Szara strefa w Polsce

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Szara strefa w Polsce"

Bogdan Niewiadomski
7 lat temu
Przeglądów:

1 Szara strefa w Polsce dr hab. prof. nadzw. Konrad Raczkowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Finansów

2 Rodzaje nierejestrowanej gospodarki Szara strefa obejmuje działania produkcyjne w sensie ekonomicznym, całkowicie legalne (pod względem spełniania norm i regulacji prawnych), ale ukrywane przed władzami publicznymi w celu unikania: płacenia podatku dochodowego, podatku od wartości dodanej (VAT) i pozostałych podatków, płacenia składek na ubezpieczenia społeczne, stosowania wymogów prawa takich jak: płaca minimalna, maksymalny czas pracy, warunki bezpieczeństwa pracy, procedur administracyjnych takich jak wypełnianie kwestionariuszy statystycznych i innych formularzy. Działalność nielegalna Działalność nielegalna obejmuje: produkcję wyrobów i usług, których sprzedaż, rozprowadzanie lub posiadanie są zabronione przez prawo, działalność produkcyjną, która jest zwykle legalna, lecz staje się nielegalna, gdy jest wykonywana przez producentów nie mających do tego prawa, np. praktyka medyczna bez licencji. Działalność nieobserwo -wana Działalność nieobserwowana z natury rzeczy unika jakiejkolwiek rejestracji i obserwacji administracyjnej. Jej działania pozostawiają jednak różne ślady w gospodarce, dzięki czemu możliwe staje się ich analizowanie prowadzące do szacowania jej rozmiarów. 2

3 Powody dla których podejmuje się pracę w szarej strefie w krajach UE 3

4 Najczęściej wykonywane prace w szarej strefie w PL Źródło: GUS - Praca nierejestrowana w Polsce w 2014 r., s

5 Liczba osób pracujących w szarej strefie w PL Źródło: GUS - Praca nierejestrowana w Polsce w 2014 r., s

6 Austria Luksembourg Holandia Wlk. Brytania Francja Irlandia Niemcy Dania Finlandia Szwecja Słowacja Czechy Belgia UE28 Hiszpania Portugalia Włochy Węgry Grecja Polska Słowenia Malta Łotwa Cypr Estonia Litwa Chorwacja Rumunia Bułgaria Szara strefa w krajach UE 28 w 2015 r. (%PKB) ,3 23,5 Źródło: F. Schneider Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD countries from 2003 to

7 Luksembourg Francja Malta Austria Wlk. Brytania Węgry Słowenia Holandia Cypr Hiszpania Irlandia Słowacja UE28 Polska Czechy Estonia Chorwacja Portugalia Niemcy Belgia Finlandia Bułgaria Dania Szwecja Włochy Rumunia Grecja Litwa Łotwa Szara strefa w krajach UE 28 zmiana w okresie (pkt proc. PKB) ,3-4,4 Źródło: F. Schneider Size and Development of the Shadow Economy of 31 European and 5 other OECD countries from 2003 to

8 Szara strefa w wybranych krajach (% PKB) Polska UE28 Europa 36 krajów OECD Polska Francja Niemcy Czechy Bułgaria Estonia Źródło: F. Schneider Size and Development ; Europa to UE28 + Turcja, Szwajcaria, Norwegia; 36 krajów OECD to Europa + Australia, Kanada, Japonia, USA, Nowa Zelandia. 8

9 Skala szarej strefy i straty z powodu uchylania się od opodatkowania w krajach UE Źródło: Friedrich Schneider, Konrad Raczkowski, Bogdan Mróz, (2015), Shadow economy and tax evasion in the EU", Journal of Money Laundering Control, Vol. 18 Iss 1 pp

10 Wielkość szarej strefy w 28 krajach UE w stosunku do %PKB Źródło: Friedrich Schneider, Konrad Raczkowski, Bogdan Mróz, (2015), Shadow economy and tax evasion in the EU", Journal of Money Laundering Control, Vol. 18 Iss 1 pp

11 Zmiana relacji dochodów podatkowych do PKB w latach w krajach UE Źródło: Annual macro-economic database of the European Commission's Directorate General for Economic and Financial Affairs 11

12 Relacja wpływów z głównych tytułów podatkowych (łącznie z udziałami JST) do PKB (w %) oraz struktura ubytku w rozbiciu na poszczególne podatki w PL. Źródło: Dane MF 12

13 Dochody budżetu państwa z VAT - % PKB 8,5 Dochody budżetu państwa z VAT - % PKB 8,1 8,0 7,9 8,0 7,8 7,7 7,5 7,1 7,1 7,3 7,5 7,4 7,2 7,0 6,9 6,8 6,7 6,8 6,7 6,8 6, *2016* Źródło: Opracowanie własne 13

14 Nominalna dynamika VAT i PKB, 2004 = Nominalna dynamika VAT i PKB, 2004 = VAT index PKB indeks *2016* Źródło: Opracowanie własne MF 14

15 Teoretyczne i faktyczne wpływy z VAT VAT Teoretyczny Vat Faktyczny Źródło: Opracowanie własne MF 15

16 Porównanie luki VAT (% VTTL) w krajach UE (2013 r.) Źródło: Opracowanie własne MF 16

17 Dochody budżetu państwa z akcyzy - % PKB 4,3 Dochody budżetu państwa z AKCYZY - % PKB 4,1 4,1 4,1 4,0 4,0 4,1 4,0 4,0 3,9 3,9 3,9 3,7 3,7 3,7 3,7 3,7 3,6 3,6 3,5 3,5 3,4 3,3 Źródło: Opracowanie własne MF 17

18 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ dr hab. prof. nadzw. Konrad Raczkowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Finansów tel.:

Podobne dokumenty

Zakończenie Summary Bibliografia

Zakończenie Summary Bibliografia Spis treści: Wstęp Rozdział I Zakresy i ich wpływ na pojmowanie bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1. Zakresy pojmowania bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.1. Zakres wąski bezpieczeństwa wewnętrznego 1.1.2. Zakres