INFORMACJA W PROCESACH ZARZĄDZANIA ŁAŃCUCHEM DOSTAW. Piotr Piorunkiewicz. Wstęp

Transkrypt

1 INFORMACJA W PROCESACH ZARZĄDZANIA ŁAŃCUCHEM DOSTAW Piotr Piorunkiewicz Wstęp Firmy logistyczne nie mogą zbudować przewagi konkurencyjnej bez sprawnych systemów informatycznych. Mają one wiodący wpływ na usprawnienie pracy wielu procesów ( ). W dobie obecnego rozwoju informatyki nie jest moŝliwe powodzenie firm nie tylko logistycznych bez inwestycji w nowe technologie [Moro03]. Proces zarządzania łańcuchem dostaw stanowi dla menedŝerów wielu firm ogromne wyzwanie. W obecnych czasach nie sposób sprawnie zarządzać bez dostępu do szybkiej i dokładnej informacji. Determinantą skutecznego zarządzania procesami logistycznymi w obrębie łańcucha dostaw jest traktowanie informacji jako zasobu strategicznego warunkującego zakres i poziom współpracy organizacji działających na rynku. Informacja jest, w tym przypadku, czynnikiem integrującym moduły planowania działalności wydobywczej, przetwórczej i handlowej poszczególnych ogniw łańcucha [Witk03]. Procesy zbierania, gromadzenia, przetwarzania i udostępniania informacji realizowane poprzez systemy informatyczne, pozwalają menedŝerom osiągać załoŝone cele oraz dostosowywać organizacje do dynamicznie zmieniających się warunków otoczenia. Zadaniem systemu informatycznego dedykowanego dla potrzeb zarządzania logistycznego jest zatem zapewnienie koordynacji działań ogniw łańcucha i zgromadzonej wokół nich informacji, aby w pełni osiągnąć postawione cele logistyczne [GoSz00]. System taki powinna cechować: wiarygodność musi występować określony stopień wiarygodności, Ŝe informacja jest prawdziwa, relewantność pełna informacja w odniesieniu do potrzeb uŝytkownika, przyswajalność informacja nie powinna wymagać dodatkowych przekształceń jej postaci; dostępność przy zachowaniu odpowiedniego czasu odpowiedzi,

2 ROZDZIAŁ I poufność dostępu przez jej odpowiednie kodowanie, tworzenie grup dostępu dla wąskiego grona uŝytkowników, autoryzacja dostępu, bezpieczeństwo w przypadku awarii, moŝliwość odtworzenia newralgicznych elementów systemu [Adam01]. Połączenie nowoczesnych technologii przetwarzania informacji wraz z kompetencjami dostawców wdraŝających systemy informatyczne stanowi wymierny czynnik budowania przewagi konkurencyjnej dla uczestników łańcucha dostaw. Decydującą rolę odgrywa zatem sprawny system informatyczny, który gromadzi informacje rozproszone wzdłuŝ ogniw łańcucha. Dzięki postępowi technologicznemu i ujednoliconym standardom przetwarzania danych, informacja nabiera charakteru zasobu i odgrywa wiodącą rolę w procesach zarządzania łańcuchem dostaw. Informacja w łańcuchach dostaw Zdolność i gotowość wymiany informacji uczestników łańcucha dostaw z klientem rozpatrywana jest w trzech wymiarach [JKJO04]: rzeczowym cokolwiek oznacza dostęp do wszystkich istotnych informacji związanych z realizowanymi procesami logistycznymi oraz wskaźników wymiarujących przebiegające procesy. Klient decyduje, których informacji potrzebuje i do tych wymaganych informacji ma bezpośredni dostęp. Dzięki temu istnieje moŝliwość kontroli i korekty pojawiających się odchyleń od załoŝonego poziomu obsługi klienta i jakości świadczonych usług logistycznych w łańcuchu dostaw. Powstałe sprzęŝenie zwrotne jest podstawą kreowania aktywnych mechanizmów zarządzania zdarzeniami w łańcuchu dostaw Supply Chain Event Management (SCEM) i oznacza przejście od pasywnego odbioru informacji przez klienta do aktywnego, sterowanego zdarzeniami, ukierunkowanego i szybkiego zarządzania przepływem informacji, przyczyniając się wydatnie do wzrostu poziomu jego obsługi. czasowym kiedykolwiek poprzez udostępnianie aktualnych informacji o statusie dostaw, fazie realizacji zamówienia, dostępnych stanach magazynowych itp., w czasie rzeczywistym. przestrzennym gdziekolwiek dostęp do informacji w łańcuchu dostaw z róŝnych lokalizacji i rynków. Monitorowanie informacji o znaczeniu strategicznym mających wpływ na przebieg procesów logistycznych czyli np. planowanie tras przewozowych, lokalizowanie miejsca pobytu danego towaru lub grupy towarów (Europejski System Nawigacji Satelitarnej Galileo, GPS) [Bart03], monitorowanie statusu załadunku itp. Realizacja tego wymiaru odbywa się przy zastosowaniu technologii mobilnych oraz połączeniu online wszystkich ogniw sieci logistycznej.

