Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis przypadków
|
|
- Gabriela Nowak
- 5 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 156 Otorynolaryngologia 2017, 16(4): Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis przypadków Adenoid cystic carcinoma of the head and neck case report Jarosław Markowski 1/, Agnieszka Piotrowska-Seweryn 1/, Piotr Wardas 1/, Jarosław Paluch 1/, Wojciech Smółka 1/, Anatol Wodołażski 2/, Kornelia Pietrauszka 3/, Karolina Goroszkiewicz 3/ 1/ Katedra i Klinika Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Wydział Lekarski w Katowicach 2/ Katedra i Zakład Patomorfologii, Wydział Lekarski w Katowicach, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 3/ Koło Naukowe przy Katedrze i Klinice Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Wydział Lekarski w Katowicach Wprowadzenie. Rak gruczołowo-torbielowaty (adenoid cystic carcinoma, ACC), nazywany też oblakiem, jest rzadkim, wolno rosnącym, złośliwym guzem wywodzącym się z tkanki gruczołowej. Stanowi około 1% nowotworów złośliwych regionu głowy i szyi. ACC może naciekać nerwy i zazwyczaj jest diagnozowany w zaawansowanym stadium. Cel pracy. Zaprezentowanie własnego doświadczenia w leczeniu pacjentów z oblakami regionu głowy i szyi. Materiał i metody. Autorzy przedstawiają przypadki 10 pacjentów leczonych z powodu raka gruczołowo-torbielowatego w Klinice Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach w latach Wyniki. Grupa opisywanych pacjentów składała się z 7 kobiet i 3 mężczyzn w wieku od 31 do 68 lat. Guzy umiejscowione były w różnych lokalizacjach regionu głowy i szyi. Wszyscy pacjenci byli leczeni operacyjnie, 7 z nich otrzymało również radioterapię uzupełniającą. Wnioski. Leczenie pacjentów z oblakami regionu głowy i szyi stanowi wyzwanie dla wielu specjalistów, w tym otorynolaryngologów, przede wszystkim z uwagi na trudną do radykalnego leczenia operacyjnego lokalizację. W przypadku ACC gruczołów ślinowych przedoperacyjny wynik biopsji guza często jest fałszywie ujemny. Właściwe rozpoznanie opiera się zawsze na skrupulatnej analizie patomorfologicznej. Słowa kluczowe: oblak, nowotwory głowy i szyi, leczenie operacyjne, radioterapia uzupełniająca Otorynolaryngologia 2017, 16(4): Introduction. Adenoid cystic carcinoma (ACC) is a rare, slowly growing, malignant tumor derived from adenoid tissue. It accounts for about 1% of head and neck head malignancies. ACC can infiltrate the nerves and is usually diagnosed at an advanced stage. Aim. The aim of the study was to present our own experience in the treatment of patients with head and neck ACCs. Material and methods. The authors present cases of 10 patients treated for adenocarcinoma in the Department of Laryngology of Medical University of Silesia in Katowice in Results. The group of patients described consisted of 7 women and 3 men at the age of 31 to 68 years. Tumors were present in different, locations of head and neck region. All patients were surgically treated, 7 of them also received adjuvant radiotherapy. Conclusions. Treatment of ACC of head and neck region is a challenge for many specialists, including otorhinolaryngologists, most of all because of difficulties in radical surgical treatment of this location. In the case of ACC salivary gland preoperative tumor biopsy results are often false negative. Proper diagnosis is always based on rigorous pathological analysis. Key words: adenoid cystic carcinoma, head and neck cancers, surgical treatment, adjuvant radiotherapy Adres do korespondencji / Address for correspondence Prof. dr n. med. Jarosław Markowski Katedra i Klinika Laryngologii Śląskiego, Uniwersytet Medyczny w Katowicach, ul. Francuska 20-24, Katowice tel , jmarkow1@poczta.onet.pl
2 Markowski J i wsp. Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis wybranych przypadków pacjentów Wykaz skrótów ACC ang. Adenoid Cystic Carcinoma, rak gruczołowo-torbielowaty, oblak Barwienie H-E barwienie hematoksyliną-eozyną BCI biopsja cienkoigłowa d1-d4 od dnia pierwszego do dnia czwartego DDP cis platyna FESS ang. Functional Endonasal Sinus Surgery funkcjonalna wewnątrznosowa chirurgia zatok FU 5-fluorouracyl Gy grej MV megawolt NCCN National Comprehensive Cancer Network schemat PF cisplatyna, 5-fluorouracyl RND ang. Radical Neck Dissection operacja radykalna usunięcia węzłów chłonnych szyi SND ang. Selective Neck Dissection operacja selektywna usunięcia węzłów chłonnych szyi VATS wideotorakoskopia WSTĘP Rak gruczołowo-torbielowaty (ang. adenoid cystic carcinoma, ACC), inaczej oblak, to złośliwy nowotwór zbudowany z komórek podstawnych (nabłonkowych i mioepitelialnych) [1]. Najczęściej dotyczy małych gruczołów ślinowych (30% przypadków), głównie okolicy podniebienia twardego. W następnej kolejności lokalizuje się w śliniance podżuchwowej (15-30%) oraz śliniance przyusznej [2]. ACC może występować także w obrębie jamy ustnej, części nosowej gardła, jamy nosowej, zatok przynosowych, gruczołów łzowych, krtani, a nawet w skórze i w piersi [3, 4]. Oblak jest zróżnicowany pod względem budowy histologicznej. Wyróżnia się postać sitowatą, cewkowatą i zbitą, spośród których typ sitowaty jest najczęstszy [5-7]. Cechą charakterystyczną raka gruczołowo-torbielowatego jest jego skłonność do naciekania struktur nerwowych oraz przerzuty odległe, głównie do kości i płuc, które mogą mieć okres utajenia wynoszący nawet 15 lat [1, 7]. W diagnostyce obrazowej znajduje zastosowanie tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny, a w rzadkich przypadkach PET [8, 9]. Techniką optymalną pozostaje tomografia rezonansu magnetycznego z uwagi na dobre uwidocznienie tkanek miękkich oraz szerzenia się nowotworu wzdłuż nerwów [10], niemniej jej przydatność w różnicowaniu ACC z innymi pierwotnymi guzami regionu głowy i szyi może być niewielka [8, 9]. Ostateczne rozpoznanie stawiane jest na podstawie badania patomorfologicznego. Zgodnie z wytycznymi NCCN leczenie oparte jest na resekcji chirurgicznej z następową radioterapią. Rokowanie zależy od stopnia zaawansowania klinicznego, a także typu histologicznego. Udowodniono, że