Organizacja jest swoistym zjawiskiem społecznym

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Organizacja jest swoistym zjawiskiem społecznym"

Eleonora Szewczyk
8 lat temu
Przeglądów:

1 Wiesław Gonciarski

2 Organizacja jest swoistym zjawiskiem społecznym istniejącym, jak się wydaje, od początków rozwoju cywilizacji ludzkiej. W każdym bądź razie zjawisko działań zorganizowanych, w konsekwencji prowadzących do ukształtowania się różnych typów organizacji, znane jest i w dość wiarygodny sposób przedstawione w odniesieniu do rozwiązań istniejących już starożytności. Ówczesne typy organizacji miały jedną cechę szczególną, jaką jest dominacja jakiejś jednostki lub grupy nad inną. Organizacja stwarza po prostu dogodne warunki dla narzucania innym swojej woli. Zresztą, według wielu teoretyków organizacji połączenie wyzysku z realizacją celów to odwieczne cechy organizacji. W konsekwencji do dnia dzisiejszego organizacją możemy postrzegać jako swoiste narzędzie dominacji, w różnych jej odmianach. G. Morgan, Obrazy organizacji, PWN, Warszawa 1997, s

3 Prakseologiczne rozumienie organizacji T. Kotarbiński - określa organizację jako pewien rodzaj całości ze względu na stosunek do niej jej własnych elementów, mianowicie taką całość, której wszystkie składniki współprzyczyniają się do powodzenia całości. T. Kotarbiński, Traktat o dobrej robocie, Wrocław 1985, s. 68.

4 Trzy możliwe znaczenia terminu organizacja : atrybutowe, czyli jako zespół cech charakterystycznych dla rzeczy zorganizowanych; rzeczowe, czyli jako rzecz, która złożona jest z części tak ze sobą powiązanych, by realizowane były cele całej struktury czynnościowe, czyli tworzenie lub przekształcanie zorganizowanych całości (inaczej: organizowanie).

5 Psychosocjologiczne ujęcie organizacji W.G. Bennis, stwierdził, iż organizacje są złożonymi, zmierzającymi do celów całościami społecznymi. G.March i A. Simon: - wg nich organizacje są to zbiorowiska oddziałujących na siebie istot ludzkich. Natomiast w ujęciu socjologów niemieckich organizacja społeczna jest to sieć powiązanych ze sobą grup społecznych, która charakteryzuje się stałością i trwaniem.

6 Organizacja to grupa ludzi połączonych w celu realizacji jednego lub wielu wspólnych działań.(s.44) Organizacja rozumiana jako system składa się z trzech samodzielnych elementów (sfer) między którymi zachodzą interakcje. Są to: 1. Układy i urządzenia organizacyjne. 2. Gry indywidualne. 3. Kultura. (s.52) Źródło:F. Alexandre-Bailly i inni, Comportements humains et management, Pearson Education, Paris 2006.

7 Porządek /nieład Grupowa skłonność do zagwaranto wania spójności Potrzeba koordynowan ia wszystkich działań Kultura (Cultur) Układy i urządzenia organizacyjne (Disponsitifs organisationnels) Gry personalne (Jeux individuels) Zdolność zapewnienia spójności grupowej i doskonałego koordynowa nia wszystkich działań Rys. 1. Organizacja jako trzysferowy system Źródło:F. Alexandre-Bailly i inni, Comportements humains et management, Pearson Education, Paris 2006, s. 57.

8 Systemowe ujęcie organizacji H.J. Leavitta: organizacja jest wewnętrznie zintegrowaną całością (systemem) złożoną z czterech podstawowych elementów (subsystemów): 1. Celów osiąganych przez organizację i wynikających z nich zadań; 2. Ludzi wraz z ich indywidualnymi i zbiorowymi dążeniami oraz wzorcami zachowań; 3. Wyposażenia materialno-technicznego i zasad posługiwania się nim; 4. Formalnej struktury, czyli przyjętych zasad podziału zadań i odpowiedzialności za nie, władzy i związanej z nią odpowiedzialności oraz informacji.

9 . Rozpatrywanie organizacji w kategoriach systemowych prowadzi do porównywania ich z systemami biologicznymi i konstatowania, że są one: - otwarte co oznacza, że prowadzą systematyczną wymianę informacyjną, energetyczna i materialną z otoczeniem; - homokinetyczne czyli zdolne do osiągania względnie stabilnych stanów równowagi dynamicznej; - ekwifinalne czyli zdolne do osiągania określonego stanu końcowego różnymi drogami i przy różnych warunkach początkowych; - zhierarchizowane czyli zbudowane z podsystemów niższych rzędów; - zachowawcze, ale jednocześnie zdolne do doskonalenia się, czyli zwiększania stopnia swojego zorganizowania. W. Piotrowski, Gry i interesy w teorii organizacji i zarządzania, Warszawa 1990, s. 14.

