Struktura organizacyjna
|
|
- Helena Wilk
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Struktura organizacyjna
2 Struktura organizacyjna W popularnym rozumieniu struktura jest systemem składającym się z elementów organizacji (różnych komórek organizacyjnych) i powiązań między nimi (więzi). Komórki organizacyjne to: stanowiska pracy, biura, zespoły, działy, wydziały, piony, dywizje itd. Więzi organizacyjne to powiązania między poszczególnymi elementami. Istnieją cztery podstawowe typy więzi: Liniowe (hierarchiczne, służbowe) Funkcjonalne (doradcze) Techniczne Informacyjne
3 Struktura organizacyjna parametry struktur Projektując organizację należy określić 9 następujących parametrów: Specjalizacja pracy Formalizacja Szkolenie i indoktrynacja Grupowanie jednostek Wielkość jednostek Systemy planowania i kontroli Mechanizmy spajające Decentralizacja pionowa Decentralizacja pozioma
4 Struktury organizacyjne wielkość jednostek organizacyjnych Podstawowym problemem jest ustalenie rozpiętości kierowania liczby podwładnych bezpośrednio podległych kierownikowi danego szczebla: Rozpiętość kierowania zależy m.in. od takich czynników jak: Kompetencje przełożonych i podwładnych, Fizyczne rozproszenie podwładnych Zakres pracy menedżera Stopień pożądanej interakcji Zakres występowania standardowych procedur Podobieństwo nadzorowanych zadań Częstość występowania nowych problemów Preferencje przełożonych i podwładnych
5 Struktura organizacyjna mechanizmy koordynujące i spajające Do podstawowych mechanizmów koordynacyjnych należą: Wzajemne dostosowywanie się Standaryzacja procesu pracy Standaryzacja wyników Standaryzacja kwalifikacji i umiejętności Bezpośredni nadzór Do podstawowych mechanizmów spajających należą: Stanowiska łącznikowe Zespoły i komitety Menedżer łącznikowy Struktury macierzowe
6 Struktury organizacyjne Kryteria podziału Liczba szczebli w strukturze, rozpiętość kierowania Stopień delegacji uprawnień Złożoność zadań, wielość celów, wielkość organizacji Umocowanie w wewnętrznych przepisach Historia, charakterystyka otoczenia, rodzaj branży, stosowana technologia Typy struktur Struktury smukłe i płaskie Struktury scentralizowane i zdecentralizowane Proste i złożone Formalne i nieformalne Tradycyjne i nowoczesne
7 Struktura organizacyjna centralizacja i decentralizacja Zalety Centralizacja możliwość koncentracji środków możliwość koncentracji władzy w kompetentnych rękach, pełna bieżąca orientacja kierownictwa, brak konfliktów kompetencyjnych, możliwość podejmowania takich decyzji, które nie byłyby podjęte przez niższe szczeble w przypadku decentralizacji, personel niższych szczebli może posiadać niższe kwalifikacje, łatwiej utrzymać poufność Decentralizacja ulokowanie uprawnień w rękach tych, którzy mają informacje i wiedzę, decyzja podejmowana blisko miejsca realizacji, szybka reakcja na problemy, efektywniejszy przepływ informacji, naczelne kierownictwo może koncentrować się na realizacji planów strategicznych, możliwość rozwoju pracowników na wszystkich szczeblach, wzrost motywacji, identyfikacja z organizacją
8 Struktura organizacyjna centralizacja i decentralizacja Wady Centralizacja wolne dopasowywanie się do uwarunkowań zewnętrznych, przeciążenie kadry kierowniczej bieżącymi sprawami, przeciążenie kanałów komunikacyjnych, niska identyfikacja pracowników z celami firmy, brak możliwości rozwoju kadry na niższych szczeblach, demotywujący wpływ na pracowników wykonawczych, obniżenie jakości decyzji ponad miejscem, gdzie dostępna jest informacja i w którym ma nastąpić realizacja Decentralizacja zwiększona potrzeba koordynacji, trudno o jednolitą politykę ścieranie się celów i poglądów, możliwość wystąpienia konfliktów kompetencyjnych, konieczność rozbudowanego systemu kontroli, zmniejszenie autonomii i być może zmniejszenie motywacji naczelnego kierownictwa, wysoka presja psychiczna w kierunku wysokiej wydajności możliwość konfliktów i błędów, trudności z planowaniem
9 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według funkcji Prezes Kier. ds. Zaopatrzenia Kier ds. Produkcji Kier. ds. Administr. Kier. ds. Sprzeda y
10 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według produktów Prezes Kier. ds. rowerów Kier. ds. motorowerów Kier. ds. skuterów Kier. ds. motycykli
11 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według regionów (geograficzna) Prezes Kierownik ds. Europy r. I Wsch. Kierownik ds. Europy Zach. Kierownik ds. Europy P d.
