Efektywność projektów inwestycyjnych

Transkrypt

1 Podstawy praktycznych decyzji ekonomiczno- finansowych w przedsiębiorstwie Efektywność projektów inwestycyjnych mgr Kazimierz Linowski 1

2 Wstęp Celem wykładu jest przedstawienie podstawowych pojęć oraz zależności z zakresu oceny efektywności projektów inwestycyjnych

3 Plan wykładu Projekty inwestycyjne Przykład oceny efektywności projektu inwestycyjnego

4 1. Projekty inwestycyjne Aparat produkcyjny Strategia inwestycyjna Klasyfikacja projektów inwestycyjnych Metody oceny projektów inwestycyjnych 1. Okres zwrotu. 2. Zdyskontowany okres zwrotu. 3. Wartość obecna netto NPV. 4. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR. 5. Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu MIRR

5 Projekty inwestycyjne - aparat produkcyjny. Przedsiębiorstwo by mogło stabilnie funkcjonować, musi być wyposażone w odpowiedni aparat produkcyjny. Jeśli poziom aparatu produkcyjnego jest: - za niski (przestarzały), przedsiębiorstwo nie jest w stanie konkurować na rynku jakością i nowoczesnością produktów utrata pozycji rynkowej, w przypadku wzrostu popytu nie ma możliwości zwiększenia produkcji utrata klientów w konsekwencji długotrwała i kosztowna droga do odzyskiwania pozycji rynkowej (promocje, obniżki cen nakłady na udoskonalanie produktów) - za wysoki - niepotrzebne wydatki inwestycyjne, koszty utrzymania niepracujących maszyn i hal produkcyjnych, nieuzasadniona amortyzacja. - Efektywne dostosowanie aparatu produkcyjnego do sytuacji na rynku, kształtowanie go na odpowiednim poziomie i w odpowiednim czasie jest jednym z podstawowych zadań zarządzania. Sprowadza się do sformułowania i realizacji odpowiedniej strategii inwestowania w aparat produkcyjny oraz do ustalenia optymalnego sposobu jego finansowania

6 Projekty inwestycyjne strategia inwestycyjna. Etapy powstawania strategii inwestycyjnej 1. Sygnały z działu handlowego o zgłaszanym zapotrzebowaniu przez klientów na nowe produkty. 2 Zespół badań rynku ustala rodzaj i wielkość zapotrzebowania. 3. Inżynierowie przygotowują wstępna kalkulację kosztów wytworzenia. 4. Jeśli okazuje się, że projekt przyniesie zyski podejmowana jest decyzja o jego realizacji. Ważny udział odpowiednio zmotywowanych pracowników w kreowaniu nowych rozwiązań - ciekawe pomysły są podstawą nowych inwestycji (system premiowy, udziały w zyskach, akcje pracownicze)

7 Projekty inwestycyjne klasyfikacja projektów inwestycyjnych. 1. Inwestycje odtworzeniowe mające na celu umożliwienie kontynuacji działalności 2. Zastąpienie w celu obniżenia kosztów 3. Inwestycje rozwojowe w istniejące produkty i na dotychczasowych rynkach 4. Inwestycje rozwojowe w nowe produkty lub na nowych rynkach. 5. Inwestycje dotyczące bezpieczeństwa pracy lub ochrony środowiska. 6. Inne = Budynki biurowe, parking, samolot dla zarządu itp..

8 Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. 1. Okres zwrotu. 2. Zdyskontowany okres zwrotu. 3. Wartość obecna netto NPV. 4. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR. 5. Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu MIRR

9 Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. 1. Okres zwrotu. czas

10 Projekty inwestycyjne OKRES ZWROTU Okres zwrotu oczekiwana liczba lat wymagana do pokrycia wymaganych nakładów Okres zwrotu = Rok poprzedzający pokrycie nakładów + Niepokryty nakład na początku roku pokrycia Przepływy pieniężne w roku pokrycia Czas y x