postać zbitą nowotworu charakteryzuje wysoki stopień złośliwości, a 15-letnie przeżycia w tych przypadkach dotyczą tylko 15% pacjentów [7]. Szczegółowe dane dotyczące raka gruczołowo-torbielowatego regionu głowy i szyi przedstawiono w innej pracy tych samych autorów. W niniejszym opracowaniu autorzy przedstawiają własne doświadczenia u wybranych pacjentów z rakiem gruczołowo-torbielowatym operowanych w Klinice Laryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach w latach MATERIAŁ I METODY Dokonano analizy retrospektywnej historii chorób i dokumentacji medycznej pacjentów z rakiem gruczołowo-torbielowatym leczonych operacyjnie w Oddziale Otorynolaryngologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach w latach W niektórych przypadkach pacjenci byli uprzednio leczeni w innych ośrodkach laryngologicznych w Polsce, a do naszej placówki zostali przyjęci ze wznową nowotworu (tab. I). Podjęto próbę kontaktu z każdym z pacjentów oraz zaproszono ich na wizyty kontrolne. Własne obserwacje zestawiono z danymi pozyskanymi z publikacji innych autorów. Grupa badana obejmowała 10 pacjentów (7 kobiet, 3 mężczyzn) z rakiem gruczołowo-torbielowatym regionu głowy i szyi. Zestawienie podstawowych informacji socjo-klinicznych na temat wszystkich chorych przedstawiono w tabeli I. WYNIKI Rozmiary guzów różniły się w zależności od umiejscowienia. Najmniejszy guz, o średnicy ok. 1 cm dotyczył małych gruczołów ślinowych, największy (ok. 12 cm) masywu szczękowo-sitowego. W czterech przypadkach zaobserwowano naciekanie okolicznych tkanek miękkich, kości lub nerwów. U jednego pacjenta (z guzem ślinianki przyusznej) obecny był przerzut do węzła chłonnego okołośliniankowego, rozpoznany na podstawie pooperacyjnego badania histopatologicznego. U pacjentów z guzami zlokalizowanymi w obrębie gruczołów ślinowych wykonano biopsję aspiracyjną cienkoigłową zmiany oraz badanie obrazowe (TK lub MRI) celem ustalenia rozpoznania i oceny rozległości nacieku nowotworowego oraz
3 158 Otorynolaryngologia 2017, 16(4): Tabela I. Pacjenci z rakiem gruczołowo-torbielowatym leczeni w Katedrze i Klinice Laryngologii SUM w Katowicach w latach Lp. Inicjały Płeć Wiek* Umiejscowienie Rozległość Leczenie pierwotne guza Wynik leczenia pierwotnego pacjenta pierwotne guza guza (TNM) 1. E.H-L. K 58 oczodół prawy T2N0M0 Operacyjne (egzenteracja oczodołu, 2014 MRI oczodołu bez cech 2012) wznowy 2017 TK oczodołu bez cech wznowy 2. C.K. M 66 masyw szczękowo-sitowy T4N2bM0 Leczenie operacyjne usunięcie guza Wznowa 2012 leczenie operacyjne i oczodół, pierwotnego (b.d.) (maksilektomia całkowita z orbitotomią, + RND, reoperacje 2013, 2014 strona prawa Radioterapia uzupełniająca (2002) 2015 TK twarzoczaszki rozległa wznowa wznowa z zajęciem mózgowia 3. S.B. K 58 masyw szczękowo-sitowy, strona prawa wznowa 4. H.D. K 68 jama nosa, strona prawa wznowa 5. Ś.D. ** K 62 zatoka szczękowa i jama nosa po stronie prawej 6. J.B. K 63 zatoka szczękowa lewa 7. W.J. M 41 ślinianka przyuszna prawa 8. W.S. M 49 ślinianka przyuszna prawa 9. E.R-G. K 63 ślinianka przyuszna lewa 10. E.S. K 31 małe gruczoły ślinowe okolicy policzka prawego T4N1M0 T3NxM0 T4aN0M0 T3N2cM0 T2N0M0 T2N0M0 T2N0M0 T1N0M0 Operacyjne (maksilektomia całkowita + RND, 2011) (ryc. 1) Brak całkowitej remisji guza Radioterapia uzupełniająca cykl Zmiana planu leczenia na paliatywną 4-miesięczny, dawka całkowita 30Gy radioterapię ( ) w 10 frakcjach, 2012) Radioterapia CyberKnife (2013, dawka całkowita 20 Gy w 4 frakcjach) Operacyjne (maksilektomia całkowita prawostronna + RND, Oddział Chirurgii Szczękowo-Twarzowej SPSKM SUM Katowice, 2009) TK zatok i MRI mózgowia przed operacją (ryc. 2, 3) Operacyjne (FESS, 2015) Radioterapia uzupełniająca dawka całkowita 60 Gy (2015) 2009 chora zrezygnowała z dalszego leczenia 2014 zdyskwalifikowana z radioterapii czy chemioterapii, leczenie paliatywne 2016, 2017 TK twarzoczaszki bez cech wznowy (ryc. 4) Operacyjne (operacja sp. Moure a W trakcie radioterapii uzupełniającej zatoki szczękowej z resekcją częściową podniebienia i wyrostka zębodołowego szczęki po stronie lewej +SND po stronie lewej 2017) Radioterapia uzupełniająca w trakcie Operacyjne (parotidektomia częściowa boczna, reoperacja pa- VATS prawostronny 2016) + che- Przerzuty do płuc (torakochirurgia): rotidektomia radykalna +RND po mioterapia uzupełniająca (2016/2017) stronie prawej 2013) Radioterapia uzupełniająca ( / ) Operacyjne (parotidektomia częściowa, 2011, parotidektomia ra RTG klatki piersiowej b.z. dykalna +SND po stronie prawej, 2012) Radioterapia uzupełniająca (2002) 2017 TK szyi bez cech wznowy miejscowej TK twarzoczaszki przed operacją TK szyi i twarzoczaszki (ryc. 5) brak cech wznowy miejscowej Operacyjne (enukleacja guza, reoperacja parotidektomia całkowita +SND po stronie lewej 2012) Radioterapia uzupełniająca dawka całkowita 60 Gy w 30 frakcjach na obszar loży pooperacyjnej (2012) Operacyjne (resekcja guza z marginesem tkanek zdrowych błony b.d. śluzowej policzka, 2015) Radioterapia układ chłonny prawostronny IB-III dawka całkowita 50 Gy, loża chirurgiczna dawka całkowita 60 Gy (2015) M mężczyzna, K kobieta, b.d. brak danych, TK tomografia komputerowa, MRI rezonans magnetyczny, USG ultrasonografia, BCI biopsja cienkoigłowa, SND selective neck dissection, RND radical neck dissection, * w momencie rozpoznania, ** przypadek szczegółowo opisany w
4 Markowski J i wsp. Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis wybranych przypadków pacjentów ewentualnych przerzutów lokoregionalnych (ryc. 2, 3, 5). Tylko u jednego pacjenta wynik wykonanej biopsji jednoznacznie wskazywał na obecność komórek atypowych, co dało podejrzenie nowotworu złośliwego (pacjent WS w tab. I). W pozostałych przypadkach na obraz opisany przez patomorfologów składały się głównie ścięty płyn białkowy oraz nieliczne limfocyty i pojedyncze komórki nabłonkowe bez cech atypii (pacjent WJ w tab. I), albo sugerowano obecność węzła chłonnego (pacjentka ER-G w tab. I). W związku z obrazem cytologicznym całkowicie niebudzącym wątpliwości co do łagodnego charakteru zmian w pierwszym etapie leczenia wykonywano u tych chorych operację oszczędzającą. Dopiero pooperacyjne badanie histopatologiczne skłaniało operatorów do radykalizacji zabiegu i uzupełnienia go o właściwą operację węzłową (tab. I). Ryc. 1. Linia cięcia skórnego (rynotomia boczna, orbitotomia dolna, dostęp Barbosa-Fairbanks) do resekcji guza masywu szczękowo-sitowego po stronie prawej. Zdjęcie wykonane za zgodą pacjentki Ryc. 2. Tomografia komputerowa zatok obocznych nosa. Projekcja osiowa i czołowa. Hipodensyjne masy w sitowiu tylnym i zatokach klinowych, naciekające jamy nosa. Częściowo widoczne komórki pneumatyczne sitowia Ryc. 3. Rezonans magnetyczny mózgowia. Projekcja czołowa i osiowa. Masy guza w prawej jamie nosa i obustronnie w zatokach sitowych