12 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według technologii Prezes Kierownik Spawalni Kierownik Montowni Kierownik Lakierni
13 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według klientów Prezes Kierownik ds. sprzeda y detalicznej Kierownik ds. sprzeda y hurtowej
14 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Grupowanie według wiedzy i umiejętności Dziekan Kierownik katedry Marketingu Kierownik katedry Rachunkowo ci Kierownik katedry Finansów
15 Struktura organizacyjna kryteria grupowania Struktura macierzowa Prezes Sam. osobowe Sam. ci arowe Autobusy Marketing i sprzeda MiS MiS MiS Zaopatrzenie i produkcja ZiP ZiP ZiP Badania i rozwój B+R B+R B+R
16 Macierzowa struktura zadaniowa kierownik ZESPO Y PROJEKTOWE Funkcja 1 Funkcja 2 Funkcja 3 Kierownik projektu nr 1 Kierownik projektu nr 2 Kierownik projektu nr 3
17 Struktura zespołowa z koordynatorem Kierownik Koordynator zespo u Funkcja 1 Funkcja 2 Funkcja 3 Funkcja 4
18 Struktura zespołowa z czasowym oddelegowaniem z działów Kierownik ZESPÓ Funkcja 1 Funkcja 2 Funkcja 3 Funkcja 4 Kierownik zespo u
19 Struktura procesowa Koordynatorzy procesów Kierownik Funkcja 1 Funkcja 2 Funkcja 3 Funkcja 4 Proces 1 Koordynator nr 1 Proces 2 Koordynator nr 2 Proces 3 Koordynator nr 3
20 Struktura sieciowa Firma projektowa Producent Koordynator Dostawca Sprzedawca
21 Struktura sieciowa Organizacja projektowa Producent Dostawca Sprzedawca koordynator
22 Organizacja mechanistyczna i organiczna ORGANIZACJA MECHANISTYCZNA ORGANIZACJA ORGANICZNA Hierarchia, koordynacja pionowa Ścisły podział pracy Formalizacja Pionowe, sformalizowane kanały informacyjne Centralizacja Struktura smukła Brak formalnej struktury, koordynacja pionowa i pozioma Elastyczne obowiązki Formalizacja ograniczona do minimum Komunikacja nieformalna Decentralizacja Struktura płaska
23 Struktura organizacyjna Faza rozpoczęcia działalności Charakterystyki strukturalne Centralizacja/decentralizacja Wysoki stopień centralizacji Cechy hierarchii Brak cech hierarchicznych Formalizacja Brak formalizacji Specjalizacja Nikła specjalizacja
24 Struktura organizacyjna Faza wzrostu Charakterystyki strukturalne Centralizacja/decentralizacja Wysoki stopień centralizacji Cechy hierarchii Tworzenie się podporządkowań hierarchicznych Formalizacja Nikły zakres Specjalizacja Początki specjalizacji
25 Struktura organizacyjna Faza dojrzewania Charakterystyki strukturalne Centralizacja/decentralizacja Cechy hierarchii Formalizacja Znaczna centralizacja przy ograniczonej delegacji uprawnień Powstawanie szczebli hierarchicznych Wzrost formalizacji Specjalizacja Wzrost specjalizacji
26 Struktura organizacyjna Faza dojrzałości Charakterystyki strukturalne Centralizacja/decentralizacja Decentralizacja i delegacja Cechy hierarchii Formalizacja Wyraźnie uformowana hierarchia Wysoka formalizacja Specjalizacja Wyraźna i silna specjalizacja
27 Struktura organizacyjna wpływ cech osobowościowych na strukturę Cechy osobowości kierownictwa Zmienne organizacyjne i strukturalne Wysoka potrzeba osiągnięć Wysoka potrzeba władzy i kontroli Wysoki poziom egalitaryzmu Wysoki poziom wiary w człowieka Formalna struktura organizacji Wysoki stopień integracji, zróżnicowanie wewnętrzne Centralizacja, hierarchia, org. Mechanistyczna, wysoki poziom kontroli i nadzoru Słaba hierarchizacja, niski poziom kontroli Słaba hierarchizacja, niski poziom kontroli i formalizacji System informacyjnodecyzyjny Wysoki poziom formalizacji planowania strategicznego Pionowy, odgórny Partycypacyjny Zdecentralizowany
28 Struktura organizacyjna wpływ cech osobowościowych na strukturę Cechy osobowości kierownictwa Wysoka tolerancja niepewności Niska tolerancja niepewności Niska skłonność do ryzyka Zmienne organizacyjne i strukturalne Formalna struktura organizacji Struktura zdecentralizowana, niski poziom kontroli i formalizacji Struktura scentralizowana, wysoki poziom kontroli i formalizacji Struktura scentralizowana, wysoki poziom kontroli i formalizacji System informacyjnodecyzyjny Planowanie długookresowe, intensywne monitorowanie otoczenia Planowanie krótkookresowe, słabe monitorowanie otoczenia Centralizacja uprawnień decyzyjnych Wysoka skłonność do ryzyka Struktura zdecentralizowana, niski poziom kontroli i formalizacji Delegacja uprawnień decyzyjnych
29 Struktura organizacyjna wpływ cech kulturowych na strukturę Cecha kulturowa mająca wpływ na dominujące zachowania kierownicze Dystans władzy /duży/ Konsekwencje dla rozwiązań strukturalnych centralizacja decyzji formalizacja wysoki stopień nadzoru i kontroli wynikający z przekonania, że ludzie nie lubią pracy
30 Struktura organizacyjna wpływ cech kulturowych na strukturę Cecha kulturowa mająca wpływ na dominujące zachowania kierownicze Konsekwencje dla rozwiązań strukturalnych Unikanie niepewności /duże/ wysoka formalizacja silna, scentralizowana władza oraz bezpośredni nadzór, gdyż podwładni cechują się małą skłonnością do brania na siebie odpowiedzialności i podejmowania ryzyka
31 Struktura organizacyjna wpływ cech kulturowych na strukturę Cecha kulturowa mająca wpływ na dominujące zachowania kierownicze Konsekwencje dla rozwiązań strukturalnych Indywidualizm /niski/ powstawanie licznych grup nieformalnych pracownicy oczekują od firmy porządku i stabilności strukturalizacja mechanistyczna
32 Struktura organizacyjna wpływ cech kulturowych na strukturę Cecha kulturowa mająca wpływ na dominujące zachowania kierownicze Konsekwencje dla rozwiązań strukturalnych Męskość /duża/ wysoki stopień centralizacji kluczowych uprawnień trudności w działaniu zespołowym rywalizacja dominuje nad współpracą formalizacja podstawowych reguł i procedur wartości etyczne schodzą na drugi plan /dominują materialne i zawodowe/ - silne zaangażowanie
