Inflacja - definicja. Inflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji.

Transkrypt

1 Wykład: NFLACJA

2 nflacja - definicja nflacja wzrost ogólnego poziomu cen. Deflacja spadek ogólnego poziomu cen. Dezinflacja spadek tempa inflacji.

3 Pomiar inflacji ndeks cen konsumpcyjnych (CP Consumer Price ndex) obliczany jest na podstawie obserwacji zmian wytypowanych towarów i usług konsumpcyjnych (od 1500 do 1800), w kilkuset punktach na terenie całego kraju.

4 System wag stosowany w obliczeniach wskaźników cen towarów i usług konsumpcyjnych w 2016 r. Źródło: GUS.

5 Ceny detaliczne towarów i usług konsumpcyjnych (1) ,20 7,34 24,39 13,46 22,00 4,60 Źródło: GUS.

6 Ceny detaliczne towarów i usług konsumpcyjnych (2) ,53 2,24 21,67 9,60 2,86 12,48 Źródło: GUS. 16,83

7 Ceny detaliczne towarów i usług konsumpcyjnych (3) ,64 2,66 802,37 86, ,00 5,30 Źródło: GUS.

8 Rodzaje inflacji - wg tempa wzrostu cen w skali roku 2-4% - inflacja pełzająca 5-10% - inflacja krocząca 11-50% (ew %) - inflacja galopująca pow. 50% (ew. pow. 100%) - hiperinflacja

9 Hiperinflacja w Niemczech (1923) 1 USD = 4,200,000,000,000 DM

10 Rok Stopa inflacji (CP) (w %) , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,1 Stopa inflacji w Polsce, , , , ,0 Źródło: GUS.

11 Stopa inflacji w krajach UE, 2018 Wg GUS wskaźnik zmian cen towarów i usług konsumpcyjnych wyniósł w lutym 2018 r. 1,4%. Źródło: Eurostat.

12 Dynamika cen konsumpcyjnych w Polsce i wkład głównych kategorii dóbr i usług Źródło: NBP, Raport o inflacji, marzec 2018.

13 Rodzaje inflacji - wg przyczyn nflacja ciągniona przez popyt (demand-pull inflation) - występuje wtedy, gdy całkowita wielkość planowanych wydatków wzrasta szybciej niż całkowita wielkość produkcji. nflacja pchana przez koszty (cost-push inflation) - występuje wtedy, gdy cena jednego lub kilku zasobów ulega zwiększeniu oraz w sytuacji, gdy nałożone są ograniczenia na podaż jednego lub kilku zasobów. nflacja strukturalna (structural inflation) - występuje wtedy, gdy producenci nie są w stanie nadążyć za zmianami struktury popytu i pojawiają się niedobory najbardziej poszukiwanych produktów.

14 Spożycie indywidualne, dochody do dyspozycji i sprzedaż detaliczna (r/r, ceny stałe) ,5 0,5 0,8 1,5 1,6 3,3 4,5 4,4 3,6 2,3 1,6 1,1 0,6 0,8 1,4 1,3 2,0 2,4 2,0 3,5 4,1 4,3 4,7 3,8 3,3 3,7 3,5 3,3 3,0 2,3 2,2 2,9 3,8 4,6 4,1 4,6

15 nflacja a deficyt sektora finansów publicznych, 17 krajów OECD Badany okres Przeciętna inflacja (w %) przy różnym poziomie deficytu sektora finansów publicznych (w relacji do PKB) [0; 1,5] [1,5; 3] [3; 4,5] [4,5; 6] [6; 7,5] [7,5 +] ,86 5,59 5,64 6,76 8,12 8, ,05 4,47 4,53 5,20 6,29 7, ,88 2,74 2,60 3,28 4,25 3,39 Źródło: Rzońca A.: Polityka fiskalna a inflacja. Bank i Kredyt, maj 2002.