5 160 Otorynolaryngologia 2017, 16(4): Ryc. 4. Tomografia komputerowa zatok obocznych nosa. Projekcja osiowa. Stan po radykalnej resekcji guza brak prawej górnej i środkowej małżowiny nosowej, środkowej ściany zatoki szczękowej prawej, przednich ścian zatok klinowych. Sitowie z widocznymi niewielkimi zmianami pooperacyjnymi SUM w Katowicach, lub Oddziale Laryngologii i Onkologii Laryngologicznej WSS nr 5 w Sosnowcu. Przy podejmowaniu decyzji o sposobie leczenia brano pod uwagę lokalizację, stopień złośliwości histologicznej, zaawansowanie kliniczne nowotworu oraz akceptację rozległości zabiegu operacyjnego przez chorego. Radioterapię uzupełniającą zastosowano u siedmiu chorych, kwalifikację (w jednym przypadku do radiochemioterapii pacjent WJ w tab. I) przeprowadzał onkolog radio-terapeuta lub konsylium onkologiczne. Obraz histopatologiczny materiału pooperacyjnego we wszystkich przypadkach jednoznacznie potwierdzał oblaka. Obecne były charakterystyczne dla tego nowotworu 2 rodzaje komórek przypominające nabłonek przewodowy i komórki mioepitelialne układające się w struktury gruczołowo-torbielowate i cewkowo-lite. Przykładowy obraz histopatologiczny oblaka pochodzącego od jednej z omawianych pacjentek przedstawiono na rycinach 6 i 7. U trzech osób wystąpiła wznowa miejscowa (tab. I). W przypadku jednego pacjenta po 3 latach od rozpoznania choroby pierwotnej pojawiły się przerzuty odległe do płuc (pacjent WJ w tab. I). Spośród prezentowanych chorych, jedna osoba zmarła. Pozostali pacjenci są pod stałą kontrolą onkologiczną z wyjątkiem dwóch chorych, z którymi nie udało się nawiązać kontaktu (pacjentka HD i pacjent CK w tab. I). DYSKUSJA ACC jest stosunkowo rzadkim nowotworem, występującym z częstością 3-4,5 przypadków na Ryc. 5. Tomografia komputerowa twarzoczaszki. Strzałka wskazuje na lokalizację guza w obrębie lewej ślinianki przyusznej W przypadku guzów zlokalizowanych poza śliniankami w toku diagnostyki wykonywano biopsje otwarte, które przynosiły precyzyjne rozpoznanie pozwalając na pierwotne zaplanowanie adekwatnego onkologicznie postępowania chirurgicznego. Wszystkich pacjentów zakwalifikowano do leczenia operacyjnego w Oddziale Otorynolaryngologii lub Chirurgii Szczękowo-Twarzowej SPSKM Ryc. 6. Obraz histopatologiczny raka gruczołowo-torbielowatego małych gruczołów ślinowych (pacjentka ES w tab. I). Barwienie H-E. Widoczny zatarty obraz torebki guza (materiał własny)
6 Markowski J i wsp. Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis wybranych przypadków pacjentów Ryc. 7. Obraz histopatologiczny raka gruczołowo-torbielowatego małych gruczołów ślinowych (pacjentka ES w tab. I). Barwienie H-E x200. Widoczne komórki z hiperchromatycznymi jądrami pomiędzy przestrzeniami pseudotorbielowatymi (materiał własny) milion osób [11, 12], stanowiąc około 1% złośliwych nowotworów jamy ustnej i okolicy szczękowo-twarzowej [13]. Jest jednocześnie jednym z najczęstszych nowotworów złośliwych ślinianek (22% guzów tej okolicy) [13, 14]. Analizując własną bazę danych pod względem lokalizacji ACC w obrębie głowy szyi, obserwowano przewagę umiejscowienia oblaka w masywie szczękowo-sitowym i gruczołach ślinowych. W pracy Bruzgielewicza i wsp. ACC obserwowany był najczęściej w gruczołach ślinowych (w 14 z 21 przypadków), a w następnej kolejności w jamie nosa i zatokach przynosowych (u 5 z 21 chorych) [15]. Przedział wiekowy występowania ACC jest szeroki od 29 do 75 lat [16], ze szczytem zachorowań w piątej dekadzie życia [17]. Pomimo rzadkiego występowania tego nowotworu w młodszym wieku, Javadi i wsp. [18] opisali przypadek 12-letniego chłopca z podgłośniowym ACC. Pod względem zaprezentowanych przedziałów wiekowych, pacjenci operowani w tutejszej Klinice mieścili się w zakresie zaobserwowanym przez cytowanych autorów. Połowa chorych była w siódmej dekadzie życia w momencie postawienia diagnozy. ACC charakteryzuje się powolnym wzrostem, częstym naciekaniem struktur nerwowych, skłonnością do miejscowych nawrotów oraz opóźnionym rozwojem odległych przerzutów [19]. Przerzuty do węzłów chłonnych szyi nie należą do częstych. W odniesieniu do naszych pacjentów przerzuty regionalne potwierdzone pooperacyjnym badaniem histopatologicznym były obecne u dwóch chorych. U jednego pacjenta wystąpił odległy przerzut do płuc po stronie guza pierwotnego po 3 latach od rozpoznania i leczenia (pacjent WJ). Przypadek ten można więc zaliczyć do przerzutu odległego o opóźnionej manifestacji, a dane te są zgodne z obserwacjami innych autorów, m.in. Shingaki i wsp. [19]. Ponadto Spiro i wsp. stwierdzili, że przerzuty odległe są bardziej prawdopodobne u pacjentów z guzem większym niż 3 cm i przerzutami do węzłów chłonnych [20]. Obserwacje te są zbieżne z własnym doświadczeniem dotyczącym przypadku pacjenta WJ (tab. I). Dodatkowo wykazano silny związek między obecnością przerzutów odległych a gorszym rokowaniem [19]. Wywiad przedstawiający charakterystyczny przebieg schorzenia oraz wyniki badań obrazowych nie są wystarczające do postawienia rozpoznania. Nieodzowne jest potwierdzenie histopatologiczne. W przypadkach pozwalających na łatwą biopsję otwartą nie stanowi to problemu. Znacznie trudniejsze okazuje się w wypadkach, gdy lokalizacja zmiany (głównie w gruczołach ślinowych) skłania do wykonania BCI. Prezentowany materiał wyraźnie sugeruje stosunkowo niską czułość BCI w diagnostyce ACC. Tylko u jednego z prezentowanych