33 Wpływ strategii na rozwiązania strukturalne Rodzaj struktury Typ departamentalizacji Przyjęta strategia Struktura prosta funkcjonalna Różnicowanie niszowe Biurokracja maszynowa funkcjonalna Przywództwo kosztowe, różnicowanie rynku Forma dywizjonalna Dywizjonalna lub hybrydowa Różnicowanie rynku lub przywództwo kosztowe na poziomie dywizji Adhokracja macierzowa Różnicowanie innowacyjne
Podstawy organizacji i zarządzania
Podstawy organizacji i zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl Struktura organizacyjna Struktura
Bardziej szczegółowoStruktury organizacyjne. Marek Angowski
Struktury organizacyjne Marek Angowski Pojęcie struktury organizacyjnej Struktura organizacyjna - jest to system zarządzania składający się z powiązanych ze sobą elementów i procesów organizacji oraz zachodzących
Bardziej szczegółowoStruktura organizacyjna a strategia
Struktura organizacyjna a strategia Dopasowuje się do strategii (Chandler) Wpływa na postrzeganie strategii Warunkuje decyzje strategiczne Zawęża amplitudę zmian strategicznych Ułatwia (lub hamuje) tworzenie
Bardziej szczegółowoNauka o organizacji. Wykład 2. Struktura organizacji
Nauka o organizacji Wykład 2. Struktura organizacji Więzi i zależności Dokumenty organizacyjne Wymiary struktury organizacyjnej Więzi i ich rodzaje Więzi relacje współzależności mające charakter zasileń
Bardziej szczegółowoPodstawy Zarządzania
Podstawy Zarządzania Mgr Marcin Darecki TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mdarecki@wz.uw.edu.pl Cykl życia organizacji Cykl życia organizacji Jest
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania
Podstawy zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl Struktura organizacyjna Struktura organizacyjna
Bardziej szczegółowoZarządzanie. Ćwiczenia V
Zarządzanie Ćwiczenia V Organizowanie Grupowanie działań i zasobów organizacji Synchronizowanie i koordynowanie działań własnych kierowników i podwładnych oraz kształtowania odpowiednich warunków dla tych
Bardziej szczegółowoMatulewicz Jolita Nowak Magdalena
Matulewicz Jolita Nowak Magdalena Struktura organizacyjna- układ relacji łączących elementy organizacji w zorganizowaną całość, aby zapewnić efektywność organizacji. Elementy struktury organizacyjnej:
Bardziej szczegółowoOrganizacja i Zarządzanie Wykład 08 dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki, Wydział Nawigacyjny Akademii Morskiej w Gdyni
Organizacja i Zarządzanie Wykład 08 dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki, Wydział Nawigacyjny Akademii Morskiej w Gdyni robić to, co się robi, zanim się coś zrobi, tak żeby wszystko się nie pomieszało,
Bardziej szczegółowoProgram wykładów z Organizacji i Zarządzania z dr. Adamem Salomonem dla 3 sem. TiL niestacjonarne weekendowe (1/3)
Program wykładów z Organizacji i Zarządzania z dr. Adamem Salomonem dla 3 sem. TiL niestacjonarne weekendowe (1/3) 1. Istota procesu zarządzania 2. Organizacja i jej miejsce w otoczeniu 3. Ewolucja nauk
Bardziej szczegółowoPodstawowe elementy organizowania
Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie Podstawowe elementy organizowania Wykład VIII Źródło: opracowano na podstawie R.W.Gryffin, Podstawy zarządzania organizacjami. Warszawa: PWN
Bardziej szczegółowoPodstawy Zarządzania
Podstawy Zarządzania mgr Marcin Darecki TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mdarecki@wz.uw.edu.pl Struktura organizacyjna Struktura organizacyjna To
Bardziej szczegółowoProjektowanie Struktur Organizacyjnych
Organizowanie - skąd się bierze struktura? Projektowanie struktur organizacyjnych Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego Konieczność wykonania złożonego zadania Powtarzalność czynności i utrwalenie
Bardziej szczegółowoKonfiguracja Centralizacja Specjalizacja Standaryzacja Formalizacja
Strukturę organizacyjnąmożna definiować jako układ i wzajemne zależności między częściami składowymi oraz stanowiskami przedsiębiorstwa. Określa ona stosowany podział pracy i pokazuje powiązania między
Bardziej szczegółowoZarządzanie projektowaniem struktury i schematu organizacji
Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie Zarządzanie projektowaniem struktury i schematu organizacji Wykład IX Źródło: opracowano na podstawie R.W.Gryffin, Podstawy zarządzania organizacjami.
Bardziej szczegółowoProf. Dr Hab. Aneta Zelek Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach jako projekt badawczy
Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Wydział Informatyki Prof. Dr Hab. Aneta Zelek Praca naukowa finansowana ze środków na naukę w latach 2006-2009 jako projekt badawczy Copyright
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE wykład 2 Pojęcie struktury organizacyjnej. Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej
ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE wykład 2 Pojęcie struktury organizacyjnej Wyższa Szkoła Informatyki Stosowanej Definicje struktury organizacyjnej J. Zieleniewski Struktura organizacyjna jest to ogół takich stosunków
Bardziej szczegółowoZarządzanie kadrami. Opracowanie: Aneta Stosik
Zarządzanie kadrami Opracowanie: Aneta Stosik Zarządzanie kadrami - definicje Zbiór działań związanych z ludźmi, ukierunkowanych na osiąganie celów organizacji i zaspokojenie potrzeb pracowników Proces
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I. PODSTAWY ZARZĄDZANIA. Rozdział 1. Zarządzanie organizacją pojęcia podstawowe
Spis treści Wprowadzenie................. 9 CZĘŚĆ I. PODSTAWY ZARZĄDZANIA Rozdział 1. Zarządzanie organizacją pojęcia podstawowe 1.1. Organizacja jako system............. 15 1.2. Otoczenie organizacji.............
