JĘCZMIEŃ OZIMY. a 1 i 93,6 dt/ha na intensywnym a 2 poziomie agrotechniki. Słabiej jęczmień ozimy plonował

Transkrypt

1 JĘCZMIEŃ OZIMY Doświadczenia z jęczmieniem ozimym prowadzono w Głubczycach, z poszerzonym doborem 14 odmian oraz w Bąkowie, Łosiowie i Pągowie z doborem wojewódzkim 11 odmian na dwóch poziomach agrotechniki. W 2013 roku doświadczenie w Pągowie zostało zdyskwalifikowane statystycznie. Łącznie w latach wykonano 8 udanych doświadczeń w województwie opolskim. Warunki agrotechniczne prowadzenia doświadczeń w 2013 roku, pochodzenie odmian i zbiorcze wyniki przedstawiono w tabelach 33-35, a wyniki plonowania i ważniejszych właściwości rolniczych w tabelach W 2013 roku na Listę Odmian Zalecanych jęczmienia ozimego wprowadzono wstępnie odmianę Titus, a wycofano odmianę Laverda (wniosek hodowcy). Tworzą ją aktualnie: ANTONELLA, BARTOSZ, FRIDERICUS, LOMERIT, METAXA, SCARPIA, SOULEYKA i TITUS. Średni plon ziarna jęczmienia ozimego w latach wynosił 82,3 dt/ha na przeciętnym a 1 i 93,6 dt/ha na intensywnym a 2 poziomie agrotechniki. Słabiej jęczmień ozimy plonował w 2013 roku, zwłaszcza w Głubczycach. Najwyżej w tym okresie plonowały sześciorzędowe odmiany Fridericus, Laverda, Scarpia i Souleyka, z krócej badanych Antonella i Titus, a słabiej dwurzędowe, browarna Nickela i pastewna Metaxa. Efektywność intensywnego poziomu agrotechniki w stosunku do przeciętnego wynosiła średnio w 3-leciu 11,3 dt/ha (13,7%), w latach ,8 dt/ha (11,1%), a w ostatnim roku 9,1 dt/ha (14,0%). Do bardziej intensywnych odmian należały Lomerit, Scarpia i Antonella (tabela 36, wykres 18). W tabeli 37 przedstawiono plonowanie jęczmienia ozimego w poszczególnych miejscowościach w 2013 roku. Plon ziarna wynosił średnio od 53,1 dt/ha w Głubczycach do 80,2 dt/ha w Łosiowie na przeciętnym i od 64,9 dt/ha w Głubczycach do 88,0 dt/ha w Łosiowie na intensywnym poziomie agrotechniki. Do wyróżniających się odmian należały Titus, Laverda i Antonella na obydwóch poziomach agrotechniki oraz Souleyka i Fridericus na poziomie przeciętnym. W Głubczycach, na poszerzonym doborze odmian średni plon jęczmienia ozimego w 3-leciu wynosił 82,6 dt/ha na przeciętnym i 96,4 dt/ha na poziomie intensywnym. Do wyżej plonujących odmian należały Laverda, Fridericus i Scarpia oraz Henriette, KWS Meridian i Antonella (tabela 38, wykres 19). Mrozoodporność badanych odmian jęczmienia ozimego była zbliżona, wyższą cechował się Lomerit, a niższą dwurzędowe Nickela i Metaxa. Przy średniej wysokości roślin na przeciętnym poziomie agrotechniki 97 cm w 3-leciu i 94 cm w 2013 roku do wyższych odmian należały Scarpia, Bartosz i Souleyka, a zwłaszcza Titus, a niższymi były dwurzędowe Nickela i Metaxa, a z sześciorzędowych Laverda i Holmes. Wyleganie roślin było średnie, większe w 2013r. Do bardziej odpornych na wyleganie należały odmiany Laverda, Souleyka, Metaxa i Fridericus, a bardziej podatnymi były Lomerit i Scarpia. Regulator wzrostu, stosowany na intensywnym poziomie agrotechniki po-