chorych przedoperacyjna biopsja sugerowała obecność komórek atypowych. Stąd wśród leczonych pacjentów w kilku przypadkach konieczna była radykalizacja resekcji, albowiem pierwotna kwalifikacja podyktowana była niedoszacowanym obrazem klinicznym opartym o fałszywie ujemny wynik BCI. Olejniczak i wsp. ocenili czułość metody BAC w diagnostyce guzów ślinianek na 61,6% [21]. Podobnie w piśmiennictwie zagranicznym można odnaleźć informacje m.in. o trudnościach w odróżnieniu gruczolaka z komórek podstawnych od typu litego ACC [22]. Wstępne leczenie ACC głowy i szyi polega na chirurgicznej resekcji i pooperacyjnej radioterapii uzupełniającej [23]. Resekcja powinna obejmować guz z minimalnie 5-mm marginesem zdrowych tkanek [24]. Publikacja prezentuje chorych, u których zakres planowanej resekcji nie wymagał zaawansowanych rekonstrukcji np. opartych o technikę mikrozespoleń naczyniowych, albowiem czynnościowy efekt operacji nie zakłócał podstawowych funkcji, jak żucie czy połykanie. Tylko nieliczne polskie ośrodki dysponują kadrą i zapleczem pozwalającym na jednoczasowe rekonstrukcje tego typu. Z powodu powyższych ograniczeń w kwalifikacji prezentowany materiał jest stosukowo skromny, niemniej odzwierciedla istotne aspekty diagnostyki i terapii ACC przedstawiane w światowym piśmiennictwie. Operacje z dostępu zewnętrznego nie są jedyną opcją leczenia chirurgicznego. W wybranych sytuacjach nowotworów zlokalizowanych w jamach nosa i zatok możliwe jest endoskopowe usunięcie
7 162 Otorynolaryngologia 2017, 16(4): guza. W odniesieniu do naszych chorych przypadek chorej ŚD jest dowodem przemawiającym za zastosowaniem funkcjonalnej endoskopowej chirurgii zatok w radykalnym usunięciu ACC nosa i zatok. Szczegółowy opis tego przypadku wraz z omówieniem wad i zalet technik endoskopowych w leczeniu oblaka regionu nosa i zatok można znaleźć w innym artykule autorstwa jednego ze współautorów niniejszej pracy [25]. Z uwagi na trudną lokalizację, jaką jest masyw szczękowo-sitowy, radykalność zabiegów operacyjnych w tym regionie często pozostaje wątpliwa. W przypadku opisywanych przez nas pacjentów radykalności chirurgicznej nie uzyskano u jednej z chorych (pacjentka SB), przy czym operowana zmiana była wznową. U pozostałych pacjentów resekcja obejmowała margines zdrowych tkanek, a po zastosowaniu radioterapii uzupełniającej nie obserwowano wznowy miejscowej. Obserwacje własne pokrywają się z danymi innych autorów, m.in. Shinghaki i wsp. [19]. Wykazali oni, że status marginesu chirurgicznego nie wpływał na wystąpienie wznowy miejscowej, ale miał związek z rozwinięciem przerzutów odległych i była to główna przyczyna krótszego przeżycia pacjentów. Analizując leczenie uzupełniające, Chen i wsp. stwierdzili, że pominięcie radioterapii pooperacyjnej lub dawka mniejsza niż 60 Gy to niezależne wskaźniki lokalnego nawrotu [26, 27]. Moukarbel i wsp. [27] zaobserwowali, że u dwóch z trzech pacjentów nieotrzymujących radioterapii wystąpił miejscowy nawrót. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku pacjentki HD (tab. I), u której po pierwotnym leczeniu operacyjnym nieuzupełnionym radioterapią po 5 latach pojawiła się wznowa nowotworu. WNIOSKI Leczenie chorych z oblakami regionu głowy i szyi stanowi wyzwanie dla wielu specjalistów, w tym otorynolaryngologów, przede wszystkim z uwagi na trudną do radykalnego leczenia operacyjnego lokalizację. Szczególnie istotna jest trafność przedoperacyjnego rozpoznania patomorfologicznego, które zwłaszcza w przypadku ACC gruczołów ślinowych (rutynowo diagnozowanych BCI) bywa niedoszacowane. Chirurgia, w tym w wybranych przypadkach chirurgia endoskopowa, wraz z uzupełniającą radioterapią są metodami leczenia z wyboru. W postępowaniu chirurgicznym należy uwzględniać zabiegi na układzie chłonnym szyi dobrane w zależności od topografii przerzutowych węzłów chłonnych w relacji do narządów krytycznych oraz ogólnych czynników ryzyka. Z uwagi na charakterystyczny przebieg choroby i stosunkowo częste metachroniczne przerzuty odległe autorzy zalecają regularne kontrole onkologiczne z wykorzystaniem dostępnych technik obrazowania (RTG, TK, MRI, PET). Piśmiennictwo 1. Marszałek A. Patomorfologia zmian nowotworowych w obrębie głowy i szyi. (w) Nowotwory w otorynolaryngologii. Szyfter W (red.). Termedia, Poznań 2012: Spiro RH, Huvos AG, Strong EW. Adenoid cystic carcinoma: Factors influencing survival. Am J Clin Pathol 1979; 138(4): Ellington CL, Goodman M, Kono SA, Grist W, Wadsworth T, Chen AY, et al. Adenoid cystic carcinoma of the head and neck: Incidence and survival trends based on Surveillance, Epidemiology, and End Results data. Cancer 2012; 118(18): Liu W, Chen X. Adenoid cystic carcinoma of the larynx: a report of six cases with review of the literature. Acta Otolaryngol 2015; 135(5): Perzin KH, Gullane P, Clairmont AC. Adenoid cystic carcinomas arising in salivary glands: a correlation of histologic features and clinical course. Cancer 1978; 42(1): Szanto PA, Luna MA, Tortoledo ME, White RA. Histologic grading of adenoid cystic carcinoma of the salivary glands. Cancer 1984; 54(6): Golusiński W. Nowotwory gruczołów ślinowych. (w) Chirurgia i onkologia głowy i szyi. Tom 2. Golusiński W (red.). Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2014: Singh FM, Mak SY, Bonington SC. Patterns of spread of head and neck adenoid cystic carcinoma. Clin Radiol 2015; 70(6): Maroldi R, Lombardi D, Farina D, Tomenzoli D, Borghesi A, Pianta L. Malignant neoplasms. (w) Imaging in treatment planning for sinonasal diseases. Maroldi R, Nicolai P (red.). Springer, New York 2005: Hanna E, Vural E, Prokopakis E, Carrau R, Snyderman C, Weissman J. The sensitivity and specificity of highresolution imaging in evaluating perineural spread of adenoid cystic carcinoma to the skull base. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2007; 133(6): Bjørndal K, Krogdahl A, Therkildsen MH, Overgaard J, Johansen J, Kristensen CA, et al. Salivary gland carcinoma in Denmark : a national study of incidence, site and histology. Results of the Danish Head and Neck Cancer Group (DAHANCA). Oral Oncol 2011; 47: Bonaparte JP, Hart R, Trites J, Taylor MS. Incidence of adenoid cystic carcinoma in nova scotia: 30 year population-based epidemiologic study. J Otolaryngol Head Neck Surg 2008; 37(5): Brown JS. Prognostic factors in oral, oropharyngeal and salivary gland cancer. (w) Maxillofacial Surgery. Booth PW, Schendel SA, Hausamen JE (red.). Edinburgh London New York: Churchill Livingstone 1999;
