LUDWIG VAN BEETHOVEN - TWÓRCZOŚĆ

Transkrypt

1 LUDWIG VAN BEETHOVEN - TWÓRCZOŚĆ Beethoven był jednym z najbardziej rewolucyjnych twórców w dziejach historii muzyki. Był pierwszym wielkim indywidualistą i pierwszym wolnym artystą, który nie służył na żadnym dworze i nie należał do żadnej instytucji. Tworzył i działał z własnej potrzeby i woli. Sztukę rozumiał jako posłannictwo. Dotychczas muzycy np. J. Haydn, W. A. Mozart byli sługami arystokratów bądź mecenasów, a ich twórczość uzależniona była od zamówień. Twórczość L.v. Beethovena odzwierciedla przemiany stylistyczne jakie zaszły w muzyce klasycznej. W początkowym etapie twórczości kompozytor pisał w tradycyjny sposób nawiązując do klasycznych form wykształconych przez Haydna i Mozarta (sonaty, symfonie, kwartety, koncerty). W późnych dziełach Beethoven odrzuca klasyczne schematy i kształtuje dzieła zgodnie z wymogami ekspresji. W ten sposób zapowiada nadejście nowego romantycznego stylu. Z tego też powodu trudno zakwalifikować kompozytora do określonego stylu. Niektórzy teoretycy wyróżniają erę Beethovena jako oddzielną, przejściową epokę między klasycyzmem i romantyzmem. Najważniejsze przemiany dotyczyły gatunków instrumentalnych, takich jak: symfonie, sonaty, kwartety smyczkowe i koncerty. Beethoven był także twórcą szeregu nowych form i gatunków muzycznych, spośród których na pierwszy plan wysuwa się uwertura koncertowa. Obszarem licznych eksperymentów w dziełach Beethovena są takie elementy dzieła muzycznego jak: faktura, harmonika, dynamika i kolorystyka brzmienia zarówno orkiestrowego, jak i mniejszych zespołów oraz instrumentów solowych (przede wszystkim fortepianu i skrzypiec). W późnej twórczości Beethoven po raz pierwszy w historii muzyki wprowadza metronomiczne oznaczenia tempa, oraz określenia artykulacji i charakteru utworów. Rezygnuje z tradycyjnej terminologii włoskiej, zastępując ją szczegółowymi określeniami w języku niemieckim. Beethoven był pierwszym kompozytorem w dziejach historii muzyki, który konsekwentnie stosował numerację opusową. Za życia kompozytora opublikowano tylko 135 opusów. Opus z j. łacińskiego oznacza dzieło. Służy orientacji z jakiego okresu twórczości pochodzą utwory. Ponad 200 kompozycji Beethoven nie opusował. Były to przeważnie dzieła młodzieńcze, które skatalogował między innymi G. Kinsky lub takie, których Beethoven nie publikował. Oznaczono je skrótem WoO (Werk ohne Opus dzieła bez opusu).