2 wodował skrócenie roślin, średnio w 3- leciu o 5 cm, a w ostanim roku o 3 cm i zmniejszenie ich wylegania. Masa 1000 ziaren wynosiła średnio 45,2 g w latach i 42,4 g w 2013 roku na przeciętnym poziomie agrotechniki, a jej przyrost na poziomie intensywnym wynosił 1,5-2,8 g. Celniejszym ziarnem cechowały się odmiany Metaxa, Fridericus, Souleyka, Nickela i Lomerit, a drobniejszym Bartosz i Scarpia, a w 2013 roku również odmiany dwurzędowe Metaxa i Nickela. Średnia zawartość białka w ziarnie w latach roku wynosiła 11,2 % na przeciętnym i 12,0% na intensywnym poziomie agrotechniki, a w 2013 roku odpowiednio 12,9 i 13,6%. Więcej miały go odmiany Scarpia, Bartosz i Nickela, a mniej Lomerit, Souleyka i Holmes (tabela 39). Choroby grzybowe na jęczmieniu ozimym w 3 leciu występowały w niedużym nasileniu, w większym w 2013 roku. Do bardziej podatnych odmian na pleśń śniegową należały odmiany Souleyka, Laverda, Metaxa, Holmes i Antonella. Mączniakiem właściwym silniej porażane były Laverda, Fridericus, Scarpia, Lomerit i Holmes, a w mniejszym stopniu Souleyka i Antonella. Rdza karłowa w większym nasileniu wystąpiła na odmianach Bartosz i Lomerit, mniej była porażana Souleyka. Plamistość siatkowa silniej porażała odmiany Lomerit, Metaxa, Scarpia i Laverda, a wyraźnie słabiej występowała na odmianach Souleyka i Antonella. Bardziej przez rynchosporiozę były porażane Bartosz, Scarpia i Titus, a większą odpornością na tą chorobę cechowały się Laverda, Metaxa i Antonella (tabela 40).

3 Tab. 33. Jęczmień ozimy. Warunki agrotechniczne doświadczeń. Rok zbioru 2013 Miejscowość Głubczyce Łosiów Bąków Pągów Powiat Głubczyce Brzeg Kluczbork Namysłów Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby II IIIa IVa IIIa ph gleby w KCl 6,2 6,9 6,5 - Przedplon Rzepak ozimy Rzepak ozimy Jęczmień jary Rzepak jary Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada roślin (szt./m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne na poziomie a 2 (kg,g,l/ha) ADOB Mg ADOB Mn ADOB Cu -1+ Basfoliar 36 E -5 MgSO ADOB Mn ADOB Cu -1+ Basfoliar 36 E -5 MgSO ADOB Mn ADOB Cu -1+ Basfoliar 36 E -5 MgSO ADOB Mn ADOB Cu -1+ Basfoliar 36 E -5 Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Oxafun T 75 DS Sarox T 500 FS Kinto Duo 080 FS Kinto Duo 080 FS Herbicydy ( l,g/ha) Komplet 560 SC 0,5 + Glean 75 WG - 5 Komplet 560 SC 0,5 Glean 75 WG 5 Komplet 560 SC 0,5 + +Glean 75 WG - 5 Marathon 375 SC - 4 Insektycydy (l,g/ha) Bi 58 Nowy 0,5 Proteus 110 OD 0,6 Karate Zeon 050 SC 0,12 Bi 58 Nowy 0,5 Mospilan 20 SP 100 g Karate Zeon 050 SC 0,1 Bi 58 Nowy 0,5 Tylko na poziomie a 2 Fungicydy - pierwszy zabieg (l/ha) Wirtuoz 520 EC 0,8 Wirtuoz 520 EC 0,8 Wirtuoz 520 EC 0,8 Wirtuoz 520 EC 0,8 Fungicydy - drugi zabieg (l/ha) Reveller 280 SC 0,8 Reveller 280 SC 0,8 Reveller 280 SC 0,8 - Regulatory wzrostu (l/ha) Cerone 480 SL 1,5 Cerone 480 SL 1,5 Cerone 480 SL 1,5 Cerone 480 SL 1,5

