Uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej. Palestra 10/12(108),

Transkrypt

1 Uchwały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej Palestra 10/12(108),

2 Nr 12 (108) U ch w a ły P re zyd iu m N R A 135 rzystający z książki nie może bowiem zapomnieć, że system praw a PRL jest jeden, instytucje praw ne są ze sobą pow iązane w zajem nie, a kw estie p ra w ne trzeb a badać i rozw ażać kom pleksowo. Niestety, podobnie ja k w innych p ra cach z dziedziny nauki praw a adm ini- stracyjnego, rozw ażania teoretyczne A utora nie są poparte orzecznictwem. M iejm y jednak nadzieję, że będzie ono uw zględnione w zam ierzonym trzecim tom ie, k tóry będzie pośw ięcony in sty tucjom p raw a m aterialnego. Ł u d w ik Bar l%ia CZEŁ/I//4 HAD/% A O W O K A C K A Uchw ały Prezydium Naczelnej Rady Adwokackiej 1. USTALANIE W YSOKOŚCI KWOT WYPŁACANYCH W ZESPOŁACH ADW OKACKICH RENCISTOM ZA PROWADZONE PRZEZ NICH SPRAW Y Z URZĘDU. (uchw ała P rezydium N aczelnej R ady A dw okackiej z dnia 27 października 1966 r.) Prezydium N aczelnej Rady A dw okackiej, po rozw ażeniu p ytania R ady A dw o kackiej w Bydgoszczy: Czy kierow nicy zespołów m ają obow iązek ustalać wysokość kw ot, któ re n ależałyby się zatrudnionym w zespołach adw okatom pobierającym ren ty z ubezpieczenia społecznego za spraw y prowadzone przez nich bezpłatnie z urzędu, celem doliczenia tych kw ot do sum y w pływ ów gotówkowych ze spraw prow adzonych przez tych adw okatów? udzielić odpowiedzi tw ierdzącej. postanowiło: Uzasadnienie Jak w ynika z uchw ały plenarnego posiedzenia NRA z dnia 30.VI.1964 r., adw o- kaci-renciści, tj. adw okaci pobierający re n tę z ubezpieczenia społecznego, za tru d nieni nadal w zespołach, pozostają ich członkam i oraz zachow ują w szystkie u p raw nienia członków zespołu. Jedynie w ynagrodzenie ich zostało unorm ow ane w sposób odmienny. O trzym ują oni m ianow icie tylko taką kwotę, jaka w płynęła do zespołu z prowadzonych przez nich spraw, po potrąceniu odpow iedniej części kosztów zespołu. Spraw y z urzędu należy niew ątpliw ie zaliczyć do spraw prow adzonych przez adw okata, wobec czego do kwoty, ja k a w płynęła z prowadzonych przez adw okatów -rencistów spraw odpłatnych, trzeba doliczyć w ynagrodzenie za spraw y z urzędu, ustalone zgodnie z regulam inu działania zespołów ( P alestra, n r 7 8/1965 w kładka). Nie m a bowiem w tym w ypadku żadnej podstaw y do trak to w an ia adw okatów -rencistów zatrudnionych w zespołach odm iennie niż in nych członków zespołu oraz do przyjęcia, że nie należy się im w ogóle w ynagrodzenie za spraw y z urzędu. Oczywiście, zgodnie z cytow aną na w stępie uchw ałą