8 Markowski J i wsp. Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi opis wybranych przypadków pacjentów Khan AJ, DiGiovanna MP, Ross DA, Sasaki CT, Carter D, Son YH, et al. Adenoid cystic carcinoma: a retrospective clinical review. Int J Cancer 2001; 96(3): Bruzgielewicz A, Osuch-Wójcikiewicz E, Majszyk D, Chęciński P, Nyckowska J, Zawadzka B i wsp. Adenoid cystic carcinoma of the head and neck a 10 years experience. Otolaryngol Pol 2012; 65(5): Olosffon J, van Nostrand AWP. Adenoid cystic carcinoma of the larynx. A report of four cases and a review of the literature. Cancer 1977; 40(3): Shin YJ, Percodani J, Coste EU, Delisle MB, Serrano E, Pessey JJ. Adenoid cystic carcinoma of the larynx. A case report and review of the literature. Rev Laryngol Otol Rhinol (Bord) 1998; 119(2): Javadi M, Bafrouee FM, Mohseni M, Asghari A. Laryngeal adenoid cystic carcinoma in a child: a case report. Ear Nose Throat J 2002; 81(1): Shingaki S, Saito R, Kawasaki T, Nakajima T. Adenoid cystic carcinoma of the major and minor salivary glands. J Maxillofac Surg 1986; 14: Spiro RH. Distant metastasis in adenoid cystic carcinoma of salivary origin. Am J Surg 1997; 174: Olejniczak I, Kozłowski Z, Dąbrowska K, Lukomski M. Tumors of the parotid gland management and results of surgical treatment. Otolaryngol Pol 2008; 62(4): Stanley MW. Selected problems in fine needle aspiration of head and neck masses. Mod Pathol 2002; 15(3): Shingaki S, Kanemaru S, Oda Y, Niimi K, Mikami T, Funayama A, et al. Distant metastasis and survival of adenoid cystic carcinoma after definitive treatment. J Oral Max Surg Med Pat 2014; 26(3): Subramaniam T, Lennon P, O Neill JP. Ongoing challenges in the treatment of adenoid cystic carcinoma of the head and neck. Ir J Med Sci 2015; 184(3): Wardas P, Tymowski M, Piotrowska-Seweryn A, Kaspera W, Ślaska-Kaspera A, Markowski J. Endoscopic approach to the resection of adenoid cystic carcinoma of paranasal sinuses and nasal cavity: case report and own experience. Eur J Med Res 2015; 20: Chen AM, Bucci MK, Weinberg V, Garcia J, Quivey JM, Schechter NR, et al. Adenoid cystic carcinoma of the head and neck treated by surgery with or without postoperative radiation therapy: prognositic features of recurrence. Int J Radiat Oncol Biol Phys 2006; 66(1): Moukarbel RV, Goldstein DP, O Sullivan B, Gullane PJ, Brown DH, Wang L, et al. Adenoid cystic carcinoma of the larynx: a 40-year experience. Head Neck. 2008; 30(7):
Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne
Ewa Osuch-Wójcikiewicz Nowotwory rejonu głowy i szyi trudności diagnostyczne Katedra i Klinika Otolaryngologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: Prof. dr hab. n. med. K. Niemczyk Konferencja
Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi trudności diagnostyczne i metody leczenia
88 Otorynolaryngologia 2017, 16(3): 88-93 Rak gruczołowo-torbielowaty regionu głowy i szyi trudności diagnostyczne i metody leczenia Adenoid cystic carcinoma of the head and neck diagnostic difficulties
Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego
Dariusz Kaczmarczyk Przerzut raka żołądka do migdałka podniebiennego Klinika Chirurgii Nowotworów Głowy i Szyi Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Kierownik: Prof. dr hab. med. Alina Morawiec Sztandera Opis
Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach
u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,
Rak jamy ustnej i wargi/cancer of the oral cavity and lip
209 Rak jamy ustnej i wargi/cancer of the oral cavity and lip Zalecenia postępowania w przypadkach raka jamy ustnej i wargi przedstawiono na 2 planszach, poprzedzono krótkim wprowadzeniem i dokładną charakterystyką
Nowotwory złośliwe skóry. Katedra Onkologii AM w Poznaniu
Nowotwory złośliwe skóry Katedra Onkologii AM w Poznaniu Nowotwory złośliwe skóry Raki: rak podstawnokomórkowy rak kolczystokomórkowy rak płakonabłonkowy Czerniak Nowotwory złośliwe skóryrak podstawnokomórkowy
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder
Efektywna kontrola chorych po leczeniu nowotworów jąder Marzena Wełnicka-Jaśkiewicz Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego Efektywna kontrola ścisła obserwacja po leczeniu
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Analiza histokliniczna guzów ślinianek przyusznych u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach
u chorych operowanych w okresie 20 lat w Klinice Laryngologii ŚlAM w Katowicach A 20-year retrospective histoclinical analysis of parotid gland tumors in the ENT Department AM in Katowice Tatiana Gierek,
Podstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet
Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe
Czynniki ryzyka przerwania ciągłości torebki
GDAŃSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY Praca na stopień doktora nauk medycznych wykonana w Katedrze i Klinice Otolaryngologii Kierownik: prof. dr hab. med. Czesław Stankiewicz Krzysztof Kiciński Czynniki ryzyka
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE
CZĘŚĆ SZCZEGÓŁOWA ROZDZIA 4 NAJCZĘSTSZE NOWOTWORY OBJAWY, ROZPOZNAWANIE I LECZENIE Arkadiusz Jeziorski W Polsce do lekarzy onkologów zgłasza się rocznie ponad 130 tysięcy nowych pacjentów; około 80 tysięcy
Typ histopatologiczny
Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne
Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i
SKALA PROBLEMU EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI
Stomatologia 2013 Warszawa, 17 października 2013 r. SKALA PROBLEMU EPIDEMIOLOGIA NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI Henryk Skarżyński, Wojciech Golusiński Współpraca: Ewa Majchrzak, Mateusz Szewczyk, Łukasz Łuczewski
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.
NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Rola badań immunohistochemicznych (białka p53, cykliny D1) w prognozowaniu raka gruczołowato- -torbielowatego (carcinoma adenoides cysticum) ślinianek The role of immunohistochemical staining
(Carcinomas of the Nasal Cavity and Paranasal Sinuses)
RAK JAMY NOSA I ZATOK PRZYNOSOWYCH (Carcinomas of the Nasal Cavity and Paranasal Sinuses) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: jama nosowa (przegroda, dno, boczna ściana, przedsionek określ które)
KATEDRA CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ I SZCZĘKOWO- TWARZOWEJ ZAKŁAD CHIRURGII STOMATOLOGICZNEJ
DLA STUDENTÓW III ROKU ODDZIAŁU STOMATOLOGII SEMESTR VI (LETNI) 1. Zapoznanie z organizacją Katedry, w szczególności z organizacją Zakładu Chirurgii Stomatologicznej. Powiązania chirurgii stomatologicznej
RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos
RAK JAMY USTNEJ, WARG I JĘZYKA (Carcinomas of the Lip and Oral Cavity) Józef Kobos 1. Opis umiejscowienia materiału (wycinka) Otrzymano Materiał świeŝy (nieutrwalony) Materiał utrwalony w formalinie Nieokreślono
Dr n. med. Piotr Jackiewicz publikacje
Dr n. med. Piotr Jackiewicz publikacje Prace opublikowane w całości w czasopismach recenzowanych (6) Jackiewicz P., Kawecki A., Starościak S., Gałczyński J., Krajewski R., Wiśniewski M. Free jejunal flap
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ. LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń
VII. ŚWIADCZENIA MEDYCYNY NUKLEARNEJ LP. Nazwa świadczenia gwarantowanego Warunki realizacji świadczeń 1. Scyntygrafia i radioizotopowe badanie czynnościowe tarczycy 1) gamma kamera planarna lub scyntygraf;
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008
Leczenie i przeżycia 5-letnie dolnośląskich kobiet chorych na nowotwory złośliwe piersi z lat 2004-2008 W latach 2004-2008 w Dolnośląskim Rejestrze Nowotworów zarejestrowaliśmy 6.125 zachorowań na inwazyjne
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu
Guzy tylnej jamy czaszki w materiale Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej w Poznaniu Tumors of posterior fossa in material of Pediatric Neurologial Surgery in Poznań Krzysztof Jarmusz, Katarzyna Nowakowska,
Ośrodki medyczne wykonujące procedury diagnostyczno-terapeutyczne powinny mieć następujące możliwości:
REKOMENDACJE KONSULTANTA KRAJOWEGO W DZIEDZINIE CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ ORAZ POLSKIEGO TOWARZYSTWA CHIRURGII ONKOLOGICZNEJ W ZAKRESIE DIAGNOSTYKI I LECZENIA CHORYCH NA RAKA JELITA GRUBEGO REKOMENDACJE
Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Ocena wyników leczenia chirurgicznego chorych z naczyniakowłókniakiem młodzieńczym
Otorynolaryngologia Pucher B i wsp. Naczyniakowłókniak 2015, 14(1): 15-19 młodzieńczy diagnostyka leczenie w materiale Kliniki Otolaryngologii... 15 Ocena wyników leczenia chirurgicznego chorych z naczyniakowłókniakiem
Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi
Łódzki Program Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi ( W ramach Ogólnopolskiego Programu Profilaktyki Nowotworów Głowy i Szyi, którego autorem jest prof. dr hab. med. Wojciech Golusiński - Prezes Polskiej
S T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa
Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych
Rola uzupełniającej radioterapii w nowotworach ślinianek
Oncology and Radiotherapy 2 (40) 2017: 058-064 ARTYKUŁ POGLĄDOWY Rola uzupełniającej radioterapii w nowotworach ślinianek Izabela Kordzińska-Cisek 1,2 (ABDEF), Ludmiła Grzybowska-Szatkowska 1,2 (AF) 1
SpiS TreśCi chirurgia narządowa 40. nowotwory głowy i szyi VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 545 40. Nowotwory głowy i szyi... 547 40.1. Rak części ustnej języka Marcin Kozakiewicz... 547 40.1.1. Epidemiologia... 547 40.1.2. Etiologia i czynniki ryzyka... 547
Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki.
RAFAŁ STEC Personalizacja leczenia rozsianego raka nerki. Warszawa, 13 października 2018 roku Opis przypadku nr 1. Rozpoznanie Data rozpoznania: 07.11.2007 r. Pacjent: 65 lat, K Dane na temat guza: - Stopień
GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz
Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia
Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego - zalecenia Radioterapia w leczeniu raka pęcherza moczowego może być stosowana łącznie z leczeniem operacyjnym chemioterapią. Na podstawie literatury anglojęzycznej
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - WSTĘP Nowotwory złośliwe jamy nosowej i zatok przynosowych stanowią około 3% nowotworów górnych dróg oddechowych i pokarmowych i 1% wszystkich nowotworów u człowieka [8]. Miejsce wyjścia nowotworu
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Propedeutyka onkologii
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Nazwa modułu Propedeutyka onkologii Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Leczenie skojarzone w onkologii. Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego
Leczenie skojarzone w onkologii Joanna Streb, Oddział Kliniczny Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego Zastosowanie leczenia skojarzonego w onkologii Chemioradioterapia sekwencyjna lub jednoczasowa: Nowotwory
LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY. Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi
LIMFADENEKTOMIA W LECZENIU RAKA TRZONU MACICY Andrzej Bieńkiewicz Oddział Kliniczny Ginekologii Onkologicznej Uniwersytet Medyczny w Łodzi II Kongres PTGO, POZNAŃ 2011 ARGUMENTY "ZA" ARGUMENTY "PRZECIW"
Kurs dla studentów i absolwentów
Kurs dla studentów i absolwentów Profilaktyka, rozpoznanie i leczenie raka piersi. Etapy postępowania fizjoterapeutycznego u pacjentek po mastektomii Cel główny kursu: Przygotowanie do praktycznej pracy
dzienniczek pacjenta rak nerki
dzienniczek pacjenta rak nerki Grafika i skład: Fundacja Wygrajmy Zdrowie Wydanie I Styczeń 2015 Wszelkie prawa zastrzeżone. Podstawowe dane Imię i nazwisko: Data urodzenia: Lekarz prowadzący: Palcówka
SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej
SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne
Rola zespołów wielodyscyplinarnych w leczeniu nowotworów przewodu pokarmowego
Rola zespołów wielodyscyplinarnych w leczeniu nowotworów przewodu pokarmowego Lucjan Wyrwicz Klinika Gastroenterologii Onkologicznej Centrum Onkologii Instytut im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie Multi-disciplinary
RAK USTNEJ CZĘŚCI GARDŁA
RAK USTNEJ CZĘŚCI GARDŁA TECHNICZNE ASPEKTY RADIOTERAPII I RADIOCHEMIOTERAPII wykład na konferencji: 3R Krzysztof Składowski Dyrektor Oddziału COI w Gliwicach Kierownik I Kliniki Radioterapii i Chemioterapii
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe
Założenia i cele. Ogromny postęp, który dokonał się w dziedzinie chirurgii rekonstrukcyjnej w ostatnich dekadach, sprawił, że stało się możliwe zaopatrywanie rozległych ubytków poresekcyjnych praktycznie
Sebastian Ochenduszko DIAGNOSTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI
Sebastian Ochenduszko DIAGNOSTYKA I LECZENIE NOWOTWORÓW GŁOWY I SZYI Nowotwory głowy i szyi wiele różnych chorób: Podobna etiologia Podobna diagnostyka i leczenie Podobna histopatologia Nowotwory głowy
1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi
Płód w płodzie fetus in fetu. Hanna Moczulska 1, Maria Respondek-Liberska 2 1. Studia Doktoranckie Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Genetyki Klinicznej i Laboratoryjnej w Łodzi, UM w Łodzi 2. Zakład
PACLITAXELUM. Zał cznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Zał cznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa
Jakie informacje są potrzebne przed podjęciem decyzji o strategii leczenia? Punkt widzenia patologa Marcin Ligaj Zakład Patologii Centrum Onkologii w Warszawie Planowanie postępowania onkologicznego???
