1. ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIU ORAZ JEJ DOTYCHCZASOWY ROZWÓJ

Transkrypt

1 Władysław Kobyliński Podstawy współczesnego zarządzania Społeczna Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Zarządzania w Łodzi Łódź - Warszawa 2004

2 SPIS TREŚCI SŁOWO WSTĘPNE ŹRÓDŁA WIEDZY O ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIU ORAZ JEJ DOTYCHCZASOWY ROZWÓJ Intuicja i doświadczenie. Etap przednaukowy Organizacyjne badania i eksperymenty. Etap naukowy Prekursorzy naukowej organizacji Klasyczne teorie organizowania pracy Późniejszy rozwój teorii organizacji. Kierunki współczesne Wkład Polaków w kształtowanie się wiedzy o organizacji i zarządzaniu ORGANIZOWANIE PROCESÓW PRACY Pojęcie organizacji i jego różne znaczenia. Istota organizowania Ogólne zasady organizowania pracy Działanie sprawne i jego postacie Działanie zorganizowane Wprowadzenie Sformułowanie celu Planowanie działań Pozyskiwanie i wykorzystanie zasobów Realizacja planu Kontrola BUDOWA ORGANIZACJI STRUKTURY Podstawowe pojęcia Więzi organizacyjne Typy struktur organizacyjnych Współczesne struktury organizacyjne

3 4 4. ISTOTA I WARUNKI KIEROWANIA Wprowadzenie Pojęcie kierowania. Kierowanie a zarządzanie Składniki kierowania Sytuacje kierownicze Komunikaty kierownicze (zlecenia) Bodźce Argumenty kierownicze Władza i autorytet kierującego FUNKCJE KIEROWNICZE Wprowadzenie Funkcje kierownicze w ujęciu H. Fayola i jego kontynuatorów Geneza koncepcji Planowanie pracy Organizowanie Motywowanie Kontrola Funkcje kierownicze w ujęciu S. Kowalewskiego. Teoria funkcji organicznych Geneza koncepcji Typy (rodzaje) funkcji organicznych kierownika Praca kierownika poza funkcjami organicznymi SPOSOBY KIEROWANIA LUDŹMI. STYLE I STRATEGIE Wprowadzenie Typy stylów kierowania wyróżniane w literaturze naukowej Strategie kierowania Style i strategie kierowania w praktyce w świetle badań ORGANIZACJA PRACY WŁASNEJ KIEROWNIKA GOSPODAROWANIE CZASEM Gospodarowanie czasem pracy jako problem organizacyjny Badania czasu pracy Geneza Metody i techniki oraz narzędzia badań Budżet czasu kierownika oraz jego struktura Długość rzeczywistego dnia pracy Szacunkowe straty czasu

4 Zaabsorbowanie problematyką przyszłości Sfery szczególnego zainteresowania kierowników. Koncentracja na funkcjach organicznych Źródła trudności w racjonalnym wykorzystaniu czasu pracy kierownika Wprowadzenie Wewnętrzne źródła trudności Źródła zewnętrzne Kierunki pożądanych zmian ZARZĄDZANIE PROCESAMI ZMIAN Istota zmian organizacyjnych oraz ich rodzaje Pojęcie zmiany Rodzaje i formy zmian organizacyjnych Siły inspirujące i hamujące wprowadzanie zmian Źródła zmian organizacyjnych. Czynniki wewnętrzne 242 i zewnętrzne Opór przeciwko zmianom Przezwyciężanie oporu wobec zmian Zmiana jako proces. Różne podejścia do analizy tego procesu Koncepcja K. Lewina Kompleksowy model procesu zmian Zmiana w świetle teorii cyklu zorganizowanego działania Proces zmian w ujęciu Z. Mikołajczyk Wprowadzanie zmian organizacyjnych Gotowość systemu do wprowadzania zmian Rola agenta zmian Nowoczesne metody i techniki zarządzania wykorzystywane w procesach zmian LITERATURA WYKAZ RYSUNKÓW I TABEL

5 Podstawy współczesnego zarządzania 7 SŁOWO WSTĘPNE Publikacja zawiera próbę zwięzłej analizy podstawowych problemów, jakie stwarza sprawna praca zespołów zorganizowanych. Jest przewidziana jako podręcznik do nauczania jednego z głównych przedmiotów z tej dziedziny, wykładanego we wszystkich bodaj szkołach wyższych o profilu menedżerskim. Przedmiot ten, występujący pod różnymi nazwami (najczęściej jako podstawy organizacji, problemy organizacji i zarządzania czy też po prostu organizacja i zarządzanie ), ma na celu zapoznanie studentów m.in. z istotą współczesnego managementu, jego rolą we współczesnym świecie, genezą i zakresem zainteresowań, stanem badań oraz kierunkami rozwoju. Zakłada się także, iż opanowanie podstaw organizacji i kierownictwa powinno sprzyjać stałemu pogłębianiu i poszerzaniu wiedzy z tego zakresu, a nawet stanowić w procesie edukacji menedżerskiej niejako punkt wyjścia. Autor ma nadzieję, ze niniejsza publikacja okaże się w tym zakresie bardzo przydatna. Rozważaniom tu zamieszczonym autor postanowił nadać maksymalnie przystępną i komunikatywną formę. Starał się zwłaszcza, by zrozumienie tekstu nie zmuszało Czytelnika do stałego sięgania po słownik wyrazów obcych czy encyklopedię, a tym bardziej, by nie przyprawiało go o przysłowiowy ból głowy. Autor jest przekonany, ze poznawanie problemów organizacji i kierowania ludźmi nie musi być czynnością ani nudną, ani męczącą. W tym celu posługiwał się prostym językiem, używał zdań krótkich, unikał też podejmowania problemów mało istotnych czy drugorzędnych. Przyświecała mu myśl, że zainteresowany tymi problemami Czytelnik może je ewentualnie poznać z innych źródeł. Chcąc mu to ułatwić autor wskazywał, tam gdzie to tylko możliwe, na najbardziej interesującą lekturę, a także kierunki pożądanej nad danym problemem refleksji.

6 8 Podstawy współczesnego zarządzania Autor poczuwa się do miłego obowiązku złożenia w tym miejscu słów serdecznego podziękowania wszystkim osobom, które mu pomogły. Pełna ich lista byłaby zapewne bardzo długa, a mimo to trudno byłoby prawdopodobnie uznać ją za wyczerpującą. Nie podejmując się zatem próby wymieniania ich wszystkich autor chciałby jednak podkreślić, iż jest świadom, że niektórym z nich szczególnie wiele zawdzięcza. I tak np. wyjątkowo duże zasługi w powstaniu tej pracy mają studenci. Nie tylko byli inspiratorami pomysłu, by treści głoszonych dla nich wykładów opublikować w książkowej formie, ale dopingowali autora, by z realizacją tego pomysłu nie zwlekał. To na ich niejako zamówienie ta praca powstała. Autor pragnie też podziękować córce Grażynie, która z dużym poświęceniem zajęła się szatą graficzną pracy, układem schematów i tabel, a także ostateczną korektą tekstu. Naturalnie wszelkie usterki czy niedoskonałości opracowania mogą obciążać wyłącznie autora. Warszawa, listopad 2004