Bardziej szczegółowoAndrzej Marjański- Zakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych (65) Agenda
PODSTAWY ZARZĄDZANIA STRUKTURY ORGANIZACYJNE UWARUNKOWANIA I KIERUNKI EWOLUCJI Andrzej Marjański Zakład Przedsiębiorczości i Firm Rodzinnych R e f l e k s y j n i e 2 "Zwyciężać jest wspaniale. Nie dobrze,
Bardziej szczegółowo1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) 2. Zachowania ludzi w organizacji (8 godz.)
1. Wybrane psychologiczne problemy organizacji i zarządzania (12 godz.) Kulturowe i społeczne uwarunkowania kierowania ludźmi Style kierowania Menedżer a przywódca Ewolucja koncepcji przywództwa Zachowania
Bardziej szczegółowoOrganizacja i Zarządzanie Wykład 06 dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki, Wydział Nawigacyjny Uniwersytetu Morskiego w Gdyni
Organizacja i Zarządzanie Wykład 06 dr Adam Salomon Katedra Transportu i Logistyki, Wydział Nawigacyjny Uniwersytetu Morskiego w Gdyni Kryteria podziału struktur organizacyjnych Struktury organizacyjne
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA SPOŁECZNA D
STRUKTURA SPOŁECZNA D Struktura społeczna Wzorzec interakcji społecznych, wyznacza miejsce jednostki w organizacji i kto z kim co ma robić Jan Brzechwa, Mrówka Wół Miał odwieźć do szkoły stół. Powiada
Bardziej szczegółowoOrganizacja i Zarządzanie
Organizacja i Zarządzanie Organizacja w ujęciu rzeczowym (wykład 03) dr Adam SALOMON, KTiL AM w Organizacja dzisiejszego wykładu 1. Ujęcie organizacji. 2. Formalizacja organizacji. 3. Triada organizacyjna:
Bardziej szczegółowoProgram wykładów z Organizacji i Zarządzania z dr. Adamem Salomonem dla 3 sem. TiL niestacjonarne weekendowe (1/3)
Program wykładów z Organizacji i Zarządzania z dr. Adamem Salomonem dla 3 sem. TiL niestacjonarne weekendowe (1/3) 1. Istota procesu zarządzania 2. Organizacja i jej miejsce w otoczeniu 3. Ewolucja nauk
Bardziej szczegółowoIstota zarządzania Definicje Ewolucja Funkcje
Istota zarządzania Definicje Ewolucja Funkcje Opracowanie: Aneta Stosik ORGANIZACJA ZARZĄDZANIE Jest zestawem działań skierowanych na zasoby organizacji z zamiarem osiągni gnięcia celów w organizacyjnych
Bardziej szczegółowoAnimacja i zarządzanie kulturą w NGO
Łukasz Burkiewicz lukasz.burkiewicz@uj.edu.pl lukasz.burkiewicz@ignatianum.edu.pl Animacja i zarządzanie kulturą w NGO Studia dzienne: Kulturoznawstwo Akademia Ignatianum w Krakowie Każda organizacja m
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ZARZĄDZANIA. Agenda. Andrzej Marjański STRUKTURY ORGANIZACYJNE. R e f l e k s y j n i e. Wprowadzenie
PODSTAWY ZARZĄDZANIA STRUKTURY ORGANIZACYJNE UWARUNKOWANIA I KIERUNKI EWOLUCJI R e f l e k s y j n i e "Zwyciężać jest wspaniale. Nie dobrze, a wspaniale. Zwycięstwo w świecie biznesu jest czymś wspaniałym,
Bardziej szczegółowoOrganizacja w ujęciu rzeczowym
Organizacja i Zarządzanie Organizacja w ujęciu rzeczowym (wykład 03) dr Adam SALOMON, KTiL AM w Gdyni Organizacja dzisiejszego wykładu 1. Ujęcie organizacji. 2. Formalizacja organizacji. 3. Triada organizacyjna:
Bardziej szczegółowoZarządzanie kadrami: Paweł Grzeszczuk Cezary Kuks
Zarządzanie kadrami: Paweł Grzeszczuk Cezary Kuks Definicja: Zbiór działań związanych z ludźmi, ukierunkowanych na osiąganie celów organizacji i zaspokojenie potrzeb pracowników Proces celowego grupowania
Bardziej szczegółowoSpis treści WSTĘP. Rozdział 1 CHARAKTERYSTYKA WIEDZY O ZARZĄDZANIU
Spis treści WSTĘP Rozdział 1 CHARAKTERYSTYKA WIEDZY O ZARZĄDZANIU 1.1. Istota i pojęcie nauki 1.2. Metodologia nauk o zarządzaniu 1.2.1. Istota i zasady badań naukowych 1.2.2. Rodzaje wyjaśnień naukowych
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. Jerzy Apanowicz ( ), Ryszard Rutka (1.6.)