11 Projekty inwestycyjne OKRES ZWROTU Przykład: Dane są dwa projekty inwestycyjne 1 Rok Projekt A Oczekiwane przepływy pieniężne netto CF Skumulowane CFC Projekt B Oczekiwane przepływy pieniężne netto CF Skumulowane CFC Dla projektu A : rok poprzedzający pokrycie nakładów = 2 Niepokryty nakład na początku roku pokrycia = 100 Przepływy pieniężne w roku pokrycia = 300 Okres zwrotu (A) = /300 = 2,33 roku Dla projektu B : rok poprzedzający pokrycie nakładów = 3 Niepokryty nakład na początku roku pokrycia = 200 Przepływy pieniężne w roku pokrycia = 600 Okres zwrotu (B) = /600 = 3,33 roku

12 + Czas Projekty inwestycyjne ZDYSKONTOWANY OKRES ZWROTU Zdyskontowany okres zwrotu oczekiwana liczba lat wymagana do pokrycia wymaganych nakładów przez zdyskontowane kosztem kapitału przepływy pieniężne Okres zwrotu = Rok poprzedzający pokrycie nakładów Niepokryty nakład na początku roku pokrycia Zdyskontowane przepływy pieniężne w roku pokrycia y x

13 Przykład: Projekty inwestycyjne Zdyskontowany okres zwrotu 2 Rok Projekt A Oczekiwane przepływy pieniężne netto CF Zdyskontowane ZCF(10%) Skumulowane zdysk. ZCFC Oczekiwane przepływy pieniężne netto CF Projekt B Zdyskontowane ZCF(10%) Skumulowane zdysk. ZCFC Dla projektu A : rok poprzedzający pokrycie nakładów = 2 Niepokryty nakład na początku roku pokrycia = 214 Zdyskontowane przepływy pieniężne w roku pokrycia = 225 Zdyskontowany okres zwrotu (A) = /225 = 2,95 roku Dla projektu B : rok poprzedzający pokrycie nakładów = 3 Niepokryty nakład na początku roku pokrycia = 360 Zdyskontowane przepływy pieniężne w roku pokrycia = 410 Zdyskontowany okres zwrotu (B) = /410 = 3,88 roku

14 Projekty inwestycyjne OKRES ZWROTU (zdyskontowany okres zwrotu) Zalety: - daje informacje jak długo kapitał będzie zaangażowany w realizację projektu - informuje więc o płynności projektu Wady: - ignorowanie w obliczeniach przepływów po okresie zwrotu - nie można oceniać rentowności projektu - nie można porównywać projektów według kryterium efektywności

15 Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. Wartość obecna netto NPV. k >

16 Projekty inwestycyjne Metoda wartości obecnej netto NPV (net present value) Metoda klasyfikująca projekty zgodnie z ich NPV, która jest równa wartości obecnej strumienia wszystkich przepływów pieniężnych netto, stopą dyskonta jest koszt kapitału

17 =.. CF1 ( 1 + k ) 1 NPV wartość obecna netto k n-1 n CF0 CF1 CF2 CF2 ( 1+ k) CF n ( 1 + k ) CF n t t t= 0 (1 + k) 2 n NPV = n CFt (1 + k) t t= 0 CFn

18 Trzy kroki metody NPV 1. Ustalenie wartości obecnej każdego przepływu, zarówno wpływów jak i wydatków dla założonej stopy dyskonta. 2. Wyliczenie wartości obecnej projektu poprzez zsumowanie zdyskontowanych przepływów pieniężnych. 3. Decyzja jeżeli NPV jest dodatnia projekt można przyjąć do realizacji, jeśli ujemna projekt należy odrzucić. Gdy dwa projekty mają dodatnią NPV wybieramy ten, dla którego przyjmuje ona wyższą wartość

19 Projekt A NPV = n t t t= 0 1+ k) CF NPV ( 3 stopa 10% k ,00 zł 500,00 zł 400,00 zł 300,00 zł 100,00 zł 454,55 zł 330,58 zł 225,39 zł 68,30 zł = 78,82 zł

20 Projekt B NPV = n t t t= 0 1+ k) CF NPV ( 4 stopa 10.0% t zł zł zł zł zł zł zł zł zł = zł

21 Projekty inwestycyjne Metoda wartości obecnej netto NPV Zalety - NPV informuje o tym, czy projekt jest opłacalny, - dodatnia wartość NPV to szacunek wartości dodanej projektu (nadwyżka po pokryciu kosztu kapitału). Niedogodność jest wartością bezwzględną niechętnie stosowaną przez inwestorów.