4 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Tab. 34. Jęczmień ozimy. Pochodzenie odmian Rok włączenia do LOZ* Kod kraju pochodzenia Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce 1 Souleyka DE Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 2 Nickela 2 rz b 2006 SE Lantmännen SW Seed sp. z o. o Wrocław 3 Titus w DE Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 4 Lomerit DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice 5 Bartosz PL Hodowla Roślin Smolice sp. z o.o. Grupa IHAR 6 Fridericus DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice 7 Scarpia DE Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 8 Laverda 2009 FR Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 9 Metaxa 2 rz p DE Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 10 Antonella DE Saaten Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec 11 Holmes 2011 DK DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń * LOZ Lista Odmian Zalecanych (odmiany Nickela w latach , Laverda w latach na LOZ), w odmiana zalecana wstępnie 2 rz b - odmiana dwurzędowa browarna, 2 rz p odmiana dwurzędowa pastewna

5 Tab. 35. Jęczmień ozimy. Zbiorcze wyniki doświadczeń. Rok zbioru Głubczyce Łosiów Bąków Pągów Lp. Cecha a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Stan roślin przed zimą (skala 9 o ) 8,8 9,0 8,7 9,0 2 Stan roślin po zimie (skala 9 o ) 8,9 7,9 7,3 8,0 3 Rośliny martwe (%) 0,0 1,5 10,5 0,0 4 Pleśń śniegowa (skala 9 o ) 7,2 8,6 7,6-4 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 5,1 5,7 9,0 9,0 8,1 6,0 5,5 5,5 8 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 2,5 4,6 7,1 7,9 7,5 7,1 1,0 2,5 9 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) Mączniak właściwy 7,8 8,8 8,4 8,9 5,8 8,9 - - Rdza karłowa 8,0 8,6 9,0 9, Plamistość siatkowa 6,4 7,7 8,2 9,0 7,5 7,6 2,5 2,8 Rynchosporioza 8,8 8,9 7,4 8,5 7,5 7, Masa 1000 ziaren (g) 42,3 45,0 43,2 46,2 46,4 48,8 37,8 40,8 11 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 11,2 13,0 9,1 10,3 14,6 15,5 9,7 10,7 12 Plon ziarna (dt z ha) 53,1 64,9 80,2 88,0 61,3 69,3 - -

6 Tab. 36. Jęczmień ozimy. Plon ziarna przy 14% wilgotności (% wzorca). Lata zbioru 2013, Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 64,9 93,5 88,4 79,2 82,3 74,0 102,0 104,8 88,0 93,6 1 Souleyka Nickela 2 rz b Titus Lomerit Bartosz Fridericus Scarpia Laverda Metaxa 2 rz p Antonella Holmes Liczba doświadczeń Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian; a 1 - przeciętny, a 2 - intensywny poziom agrotechniki 2 rz b odmiana dwurzędowa browarna, 2 rz p odmiana dwurzędowa pastewna

7 Tab. 37. Jęczmień ozimy. Plon ziarna w miejscowościach przy 14% wilgotności (% wzorca). Rok zbioru 2013 Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a 2 Głubczyce Łosiów Bąków Średnia Głubczyce Łosiów Bąków Średnia Wzorzec dt z ha 53,1 80,2 61,3 64,9 64,9 88,0 69,3 74,1 1 Souleyka Nickela 2 rz b Titus Lomerit Bartosz Fridericus Scarpia Laverda Metaxa 2 rz p Antonella Holmes Wzorzec- średnia dla wszystkich badanych odmian; a 1 przeciętny, a 2 intensywny poziom agrotechniki 2 rz b odmiana dwurzędowa browarna, 2 rz p odmiana dwurzędowa pastewna

8 Tab. 38. Jęczmień ozimy. Głubczyce - poszerzony dobór odmian. Plon ziarna przy 14% wilgotności (% wzorca). Lata zbioru 2013, Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a Wzorzec dt z ha 53,4 100,4 94,0 76,9 82,6 66,9 107,3 114,9 87,1 96,4 1 Souleyka Nickela 2 rz b Titus Lomerit Bartosz Fridericus Karakan Scarpia Laverda Metaxa 2 rz p Antonella Henriette Holmes KWS Meridian Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian; a 1 przeciętny, a 2 intensywny poziom agrotechniki 2 rz b odmiana dwurzędowa browarna, 2 rz p odmiana dwurzędowa pastewna