WSTĘP 17 ROZDZIAŁ 1 CHARAKTERYSTYKA WIEDZY O ZARZĄDZANIU Jerzy Apanowicz (1.1.-1.5.), Ryszard Rutka (1.6.) 1.1. Istota i pojęcie nauki 19 1.2. Metodologia nauk o zarządzaniu 22 1.2.1. Istota i zasady badań
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania. Elementy planowania. Definicja procesu zarządzania. Dr Janusz Sasak
Podstawy zarządzania Dr Janusz Sasak Definicja procesu zarządzania Ciągłe lub cykliczne wykonywanie działań kierowniczych ujmowanych w cztery podstawowe funkcje planowanie, organizowanie, przewodzenie
Bardziej szczegółowoZarządzanie i struktura organizacji
Zarządzanie i struktura organizacji Rafał Derlacz Zakład Regulacji Metabolizmu, Wydział Biologii, UW rderlacz@biol.uw.edu.pl rafal.derlacz@adamed.com.pl Organizacja = Przedsiębiorstwo = Projekt Zarządzanie
Bardziej szczegółowoStruktury organizacyjne. dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie
Struktury organizacyjne dr hab. prof. AWF Jolanta Żyśko Akademia Wychowania Fizycznego w Warszawie Znaczenia terminu organizacja: rzeczowe czynnościowe atrybutowe Źródło: opracowanie własne na podstawie:
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Ekonomika handlu KLASA: IV TH
WYMAGANIA EDUKACYJNE PRZEDMIOT: Ekonomika handlu KLASA: IV TH DZIAŁ PROGRAMU NAUCZANIA Zarządzanie w przedsiębiorstwie Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa handlowego Proces kierowania (zarządzania)
Bardziej szczegółowoPrzywództwo w biznesie
Nowe koncepcje przywództwa w biznesie dr hab. Sławomir Winch Przywództwo w biznesie Seminarium dla nauczycieli Warszawa, 25.11.2016 r. Przywództwo wybrane definicje Przywództwo jest to zdolność wpływania
Bardziej szczegółowoKrytyka budżetowania i koncepcje alternatywne
Krytyka budżetowania i koncepcje alternatywne Tradycyjne budżety krótkookresowy, zadaniowy, kontrolny charakter szerokie grono pracowników zaangażowane w tworzenie budżetu tradycyjne metody kalkulacji
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE. 8. Specjalizacja i wielkoseryjność produkcji są typowe dla strategii a) technokratycznej b) biurokratycznej c) rynkowej d) produkcyjnej
1. F.W. Taylor opracował założenia: a) mechanistycznego modelu organizacji b) organizacji jako systemu społecznego c) organicznego modelu organizacji d) systemu motywacyjnego w organizacji ZARZĄDZANIE
Bardziej szczegółowoDYLEMAT CENTRALIZACJI W PROJEKTOWANIU STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH. 1. Wprowadzenie
Agnieszka Zakrzewska - Bielawska Katedra Zarządzania Politechnika Łódzka DYLEMAT CENTRALIZACJI W PROJEKTOWANIU STRUKTUR ORGANIZACYJNYCH POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW PRODUKCYJNYCH 1. Wprowadzenie Określenie
Bardziej szczegółowoOrganizowanie i formalizowanie działań
Organizowanie i formalizowanie działań Wiesław GONCIARSKI Copyright 1996-99 Dale Carnegie & Associates, Inc. 1 Definicje... Organizować robić to co się robi, zanim się coś zrobi, tak żeby wszystko się
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM
Politechnika poznańska Wydział Inżynierii Zarządzania ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM Materiały dydaktyczne przeznaczone tylko dla studentów Politechniki Poznańskiej, Wydziału Inżynierii zarządzania w celach
Bardziej szczegółowoRola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu. dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH
Rola liderów w dopasowaniu pracowników do organizacji, pracy i zespołu dr Agnieszka Wojtczuk-Turek Instytut Kapitału Ludzkiego, SGH LIDER A DOPASOWANIE Prawdziwy lider to nie jest ktoś wyjątkowy, lecz
Bardziej szczegółowoPodstawowe elementy kontrolowania. Wykład 16
Podstawowe elementy kontrolowania Wykład 16 Istota kontroli w organizacji Kontrola to taka regulacja działao organizacji, która sprawia, że jakiś założony element wyniku organizacji pozostaje w możliwych
Bardziej szczegółowodr Magdalena Klimczuk-Kochańska Kontrola proces zapewniający, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi.
PROCES KONTROLOWANIA dr Magdalena Klimczuk-Kochańska DEFINICJA KONTROLI Kontrola proces zapewniający, aby rzeczywiste działania były zgodne z planowanymi. Kontrola proces monitorowania czynności, służący
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku ZARZĄDZANIE (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku ZARZĄDZANIE (studia I stopnia) obowiązuje od 01.10.2015 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych,
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ZARZĄDZANIA dr Mariusz Maciejczak ORGANIZOWANIE. www.maciejczak.pl
PODSTAWY ZARZĄDZANIA dr Mariusz Maciejczak ORGANIZOWANIE www.maciejczak.pl 1 ORGANIZOWANIE Organizowanie to decydowanie o najlepszym grupowaniu działań i zasobów organizacji. ORGANIZOWANIE Sześć podstawowych
Bardziej szczegółowoZarządzanie WYKŁAD III. Plan wykładu. Przykład schematu organizacyjnego. Struktura organizacyjna. Elementy regulaminu organizacyjnego
Akademia Górniczo-Hutnicza Wydział Zarządzania Zarządzanie kierunek: Zarządzanie i Inżynieria Produkcji WYKŁAD III Plan wykładu Struktura i schemat organizacyjny Władza i formalizacja Komórka organizacyjna
Bardziej szczegółowowaga władzy,, tj. w jaki sposób sprawujący władzę wpływa, aby zamierzone czynności ci zostały
WYKŁAD 8 PRZYWÓDZTWO I PROCES ODDZIAŁYWANIA W ORGANIZACJI 1 1. Modele i rodzaje władzy oraz autorytetu: Kierowanie jako proces oddziaływania lub współ- działania z ludźmi, mający na celu ukierunkowanie
Bardziej szczegółowoPoczta Polska S.A. Schemat wartościowania
