiące, bez widocznych oznak fizycznego rozdzielenia; i (ii) 1% do 40% cząstek wybranych z: (a) stałych składników mających wymiar od 0,5 do 150 mikronów; i (b) kapsułek o wymiarze w zakresie od 1 do 200 mikronów; przy czym ciekłą kompozycję do ciała wytwarza się przez najpierw zmieszanie cząstek składnika (b) (ii) z wazeliną lub zagęszczonym olejem (b)(i) dla utworzenia dyspersji (b) cząstek w oleju a następnie dodawanie tej dyspersji (b) cząstek w oleju do układu środka powierzchniowo czynnego (a) dla utworzenia dyspersji cząstek w oleju roztworu środka powierzchniowo czynnego, mającej wymiar kropli od 50 do mikronów; przy czym wymiar kropel w dyspersji cząstek w oleju jest co najmniej 5 razy większy niż zawieszonych cząstek; i przy czym taka ciekła kompozycja do ciała jest trwała przez ponad 3 miesiące w pokojowej temperaturze. 2. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że zagęszczaczem (a) (ii) jest guma ksantanowa. 3. Kompozycja według zastrz. 1, znamienna tym, że olejem (b) (i) jest węglowodorowy olej zawierający mieszający się z olejem polimer.

13 PL B1 13 Rysunek

14 14 PL B1 Departament Wydawnictw UP RP Cena 4,00 zł.