2 Twórczość Beethovena można podzielić na trzy odmienne okresy stylistyczne. 1. do roku 1800 W tym okresie w twórczości Beethovena ukształtował się dojrzały styl klasyczny. Wówczas kompozytor skupiał się przede wszystkim na muzyce fortepianowej i kameralnej. Beethoven pozostawał pod wpływem muzyki J. Haydna i W. A. Mozarta, ale w jego twórczości pojawiają też się elementy nowych środków technicznych i rozwiązań formalnych Był to okres kształtowania się indywidualnego stylu kompozytorskiego w ramach estetyki klasycyzmu. Coraz większą rolę odgrywają eksperymenty formalne, intensywnie rozwija się faktura, głównie fortepianowa i orkiestrowa Beethoven w tym okresie odchodzi od stylu klasycznego. Jego twórczość pochodząca z ostatnich lat życia zapowiada już cechy następnej epoki romantyzmu. Kompozytor porzuca klasyczne schematy formalne. Charakterystyczny jest rozwój techniki wariacyjnej oraz częste wykorzystywanie polifonii. TWÓRCZOŚĆ INSTRUMENTALNA SYMFONIE Najważniejszą część twórczości Beethovena stanowi jego 9 symfonii, które z jednej strony są podsumowaniem rozwoju symfonii klasycznej, a z drugiej wyznaczają nową drogę ewolucji gatunku w XIX w. Jest to muzyka odzwierciedlająca wszystko to, co porusza człowieka: radość życia, tragizm duchowy, namiętności, bohaterstwo, zachwyt naturą. Beethoven tworzył swoje symfonie długo i bardzo starannie, czasem pisał je parę lat. Niejednokrotnie pracował nad dwiema jednocześnie. Pierwszą symfonię ukończył w roku 1800, gdy zaczął już tracić słuch. Kolejne siedem powstało w ciągu 12 lat. Ostatnią tworzył kompozytor już całkowicie głuchy, po kilkunastoletniej przerwie. Praca nad dziełem została ukończona w 1824 roku. Symfonie Beethovena są podstawą repertuaru orkiestrowego i najlepszym sprawdzianem umiejętności dyrygenckich. Nic więc dziwnego, że należą do dzieł najczęściej wykonywanych i nagrywanych. Najwyżej cenione są wykonania takich dyrygentów, jak: Herbert von Karajana, Wilhelm Furtwängler, czy John Eliot Gardiner.

3 Klasyczny cykl sonatowy, który jest podstawą budowy symfonii składa się z czterech części. Stanowi on punkt wyjścia w twórczości Beethovena, jednak kompozytor wprowadza do niego szereg zmian. CYKL SONATOWY W SYMFONIACH KLASYCZNYCH Układ 4 częściowy 1. Allegro sonatowe, może być poprzedzone wolnym wstępem 2. część wolna, utrzymana najczęściej w formie wariacji lub ABA CYKL SONATOWY W SYMFONIACH L.v. BEETHOVENA Beethoven zachował układ 4 cz. z wyjątkiem VI Symfonii Pastoralnej, która jest 5 częściowa. Wolny wstęp posiadają symfonie: I, II, IV i VII wyjątkiem są: VIII Symfonia allegretto scherzando IX Symfonia scherzo, 3. menuet Od II symfonii wprowadza scherzo, menuet pojawia się tylko w symfoniach I, IV i VIII, w IX symfonii jest cz. wolna adagio); 4. finał najczęściej w formie ronda lub allegro sonatowego w I symfonii rondo sonatowe, w III symfonii wariacje, w IX symfonii specyficzna forma syntetyczna, Beethoven wprowadza wiele nowych pomysłów do klasycznej obsady orkiestry symfonicznej. Klasyczna obsada orkiestry obejmuje: Podstawą orkiestry jest kwintet smyczkowy: skrzypce I i II, altówki, wiolonczele, kontrabasy (kontrabasy zdwajają partie wiolonczel) Orkiestra w symfoniach Beethovena: Podstawą orkiestry jest kwintet smyczkowy, jednak kontrabasy zdwajają partie wiolonczel tylko w symfoniach I, II i VIII, w pozostałych mają oddzielną partię. podwójny skład instrumentów dętych: 2 flety, 2 oboje, 2 klarnety, 2 fagoty, 2 rogi (waltornie), 2 trąbki, kotły Beethoven wprowadza do orkiestry odmiany instrumentów dętych drewnianych, a także poszerza skład instrumentów dętych blaszanych oraz perkusyjnych. flet piccolo w symfoniach V, VI i IX, kontrafagot w symfoniach V i IX, 3 rogi w III Symfonii, a w IX 4 wprowadza puzony 2 w VI Symfonii, 3 w symfoniach V i IX w IX Symfonii obsada perkusji poszerzona jest o bęben wielki, trójkąt i talerze.

