Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży pozostałe górnictwo i wydobywanie.

Transkrypt

1 K. Wrzodek Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży pozostałe górnictwo i wydobywanie. Working paper JEL Classification: A10 Słowa kluczowe: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa, ryzyko walutowe, kontrakty terminowe, opcje walutowe. Streszczenie: Poniższy raport przedstawia metodę zarządzania ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie, które eksportuje część swoich produktów poza granice kraju. Zakładane scenariusze obejmują zmniejszanie ryzyka poprzez zastosowanie opcji walutowych i kontraktów terminowych oraz skutki braku ich zastosowania. Electronic copy available at:

2 WSTĘP Ryzyko walutowe dotyczy wszystkich przedsiębiorstw, które sprzedają lub kupują produkty z poza granic kraju. Wynik ze sprzedaży za granice w dużym stopniu zależy od kursu złotówki do euro. Dodatnie różnice kursowe mogą przynieść duże zyski przedsiębiorstwu, lecz istnieje obawa, że kurs będzie niższy co zmniejszy zysk ze sprzedaży oraz spowodować problemy z płynnością finansową. W celu zabezpieczenia się przed wahaniami kursowymi można skorzystać z kontraktów terminowych lub opcji. 1 PRZYKŁAD PRAKTYCZNY Analizowane przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją piasków kwarcowych dla wielu gałęzi przemysłu. Eksport dotyczy jedynie piasków o dużej czystości chemicznej i stanowi on 13% przychodów ze sprzedaży. Poniższa tabela zawiera obliczenia wielkości eksportu w latach Tabela.1 Wysokość przychodów ze sprzedaży oraz exportu dla przedsiębiorstwa Y Przychody ze sprzedaży ,16 zł ,11 zł Export ,08 zł ,87 zł Źródło: Obliczenia własne na podstawie sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa Y Przedsiębiorstwo sprzedaje towary do Francji. Sprzedane towary wyceniono na Euro. Zapłata została ustalona na 10 Maja 2013 (Aktualna data 10 Kwietnia 2013) Tabela.2 Tabela kursów nr 070/A/NBP/2013 z dnia (fragment) Nazwa waluty Kod waluty Kurs średni euro 1 EUR 4,1135 Źródło: Opracowanie własne na podstawie kursów walut NBP 2 1 W. Bień Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wyd. Difin, Warszawa 2011, s (na dzień ) Electronic copy available at:

3 Do analizy ryzyka zastosowałem trzy scenariusze: Pesymistyczny, Neutralny, Optymistyczny zakładające zmianę kursu w ciągu miesiąca. Tabela 2. Analiza scenariuszy w przypadku braku zabezpieczenia Pesymistyczny Neutralny Optymistyczny Kurs EUR/PLN 3,75 4,1135 4,45 Przychód ze sprzedaży w zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Przychód zakładany w zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Strata/Zysk na kursie ,00 zł - zł ,00 zł Źródło: Obliczenia własne Możliwości zabezpieczenia się przed spadkiem kursu EUR/PLN: 1. Zakup opcji sprzedaży Założenia: Kurs wykonania opcji (EUR/PLN) - 4,11 Cena opcji PUT 0,15zł Jedna opcja PUT na 10 Euro Opcje miesięczne Ilość opcji Koszt zabezpieczenia zł Tabela 3. Analiza scenariuszy w przypadku zabezpieczenia opcją sprzedaży Pesymistyczny Neutralny Optymistyczny Kurs EUR/PLN 3,85 4,1135 4,45 Przychód ze sprzedaży w zł ,00 zł ,00 zł ,00 zł Koszt zabezpieczenia ,00 zł ,00 zł ,00 zł Wykorzystanie opcji ,00 zł Nie Nie Wynik Brutto ,00 zł ,00 zł ,00 zł Źródło: Obliczenia własne na podstawie: K.Jajuga Inwestycje Z powyższej tabeli wynika, że jeśli w dniu płatności faktury kurs spadnie do 3.85 wykorzystanie opcji przyniesie przychód o zł większy niż w przypadku braku zabezpieczenia. Jeżeli kurs utrzyma się na poziomie 4,1135 lub będzie wyższy wynik zostanie pomniejszony o koszt zabezpieczenia zł.

4 2. Zakup kontraktu terminowego forward Kontrakt pozwala na zabezpieczenie transakcji przed zmianą kursu zarówno w górę jak i w dół, powodując stały wynik transakcji nie zależnie od kursu walutowego. Założenia: Kurs wykonania EUR/ PLN - 4,1135 Tabela 4. Analiza scenariuszy w przypadku zabezpieczenia kontraktem terminowym Pesymistyczny Neutralny Optymistyczny Kurs EUR/PLN 3,75 4,1135 4,45 Przychód bez kontraktu ,00 zł ,00 zł ,00 zł Realizacja kontraktu ,00 zł ,00 zł ,00 zł Zysk/Strata na kontrakcie ,00 zł - zł ,00 zł Wynik Brutto ,00 zł ,00 zł ,00 zł Źródło: Obliczenia własne na podstawie: K.Jajuga Inwestycje Kontrakt terminowy gwarantuje utrzymanie płynności finansowej dzięki pewnemu i niezależnemu od kursu walut wynikowi brutto z transakcji. PODSUMOWANIE: Przedsiębiorstwo Y poprzez transakcje międzynarodowe stale narażone jest na ryzyko walutowe. Pomimo możliwości zapewnienia dodatkowego zysku zmiany kursowe mogą powodować także spore straty a co z tym idzie zmniejszać wartość przedsiębiorstwa. Stosowanie instrumentów pochodnych takich jak kontrakty terminowe i opcje pozwala przedsiębiorstwu zniwelować ryzyko walutowe a co z tym idzie utrzymać wartość oraz zaplanować przyszłą sprzedaż.

5 Bibliografia. 1. K. Jajuga, K. Kuziak, P. Markowski Inwestycje finansowe, Wyd. Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław W. Bień Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wyd. Difin, Warszawa 2011, s K. Jajuga Elementy nauki o finansach, Wyd. PWE, Warszawa 2007, s G. Michalski, Strategie finansowe przedsiębiorstw, oddk, Gdańsk G. Michalski, Strategie zarządzania płynnością finansową w przedsiębiorstwie, CeDeWu Warszawa G. Michalski, Leksykon zarządzania finansami,c.h.beck, Warszawa G. Michalski Podstawy zarządzania finansami przedsiębiorstwa, Edukacja, Wrocław Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: or Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp , Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1,

6 17. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 23. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, Available at SSRN: or Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague.

7 29. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp , Available at SSRN: Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non- Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, 32. K. Jajuga Inwestycje PWN Warszawa M. Kalinowski Zarządzanie ryzykiem walutowym w przedsiębiorstwie DeDeWu, Warszawa N. Franków Zarządzanie ryykiem w tworzeniu wartości przedsiębiorstwa z branży produkującej samochody, Wrocław University of Economics 35. J. Ostaszewski Zarządzanie finansami w spółce akcyjnej Difin, Warszawa A. Rabczyńska Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży wydobywczej Uniwerystet Ekonomiczny we Wrocławiu 37. W. Bień Zarządzanie finansami przedsiębiorstwa, Wyd. Difin, Warszawa 2011