Podstawy ekonomii. Dr Łukasz Burkiewicz Akademia Ignatianum w Krakowie

Transkrypt

1 Podstawy ekonomii Wykład IV-V-VI Dr Łukasz Burkiewicz Akademia Ignatianum w Krakowie

2 Bezrobocie Bezrobocie zjawisko społeczne polegające na tym, że część ludzi zdolnych do pracy i deklarujących chęć jej podjęcia nie znajduje faktycznego zatrudnienia z różnych powodów. Zjawisko to występuje w większym stopniu, w krajach zacofanych gospodarczo, technologicznie oraz w krajach transformujących się. Natomiast najmniejsze bezrobocie, obserwuje się w państwach wysoko rozwiniętych. Bezrobotnym w rozumieniu przepisów Ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy jest osoba poszukująca zatrudnienia, która: ukończyła 18 rok życia (pełnoletnia), nie osiągnęła wieku emerytalnego określonego w art. 24 ust. 1a i 1b oraz w art. 27 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm. 2), aktualnie nie uczy się na żadnym szczeblu kształcenia lub nie jest skierowana na szkolenie przez PUP jest zameldowana lub pozostaje w Polsce legalnie lub jej pobyt może zostać zalegalizowany (azyl polityczny, karta stałego lub czasowego pobytu, obywatele UE

3 Bezrobocie Zasoby siły roboczej wszyscy zatrudnieni osoby zarejestrowane jako chcące i będące w stanie podjąć pracę Stopa bezrobocia odsetek siły roboczej, która: nie ma pracy chce i jest w stanie podjąć pracę

4 Zasób i strumienie Bezrobocie Znajdujący pracę Tracący pracę

5 Rodzaje bezrobocia Frykcyjne dobrowolne, ludzie szukają innej lepszej pracy Strukturalne kwalifikacje nie odpowiadają potrzebom pracodawców (np. górnicy) Keynesowskie niedostatek popytu, produkcja niższa od potencjalnej Klasyczne płaca utrzymywana powyżej poziomu równowagi Ukryte nie jest ujawniane w oficjalnej ewidencji statystycznej Sezonowe jest uwarunkowane porą roku i związanymi z nią zmianami pogodowymi Chroniczne dotyczy ludzi, którzy pozostają bez pracy ponad 12 miesięcy

6 Bezrobocie Naturalna stopa bezrobocia gdy rynek pracy znajduje się w równowadze Bezrobocie przymusowe pracownik: jest gotów zaakceptować rynkowe warunki płacowe mimo to nie może znaleźć pracy

7 Czynniki wpływające na bezrobocie Obniżka podatków Inwestycje (pracochłonne a kapitałochłonne) związki zawodowe Efekt zniechęconego pracownika Niedopasowanie kwalifikacji Wzrost gospodarczy (Prawo Okuna) 1% stopy bezrobocia powyżej naturalnej ~ 3% PKB

8 Inflacja-definicje Inflacja proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. Przeciwnym zjawiskiem do inflacji jest deflacja, czyli spadek cen. Stopa inflacji procentowy wzrost cen w danym okresie(np. rok) Hiperinflacja bardzo wysoka inflacja Realna podaż pieniądza M/P nominalna podaż pieniądza (M) podzielona przez poziom cen (P) ile jest średnio pieniądza na 1 produkt

9 Hipoteza Irvinga Fishera Realne stopy procentowe raczej się nie zmieniają Wzrostowi inflacji o 1% towarzyszy wzrost stopy procentowej o 1%

10 MV=PY Ilościowateoria pieniądza M-nominalna podaż pieniądza V-szybkość obiegu pieniądza (z jaką pieniądze krążą po gospodarce w wyniku transakcji) P-poziom cen Y-dochód

11 Deficyt budżetu a inflacja Deficyt budżetowy można finansować na 2 sposoby: pożyczyć pieniądze poprzez emisję obligacji dodrukować pieniądz Podatek inflacyjny -jest to dochód jaki rząd otrzymuje z inflacji, przy założeniu, że dochód realny oraz produkcja są stałe. Jest to przyczyną powstania takiej sytuacji, w której dochody gospodarstw domowych i przedsiębiorstw się zmniejszają, natomiast podatki liczone od wartości nominalnej pozostają takie same. Przyczyną takiego zjawiska jest próba finansowania przez państwo deficytu budżetowego poprzez dodrukowanie pieniędzy.

12 Krzywa Phillipsa W krótkim okresie możemy wybierać pomiędzy: wysoką inflacją i niskim bezrobociem niską inflacją i wysokim bezrobociem Stopa inflacji Stopa bezrobocia

13 Długookresowa krzywa Phillipsa Pionowa ponieważ gospodarka zmierza do produkcji potencjalnej i naturalnej stopy bezrobocia Stopa inflacji Stopa bezrobocia

14 Koszty inflacji 1. Koszty zdzieranych zelówek (wysiłek wkładany w transakcje zawierane w warunkach inflacji) 2. Koszty zmienianych jadłospisów (zmiany materiałów informacyjnych, metek, menu, cenników etc.) 3. Drenaż podatkowy (wpadamy w wyższe progi podatkowe) 4. Utrudnione planowanie długookresowe

15 Metody walki z inflacją Polityka dochodowa próba bezpośredniego oddziaływania na wysokość płac (np. podwyżki nie powinny przekraczać 2% rocznie) Cel inflacyjny banku centralnego: stopy procentowe podaż pieniądza