Ekonomika Transportu Morskiego wykład 08ns

Transkrypt

1 Ekonomika Transportu Morskiego wykład 08ns dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki Wydział Nawigacyjny, Akademia Morska w Gdyni

2 ETM 2 Wykład ostatni merytoryczny ETM: tematyka 1. Dynamiczne metody szacowania opłacalności projektów inwestycyjnych w transporcie morskim wskaźnik wartości bieżącej netto (NPVR), wewnętrzna stopa zwrotu (IRR), indeks zyskowności w obu interpretacjach (PI). 2. Wyznaczanie średniego ważonego kosztu kapitału WACC.

3 Wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR (metoda dynamiczna) Porównując efektywność badanych alternatywnych wariantów inwestycyjnych za pomocą kryterium NPV w praktyce często należy uwzględnić wysokość nakładu inwestycyjnego niezbędnego do uzyskania dodatniej wartości NPV. W tym celu ma zastosowanie wskaźnik wartości zaktualizowanej netto NPVR (Net Present Value Ratio). NPVR NPV PVI gdzie: NPVR wskaźnik wartości zaktualizowanej netto; NPV wartość zaktualizowana netto; PVI wartość bieżąca nakładów inwestycyjnych (Present Value of Investment). 3

4 Kryterium decyzyjne dla NPVR 1. jeżeli NPVR > 0 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne i można je zaakceptować; 2. jeżeli NPVR = 0 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest neutralne (ale można je realizować);? 3. jeżeli NPVR < 0 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest nieopłacalne i należy je odrzucić. 4

5 ETM 5 Przykład na NPVR Realizowany przez firmę TRANS-PORT projekt inwestycyjny (zakup barki używanej) wymaga poniesienia następujących nakładów (dane fikcyjne uproszczone): 100 PLN w momencie rozpoczęcia inwestycji (rok 0), 50 PLN w roku pierwszym i 50 PLN w roku drugim. Zdecydować o opłacalności tej inwestycji na podstawie kryterium wartości bieżącej netto (NPV), wiedząc m.in., że: firma zamierza uzyskać wpływy w wysokości po 100 PLN rocznie w latach 2 5; stopa dyskontowa wynosi 10% rocznie.

6 Wewnętrzna stopa zwrotu IRR (metoda dynamiczna) Metoda IRR (Internal Rate of Return) polega na znalezieniu takiego poziomu stopy dyskontowej, przy której zaktualizowana wartość netto NPV równa jest zero: IRR NCF NCF1 k, dla... NPV NCF 0 1 k 1 k 1 k n n 0 gdzie: IRR wewnętrzna stopa zwrotu; NPV wartość zaktualizowana netto; NCF n wartość przepływów pieniężnych (saldo wpływów i wydatków pieniężnych) dla określonego roku; k zakładany poziom stopy dyskontowej. 6

7 Algorytm wyznaczania poziomu IRR 1. Przygotowujemy tablicę przepływów pieniężnych dla wszystkich lat objętych rachunkiem; 2. Zakładamy prawdopodobny poziom stopy dyskontowej k, przy której NPV jest zbliżone do zera; 3. Obliczamy dla założonego poziomu k wartość NPV; 4. Obliczenia powtarzamy zmieniając odpowiednio wartość stopy dyskontowej, poszukując wartości k dla NPV>0 i NPV0, które różnią się maksymalnie o 1 punkt procentowy; 5. Otrzymane wartości podstawiamy do wzoru interpolacyjnego na wewnętrzną stopę zwrotu. 7

8 Wzór interpolacyjny na IRR IRR k 1 NPV 1 NPV ( k 1 2 k NPV 1 2 ) gdzie: IRR wewnętrzna stopa zwrotu; k 1 stopa dyskontowa niższa (dla NPV>0); k 2 stopa dyskontowa wyższa (dla NPV0); NPV 1 wartość NPV dla niższego poziomu stopy dyskontowej k 1 ; NPV 2 wartość NPV dla wyższego poziomu stopy dyskontowej k 2 ; 8

9 Kryterium decyzyjne dla IRR 1. jeżeli IRR > i gr to przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne i można je zaakceptować; 2. jeżeli IRR = i gr to przedsięwzięcie inwestycyjne jest neutralne (ale można je realizować);? 3. jeżeli IRR < i gr to przedsięwzięcie inwestycyjne jest nieopłacalne i należy je odrzucić. 9

10 ETM 10 Klasyczna metoda IRR opiera się na trzech założeniach: 1. krzywa rentowności w całym ekonomicznym cyklu życia przedsięwzięcia inwestycyjnego ma kształt płaski, przyjmuje się więc, że stopy dyskontowe w całym ekonomicznym cyklu życia przedsięwzięcia inwestycyjnego są takie same; 2. dodatnie przepływy pieniężne netto są reinwestowane do zakończenia ekonomicznego cyklu życia przedsięwzięcia inwestycyjnego według stopy reinwestycji równej wewnętrznej stopie zwrotu; 3. przedsięwzięcie inwestycyjne jest przedsięwzięciem typowym.

