Zarządzanie jako forma kierowania

Transkrypt

1 Organizacja i Zarządzanie Zarządzanie jako forma kierowania (wykład 02) dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni

2 Plan wykładu 1. Sterowanie, kierowanie, dowodzenie 2. Rządzenie, zarządzanie, administrowanie 3. Władza kierownicza 4. Style kierowania 5. Przywództwo 2

3 Uniwersalizm pojęć sterowanie kierowanie dowodzenie dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 3

4 Sterowanie Wszelkie celowe oddziaływanie jednego systemu na inny w celu otrzymania takich zmian przebiegu procesu zachodzącego w przedmiocie sterowania (lub stanu sterowanego systemu) w danym czasie, które uważa się z punktu widzenia systemu sterującego za pożądane. 4

5 Cybernetyczny model sterowania dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 5

6 Charakterystyczne elementy sterowania dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 6

7 Środowisko sterowania przyroda nieożywiona i technika (sterowanie zautomatyzowane); systemy biologiczne, ekosystemy, mono- i polikultury rolnicze (sterowanie poprzez działanie); systemy społeczne (sterowanie poprzez działanie). 7

8 Cele sterowania 1. wywieranie zmian w układzie sterowanym (kreatywna funkcja sterowania) 2. działanie zmierzające do zachowania istniejącego stanu rzeczy (funkcja zachowawcza sterowania) 8

9 Filozofia zmiany 9

10 Kierowanie Proces dobrowolnego lub wymuszonego ograniczania swobody działań ludzi realizowany dla osiągnięcia powodzenia działania zbiorowego. Istotą tego procesu jest koordynacja jednopodmiotowych i zespołowych działań podporządkowana funkcji celu. 10

11 Cybernetyczny model kierowania WEJŚCIE Człowiek Impulsy sterujące Obiekt sterowany: człowiek rzecz zwierzę WYJŚCIE dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 11

12 Formy kierowania bodźce motywacyjne zlecenia: 1) rozkaz 2) polecenie 3) zalecenie 4) rada 12

13 Kierowanie jako działanie wynika z prakseologii typy działań: jednopodmiotowe: kierownicze i niekierownicze wielopodmiotowe: grupowe zespołowe: kierownicze i niekierownicze 13

14 Formy działania kierowniczego instytucjonalna (czynnościowa): działanie przełożonego powodujące zachowanie podwładnego zgodne z zamiarem (celem) wynika z formalnej struktury organizacyjnej elementy: podmiot kierujący podmiot kierowany sprzężenia - przepływy funkcjonalna (rezultatowa): sprawowanie funkcji: planowania, koordynowania, pobudzania i kontrolowania 14

15 Istota kierowania (koordynacja działań zespołowych) wynegocjowanie, wybór, wskazanie lub narzucenie wspólnej misji (celu) do którego działający zespołowo winni zmierzać uruchomienie systemu kierowania zapewniającego zgranie na poziomie niezbędnym do osiągnięcia celu elementów: czasu miejsca sposobu ilości i jakości działań cząstkowych 15

16 Determinanty zakresu koordynacji charakter procesu działania zespołowego: zdeterminowany złożonością i skalą działania, warunkami technicznymi i kadrowymi poziom i struktura motywacji uczestników działania zespołowego: + - poziom i struktura kwalifikacji członków zespołu: zdeterminowany zgraniem zespołu i częstotliwością realizowanych zadań 16

17 Dowodzenie Forma kierowania w organizacjach wysoce zhierarchizowanych (wojsko) prowadząca do realizacji kompleksowych celów: gotowości bojowej szkolenia eksploatacji techniki i uzbrojenia i realizowana przez rozkazywanie, komenderowanie i sterowanie. 17

18 Uniwersalizm pojęć rządzenie zarządzanie administrowanie dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 18

19 Rządzenie organ rządzący jest instancją nadrzędną i zewnętrzną organ rządzony jest niezależnym, samodzielnym podmiotem (systemem, organizacją) organ rządzący, poprzez tworzenie praw powszechnie obowiązujących, a nie adresowanych do poszczególnych organizacji, kształtuje parametry decyzyjne w obszarze rządzenia 19

20 Zarządzanie organ zarządzający - jako składowa organizacji (wewnętrzny podsystem) - jest jej organem hierarchicznie zwierzchnim kierowanie o szczególnym zakresie uprawnień i odpowiedzialności zachowania koordynacyjne odnoszą się nie tylko do ludzi, lecz także do zachowań organizacji jako całości 20

21 Prerogatywy zarządzania prawo zarządzającego do decydowania o misji i celach organizacji i działania zespołowego prawo zarządzającego do decydowania o kierunkach i sposobach wykorzystania zasobów organizacji (materialnych, niematerialnych, finansowych i ludzkich) prawo zarządzającego do stanowienia wewnątrzorganizacyjnych warunków działania zespołowego 21