10 Systemowe ujęcie organizacji Analiza systemowa polega na ujmowaniu świata w kategorii układów zintegrowanych relacji. Systemowa analiza organizacji powinna obejmować: - określenie granic systemu; - identyfikację elementów; - identyfikację sprzężeń między elementami; - ustalenie natury i intensywności procesów wiążących ; - określenie pętli sprzężeń zwrotnych oraz istoty sterowania i regulacji.

11 Nurt systemowy Organizacja to pewna klasa systemów. System to zestaw składników, między którymi zachodzą wzajemne stosunki, a każdy składnik jest bezpośrednio lub pośrednio połączony z każdym innym (Ackoff, 1973). Elementy systemu charakteryzują następujące cechy: 1) każdy system składa się z wielu elementów (jeden jedyny przedmiot nie jest jeszcze systemem); 2)elementy mogą być realne (maszyny, ludzie itd.) lub idealne (liczby, myśli itd.) 3) elementem pewnego systemu może być inny system; 4) między elementami zachodzą stosunki porządkujące;

12 Podział systemów Homogeniczne wszystkie elementy wykazują ten sam sposób istnienia (są albo realne, albo idealne) Heterogeniczne elementy są po części realne, po części idealne zamknięte izolowane od elementów zewnętrznych, będące tylko pod wpływem oddziaływania elementów tego samego systemu (zegarek); Otwarte mające wejścia i wyjścia oraz współdziałające z otoczeniem poprzez wymianę materii, energii i informacji.

13 Inne uniwersalne cechy organizacji 1) tworzone są przez ludzi lub członków założycieli (niekiedy: firmy); 2) łączą ludzi z rzeczowymi składnikami działania; 3) ich działanie jest ukierunkowane celowo; 4) posiadają wewnętrzną strukturę; 5) istnieje w nich układ kierowniczy; 6) zachowują się rozmyślnie; 7) dysponują zdolnością do utrwalania wzorców działań; 8) są systemami samoorganizującymi się, czyli mają zdolność do przeciwdziałania entropii (miara nieuporządkowania).

14 Laureat nagrody Nobla H.A.Simon: podkreśla znaczenie organizacji zwracając uwagę na to, że: 1) zapewnia ona środowisko, które kształtuje i rozwija cechy osobowości i indywidualne zwyczaje; 2) wyposaża osoby na odpowiedzialnych stanowiskach w środki sprawowania władzy i wywierania wpływu; 3) tworząc strukturę komunikacji, określa środowisko informacyjne, w którym podejmowane są decyzje. Autor ten negatywnie odnosi się do rozumienia organizacji jako schematów lub opasłych instrukcji zawierających opisy stanowisk i procedur formalnych. W konsekwencji termin organizacja odnosi do modelu komunikowania i relacji w grupie ludzi, obejmującego procesy podejmowania i wdrażania decyzji. H.A. Simon, Podejmowanie decyzji i zarządzanie ludźmi w biznesie i administracji, Gliwice 2007, s. 35.

15 T.J. Watson: Organizacje są zbiorami aktywnych ludzkich relacji, wykorzystujących różnorodne technologie, w których to ludzie współpracują ze sobą w celu realizacji zadań, które nie mogłyby zostać wykonane przy wykorzystaniu jakichkolwiek środków zastępczych. T.J. Watson, W poszukiwaniu doskonałego zarządzania, Warszawa W normie ISO 9000:2005 znajdujemy następującą definicję: Organizacja grupa ludzi i infrastruktura, z przypisaniem odpowiedzialności, uprawnień i powiązań. Systemy zarządzania jakością. Podstawy i terminologia, PN-EN ISO 9000, PKN, Warszawa 2006.

16 Różnice między organizacjami: - zakres prawnej legitymizacji (o. formalne i o. nieformalne); - rodzaj działalności (np. produkcja, usługi, dystrybucja, konsumpcja); - dziedzina działalności (np. budownictwo, handel, finanse, administracja); - zasięg działania (lokalny, krajowy, międzynarodowy, globalny); - rozmiar, określony liczbą uczestników lub wielkością zasobów fin. czy obrotów (duże, średnie, małe); - forma własności majątku (prywatna, publiczna); - forma wyodrębnienia prawno-ekonomicznego (firma osoby fizycznej, spółka, instytucja budżetowa); - motyw podejmowania działalności (gospodarcze, pozagospodarcze); - rozwiązania strukturalne (od liniowych do wirtualnych); - charakter i intensywność więzi z otoczeniem.

Podobne dokumenty

Nauka o organizacji. Wykład 1

Nauka o organizacji. Wykład 1 Nauka o organizacji Wykład 1 Plan wykładu Informacje organizacyjne i prezentacja sylabusa Istota organizacji Cechy organizacji Typy organizacji Granice organizacji Kontakt Konsultacje: czwartki 13.15-14.45,