16 Ceny ropy naftowej Brent w USD i PLN Źródło: NBP, Raport o inflacji, marzec ,5 0,5 0,8 1,5 1,6 3,3 4,5 4,4 3,6 2,3 1,6 1,1 0,6 0,8 1,4 1,3 2,0 2,4 2,0 3,5 4,1 4,3 4,7 3,8 3,3 3,7 3,5 3,3 3,0 2,3 2,2 2,9 3,8 4,6 4,1 4,6

17 Ceny surowców energetycznych Źródło: NBP, Raport o inflacji, marzec ,1 4,0 3,9 2,9 1,3 0,5 1,1 0,7 0,6 0,3-0,3-0,7-1,5-0,9-0,7-0,6-0,9-0,9-0,8 0,2 2,0 1,8 1,9

18 ndeks cen surowców rolnych na rynkach światowych ( 1995=100) ,5 0,5 0,8 1,5 1,6 3,3 4,5 4,4 3,6 2,3 1,6 1,1 0,6 0,8 1,4 1,3 2,0 2,4 2,0 3,5 4,1 4,3 4,7 3,8 3,3 3,7 3,5 3,3 3,0 2,3 2,2 2,9 3,8 4,6 4,1 4,6

19 ndeks cen surowców rolnych na rynkach światowych (.2012=100) ,1 4,0 3,9 2,9 1,3 0,5 1,1 0,7 0,6 0,3-0,3-0,7-1,5-0,9-0,7-0,6-0,9-0,9-0,8 0,2 2,0 1,8 1,9

20 10 najwyższych kar w Europie nałożonych na kartele Źródło: EC.

21 Kartel producentów szyb samochodowych Kara za zmowę cenową, nałożona przez Komisję Europejską na francuskiego producenta szyb samochodowych Saint-Gobain wyniosła 896 mln euro. Firma Saint-Gobain dostała tak wysoką karę, bo już wcześniej w latach 1984 i 1988 została uznana winną tworzenia kartelu producentów szyb. W zmowie cenowej uczestniczyły jeszcze firmy Asahi/AGC Flat Glass (kara 113,5 mln euro), Pilkington (370 mln euro) i Soliver (4,4 mln euro).

22 Kartele w branży drogeryjnej Przez trzy lata sześć czołowych firm branży drogeryjnej wymieniało się informacjami na temat polityki cenowej. Za naruszenie prawa antymonopolowego muszą zapłacić w sumie prawie 40 mln euro. Przedstawiciele Beiersdorf (Nivea), L'Oréal, GlaxoSmithKline (Aquafresh, Odol), niemieckiego producenta środków czystości Erdal-Rex oraz Procter & Gamble (Ariel, Pampers) i należącego do niego Gillette w ramach specjalnej grupy roboczej konsultowali planowane podwyżki cen, rabaty uzyskiwane u detalistów oraz informowali o postępach w negocjacjach z poszczególnymi sprzedawcami. Choć nie jest to klasyczny przykład kartelu czy zmowy cenowej, to według niemieckiego urzędu antymonopolowego firmy działały na niekorzyść konkurencji.

23 Koszty inflacji (mikro) straty posiadaczy gotówki koszty zmienianych kart dań koszty zdzieranych zelówek straty pożyczkodawców (przy stałym %) straty pożyczkobiorców (przy zmiennym %) straty firm mających słabą pozycję na rynku strata czasu (planowanie, inwestowanie, analizy) straty osób posiadających stałe dochody redystrybucja dochodów taksflacja

24 Koszty inflacji (makro) spadek dochodów realnych wzrost nominalnych stóp % pojawienie się oczekiwań inflacyjnych zmniejszenie tempa wzrostu gosp. (w długim okresie) brak zaufania do walut

25 Denominacja złotego w zł = 1 nowy zł =

26 Wybrane kraje, w których zanotowano hiperinflację

27 Wyniki krajów, w których zanotowano wysoką inflację

28 Wskaźniki korelacji dla inflacji i stopy wzrostu nominalnego GDP ( ) Próba Wskaźnik korelacji 110 państw -0,101* w tym próbki: 21 krajów OECD 0, krajów Ameryki Łacińskiej -0,342 * Nikaragua wykluczona (razem z tym krajem ogólny wskaźnik korelacji = - 0,243) Źródło: NcCandless G.T., Weber W.: Some Monetary Facts, FRBM 1995.