Poczta Polska S.A. Schemat wartościowania Spis treści 1. Kryterium: Wpływ na wynik ekonomiczny... 3 2. Kryterium: Odpowiedzialność za zarządzanie ludźmi i zespołami... 4 3. Kryterium: Odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoOrganizacja projektowa
Organizacja projektowa Podstawy Organizacja projektowa jest to struktura, która umożliwia koordynację i implementację działań w projekcie Głównym powodem tworzenia organizacji projektowej jest tworzenie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp... 11
Wstęp.... 11 Rozdział 1. Przedmiot, ewolucja i znaczenie zarządzania kadrami (Tadeusz Listwan)... 15 1.1. Pojęcie zarządzania kadrami.................................. 15 1.2. Cele i znaczenie zarządzania
Bardziej szczegółowoKrytyka tradycyjnego budżetowania i koncepcje alternatywne
Krytyka tradycyjnego budżetowania i koncepcje alternatywne Tradycyjne budżety krótkookresowy, zadaniowy, kontrolny charakter szerokie grono pracowników zaangażowane w tworzenie budżetu tradycyjne metody
Bardziej szczegółowoStruktura społeczna Stan. Podejścia: Klasyczne (biurokracja, wymiary struktur) Projektowania (organizational design) Systemowe Sytuacyjne
STRUKTURA SPOŁECZNA Struktura społeczna Struktura to jedna z podstawowych ram pozwalających nam działać i porozumiewać się społecznie. To jakby niepisana instrukcja obsługi świata społecznego, czyli wzorce
Bardziej szczegółowoKierownik. Przywództwo
Kierownik 1. Pożądany zakres wiedzy 2. Preferowane umiejętności (zdolności) zdolności personalne umiejętności interpersonalne 3. Osobowość Przywództwo Podejścia do przywództwa Funkcje przywódcze Przywództwo
Bardziej szczegółowoPROCES I ZARZADZANIE PROCESAMI. dr Mariusz Maciejczak 2017 r.
PROCES I ZARZADZANIE PROCESAMI dr Mariusz Maciejczak 2017 r. Prawo podziału pracy (Adam Smith) Jeżeli powtarzająca się praca jakiejś jednostki lub zespołu zostanie podzielona w ten sposób, że każdą czynność
Bardziej szczegółowoOrganizacja administracji publicznej. Podstawowe pojęcia
Organizacja administracji publicznej Podstawowe pojęcia Organizacja administracji publicznej CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA Centralizacja a decentralizacja Centralizacja i decentralizacja to dwa sposoby
Bardziej szczegółowoTechniczne (produkcja) - zapewnienie metod, narzędzi, urządzeń służących do wytworzenia produktu
Problemy do rozwiązania: Kierunek administracyjny -Rozłączny podział pracy administracyjnej między poszczególne stanowiska i wyraźna specjalizacja w sferze zadań, -Rozgraniczenie ściśle określonych kompetencji,
Bardziej szczegółowoW. 3. Zarządzanie projektami: potrzeba str. 30. W. 4. Odpowiedź na zmieniające się warunki str. 32. W. 5. Systemowe podejście do zarządzania str.
Spis treści O autorach str. 15 Przedmowa str. 17 Podziękowania str. 21 Wprowadzenie str. 23 W. 1. Dawno, dawno temu str. 23 W. 2. Projekt - co to takiego? str. 26 W. 3. Zarządzanie projektami: potrzeba
Bardziej szczegółowoEkonomika Transportu. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe. Przedsiębiorstwo transportowe
Ekonomika Transportu każda zorganizowana postać podażowej strony rynku usług przemieszczania, mająca swoją nazwę i oferującą specyficzny produkt - usługę transportową Cechy: odrębność ekonomiczna odrębność
Bardziej szczegółowoMarek Angowski. Kultura organizacyjna
Marek Angowski Kultura organizacyjna Definicja Kultura organizacyjna jest to system niepisanych norm, wartości i wynikających z nich sposobów postępowania członków organizacji. Kultura organizacyjna jest
Bardziej szczegółowoWprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami
Wprowadzenie w tematykę zarządzania projektami/przedsięwzięciami punkt 2 planu zajęć dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania
Bardziej szczegółowoZarządzanie. Ćwiczenia VI
Zarządzanie Ćwiczenia VI Schemat organizacyjny Struktura organizacyjna jest to zbiór stosunków zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami całości, służący osiągnięciu celu. Schemat organizacyjny jest
Bardziej szczegółowoMETODY PLANOWANIA ORGANIZACJI
METODY PLANOWANIA ORGANIZACJI Tworzenie i przekształcanie organizacji Andrzej Marjański R e f l e k s y j n i e Nigdy nie wątp w to, że mała grupa mądrych i zaangażowanych ludzi może zmienić świat. Jest
Bardziej szczegółowoAKTYWNE FORMY ZAJĘĆ DYDAKTYCZNYCH
Podyplomowe Studia Psychologii w Biznesie Zajęcia w formie warsztatów i treningów umożliwiają słuchaczom kształtowanie umiejętności niezbędnych w pracy z ludźmi: zaangażowania, umiejętności prowadzenia
Bardziej szczegółowoZalety i wady struktur organizacyjnych płaskich i smukłych.
Kielce,dn. 30 maja 2006r. Politechnika Świętokrzyska w Kielcach PODSTAWY ORGANIZACJI I ZARZĄDZANIA Temat: Zalety i wady struktur organizacyjnych płaskich i smukłych. Piotr Wydra WMiBM IV rok, grupa ZIA
Bardziej szczegółowoOrganizacja i organizowanie pracy dr Tomasz Rostkowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Organizacja i organizowanie pracy dr Tomasz Rostkowski Szkoła Główna Handlowa w Warszawie Agenda Podstawy zarządzania i administracji publicznej wspólne korzenie Podstawowe koncepcje zarządzania i możliwości
Bardziej szczegółowoPROJEKTOWANIE ORGANIZACJI
Krystian Gembala PROJEKTOWANIE ORGANIZACJI 1. Cechy organizacji Organizacja (przedsiębiorstwo) jest jednostką wyodrębnioną z otoczenia pod względem ekonomicznym, prawnym, organizacyjno-technicznym i terytorialnym
Bardziej szczegółowoZarządzanie. Kluczowe koncepcje John R. Schermerhorn Jr.