22 Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. Wewnętrzna stopa zwrotu IRR. k=irr =

23 IRR IRR Metoda wewnętrznej stopy zwrotu metoda klasyfikacji projektów inwestycyjnych wykorzystująca stopę zwrotu z inwestycji, której obliczenie wymaga znalezienia stopy dyskontowej zrównującej CF wartość obecną przyszłych wpływów 1 CF2 CFn z CF nakładami inwestycyjnymi = 1 2 n (1 + IRR ) (1 + IRR ) (1 + IRR ) NPV n = t= 0 CFt (1 + IRR) t = 0

24 IRR IRR Inwestycja = n i i i= 1 (1 + stopa) wplyw Wewnętrzna stopa zwrotu jest to stopa dyskontowa, jakiej należałoby użyć, aby zrównoważyć koszty inwestycji i przyszłe wpływy.

25 IRR IRR Inwestycja > n i i i= + 1 (1 stopa) wplyw Wewnętrzna stopa zwrotu jest to stopa dyskontowa, jakiej należałoby użyć, aby zrównoważyć koszty inwestycji i przyszłe wpływy.

26 IRR IRR Inwestycja < n i i i= 1 (1 + stopa) wplyw Wewnętrzna stopa zwrotu jest to stopa dyskontowa, jakiej należałoby użyć, aby zrównoważyć koszty inwestycji i przyszłe wpływy.

27 IRR IRR Inwestycja = n i i i= 1 (1 + stopa) wplyw Wewnętrzna stopa zwrotu jest to stopa dyskontowa, jakiej należałoby użyć, aby zrównoważyć koszty inwestycji i przyszłe wpływy.

28 Projekt A NPV stopa 14.49% zł zł zł zł zł zł zł zł zł = n t= 0 CFt 1+ k) = 0 k IRR t ( 5 = 0.00 zł

29 Projekt B NPV n = t= 0 CFt (1 + k) t = 0 IRR 6 stopa 11.79% krzywa NPV projektu B zł zł zł zł zł zł zł zł zł t = 0.00 zł

30 Projekty inwestycyjne Metoda IRR Zalety - ocenia przydatność projektu, - kwantyfikuje efektywność, można porównywać z kosztem kapitału, - określa próg rentowności. Wady -dla dwóch projektów dla różnych stóp dyskonta może dać sprzeczne wyniki z metodą NPV.

31 Wyliczenia dla wykreślenia krzywej NPV Numer okresu Projekt A k \ CF NPV Projekt B k \ CF NPV

32 Krzywe NPV dla projektów A i B krzywa NPV projektu B wartość obecna 200 krzywa NPV projektu A 100 Stopa przecięcia = 7,2% 0 0% 5% 10% 15% 20% IRR(B) =11,8% koszt kapitału IRR(A) =14,5%

33 Projekty inwestycyjne metody oceny efektywności inwestycji. Zmodyfikowana wewnętrzna stopa zwrotu MIRR MIRR = k

34 IRR MIRR Zmodyfikowana metoda wewnętrznej stopy zwrotu polega na znalezieniu takiej stopy dyskonta która zrównuje wartość obecną nakładów(cof) z wartością obecną wartości końcowej dodatnich wpływów (CIF). PV nakładów = PV wartości końcowej COF n t t= 0 = t t= 0 (1 + k) (1 + n CIF(1 + k) t MIRR) n n t

35 MIRR Projekt A 7 stopa 5.0% k zł zł zł zł zł zł zł zł = zł NPV = zł zł MIRR = 9.4%

36 MIRR Projekt B 8 stopa 5,0% k ,00 zł 100,00 zł 300,00 zł 400,00 zł 600,00 zł 420,00 zł 330,75 zł 115,76 zł = 1 466,51 zł NPV = 1 000,00 zł -0,00 zł MIRR = 10,0%