29 Kraje OECD o różnym poziomie inflacji (średnia z lat ) Grupa Kraje (wskaźnik inflacji; w %) Grupa. Najniższa inflacja Japonia (-0,3%), Szwajcaria (0,9%), Szwecja (1,5%), Niemcy (1,6%), Finlandia (1,7%), Austria (1,9%), Francja (1,9%) Grupa. Średnia inflacja Norwegia (2,0%), Kanada (2,0%), Dania (2,0%), Belgia (2,1%), Wielka Brytania (2,1%), Holandia (2,1%), zrael (2,2%), Włochy (2,2%) Grupa. Najwyższa inflacja rlandia (2,3%), USA (2,4%), Portugalia (2,5%), Nowa Zelandia (2,7%), Hiszpania (2,8%), Australia (3,0%), Korea Płd. (3,2%), Grecja (3,4%) Polska 2,8 Źródło: OECD.

30 nflacja a stopy procentowe Grupa państw Grupa. Najniższa inflacja Grupa. Średnia inflacja Grupa. Najwyższa inflacja Średnia stopa inflacji Stopy procentowe krótkoterminowe (3 miesięczne) Stopy procentowe długoterminowe (10 letnie) 1,3 2,2 3,5 2,1 3,4 4,5 2,8 3,7 4,9 Polska [2,8; 6,5; ] Źródło: OECD. Hipoteza Fishera wzrost inflacji o 1 pkt. procentowy powinien doprowadzić do wzrostu nominalnych stóp procentowych również o 1 pkt. procentowy.

31 nflacja a inne wskaźniki gospodarcze Grupa państw Grupa. Najniższa inflacja Grupa. Średnia inflacja Grupa. Najwyższa inflacja Średnia stopa wzrostu gospodarczego Średnia stopa bezrobocia Średnia stopa zatrudnienia ,4 6,6 70,5 1,5 6,2 68,4 2,4 7,2 67,0 Polska [3,9; 13,3; 55,7] Źródło: OECD.

32 nflacja a funkcjonowanie rynku Grupa państw Dominacja rynku* Efektywność polityki antymonopolowej ** Grupa. Najniższa inflacja Grupa. Średnia inflacja Grupa. Najwyższa inflacja 5,3 5,3 4,9 5,1 4,2 4,7 Polska [4,2; 4,3] *skala 7-punktowa, na której 1 oznacza, że działalność gospodarcza została zdominowana przez niewielką liczbę grup biznesowych, a 7, że wiele firm ma wpływ na funkcjonowanie gospodarki; **skala 7-punktowa, na której 1 oznacza, że polityka antymonopolowa nie promuje konkurencji, a 7, że efektywnie promuje konkurencję; Źródło: WEF.

33 nflacja a łapówki, transparentność polityki i efektywność systemu prawnego Grupa państw Nieregularne płatności i łapówki* Transparentność polityki rządu** Grupa. Najniższa inflacja Grupa. Średnia inflacja Grupa. Najwyższa inflacja 6,1 5,3 5,8 4,9 5,3 4,7 Polska [4,9; 3,7; 3,1] *skala 7-punktowa, na której 1 oznacza bardzo częste przypadki nieregularnych płatności i łapówek, a 7 brak takich sytuacji; **skala 7-punktowa, na której 1 oznacza, że uzyskanie informacji o zmianach polityki rządu jest niemożliwe, a 7, że jest bardzo łatwe; Źródło: WEF.

34 nflacja a korupcja i zaufanie do polityków Grupa państw Corruption Perceptions ndex (T) Control of Corruption (WG) Marnotrawstwo publicznych pieniędzy* Grupa. Najniższa inflacja Grupa. Średnia inflacja Grupa. Najwyższa inflacja 8,3 1,8 4,2 7,6 1,5 3,8 6,8 1,2 3,2 Polska [5,5; 0,4; 3,1] *skala 7-punktowa, na której 1 oznacza ekstremalne marnotrawstwo, a 7, że sektor publiczny jest wyjątkowo efektywny w dostarczaniu dóbr publicznych. Źródło: T, WB i WEF.

35 Krzywa Phillipsa Stopa zmian płac nominalnych W PC A.W.Phillips (1958): The relationship between unemployment and the rate of change of money wage rates in the UK, , Economica, Nr 25, s Krzywa Phillipsa 2 % U 2,5 % 5,5 % Stopa bezrobocia

36 nflacja i bezrobocie w Stanach Zjednoczonych w latach Stopa inflacji i stopa bezrobocia w USA