22 Administrowanie istotne ograniczenia prerogatyw zarządczych - pozbawienie administratora prawa do samodzielnego decydowania o misji, celach i sposobach wykorzystania zasobów organizacji i działania zespołowego realizacja funkcji kierowniczych w oparciu o standardy i procedury 22

23 Władza kierownicza umocowania władzy kierowniczej: wpływ (spodziewana reakcja podwładnego) władza (umocowania strukturalne) źródła władzy kierowniczej: autorytet struktura - władza legalna sytuacja przymusowa sytuacja nęcąca pozycja eksperta przedstawicielstwo charyzma 23

24 Autorytet podporządkowanie się wpływowi charakter: formalny charyzmatyczny 24

25 Struktura - władza legalna tworzy ramy funkcjonowania organizacji wynika z: hierarchii organizacji (struktura organizacyjna) reguł funkcjonowania organizacji: zakresów obowiązków przepisów bhp regulaminów systemu motywacyjnego hierarchia wojskowa: przełożonypodwładny, starszy-młodszy 25

26 Sytuacja przymusowa wymuszanie zachowań w oparciu o przekonanie podwładnego o możliwości zastosowania wobec niego: kary przymusu postacie przymusu: psychiczny fizyczny makroorganizacyjny (zdobycie przewagi - groźba) władza wymuszania jest niestabilna i nietrwała 26

27 Sytuacja nęcąca generowanie zachowań w oparciu o przekonanie podwładnego o możliwości zastosowania wobec niego: nagrody materialnej nagrody niematerialnej władza nagradzania utrwala więzi i właściwe stosunki międzyludzkie w relacjach przełożony - podwładny 27

28 Pozycja eksperta tzw. władza odniesienia - opiera się o przekonanie podwładnego że przełożony posiada szczególną wiedzę i doświadczenie fachowe (nauczyciel, lekarz, prawnik, doradca, specjalista sztabu) charakter władzy trwały - specjalista doraźna - ekspert władza odniesienia trwa dopóki specjalista dysponuje wiedzą znacznie przewyższającą standardy 28

29 Przedstawicielstwo oddelegowanie uprawnień do kierowania przez ustawowego przełożonego na rzecz osoby trzeciej konieczność zachowania formy prawnej trwałość władzy zależna od warunków umowy 29

30 Charyzma źródło władzy oparte na wierze w niezwykłość przywódcy lub mistyczność jego posłannictwa wyznaczniki charyzmy: specyficzne cechy psychofizyczne insygnia, rytuały, ceremoniały niezwykłość, tajemniczość, mistycyzm 30

31 Charyzma 31

32 Cechy charakteru tworzące charyzmę Cel Tajemnica Elokwencja Prawość Prezencja Wrażliwość i empatia Odwaga 32

33 Cechy charakteru tworzące charyzmę CEL Cel pierwsze i najważniejsze. Jeśli chcesz, aby uważano Cię za osobę z charyzmą, to musisz mieć cel i do niego dążyć. Cel sprawia, że stajesz się bardziej pewny siebie i dajesz poczucie innym, że wiesz, co robisz. 33

34 Cechy charakteru tworzące charyzmę TAJEMNICA Tajemnica osoba z charyzmą zawsze pozostaje mniejsza lub większą zagadką. Zawsze jest coś, czego ludzie o niej nie wiedzą i nie potrafią rozgryźć. To sprawia, że są nią jeszcze bardziej zainteresowani, bo ludzką cechą jest być ciekawskim. 34

35 Cechy charakteru tworzące charyzmę PRAWOŚĆ (1/2) Prawość właściwie na prawość składa się kilka cech: szczerość, autentyczność, spójność, rzetelność, uczciwość. Są to te wszystkie cechy, których ludzie ze słabym charakterem nie mają. Niezmiernie trudno jest być osobą, która zawsze ma pewne zasady i trzyma się ich bez względu na okoliczności. 35

36 Cechy charakteru tworzące charyzmę PRAWOŚĆ (2/2) 36

37 Cechy charakteru tworzące charyzmę ELOKWENCJA (1/2) Elokwencja prawie każda charyzmatyczna osoba potrafi zjednać innych ludzi słowami. Potrafi nie tylko ciekawie opowiadać i mówić interesujące rzeczy, ale przede wszystkim potrafi zrozumieć ludzi i komunikować się z nimi na głębokim poziomie, który sprawia, że ludzie czują się zrozumiani. 37