3 136 N aczelna R ada A d w o k a c k a Nr 12 (108) otrzym anie przez ad w ok ata-rencistę globalnego w ynagrodzenia (udziału w dochodach) przekraczającego 750 zł m iesięcznie spow oduje zaw ieszenie ren ty z ubezpieczenia społecznego i zasiłku w yrów naw czego z F unduszu Samopomocy K oleżeńskiej przy NR A. 2. ROZLICZANIE ZA SPRAW Y PROWADZONE Z URZĘDU (uchw ała P rezydium N aczelnej R ady A dw okackiej z dnia 10^ listopada 1966 r.) Prezydium Naczelnej R ady A dw okackiej, po dyskusji nad spraw ą rozliczania sp raw prow adzonych z urzędu, co następuje: uchwaliło Na mocy 34 pkt 3 ust. 2 rozporządzenia o zespołach adw okackich, za podstaw ę u stalen ia w kładu pracy adw okatów przyjm uje się rów nież kwoty, które należałyby się za spraw y prow adzone bezpłatnie z urzędu w w ysokości ustalonej przez k ie row nika zespołu. Do zakresu działania kierow nika zespołu należy w łaśnie m iędzy innym i ustalenie w ynagrodzenia dla członków zespołu za spraw y prowadzone z urzędu ( 14 pkt 3 regulam inu działania zespołów). W m yśl pow ołanych wyżej przepisów, rozliczanie urzędów ek jest obowiązkowe i należy do zakresu działania kierow nika zespołu. Powszechnie stosow ana jest jednak p raktyka co stw ierdzają w izytatorzy nierozliczania urzędów ek, a jako jej m otyw ację podaje się brzm ienie 43 p k t 1 regulam inu działania zespołów, przepis ten bowiem stanow i, że zarachow anie należności za urzędów ki następ u je n a w niosek adw okata prow adzącego d aną spraw ę z urzędu. B łędne jest jednak takie rozum ienie tego przepisu, które rozliczenie urzędów ki uzależnia od woli prowadzącego ją adw okata. Sform ułow ania na w niosek nie m ożna analizow ać w oderw aniu od pow ołanych wyżej przepisów oraz od pozosta łe j części 43 regulam inu działania zespołów. Skoro więc samo rozliczanie urzędów ek jest obow iązkow e i należy do zakresu działania kierow nika, to nie b y łoby logiczne ograniczanie kierow nika w tym zakresie przez w olę adw okata p ro w adzącego d an ą spraw ę z urzędu. Z arachow anie należności za ta k ą spraw ę n astęp u je co praw da n a w niosek adw okata, ale w niosek ten jest niezbędny tylko w tym sensie, że stanow i inform ację dla kierow nika zespołu o praw om ocnym zakończeniu spraw y cywilnej lub o zakończeniu spraw y karnej w instancji. W tych w łaśnie m om entach możliwe jest rozliczanie bądź spraw y cyw ilnej, bądź spraw y karnej (dru g a część p u n k tu 2 43 regulam inu działania zespołów), w której w ynagrodzenie za obronę z urzędu nie zostało uregulow ane. W niosek adw okata potrzebny jest nie po to, żeby móc rozliczyć spraw ę, ale po to, żeby wiedzieć, kiedy ją rozliczać i w jakiej wysokości. W niosek nie jest więc w arunkiem sine qua non rozliczenia sp raw y prow adzonej z urzędu, jest zaś w a runkiem form alnym, potrzebnym kierow nikow i jako zgłoszenie inform acji do rozliczenia spraw y. K ierow nik zespołu pow inien wiedzieć, kto i ile prow adzi spraw z urzędu. M ając ak tu aln ą dla swojego zespołu o rientację w problem ie urzędów ek, kierow nik pow inien interw eniow ać u tych adw okatów, którzy kończą spraw y i nie zgłaszają tego kierow nikow i w form ie w niosku o zarachow anie n a leżności.

4 Nr 12 (108) U ch w a ły P re z y d iu m N R A ZACHOWANIE TAJEM NICY ZAWODOWEJ (uchw ała Prezydium N aczelnej Rady A dw okackiej z dnia 10 listopada 1966 r.> Prezydium Naczelnej Rady A dw okackiej, po dyskusji nad spraw ą zachow ania tajem nicy zawodowej, n a podstaw ie art. 55 ust. 1 p k t 4 ustaw y o u stro ju adw o katury, m ając n a uw adze pow stające w ątpliw ości co do w łaściw ej w ykładni art. 7 u. o u.a., co następuje: uchwaliło 1. Zgodnie z art. 7 u. o u.a. adw okat obowiązany jest zachować w tajem nicy wszystko, o czym dowiedział się w zw iązku z udzieleniem porady praw nej lub prow adzeniem spraw y. Powyższą zasadę należy stosować w w ypadkach unorm ow anych przepisam i szczególnymi tylko w takim zakresie, w jakim nie stoi ona w sprzeczności z przepisam i szczególnymi. W stosunku do art. 7 u. o u.a. przepisy k.p.k. i k.p.c. dotyczące tajem nicy zaw odowej adw okatów są przepisam i szczególnymi. 2. W postępow aniu karn ym przepisy art. 91 lit. b) i art. 92 k.p.k. n orm ują zagadnienie tajem nicy zawodowej, m. in. rów nież adw okatów.. A rt. 91 lit. b) k.p.k. w pełni resp ek tu je obow iązek zachow ania tajem nicy zawodowej obrońcy oskarżonego i Steinowi skierow any do w łaściw ych w ładz zakaz przesłuchania go n a w skazane w tym przepisie fakty. A dw okat więc obow iązany jest w te j sytuacji odm ów ić złożenia zeznań. 3. We w szystkich innych w ypadkach dotyczących zeznań św iadka, k.p.k. dopuszcza w art. 92 przesłuchanie św iadka odm aw iającego zeznań z pow odu tajem nicy zawodowej, jeżeli sąd lub p rokurator nie uzna za m ożliwe zwolnić go od tych zeznań. W sytuacjach więc objętych art. 92 k.p.k. adw okat obowiązany jest ze względu n a art. 7 u. o u.a. odmówić zeznań n a okoliczności objęte tajem nicą zawodową. Jeżeli jednak sąd lub p rokurator odmówi zw olnienia adw okata od zeznaw ania na te okoliczności, obowiązany on jest złożyć zeznanie. Odmowę zw olnienia może podjąć tylko sąd lub prokurator, decyzja więc w tym zakresie nie przysługuje żadnem u innem u organowi. R edakcja przepisu art. 92 k.p.k. w skazuje n a to, że odm owa zwolnienia, jako w kraczająca w obowiązek zachow ania tajem nicy zawodowej, może nastąpić ze strony sądu lub p ro k u rato ra tylko w razie bezw zględnej konieczności. 4. W w ypadkach, gdy w zw iązku z udzieleniem klientow i pomocy p raw nej adw o k at jest podejrzany lub oskarżony w postępow aniu karnym bądź obwiniony w postępow aniu dyscyplinarnym, może on ujaw nić konieczne dla jego obrony objęte tajem nicą zawodową okoliczności, o których dow iedział się od tego klienta. U jaw nienie okoliczności objętych tajem nicą zawodową może nastąpić tylko w zakresie koniecznym dla obrony; przekroczenie te g o - zakresu uzasadni odpow iedzialność dyscyplinarną. 5. W postępow aniu cyw ilnym adw okat w ystępujący w charak terze św iadka obow iązany jest odmówić odpowiedzi n a pytania w kraczające w zakres tajem nicy zaw odow ej (art. 261 k.p.c.) To sam o dotyczy adw okata przesłuchiw anego w ch a rak terze strony (art. 304 k.p.c.). A dw okat upraw niony jed n ak będzi4 do u ja w