11 ETM 11 Przykład na IRR Realizowany przez firmę TRANS-PORT projekt inwestycyjny (zakup barki używanej) wymaga poniesienia następujących nakładów (dane fikcyjne uproszczone): 100 PLN w momencie rozpoczęcia inwestycji (rok 0), 50 PLN w roku pierwszym i 50 PLN w roku drugim. Zdecydować o opłacalności tej inwestycji na podstawie kryterium wewnętrznej stopy zwrotu (IRR), wiedząc m.in., że: firma zamierza uzyskać wpływy w wysokości po 100 PLN rocznie w latach 2 5; graniczna stopa opłacalności wynosi 10%.

12 Indeks zyskowności (Profitability Index PI) interpretacja 1 PI jest ściśle powiązany z wartością bieżącą netto (NPV) podczas gdy NPV stanowi zdyskontowane saldo pomiędzy wpływami a kosztami (nakładami) projektu, to indeks zyskowności jest ilorazem sumy wyłącznie dodatnich zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto projektu przez wartość bezwzględną zdyskontowanych początkowych nakładów inwestycyjnych (interpretacja 1). PI n t1 NCF 1 PVI " " t t k 12

13 Indeks zyskowności (Profitability Index PI) interpretacja 2 PI jest ilorazem sumy wyłącznie dodatnich zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto projektu przez wartość bezwzględną ujemnych zdyskontowanych przepływów pieniężnych netto projektu (interpretacja 2). PI t n m1 m t0 " " NCF t t 1 k " " NCF t t 1 k 13

14 ETM 14 Interpretacja ekonomiczna PI Interpretacja ekonomiczna metody wskaźnika (indeksu) zyskowności mówi nam, ile jednostek wartości bieżącej dodatnich przepływów pieniężnych netto przypada na jedną jednostkę wartości bieżącej nakładów inwestycyjnych (interpretacja 1) lub na jedną jednostkę wartości bieżącej ujemnych przepływów pieniężnych netto (interpretacja 2).

15 Kryterium decyzyjne dla indeksu zyskowności (PI) 1. jeżeli PI > 1 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest opłacalne i można je zaakceptować; 2. jeżeli PI = 1 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest neutralne (ale można je realizować);? 3. jeżeli PI < 1 to przedsięwzięcie inwestycyjne jest nieopłacalne i należy je odrzucić. 15

16 ETM 16 Margines opłacalności Wskaźnik PI jest dobrym uzupełnieniem metody NPV, gdyż niesie informację o marginesie opłacalności pokazuje, o ile procent mogą być mniejsze zdyskontowane dodatnie przepływy pieniężne netto, aby przedsięwzięcie inwestycyjne było nadal opłacalne. Marginesu opłacalności nie można określić dysponując jedynie wartością NPV (przewaga metody PI nad metodą NPV).

17 ETM 17 Przykład na PI Realizowany przez firmę TRANS-PORT projekt inwestycyjny (zakup barki używanej) wymaga poniesienia następujących nakładów (dane fikcyjne uproszczone): 100 PLN w momencie rozpoczęcia inwestycji (rok 0), 50 PLN w roku pierwszym i 50 PLN w roku drugim. Zdecydować o opłacalności tej inwestycji na podstawie kryterium indeksów zyskowności w obu interpretacjach (PI), wiedząc m.in., że: firma zamierza uzyskać wpływy w wysokości po 100 PLN rocznie w latach 2 5; stopa dyskontowa wynosi 10%.

18 Stopa dyskontowa k określana jest jako: 1. minimalna stopa zwrotu z przedsięwzięcia inwestycyjnego, która musi być osiągnięta, aby w wyniku realizacji ocenianego przedsięwzięcia wartość rynkowa firmy nie spadła; 2. (albo) stopa zwrotu, jaką można uzyskać na rynku kapitałowym, inwestując w inne inwestycje o poziomie ryzyka zbliżonym do ryzyka ocenianego przedsięwzięcia inwestycyjnego (tzw. stopa alternatywna); 3. (albo) koszt kapitału firmy, niezbędny do sfinansowania przedsięwzięcia inwestycyjnego o danym poziomie ryzyka. 18

19 ETM 19 Średni ważony koszt kapitału Weighted Average Cost of Capital (WACC) Wartość średniego ważonego kosztu kapitału WACC jest właściwą stopą dyskonta (k), jaka powinna być stosowana dla potrzeb oceny transportowych projektów inwestycyjnych w transporcie morskim.

20 Średni ważony koszt kapitału Weighted Average Cost of Capital (WACC) t WACC k w YTM 1 T n n n n1 gdzie: WACC średni ważony koszt kapitału; k stopa dyskontowa; w n waga (udział) danego źródła finansowania inwestycji w całości kapitału; YTM n stopa zwrotu danego źródła finansowania inwestycji; T n stopa podatku dochodowego dotyczącego danego źródła finansowania inwestycji. 20

21 Przykład na wyznaczanie poziomu stopy dyskontowej (WACC) Wyznaczyć wysokość stopy dyskontowej (średni ważony kosztu kapitału WACC) opierając się na danych zebranych w poniższej tabeli. Źródło finansowania inwestycji Wartość nominalna (PLN) Ilość (sztuki) Stopa zwrotu (%) Stopa podatku dochodowego (%) Obligacje (grupa 1) , Obligacje (grupa 2) , Akcje (grupa 1) , Akcje (grupa 2) , Akcje (grupa 3) , Inne ,

22 Dlaczego nakłady na budowę statków są tak duże??? 22

23 ETM 23 ETM: Koniec WYKŁADU ostatniego merytorycznego Do zobaczenia na kolokwium zaliczającym wykłady Kalkulatory będą już niezbędne