3 TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU Systemy informatyczne w procesach zarządzania łańcuchem dostaw Problem zarządzania informacją w łańcuchach dostaw jako zasobem strategicznym, nierozerwalnie związany jest z wdraŝaniem nowoczesnych rozwiązań informatycznych. Aktualnie w centrum uwagi rozwiązań dedykowanych logistyce łańcucha dostaw znajdują się zaawansowane systemy planowania i harmonogramowania produkcji klasy APS (Advanced Planning & Scheduling) oraz systemy wspomagania zarządzania kontaktami z klientami klasy CRM (Customer Relationship Management) [Witk03]. Aplikacje APS swym zasięgiem obejmują wiele aspektów zarządzania łańcuchem dostaw, począwszy od planowania strategicznego, synchronizacji operacyjnych planów zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji aŝ po harmonogramowanie wysyłek z uwzględnieniem informacji pochodzących od wszystkich uczestników łańcucha. Systemy klasy APS stanowią rozwinięcie systemów planowania zasobów przedsiębiorstwa ERP o mechanizmy optymalizacji procesów zachodzących wewnątrz łańcucha dostaw, dzięki uwzględnieniu szeregu warunków i ograniczeń pomijanych w systemach ERP. Systemy APS umoŝliwiają analizę relacji typu trade-off pomiędzy poszczególnymi elementami systemu logistycznego i na tej podstawie przygotowywanie scenariuszy optymalizacyjnych łańcucha dostaw. Dzięki uwzględnianiu informacji płynących od partnerów łańcucha poprzez systemy APS, moŝliwa jest weryfikacja przyjętych celów, ograniczeń w zasobach i zmian w popycie oraz przejście od reguł planowania opartego na danych historycznych o wielkości popytu (system push) do systemów, gdzie przepływ produktów w łańcuchu uruchamiany jest na podstawie informacji o rzeczywistym popycie (system pull). Struktura funkcjonalna systemów klasy APS charakteryzowana jest zwykle 1 przez następujące moduły planistyczne [Witk03]: Strategiczne planowanie sieci. Moduł odpowiedzialny a wspomaganie procesów podejmowania decyzji w zakresie lokalizacji zakładów produkcji, magazynów. Wykorzystywany równieŝ do projektowania struktury fizycznej sieci dystrybucji według załoŝonych kryteriów. Koordynacja planów zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji. Główny moduł systemów klasy APS, wykorzystywany do synchronizowania planów w średnim horyzoncie czasowym. Ukierunkowany na minimalizację kosztów całkowitych przy zachowaniu równowagi między generowanymi w łańcuchu dostaw kosztami zapasów, produkcji i transportu. Planowanie i harmonogramowanie produkcji. Moduł, który na poziomie zarządzania operacyjnego umoŝliwia szczegółowe określanie wielkości serii produkcyjnej w stosunku do kolejno składanych zamówień przy ograniczo- 1 Nieco odmienną charakterystykę modułów systemu APS prezentuje Piotr Dura w artykule: E-logistyka oraz zaawansowane systemy planowania i harmonogramowania APS w: Elastyczne łańcuchy dostaw koncepcje, doświadczenia, wyzwania. Materiały konferencyjne LOGISTICS 2002, ILiM, Poznań 2002.