5 138 N aczelna Rada A d w o ka cka Nr 12 (108) nienia w koniecznych granicach wiadom ości objętych tajem nicą zawodową a uzyskanych od osoby, k tó ra dochodzi od niego roszczeń odszkodowawczych z ty tu łu udzielonej tej osobie pomocy praw nej. 6. U chyla się w yjaśnienia W ydziału W ykonawczego Naczelnej R ady A dw okackiej z dnia 22X1960 r. dotyczące dopuszczalności zeznaw ania adw ok ata przed sądem. Uzasadnienie Problem y związane z obowiązkiem zachow ania tajem nicy zawodowej przez ad w o k ata w ystępującego w procesie w charakterze św iadka, strony czy oskarżonego lub obwinionego w postępow aniu dyscyplinarnym nastręczały w praktyce w iele trudności. T rudności te w ynikają m. in. stąd, że zagadnienie tajem nicy zawodowej norm ują poza art. 7 ustaw y o ustr. adw. rów nież inne akty praw ne. Ponadto przestrzeganie przez adw okata przepisu art. 7 u. o u.a. nie może k o lidować z konstytucyjnym praw em adw okata do jego obrony. Dlatego też niezbędne je s t w yjaśnienie, w jakich sytuacjach procesowych adw okat może uchylić się od obow iązku zachow ania tajem nicy zawodowej. P rzepisy k.p.k., jako przepisy szczególne w stosunku do art. 7 u. o u.a., p rzew idują możliwość przesłuchania adw okata w charakterze św iadka przy zachow aniu w arunków określonych w art. 92 k.p.k. A dw okat pow ołany w charakterze św iadka w procesie karnym obow iązany jest odmówić złożenia zeznań, jeżeli m ogłyby one naruszyć przepis art. 7 u. o u.a. Gdyby jednak zeznania adw okata nie dotyczyły tajem nicy obrończej w ym ienionej w art. 91 lit. b) k.p.k., a sąd lub p rokurator odmówią zw olnienia adw okata od złożenia zeznań w w ypadkach bezwzględnej konieczności to adw okat obow iązany jest złożyć zeznania. W ątpliw ości co do zakresu podm iotów, k tórych dotyczy art. 92 k.p.k., a w szczególności, czy dotyczy on rów nież adw okatów, zostały usunięte orzeczeniem Sądu Najwyższego z dn. 12.XI.1964 r. (II K 1018/61)*. Zgodnie z treścią tego orzeczenia, jeżeli św iadek-adw okat pow ołuje się n a tajem nicę zawodową, sąd może bądź zaniechać przesłuchania go, gdy uzna za m ożliwe zwolnienie św iadka od zeznań, bądź też przesłuchać św iadka przy drzw iach zam kniętych. Co się tyczy obowiązku zachow ania tajem nicy zawodowej przez adw okata, w ystępującego w charakterze podejrzanego lub oskarżonego, to zgodnie z uchw ałą S ądu Najwyższego z dnia 29.XI.1962 r. (VI KO 61/62) ** obowiązek zachow ania tajem nicy zawodowej upada, jeżeli adw okat w zw iązku z udzieleniem pomocy p raw nej sw em u klientow i zn a lazł się w pozycji obwinionego w postępow aniu dyscyplinarnym lub oskarżonego w postępow aniu karnym. Sąd N ajw yższy w yraził pogląd, że obowiązek zachow ania tajem nicy upada, gdy k lien t ad w o kata sam ujaw nił treść rozm ów lub ich fra g m enty, d ając przez to do zrozum ienia, że n a zachow anie tajem nicy w części u ja w nionej m u nie zależy, a nadto gdy z inicjatyw y takiego k lien ta toczy się postępow anie dyscyplinarne lub k arn e skierow ane przeciw ko sam em u adw okatow i w zw iązku z treścią tych rozmów. P rezydium NRA uw aża jednak, że ujaw nienie tajem nicy zawodowej w w ypadku wyżej w ym ienionym może nastąpić tylko w zakresie koniecznym dla obrony, przekroczenie zatem tego zakresu spow oduje pociągnięcie adw okata do odpow iedzialności dyscyplinarnej. Jeśli chodzi o adw okata, który m a być przesłuchany w charakterze św iadka lub w charak terze strony (art. 304 k.p.c.) w postępow aniu cyw ilnym, to zgodnie z art. * OSNKW n r 3/65, poz. 27 oraz P a le stra n r 7 8 z 1965 r., str. 118 i n. * OSNKW n r 7 8/63, poz. 157 (str. 92).