4 I Symfonia C-dur (1800 r.) jest to najbardziej klasyczna symfonia kompozytora, w której pozostaje on pod wyraźnym wpływem symfonii londyńskich Haydna i ostatnich dzieł Mozarta. Niespotykanym dotąd rozwiązaniem, kontrowersyjnym dla ówczesnych słuchaczy, była harmonia wstępu do allegra w tonacji C-dur rozpoczyna się on akordem D7 (dominanty septymowej). II Symfonia D-dur (1802 r.) utrzymana jest w pogodnym, jasnym charakterze i klasycznej formie. Najważniejszą nowością jest tu wprowadzenie scherza w miejsce menueta w 3 części. Uwagę zwraca również bardzo rozbudowany adagio poprzedzające allegro jest to najdłuższy wolny wstęp w twórczości kompozytora. III Symfonia Es-dur (1803) nosi tytuł Eroica (Bohaterska). Początkowo Beethoven dedykował ją Napoleonowi i zatytułował Bonaparte. Jednak oburzony koronacją Bonapartego na Cesarza w 1804 r. (zaprzeczającą cenionym przez kompozytora rewolucyjnym ideałom wolności, równości i braterstwa) wycofał dedykację, poświęcając ostatecznie symfonię pamięci wielkiego człowieka. Jest to przełomowe dzieło w twórczości symfonicznej Beethovena, nie tylko ze względu na patetyczny, bohaterski charakter, ale również ze względu na budowę cyklu i orkiestrację. Poszczególne części cyklu mają tu znacznie większe rozmiary niż w poprzednich dziełach. Nowatorskim rozwiązaniem jest wprowadzenie Marcia funebre (marsza żałobnego) w 2 cz. symfonii. Finał utrzymany jest w formie wariacji opartych między innymi na temacie pochodzącym z muzyki do baletu Twory Prometeusza, bądź Wariacji fortepianowych Es dur op.35 IV Symfonia B-dur (1806) powstała podczas jedynego pobytu Beethovena na dzisiejszych terenach Polski. Skomponował ją będąc na zamku hrabiego Oppersdorffa w Glogau (obecnie Głogówek na Opolszczyźnie) i dedykował gościnnemu gospodarzowi. V Symfonia c-moll (1808) zwana jest czasem Symfonią losu ze względu na słynny czterodźwiękowy motyw losu, otwierający dzieło i stale pojawiający się w różnych odmianach również w kolejnych jego częściach. Beethoven określił go ponoć słowami: tak stuka los do naszych bram. V Symfonia to jedna z najbardziej dramatycznych kompozycji Beethovena. Jest pełna gwałtownych kontrastów emocjonalnych. Motyw losu pełni w tej symfonii rolę formotwórczą. Większość materiału, zwłaszcza pierwszej części, wysnuta jest z początkowych 4 dźwięków. Motyw losu z V Symfonii c-moll VI Symfonia F-dur Pastoralna (1808) to zwiastun nowego, romantycznego gatunku symfonii programowej, w której forma podporządkowana jest programowi, czyli pozamuzycznej treści. Kompozytor umieścił w partyturze słowa: więcej uczucia niż malarstwa dźwiękowego,

5 Konstrukcja cyklu podporządkowana jest tytułom poszczególnych części, sugerującym konkretne treści pozamuzyczne: 1 cz. Obudzenie się pogodnych uczuć z chwilą przybycia na wieś, 2cz. Scena nad strumykiem, 3 cz. Wesołe spotkanie wieśniaków, 4 cz. Burza, 5 cz. Pieśń pasterska. Radosne i dziękczynne uczucia po burzy. Kompozytor odmalowuje uczucia płynące z obcowania z przyrodą, wiele tu fragmentów naśladujących dźwięki natury: głosy ptaków, a przede wszystkim odgłosy burzy. Kontakt człowieka z naturą to jeden z najpopularniejszych motywów w sztuce przełomu XVIII i XIX wieku VII Symfonia A-dur (1812) dzieło utrzymane jest w radosnym, żywiołowym charakterze, jedynie w 2 cz. pojawia się marsz żałobny w formie wariacji. VIII Symfonia F-dur (1812) posiada lekki, wesoły charakter. Niektóre fragmenty symfonii odbierane