4 ROZDZIAŁ I nych zasobach składających się na potencjał produkcyjny jednego lub kilku zakładów. Planowanie transportu i dystrybucji. Moduł wykorzystywany do rozwiązywania zagadnień poświęconych optymalizacji dróg i ustalania kolejności przewozów. O ile systemy klasy APS odpowiedzialne są przede wszystkim za synchronizacje planów zaopatrzenia, produkcji i dystrybucji w oparciu o informacje pochodzące od dostawców i dystrybutorów, o tyle głównym zadaniem systemów klasy CRM, w odniesieniu do przedsiębiorstw kooperujących w ramach koncepcji łańcucha dostaw, jest racjonalizacja działalności handlowej i marketingowej przez doskonalenie kontaktów z aktualnymi i potencjalnymi klientami. Zintegrowane z informatycznymi systemami wspomagającymi procesy zarządzania zasobami przedsiębiorstwa klasy ERP zapewniają usprawnienie relacji z ostatecznymi klientami. Systemy CRM pozwalają na gromadzenie, przechowywanie i przetwarzanie informacji o klientach wraz z dokonywanymi przez nich transakcjach. Znajomość profilu klienta, jego preferencji jest podstawą do zautomatyzowania procesu opracowywania i przekazywania zindywidualizowanych ofert. WdraŜanie systemów APS oraz CRM na poziomie zarządzania łańcuchem dostaw prowadzi do tworzenia zintegrowanych systemów informatycznych o modułowej budowie klasy SCM (Supply Chain Management). Cechą systemów tej klasy jest rozbudowana struktura funkcjonalna, sprzętowa i informacyjna, która steruje przepływem produktów i informacji w ramach wyodrębnionych kluczowych procesów biznesowych u wszystkich partnerów łańcucha dostaw. Systemy SCM wspomagają realizację procesów odpowiedzialnych za [Mate03]: synchronizację i automatyzację operacji związanych z finansami, zasobami ludzkimi, produkcją, zapasami, tworzenie planów i harmonogramowanie produkcji, przewidywanie popytu i ocenę prognoz na podstawie informacji o sprzedaŝy, zarządzanie przepływem materiałów w procesach produkcyjnych, zarządzanie i sterowanie zapasami, zarządzanie pracą magazynów, planowanie transportu, zarządzanie zamówieniami, zarządzanie dostawami, zarządzanie kontaktami z klientami. Zaawansowane algorytmy wbudowane w systemy klasy SCM zapewniają moŝliwość analizy scenariuszy i podejmowanie decyzji w krótkim (rzeczywi-

5 TEORETYCZNE PODSTAWY TWORZENIA SWO I STRATEGIE BUDOWY E-BIZNESU stym) czasie, co wydatnie przyczynia się do realizacji wielu postulatów w obrębie działalności operacyjnej i samej obsłudze klienta. Podsumowanie Rozwój scharakteryzowanych systemów informatycznych wspomagających funkcjonowanie łańcucha dostaw tworzy warunki sprzyjające integracji procesów biznesowych między kooperującymi przedsiębiorstwami. Konsolidacja róŝnorodnych funkcji w ramach kluczowych procesów biznesowych, wspomaganych systemami informatycznymi klasy SCM, prowadzi do kreowania nowego wymiaru wartości łańcucha dostaw przekładając się w wymiarze operacyjnym na: redukcję zapasów, wzrost przepustowości i rotacji stanów magazynowych, skrócenie okresu planowania, zwiększenie trafności prognoz, redukcje kosztów transportu. w wymiarze obsługi klienta na: szybką reakcję na zmienny w czasie popyt generowany po stronie klienta, organizację dostaw wg zasady just in time, niewielką liczbę zwrotów, wzrost poziomu satysfakcji klienta. Literatura [Adam01] [Bart03] [Mate03] [Moro03] [GoSz00] [Witk03] [JKJO04] Adamczewski P.: Informatyczne wspomaganie łańcucha logistycznego, Wyd. AE w Poznaniu, Bartczak K.: System Galileo w transporcie, Przegląd komunikacyjny, nr 6/2003. Materkowska M.: Oprogramowanie dla zarządzania łańcuchami dostawczymi świetle analizy wartości, Logistyka, 6/2003. Wywiad z Aleksandrem Morozowskim, prezesem Servisco i dyrektorem zarządającym DHL Express, Logistyka a jakość, nr 6/2003. Gołębska E., Szymczak M.: Logistyka międzynarodowa, Wyd. AE w Poznaniu, Witkowski J.: Zarządzanie łańcuchem dostaw. Koncepcje, procedury, doświadczenia. PWE, Warszawa Jung K-P., Krebs Th., Jezusek M., Olszewski J.: Wymieniaj się informacją z klientem, Eurologistics, nr 6/2004.