6 Nr 12 (108) Orzecznictwo SN w sprawach adwokackich k.p.c. obowiązany on jest odmówić odpowiedzi n a pytania, które by mogły naruszyć obow iązek zachow ania tajem nicy zawodowej. Prezydium NRA w yraża jedn ak pogląd, że adw okat upraw niony będzie do u ja w n ienia w koniecznych granicach w iadom ości objętych tajem nicą zaw odową uzyskanych od osoby dochodzącej od niego roszczeń odszkodowawczych z ty tu łu udzielonej tej osobie pomocy praw nej. S ytuacja adw okata w tym w ypadku podobna jest do sytuacji oskarżonego w procesie karnym. Poniew aż w św ietle w ym ienionych wyżej orzeczeń Sądu Najwyższego w zakresie obowiązku przestrzegania przepisu art. 7 u. o u.a. w związku z art. 91 i 92 1 k.p.k. nastąpiły istotne zm iany, w yjaśnienie W ydziału W ykonawczego NRA z dn r. straciło aktualność i dlatego należało je uchylić. Ж О П Х В С Ж Ы С Т Ш У А S Ą D U M i W r Ż S M C O Г * 1 * Я Л W A C H A D W O K A C K I C H Uchwały Sqdu Najwyższego w składzie siedmiu sędziów w sprawach dołyczqcych adwokatów i UCHWAŁA SĄDU NAJWYŻSZEGO z dnia 25.Vn.1966 r. (RAD 20/66) Sąd Najwyższy w W arszawie, po rozpoznaniu w dniu 25.VII.1966 r. w niosku Pierw szego Prezesa Sądu N ajwyższego o podjęcie uchw ały zaw ierającej odpow iedź na n astęp u jące p ytanie praw ne. Czy w stosunku do podlegającego odpowiedzialności dyscyplinarnej, przew idzianej w przepisach o u stro ju adw okatury, spraw cy p rzew inienia dyscyplinarnego popełnionego przed dniem r., tj. przed dniem w ejścia w życie ustaw y o u stroju adw okatury z dnia 19.XII, 1963 r. (Dz. U. N r 57, poz. 309) m ożn a stosow ać i w jak im zakresie k a ry dyscyplinarne przew idziane w p o w ołanej w yżej ustaw ie, a w szczególności k ary dyscyplinarne nie p rzew idziane w poprzednio obow iązującej ustaw ie o ustroju adw okatury z dnia 27.VI.1950 r. (Dz. U. z 1959 r. N r 9, poz. 41)? uchwalił: W stosunku do podlegającego odpowiedzialności dyscyplinarnej, przewidzianej w przepisach o ustroju adwokatury, sprawcy przewinienia dyscyplinarnego popełnionego przed dniem 1.I.1S64 r., tj. przed dniem wejścia w życie ustawy o ustroju adwokatury z dnia 19.XH.1963 r. (Dz. U. Nr 57, poz. 309), stosuje się ustawę nową, chyba że ustawa dawna jest dla obwinionego względniejsza.