są przez słuchaczy jako żarty muzyczne. Istnieje powszechne przekonanie, że 3 część symfonii jest parodią tykania metronomu, który dopiero niedawno został wymyślony przez przyjaciela Beethovena, Johanna Maelzela. Część 3 opiera się na kanonie zwanym Ta-ta-ta... Lieber Maelzel WoO 162, którego autorem miał być sam Beethoven. Niestety nie ma dowodów potwierdzających tę historię i jest prawdopodobne, że kanon został skomponowany przez Antona Schindlera, który był sekretarzem, opiekunem i wczesnym biografem Beethovena. Beethoven zapytany przez swojego wychowanka Carla Czernego, dlaczego VIII symfonia jest mniej popularna niż VII? Beethoven odpowiedział: ponieważ ósma jest o wiele lepsza. IX Symfonia d-moll (1824) to najbardziej nowatorskie dzieło Beethovena, przede wszystkim pod względem obsady. Jest to pierwsza w historii muzyki symfonia wokalno-instrumentalna. Praca nad IX Symfonią zajęła kompozytorowi około dziesięciu miesięcy. Pisał ją między kwietniem 1823 r. a styczniem 1824 r. Jednak najważniejszy temat muzyczny napisany do tekstu Ody do radości Fryderyka Schillera, został naszkicowany przez Beethovena wiele lat wcześniej i wykorzystany w pieśni Gegenliebe WoO 118 oraz w Fantazji c-moll na fortepian, chór i orkiestrę op cz. jest klasycznym allegrem sonatowym 2 cz. to brawurowe Scherzo cz. Adagio - utrzymana w formie swobodnych wariacji. cz. Finał przeznaczony jest na cztery głosy solowe (sopran, alt, tenor, baryton) i chór. W finale można wydzielić 4 epizody - to jakby symfonia w symfonii. (wstęp) pojawiają się motywy ze wszystkich poprzednich części, epizod 1 - temat z wariacjami, epizod 2 scherzo w stylu tureckiej muzyki janczarskiej epizod 3 powolny epizod 4 finał fugato, łączące temat główny z tematem epizodu trzeciego.

6 fragmenty tekstu Ody do radości w przekładzie Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego: O radości, iskro bogów, Kwiecie Elizejskich Pól Święta na twym świętym progu Staje nasz natchniony chór! Jasność twoja wszystko zaćmi Złączy co rozdzielił los; Wszyscy ludzie będą braćmi, Tam gdzie twój przemówi głos. Bracie, miłość niezmierzona, Mieszka pod namiotem gwiazd, Całą ludzkość weź w ramiona I ucałuj jeszcze raz. Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie, Ja nowinę niosę wam: Na gwiaździstym firmamencie Miłość, miłość mieszka tam. Rękopis IX symfonii został wpisany w 2001 r. na listę UNESCO Pamięć Świata Melodia Ody w instrumentalnym opracowaniu Herberta von Karajana została przyjęta przez Unię Europejską jako hymn Europy. UWERTURY DZIEŁA ORKIESTROWE Beethoven jest prekursorem nowego, romantycznego gatunku uwertury koncertowej, czyli samodzielnego utworu orkiestrowego, opartego często na pozamuzycznych inspiracjach lub przeznaczonego do wykonania okolicznościowego. Do najsłynniejszych spośród 11 uwertur Beethovena należą: Egmont uwertura do tragedii Johanna Wolfganga von Goethego, Coriolan uwertura do tragedii Heinricha von Collina, cztery kolejne wersje uwertury do opery Fidelio Leonora I, II i III oraz uwertura Fidelio. Twory Prometeusza uwertura baletowa. Pozostałe uwertury to dzieła okazjonalne. Jednym z najdziwniejszych utworów Beethovena jest Zwycięstwo Wellingtona czyli bitwa pod Vittorią. Ogromna orkiestra, z bardzo rozbudowaną sekcją dętą i perkusją, wykonuje szereg wojskowych sygnałów i angielskich pieśni patriotycznych, a samej bitwie towarzyszą (zapisane w partyturze!) wystrzały armatnie i inne odgłosy walki.