Zarządzanie. Kluczowe koncepcje John R. Schermerhorn Jr. We współczesnym świecie bardzo szybko zmieniają się zarówno warunki pracy, jak i sposoby działania firm. Rosną wymagania wobec pracowników, pojawiają
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE. Dr Mariusz Maciejczak www.maciejczak.pl
ZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE Dr Mariusz Maciejczak www.maciejczak.pl ZARZĄDZANIE MIĘDZYNARODOWE Zmiana organizacyjna a problemy struktur międzynarodowych STRUKTURA ORGANIZACJI Struktura jest całością funkcji
Bardziej szczegółowo1. Pojęcie kultury organizacji:
WYKŁAD 11 KULTURA I ETYKA W ORGANIZACJI 1 1. Pojęcie kultury organizacji: Kultura organizacji zbiór podzielanych przez członków organizacji wartości, przekonań i symboli częściowo świadomie, a częściowo
Bardziej szczegółowoKatedra Teorii Organizacji i Zarządzania, Zakład Zarządzania Publicznego Pokój B322, dyżur w piątki godz
Prof. dr hab. Andrzej Piotr Wiatrak Katedra Teorii Organizacji i Zarządzania, Zakład Zarządzania Publicznego Pokój B322, dyżur w piątki godz. 14-1616 Przedmiot: NAUKA O ORGANIZACJI 1 Literatura podstawowa:
Bardziej szczegółowoModel dojrzałości dopasowania strategicznego. Nadzór Poziom 1 Poziom 2 Poziom 3 Poziom 4 Poziom 5 Na poziomie
Tab. 1. Opis poziomów dojrzałości procesów dla obszaru nadzór. Formalne strategiczne planowanie biznesowe Formalne strategiczne planowanie Struktura organizacyjna Zależności organizacyjne Kontrola budżetowania
Bardziej szczegółowomałe firmy najczęściej są zorganizowane w formie: osoby fizycznej prowadzącej działalność gospo- darczą,
Wykład 2. MODEL DZIAŁANIA FIRMY RODZINNEJ 1 1.Formy organizacyjno-prawne firm rodzinnych: Firmy rodzinne mają różne formy i organizacyjne i prawne, w zależności od powiązania z gospodarst- wem domowym:
Bardziej szczegółowoORGANIZOWANIE I KIEROWANIE ZESPOŁAMI PROJEKTOWYMI DR JERZY CHOROSZCZAK
ORGANIZOWANIE I KIEROWANIE ZESPOŁAMI PROJEKTOWYMI DR JERZY CHOROSZCZAK Specyfika problemów personalnych związanych z projektami WYSOKIE KWALIFIKACJE STAWIANE PRACOWNIKOM MNIEJSZE ZNACZENIE SZKOLEŃ PRACOWNIKÓW
Bardziej szczegółowoENEA CENTRUM Spółka Akcyjna Regulamin Organizacyjny Spółki
ENEA CENTRUM Spółka Akcyjna Regulamin Organizacyjny Spółki 1 Spis treści 1. Wstęp... 3 2. Ogólne zasady funkcjonowania Spółki... 3 3. Struktura organizacyjna i schemat organizacyjny Spółki... 4 4. Obowiązujące
Bardziej szczegółowoAL 1302 ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W OPARCIU O METODYKĘ PRINCE2
AL 1302 ZARZĄDZANIE PROJEKTAMI W OPARCIU O METODYKĘ PRINCE2 1. Definicja projektu: cechy projektu, przyczyny porażek projektów, czynniki sukcesu projektów, cele projektu, produkty projektu, cykl życia
Bardziej szczegółowoTeoria organizacji. Ćwiczenia III. Wyższa Szkoła Logistyki Mgr Weronika Węgielnik
Teoria organizacji Ćwiczenia III Cykl życia organizacji Etapy życia organizacji wg L. Greinera: Twórcza faza wzrostu Wzrost kierunkowy Wzrost poprzez delegowanie uprawnień Wzrost organizacji poprzez koordynację
Bardziej szczegółowoVII. SZKOLENIA MIĘKKIE
VII. SZKOLENIA MIĘKKIE a. Przywództwo Nabycie umiejętności skutecznego angażowania innych ludzi w realizację celu. Kadra kierownicza wszystkich szczebli zarządzania. Rola i zadania lidera w zespołach,
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 30 zaliczenie z oceną
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Zarządzanie Rodzaj przedmiotu: podstawowy Opiekun: prof. dr hab. Tadeusz Oleksyn Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia Tryb studiów: Stacjonarne
Bardziej szczegółowoANKIETA dla kadry kierowniczej samoocena systemu kontroli zarządczej za rok
ANKIETA dla kadry kierowniczej samoocena systemu za rok Załącznik nr 6 do Zarządzenia nr 0050.67.2016 Burmistrza Miasta Kościerzyna z dnia 31.05.2016r. Przedstawione poniżej pytania ankietowe są elementem
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: ZARZĄDZANIE STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Zarządzanie pytania podstawowe 1. Funkcje zarządzania 2. Otoczenie organizacji
Bardziej szczegółowoVII. SZKOLENIA MIĘKKIE
VII. SZKOLENIA MIĘKKIE 1. Przywództwo Cel: Nabycie umiejętności skutecznego angażowania innych ludzi w realizację celu. Adresat: Kadra kierownicza wszystkich szczebli zarządzania. Rola i zadania lidera
Bardziej szczegółowoPODMIOTY, ORGANY I INSTYTUCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ STRUKTURY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