37 Wyliczenia dla wykreślenia krzywej NPV Numer okresu Projekt A k \ CF NPV MIRR , , , , , ,4238 9,4% 0, , , , , ,734 0, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,32973 Projekt B k \ CF NPV MIRR , , , , , , ,0% 0, , , , , ,3641 0, , , , , , , , , , ,1841 0, , , , , , ,0452 0, , , , , ,1419

38 Projekty inwestycyjne Metoda MIRR Zalety - ocenia przydatność projektu, - kwantyfikuje efektywność, można porównywać z kosztem kapitału, - określa próg rentowności. - uwzględnia strukturę czasową przepływów (założenie o reinwestycji), - dla danego kosztu kapitału daje takie same wyniki jak metoda NPV

39 Projekt stabilnego wzostu Zysk netto Amortyzacja Zmiana w mo Razem przepływy operacyjne Inwestycje Razem CF CF cumm Okres zwrotu= % ZCF ZCF cumm Zdyskontowany okres zwrotu= 7.51 k 0.0% 2.5% 5.0% 7.5% 10.0% 12.5% 15.0% 17.5% 20.0% NPV IRR 13.8% MIRR Projekt agresywny MIRR 10.1% 10.1% Zysk netto Amortyzacja Zmiana w mo Razem przepływy operacyjne Inwestycje Razem CF CF cumm Okres zwrotu= % ZCF ZCF cumm Zdyskontowany okres zwrotu= 6.43 k 0.0% 2.5% 5.0% 7.5% 10.0% 12.5% 15.0% 17.5% 20.0% NPV IRR 14.9% MIRR MIRR 9.9% 9.9%

40 Projekt stabilnego wzostu Projekt agresywny

41 Projekt stabilnego w zostu Projekt agresyw ny % 2.5% 5.0% 7.5% 10.0% 12.5% 15.0% 17.5% 20.0% Projekt stabilnego wzrostu. Lepszy NPV i mimo, że gorszy IRR to lepszy MIRR(5% )

42 4. Parametry - podstawowe stopy procentowe NBP Stopa referencyjna - definicja Stopa depozytowa Stopa kredytu lombardowego Stopa redyskontowa

43 Stopa referencyjna - definicja Stopa referencyjna (interwencyjna, repo) określa minimalną cenę, po jakiej bank centralny organizuje operacje otwartego rynku na rynku międzybankowym. Operacje otwartego rynku polegają na zakupie bądź sprzedaży przez bank centralny krótkoterminowych papierów wartościowych w celu przywrócenia równowagi na rynku. Stopa referencyjna jest to podstawowa stopa procentowa w Polsce, jest ustalana przez RPP.

44 Stopa referencyjna - historia Ostatnia wartość Zmiana Poprzednia wartość ( ) ( ) Wartości ekstremalne % 3.75% Największa: 72% ( ) Najmniejsza: 3.5% ( )

45 Stopa depozytowa - definicja Stopa depozytowa określa oprocentowanie jednodniowych depozytów składanych przez banki komercyjne w banku centralnym. Stopa ta określa najniższe możliwe oprocentowanie na rynku.

46 Stopa redyskontowa - definicja Stopa redyskontowa określa cenę, po jakiej bank centralny skupuje weksle od banków komercyjnych. Wcześniej weksle te zostały nabyte przez banki komercyjne od swoich klientów. Stopa redyskontowa NBP to jedna z podstawowych stóp procentowych w Polsce, jej poziom ustalany jest przez RPP

47 Stopa lombardowa - definicja Stopa lombardowa określa najwyższy poziom oprocentowania kredytów udzielanych przez bank centralny bankom komercyjnym pod zastaw papierów wartościowych (tzw. kredyty lombardowe). Cena pieniądza na rynku międzybankowym może przekroczyć poziom stopy lombardowej, ale zdarza się to tylko w momentach, gdy banki gwałtownie potrzebują pieniędzy. Stopa lombardowa NBP to jedna z podstawowych stóp procentowych w Polsce, jej poziom ustalany jest przez RPP.