7 KONCERTY Twórczość koncertowa Beethovena obejmuje: - 5 koncertów fortepianowych - koncert skrzypcowy (istnieje również w niezbyt udanym opracowaniu na fortepian z orkiestrą) - koncert potrójny na skrzypce, wiolonczelę i fortepian z orkiestrą. Koncerty fortepianowe pisał Beethoven z myślą o sobie jako wykonawcy. Spośród pięciu koncertów fortepianowych jedynym, którego kompozytor nie zagrał publicznie jest V Koncert Es-dur. Przełomowym dziełem jest III Koncercie fortepianowym c-moll (1803), w którym orkiestra staje się równoprawnym partnerem solisty, a charakter dzieła nabiera rysów dramatycznych. IV Koncert fortepianowy G-dur (1807) rozpoczyna się, po raz pierwszy w dziejach muzyki, ekspozycją solisty (od wejścia fortepianu), a nie ekspozycją orkiestry, jak było w dotychczas pisanych koncertach. Ostatni, V Koncert fortepianowy Es-dur (1809) nazwany Cesarskim, ponieważ triumfalny charakter podkreśla użycie symbolicznej dla Beethovena, heroicznej tonacji Es-dur. V koncercie tym Beethoven również wprowadza nowe eksperymenty. W allegrze sonatowym trzykrotnie pojawiają się dokładnie rozpisane kadencje solowe: na początku utworu, pod koniec przetworzenia i w tradycyjnym miejscu przed kodą. Koncert skrzypcowy D-dur (1806) obfituje w piękne, liryczne tematy. Wykracza poza tradycję gatunku przede wszystkim rozmiarami i niezwykle trudną, wirtuozowską partią solową. Koncert został skomponowany dla Franza Clementa, skrzypka i dyrygenta orkiestry Teatru wiedeńskiego. Niestety nie wzbudził entuzjazmu zarówno wśród krytyki oraz publiczności ponieważ kompozytor nanosił poprawki na partyturę do ostatniej chwili. Według relacji ucznia Beethovena, Carla Czernego, koncert został ukończony na dwa dni przed premierą, więc Clement nie mógł się dobrze przygotować do wykonania tego koncertu. Dopiero, kiedy po prawie 40 latach koncert wykonał 13 letni skrzypek Joseph Joachim, dzieło zyskało ogromną popularność oraz uznanie. Znacznie bardziej nowatorskim dziełem jest Koncert potrójny C-dur na skrzypce, wiolonczelę, fortepian i orkiestrę (1807). Został on napisany dla księcia Franza Josepha Lobkowitza, uzdolnionego pianisty, melomana, protektora i ucznia Beethovena. Partia fortepianu, której książę miał być wykonawcą, jest technicznie łatwiejsza niż partie pozostałych instrumentów. W Finale tego koncertu Rondo alla Polacca Beethoven umieścił stylizację poloneza.