PODMIOTY, ORGANY I INSTYTUCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ STRUKTURY ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ ELEMENTY WPŁYWAJ YWAJĄCE NA STRUKTURĘ ADMINISTRACJI Czynniki polityczne konsekwencje ustroju państwa, Czynniki
Bardziej szczegółowoSYSTEM KIEROWANIA LOGISTYKĄ PRZEDSIĘBIORSTWA (na przykładzie przedsiębiorstwa branży piwowarskiej)
Systemy Logistyczne Wojsk nr 38/2012 SYSTEM KIEROWANIA LOGISTYKĄ PRZEDSIĘBIORSTWA (na przykładzie przedsiębiorstwa branży piwowarskiej) Marian BRZEZIŃSKI Maciej JUSTYNA Instytut Logistyki, Wydział Mechaniczny
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE. Pojęcie
ZARZĄDZANIE Pojęcie Trudności translatorskie 1. Zarządzanie wywodzi się z angielskiego terminu managament. 2. Podkreśla się, że jest to tłumaczenie nieprecyzyjne mające kontekst czynnościowy. 3. W powyższym
Bardziej szczegółowoR e f l e k s y j n i e
1 ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE STRUKTURY ORGANIZACYJNE Andrzej Marjański ww.amarjanski.swspiz.pl R e f l e k s y j n i e 2 "ZwycięŜać jest wspaniale. Nie dobrze, a wspaniale. Zwycięstwo w świecie biznesu
Bardziej szczegółowoZałącznik do Zarządzenia Nr 14/2013 z dnia 3 czerwca 2013 r. Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Słupsku Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku
Załącznik do Zarządzenia Nr 14/2013 z dnia 3 czerwca 2013 r. Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Słupsku Powiatowy Urząd Pracy w Słupsku PROCEDURA KOMUNIKACJI WEWNĘTRZNEJ W POWIATOWYM URZĘDZIE PRACY W
Bardziej szczegółowoC. Grupy motywatorów stosowane w praktyce firmy...
304⁴ AdAptAcjA i integracja I. Środki zachęty II. Środki perswazji 2. Bodźce niematerialne: a) pochwały, b) różne formy wyróżnień i podziękowań, c) normy/standardy pracy, d) system ocen pracowniczych,
Bardziej szczegółowoWykład 2. Struktury organizacyjne a strategie globalne
Dr inż. Aleksander Gwiazda Zarządzanie strategiczne Wykład 2 Struktury organizacyjne a strategie globalne Plan wykładu Wprowadzenie Internacjonalizacja Struktury projektowe Wprowadzenie Cechy współczesnego
Bardziej szczegółowoGeneza koncepcji zzl. pierwotnie: podejście do sprawowania funkcji personalnej w przedsiębiorstwach amerykańskich w latach 80-tych XX
dr Joanna Purgał-Popiela ZZL Geneza koncepcji zzl Human Resources Management (HRM) pierwotnie: podejście do sprawowania funkcji personalnej w przedsiębiorstwach amerykańskich w latach 80-tych XX Modelowe
Bardziej szczegółowoPodstawy zarządzania
Podstawy zarządzania mgr Magdalena Marczewska TiMO (Zakład Teorii i Metod Organizacji) Wydział Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego mmarczewska@wz.uw.edu.pl Organizacja całośd, której wszystkie składniki
Bardziej szczegółowoTeoretyczne podstawy zarządzania. dr Michał Pulit
Teoretyczne podstawy zarządzania dr Michał Pulit Literatura Stephen P. Robbins, David A. DeCenzo, Podstawy zarządzania, Warszawa 2002, PWE. Fudaliński, J., Smutek, H., Kosała, M., Dołhasz, M., Podstawy
Bardziej szczegółowoWzorzec stałości i zmienności w stylu zarządzania menedżerów kierujących bibliotekami
Wzorzec stałości i zmienności w stylu zarządzania menedżerów kierujących bibliotekami dr Bogusława Lewandowska DSWE TWP 28-29.04.2005, Wrocław Zagadnienie ogólne; cel Tematyka prezentacji: Zagadnienie:
Bardziej szczegółowoPOLITECHNIKA KRAKOWSKA Wydział Mechaniczny 2015/2016
POLITECHNIKA KRAKOWSKA Wydział Mechaniczny 2015/2016 STUDIA STACJONARNE Ćwiczenie Poziomy, szczeble zarządzania. 1 Ćwiczenie nr Poziomy, szczeble zarządzania. PYTANIA WPROWADZAJĄCE 1. Sklasyfikuj poziomy
Bardziej szczegółowoINFORMACJA NADNOTECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO
INFORMACJA NADNOTECKIEGO BANKU SPÓŁDZIELCZEGO wynikająca z art. 111a i 111b ustawy Prawo bankowe wg stanu na dzień 31.12.2016r. 1. Informacja o działalności Nadnoteckiego Banku Spółdzielczego poza terytorium
Bardziej szczegółowoZestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku ZARZĄDZANIE (studia I stopnia)
Zestawy zagadnień na egzamin dyplomowy (licencjacki) dla kierunku ZARZĄDZANIE (studia I stopnia) obowiązuje od 01.10.2015 Zgodnie z Zarządzeniem Rektora ZPSB w sprawie Regulaminu Procedur Dyplomowych,
Bardziej szczegółowoNauka administracji. Pytania, rok akademicki 2012/2013
Nauka administracji Pytania, rok akademicki 2012/2013 1. Pojęcie administracji publicznej 2. Nauki o administracji (dyscypliny naukowe) 3. Nauka administracji jako samoistna dyscyplina naukowa) 4. Metody
Bardziej szczegółowo