38 Cechy charakteru tworzące charyzmę ELOKWENCJA (2/2) 38

39 Cechy charakteru tworzące charyzmę PREZENCJA (1/2) Prezencja charyzmatyczna osoba potrafi zaprezentować się w odróżniający ją od reszty sposób. Potrafi przyciągnąć do siebie uwagę. Niekoniecznie chodzi tutaj tylko o wygląd zewnętrzny, ubiór czy bycie przystojniakiem. Chodzi tutaj raczej o ogólne wrażenie, jakie robisz swoją osobą. 39

40 Cechy charakteru tworzące charyzmę PREZENCJA (2/2) 40

41 Cechy charakteru tworzące charyzmę WRAŻLIWOŚĆ i EMPATIA (1/2) Wrażliwość i empatia charyzmatyczna osoba potrafi przyciągnąć do siebie ludzi, ponieważ w jakiś wyjątkowy sposób komunikuje się z nimi. Nie traktuje ich z góry, nie odcina się od nich, ale sprawia, że czują się z nią związani i w pewnym sensie podobni. Z jednej strony inni lubią Ciebie, ale także Ty szanujesz i lubisz ich. 41

42 Cechy charakteru tworzące charyzmę WRAŻLIWOŚĆ i EMPATIA (2/2) 42

43 Cechy charakteru tworzące charyzmę ODWAGA (1/2) Odwaga charyzmatyk zawsze jest odważny. Potrafi działać, narażając się na cierpienie lub stratę. Ma odwagę robić coś, co jest zakazane i co w głębi serca inni chcieliby zrobić, ale nie mają na to odwagi. Właśnie to odróżnia ich od reszty zwykłych ludzi. 43

44 Cechy charakteru tworzące charyzmę ODWAGA (2/2) 44

45 Wymiary władzy waga władzy (poziom prawdopodobieństwa zdeterminowania zachowań podwładnego przez przełożonego) zasięg władzy (liczba podwładnych - osób lub zbiorowości zdeterminowanych przez jednego przełożonego) zakres władzy (liczba zachowań podwładnego zdeterminowanych przez przełożonego) 45

46 Style kierowania wg kryterium aplikacyjności: potencjalny rzeczywisty wg formy interwencji przełożonego w pracę podwładnych: instruktażowy zadaniowy wg udziału podwładnych w decydowaniu: autokratyczny demokratyczny 46

47 Macierz stylów kierowania (skrzynka REDDINA/macierz REDDINA) dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 47

48 Przywództwo sytuacyjne (Paul Hersey i Ken Blanchard ) dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 48

49 Przywództwo sytuacyjne Podstawą sukcesu jest dopasowanie odpowiedniego stylu do konkretnej osoby. W przeciwnym razie pracownik nie dostaje bodźców adekwatnych do jego potrzeb a to może prowadzić do frustracji i w konsekwencji do niewykonania powierzonego zadania. Nie jest to łatwe, ale bardzo skuteczne. Przywództwo sytuacyjne to nie coś, co robi się ludziom, tylko coś co robi się z ludźmi. dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 49

50 Elastyczność stylów kierowania dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 50

51 Przywództwo Oddziaływanie kierownicze na psychikę polegające na tworzeniu stanów emocjonalnych uczestników organizacji skłaniających ich do zaangażowanego realizowania celu wraz z przywódcą. Związane jest z posiadaniem tzw. cech przywódczych, autorytetu opartego na charyzmie oraz daru przekonywania i zjednywania sobie podwładnych. Często związane ze strukturami nieformalnymi. 51

52 Przywództwo Przywództwo to osiąganie rezultatów. 52

53 Typy przywódców w otoczeniu burzliwym 53

54 Model przywództwa w otoczeniu burzliwym 54

55 Naturalne przywództwo na YouTube (wykład Jacka Santorskiego) 55

56 Podsumowanie SYSTEM STERUJĄCY kierownik dowódca przywódca rodzic nauczyciel marynarz pilot kierowca FUNKCJA STEROWANIA kierowanie zarządzanie dowodzenie zarządzanie przewodzenie wychowanie sterowanie kierowanie SYSTEM STEROWANY podwładny organizacja formalna żołnierz system logiczny członek grupy nieformalnej dziecko student, uczeń okręt, statek statek powietrzny pojazd mechaniczny dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 56

57 Pytania 1. Wyjaśnij pojęcia sterowanie, kierowanie, dowodzenie. 2. Wymień podobieństwa i różnice wynikające z pojęć rządzenie, zarządzanie, administrowanie. 3. Na jakich przesłankach opiera się władza kierownicza? 4. Wymień i krótko scharakteryzuj style kierowania. 5. Na czym polega przywództwo? 57

58 Dziękuję za uwagę. Zapraszam na kolejne zajęcia. dr Adam Salomon (Katedra Transportu i Logistyki, WN AM w 58