8 UTWORY NA FORTEPIAN SONATY FORTEPIANOWE L.v. Beethoven skomponował 32 sonaty fortepianowe. Stanowią one pole najbardziej nowatorskich eksperymentów kompozytora, które dotyczą: budowy formy i cyklu: poszczególne elementy budowy formy stają się coraz bardziej rozbudowane, sonaty posiadają przeważnie 3 lub 4 części, ale są też 2 częściowe, następują zmiany w kolejności części cyklu, w finałach sonat wprowadza polifonię i technikę wariacyjną faktury fortepianowej: poszerzanie skali brzmienia, wykorzystanie całego rejestru instrumentu, coraz większej roli dynamiki, artykulacji i innych elementów dzieła muzycznego. Sonata c-moll op. 13 Patetyczna tytuł zawdzięcza podniosłemu, dramatycznemu charakterowi i niespotykanemu dotąd w muzyce fortepianowej natężeniu ekspresji. Sonata cis-moll Księżycowa op. 27, Sonata D-dur Pastoralna op. 28, Sonata C-dur Waldsteinowska op. 53 posiada monumentalny, symfoniczny charakter. Sonata f-moll Appassionata op. 57 jest bardzo burzliwym, dramatycznym dziełem (z wł. appassionare - wzruszać, pasjonować). Beethoven uważał ją za swą najpotężniejszą sonatę; Sonata B-dur Hammerklavier op. 106 to najobszerniejsza i najtrudniejsza pod względem technicznym sonata Beethovena. W finale sonaty Beethoven umieścił brawurową fugę. Do dziś dzieło szokuje gwałtownością kontrastów, zwłaszcza dynamicznych i agogicznych (chwilami określenia tempa zmieniają się co kilka taktów). Hammerklavier z j. niem. to młoteczkowy instrument klawiszowy. Po ukończeniu sonaty B-dur Hammerklavier kompozytor oświadczył: Teraz wiem, że umiem pisać. Oto sonata, która będzie sprawiać kłopoty pianistom jeszcze za pięćdziesiąt lat. Po raz pierwszy wykonał ją w całości dopiero Ferenc Liszt w 1836 r. dla specjalnie zaproszonej publiczności. WARIACJE Beethoven jest autorem około 20 cykli wariacji, z których większość powstała przed rokiem Beethoven posługiwał się chętnie tematami zaczerpniętymi z popularnych oper lub tematami własnymi. Były to w większości utwory okolicznościowe, pisane w związku z własnymi występami pianistycznymi. Ważniejsze znaczenie mają dopiero 2 cykle wariacji charakterystycznych z roku 1802: - 6 Wariacji F-dur na temat własny op. 34 i - 15 wariacji i Fuga Es-dur na temat własny op. 35 (znane też jako Wariacje na temat Eroiki lub na temat Prometeusza, ponieważ ten sam temat wykorzystał Beethoven w balecie Twory Prometeusza oraz w finale III Symfonii). Najważniejszym cyklem wariacyjnym Beethovena są 33 Wariacje C-dur na temat walca Diabellego op. 120 (1823). Dzieło trwa około godziny i uważa się je za szczytowe osiągnięcie kompozytora

9 zarówno w zakresie formy, jak i techniki pianistycznej. (obok sonaty Hammerklavier uważane są za jedną z najtrudniejszych kompozycji fortepianowych). Inne samodzielne formy muzyki fortepianowej to: bagatele (bagatela z wł. - tania rzecz), które w twórczości pomyślane były jako cykl (spośród których najbardziej znana to Dla Elizy). ronda, walce, menuety, polonezy, fantazje i miniatury fortepianowe. MUZYKA KAMERALNA Beethoven napisał 17 kwartetów smyczkowych, 6 triów fortepianowych, 3 tria smyczkowe, sonaty na skrzypce i fortepian, wiolonczelę i fortepian oraz utwory z udziałem instrumentów dętych. KWARTETY SMYCZKOWE Podobnie jak w symfoniach i sonatach gatunek ten ulega ciągłemu rozwojowi - od stylu klasycznego do całkowitego odejścia od schematów formalnych. Beethoven swobodnie kształtuje formę oraz sięga po różne formy: allegro sonatowe, wariacje, fugę, rondo i formę ABA. 3 kwartety Razumowskie op. 59 Beethoven dedykował rosyjskiemu hrabiemu Razumowskiemu, dlatego zawarł w nich wiele cytatów pochodzących z folkloru rosyjskiego. 