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU
ZBYT PÓŹNE WYKRYWANIE RAKA NERKI ROLA LEKARZA PIERWSZEGO KONTAKTU 14 czerwca 2012 r dr n. med. Piotr Tomczak Klinika Onkologii U.M. Poznań Epidemiologia raka nerki RCC stanowi 2 3% nowotworów złośliwych
(Carcinomas of the Salivary Glands)
NOWOTWORY ŚLINIANEK (Carcinomas of the Salivary Glands) Monika Durzyńska 1. Materiał chirurgiczny: ślinianka, ślinianka z tkankami otaczającymi (określ) 2. Procedura chirurgiczna: Typ procedury: Resekcja
Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego
Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego Elżbieta Senkus-Konefka Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Kliknij ikonę, aby dodać obraz 888 cystektomii
Kolejki i inne ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych w onkologii
www.watchhealthcare.eu Kolejki i inne ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych w onkologii Lek. med. Krzysztof Łanda KSIĘŻYCE MARSA: DEIMOS (Z GR. TRWOGA) I PHOBOS ( Z GR. STRACH) OBSZAR A KOSZYK
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym?
Czy wiemy jak u chorych na raka gruczołu krokowego optymalnie stosować leczenie systemowe w skojarzeniu z leczeniem miejscowym? Piotr Potemski Klinika Chemioterapii Nowotworów Katedry Onkologii Uniwersytet
SpiS TreśCi chirurgia narządowa 51. nowotwory układu pokarmowego VII
Spis treści CHIRURGIA NARZĄDOWA... 1005 51. Nowotwory układu pokarmowego... 1007 51.1. Nowotwory przełyku Andrzej W. Szawłowski... 1007 51.1.1. Wstęp... 1007 51.1.2. Patologia... 1008 51.1.3. Rozpoznanie...
typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe
Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne
Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - Nowotwory przerzutowe w śliniance przyusznej Metastatic neoplasms to the parotid gland Stanisław Żyłka 1, Marcin Zawadzki 1, Sławomir Okła 1, Sylwia Postuła 1, Magdalena Ziółkowska 1, Stanisław
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
- - - - - 6 Antoni Bruzgielewicz, Ewa Osuch-Wójcikiewicz, Daniel Majszyk, Jagna Nyckowska, Brygida Zawadzka, Kazimierz Niemczyk SUMMARY - - Surgical treatment of ACC requires a wide margin of healthy adenoid
Centrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)
Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia
BIOPSJA OTWARTA KURS USG PIERSI RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA
BIOPSJA OTWARTA RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? KURS USG PIERSI DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA ODDZIAŁ CHIRURGII OGÓLNEJ I MAŁOINWAZYJNEJ SZPITAL POMNIK CHRZTU POLSKI W GNIEŹNIE RODZAJE BIOPSJI CIENKOIGŁOWA (PCI,
NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH
Załącznik nr 1 opis programu MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH Nazwa zadania: OGRANICZENIE NIEPEŁNOSPRAWNOŚCI U DZIECI
Rak krtani/laryngeal carcinoma
195 Rak krtani/laryngeal carcinoma Zalecenia postępowania w przypadkach raka krtani przedstawiono na 3 planszach, poprzedzono krótkim wprowadzeniem i dokładną charakterystyką TNM. Mimo obserwowanego w
WTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI
WTÓRNE OPERACJE CYTOREDUKCYJNE - ZASADY KWALIFIKACJI Paweł Basta Klinika Ginekologii i Onkologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie Uniwersyteckie Centrum Leczenia Chorób Piersi I Katedra Chirurgii Ogólnej
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja
www.korektorzdrowia.pl www.watchhealthcare.eu PORADNIK DLA PACJENTÓW Biopsja Rak piersi Najczęściej występujący nowotwór złośliwy u kobiet w Polsce 2004 r. ponad12 000 nowych zachorowań na raka piersi
PACLITAXELUM. Załącznik C.47. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA
Załącznik C.47. PACLITAXELUM Lp 1. PACLITAXELUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2. PACLITAXELUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3. PACLITAXELUM C00.1 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI DOLNEJ 4. PACLITAXELUM
Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie
Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;
i uczestnika programu o udzieleniu i otrzymaniu danego świadczenia.
Załącznik nr 19 Zestawienie stawek jednostkowych dla Ogólnopolskiego programu nowotworów głowy i szyi Stawki jednostkowe określone poniżej dotyczą świadczeń zdrowotnych, które będą udzielane w ramach wdrażania
Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")?
Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")? Lucjan Wyrwicz Centrum Onkologii Instytut im M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie
leczenie miejscowe leczenie systemowe leczenie skojarzone Leczenie chirurgiczne wznowy miejscowej leczenie radykalne
Leczenie W terapii raka jelita grubego stosuje się trzy podstawowe metody leczenia onkologicznego: chirurgię, radioterapię oraz chemioterapię. Dwie pierwsze określa się jako leczenie miejscowe, ostania
Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia
Nowotwory kobiece narządu płciowego: diagnostyka i terapia Zachorowania i zgony na nowotwory złośliwe narzadu płciowego u kobiet w Polsce w latach 1987, 1996, 3 i szacunkowe na 1 r. 1987 1996 3 1 Zachorowania
OD ROZPOZNANIA DO NAPROMIENIANIA. Edyta Dąbrowska
OD ROZPOZNANIA DO NAPROMIENIANIA Edyta Dąbrowska METODY LECZENIA NOWOTWORÓW - chirurgia - chemioterapia - radioterapia CEL RADIOTERAPII dostarczenie wysokiej dawki promieniowania do objętości tarczowej
Agencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 157/2014 z dnia 21 lipca 2014 r. o projekcie programu Program profilaktyki nowotworów głowy i szyi województwa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki. Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa
Urologiczne leczenie paliatywne zaawansowanych raków nerki Dr n. med. Roman Sosnowski Klinika Nowotworów Układu Moczowego, COI, Warszawa Nefrektomia Nefrektomia jest metodą umożliwiającą całkowite wyleczenie
This copy is for personal use only - distribution prohibited.
PRACE ORYGINALNE Leczenie chirurgiczne guzów nowotworowych ślinianek Surgery treatment of salivary gland tumors Marcin Kubiak 1, Magdalena Maria Łapienis 1, Dariusz Kaczmarczyk 1, 2, Alina MorawiecSztandera
Limfadenektomia w leczeniu raka jajnika pro? czy KONTRA! Jan Kornafel
Limfadenektomia w leczeniu raka jajnika pro? czy KONTRA! Jan Kornafel PO CO?? PO CO?? Znaczenie diagnostyczne Cel terapeutyczny Wartość rokownicza Nieoperacyjne metody oceny węzłów chłonnych Ultrasonografia
Paweł Szwedowicz. Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych
Paweł Szwedowicz Sialoendoskopia w diagnostyce i leczeniu schorzeń gruczołów ślinowych - analiza doświadczeń własnych XLVIII Zjazd Polskiego Towarzystwa Otorynolaryngologów Chirurgów Głosy i Szyi; Katowice
Warszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz Rozporządzenie. z dnia 23 maja 2019 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 7 czerwca 2019 r. Poz. 1060 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 1) z dnia 23 maja 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych
Dr hab. n. med. Paweł Blecharz
BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr
Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
RADIOTERAPIA NOWOTWORÓW UKŁADU MOCZOWO PŁCIOWEGO U MĘŻCZYZN DOSTĘPNOŚĆ W POLSCE
RADIOTERAPIA NOWOTWORÓW UKŁADU MOCZOWO PŁCIOWEGO U MĘŻCZYZN DOSTĘPNOŚĆ W POLSCE Marcin Hetnał Centrum Onkologii Instytut im. MSC; Kraków Ośrodek Radioterapii Amethyst RTCP w Krakowie Radioterapia Radioterapia
Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52
Warszawa, dnia 3 lipca 2018 r. Poz. 52 OBWIESZCZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 2 lipca 2018 r. w sprawie mierników oceny prowadzenia diagnostyki onkologicznej i leczenia onkologicznego Na podstawie art.
Postępy w Gastroenterologii. Poznań 2013. Janusz Milewski, Klinika Gastroenterologii CSK MSW.
Postępy w Gastroenterologii. Poznań 2013. Janusz Milewski, Klinika Gastroenterologii CSK MSW. Rak trzustki na drugim miejscu pośród nowotworów w gastroenterologii. Na 9 miejscu pod względem lokalizacji
RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz
RAK SROMU (Carcinoma of the Vulva) Katarzyna Bednarek-Rajewska, Konstanty Korski, Jan Bręborowicz (nieobowiązkowe składniki oznaczono +) 1. Rodzaj materiału Srom, inne (określ): 2. Procedura chirurgiczna
Czym jest funkcjonalna (czynnościowa) chirurgia zatok przynosowych (FESS)
Czym jest funkcjonalna (czynnościowa) chirurgia zatok przynosowych (FESS) Operacja zatok metodą endoskopową jest alternatywą dla tradycyjnej metody charakteryzującej się dużą inwazyjnością. Obecnie w laryngologii
Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2008.164.1027 j.t. z późn.
1 2 3 4 5 6 Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. 2008.164.1027 j.t. z późn. Zm) Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada
BREAST CANCER UNIT W ZACHODNIOPOMORSKIM
ZACHODNIOPOMORSKIE CENTRUM ONKOLOGII BREAST CANCER UNIT W ZACHODNIOPOMORSKIM CENTRUM ONKOLOGII Małgorzata Talerczyk 17.01.2014 WSKAŹNIKI DZIAŁALNOŚCI 2013 r. Liczba hospitalizowanych pacjentów: 11 194
Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny
POZAGONADALNE I POZACZASZKOWE GUZY GERMINALNE (EXTRAGONADAL GERM CELL TUMOR) Ewa IŜycka-Świeszewska Pracownia Patologii Ogólnej i Neuropatologii, Katedra Pielęgniarstwa, Gdański Uniwersytet Medyczny 1.
Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej
Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet
Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19
Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.
Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007
Leczenie nowotworów tarczycy Dr hab. n. med. Sylwia Grodecka-Gazdecka 2007 Klasyfikacja guzów tarczycy wg WHO Guzy nabłonkowe 1. Łagodne 2. Złośliwe Gruczolak pęcherzykowy Inne gruczolaki 2.1. Rak pęcherzykowy
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. I stopnia II stopnia. Rok 4, semestr VII
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Otolaryngologia Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny lekarsko-dentystyczny Specjalność
Analysis of infectious complications inf children with acute lymphoblastic leukemia treated in Voivodship Children's Hospital in Olsztyn
Analiza powikłań infekcyjnych u dzieci z ostrą białaczką limfoblastyczną leczonych w Wojewódzkim Specjalistycznym Szpitalu Dziecięcym w Olsztynie Analysis of infectious complications inf children with
Możliwości diagnostyczne w nowotworach nerki - rola wczesnego wykrywania
Możliwości diagnostyczne w nowotworach nerki - rola wczesnego wykrywania Rak nerki stanowi około 3% wszystkich nowotworów złośliwych u człowieka. Najczęściej rozwija się w starszym wieku, aczkolwiek coraz
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. 3 wykłady - 10 seminaria - 10 ćwiczenia - 30 razem - 50
S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Nazwa modułu: Chirurgia szczękowo-twarzowa z onkologią Rodzaj modułu/przedmiotu Wydział PUM Kierunek studiów obowiązkowy Lekarsko stomatologiczny (WLS)
Onkologia - opis przedmiotu
Onkologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Onkologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-On Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku
Nowotwory złośliwe u dzieci w 2006 roku Joanna Didkowska, Urszula Wojciechowska, Zakład Epidemiologii i Prewencji Nowotworów, Centrum Onkologii Instytut, Warszawa Krajowy Rejestr Nowotworów Niniejsze opracowanie