6 ostatnich kwartetów powstało w latach r. Są to ostatnie ukończone kompozycje Beethovena. Kwartet F-dur op. 135 zwany jest niekiedy Trudna decyzja, ponieważ jego finał oparty jest na dwóch tematach, opatrzonych w partyturze komentarzem: Muss es sein? Es muss sein! (Czy tak musi być? Tak musi być!). Beethoven wyjaśnił w liście do wydawcy, że jest to aluzja do jego ciągłych ponagleń, by skomponował ostatnią część, do czego nie mógł się zmobilizować. Kwartet Wielka Fuga B-dur op.133 miał być początkowo finałem kwartetu B-dur op. 130, jednak ze względu na ogromne rozmiary Beethoven zdecydował się opublikować ją jako osobny utwór. Wbrew nazwie, jej wieloodcinkowa forma stanowi syntezę fugi, wariacji, sonaty i ronda, a natężenie wyszukanych technik kompozytorskich stawia ją wśród najbardziej awangardowych dzieł Beethovena. MUZYKA WOKALNO-INSTRUMENTALNA MSZA Dzieła wokalno-instrumentalne wieńczy Missa solemnis D-dur (Msza uroczysta). Powstała w ostatnim okresie twórczości kompozytora. Przeznaczona jest na kwartet solistów, chór i orkiestrę. Msza jest tak rozbudowanym dziełem, że jej rozmiary i dramatyczny charakter wykluczają wykorzystanie jej podczas liturgii. Można więc mówić tu o narodzinach nowego, popularnego w romantyzmie gatunku mszy symfonicznej.

10 OPERA Jedyną operę Fidelio komponował Beethoven w latach Pierwotnie miała nosić tytuł Leonora, gdyż tak nazywała się główna bohaterka. Beethoven ciągle nie był zadowolony z pracy nad dziełem. Napisał więc 3 wersje opery i aż cztery uwertury. Pierwsze trzy uwertury znane są pod nazwą Leonora, podobnie jak pierwsze dwie wersje samej opery. Ostatnia wersja opery i uwertury zatytułowane są już jako Fidelio. Akcja opery rozgrywa się w XVIII wieku w więzieniu pod Sewillą. Fidelio, okazuje się przebraną za mężczyznę Leonorą, która ratuje od śmierci swojego męża Florestana PIEŚNI Beethoven skomponował około 90 pieśni, głównie do tekstów w języku niemieckim. Przełomowe znaczenie ma cykl 6 pieśni An die ferne geliebte (Do dalekiej ukochanej, 1816) pierwszy w historii muzyki cykl miniatur wokalnych z fortepianem. Beethoven jest również twórcą około 200 opracowań pieśni ludowych na głosy i trio fortepianowe. Są to głównie pieśni angielskie, irlandzkie, walijskie i szkockie, ale także dwie pieśni polskie - Oj upiłem się w karczmie i Poszła baba po popiół. Inne dzieła wokalno instrumentalne: arie koncertowe na głos z towarzyszeniem orkiestry, przeważnie w języku włoskim, kantaty okolicznościowe, oratorium Chrystus na Górze Oliwnej. Msza C-dur na kwartet solistów, chór i orkiestrę, jeszcze o przeznaczeniu liturgicznym, znacznie mniej rozbudowana niż Missa solemnis. Prawdziwy artysta nie posiada dumy. Widzi on, że sztuka nie ma granic, czuje, jak bardzo daleki jest od swego celu i podczas gdy inni podziwiają go, on sam boleje nad tym, że nie dotarł jeszcze do tego punktu, który ukazuje mu się w oddali, jak światło słońca. Ludwig van Beethoven