9 Lp. Odmiana Tab. 39. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolnicze odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2013, Mrozoodporność (skala 9 o )* Wysokość roślin (cm) Wyleganie (skala 9 o ) Masa 1000 ziaren (g) Zawartość białka (%) a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 Wzorzec ,5 5,5 6,3 7,1 42,4 45,2 45,2 46,7 12,9 13,6 11,2 12,0 1 Souleyka ,7 0,5 0,2 0,0 2,1 1,2 0,9 0,4-0,3-0,5-0,1-0,4 2 Nickela 2 rz b 4, ,2-0,2-0,2 0,1-1,1-1,8 0,8 0,9 0,3-0,1 0,4-0,1 3 Titus ,2 0, ,5 1, ,1-0, Lomerit 5, ,7-1,2-1,2-0,3-0,6 0,4 0,6 2,2-0,4-0,3-0,1-0,2 5 Bartosz ,0 0,0-0,3-0,3-2,8-1,3-1,6-1,1 0,4 0,1 0,2 0,3 6 Fridericus ,0-0,7 0,3 0,1 0,2-0,4 1,2 1,3-0,2 0,7 0,1 0,3 7 Scarpia ,4-0,3-0,5 0,0-2,4-0,9-0,7-1,0 0,7 0,3 0,2 0,4 8 Laverda ,9 0,4 0,2 0,2 1,2-0,4 0,0 0,0-0,1-0,4-0,1-0,3 9 Metaxa 2 rz p 4, ,5 0,7 0,1 0,1-2,1 0,0 3,0 4,0-0,1 0,5 0,1 0,4 10 Antonella ,0-0, ,7-0, ,2 0, Holmes ,3 0, ,4 1, ,4-0,2 - - Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian *wg COBORU, określana w warunkach prowokacyjnych w Polsce ( 9 bardzo duża, 5 średnia, 1 bardzo mała )

10 Tab. 40. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru 2013, Lp. Odmiana Pleśń śniegowa Mączniak właściwy Rdza karłowa Plamistość siatkowa Rynchosporioza Wzorzec (skala 9 o ) 7,7 8,4 7,3 7,6 8,5 8,6 6,1 7,3 7,9 8,5 1 Souleyka -0,6-0,2 0,8 0,5 0,5 0,3 1,3 0,8-0,4-0,1 2 Nickela 2 rz b 0,0-0,1 0,5 0,1 0,0 0,3-0,2 0,2 0,1 0,2 3 Titus 0,7-0,5-0,0 - -0,1 - -0,8-4 Lomerit 0,0 0,1-0,9 0,0 0,0-0,6-0,5-0,5 0,4 0,0 5 Bartosz 0,4 0,1 0,3 0,2-0,5-0,7 0,1 0,2-1,2-0,9 6 Fridericus 0,7 0,3-0,9-0,2-0,3 0,0 0,2 0,1-0,4 0,0 7 Scarpia 0,5 0,2 0,5-0,4 0,0-0,1-0,9-0,2-0,7-0,1 8 Laverda -0,6-0,2-1,8-1,0 0,0 0,1-0,6-0,3 0,8 0,4 9 Metaxa 2 rz p -0,3-0,3 0,3 0,0 0,3 0,2-0,8-0,3 0,7 0,4 10 Antonella -0,3-1,3-0,3-1,6-1,1-11 Holmes -0,5 - -0,7 - -0,3 - -0,1-0,3 - Liczba doświadczeń Wzorzec średnia dla wszystkich badanych odmian

11

12

13 JĘCZMIEŃ OZIMY LISTA ODMIAN ZALECANYCH 1. ANTONELLA Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 5. Zdrowotność dobra, zwłaszcza na mączniaka, plamistość siatkową i rynchosporiozę. Rośliny niższe o większej odporności na wyleganie. Kłoszenie i dojrzewanie nieco późniejsze. Plon ziarna wysoki. Masa 1000 ziaren i wyrównanie większe. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o większej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 2. BARTOSZ Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 4,5. Zdrowotność mniejsza, większa podatność na mączniaka i rynchosporiozę. Rośliny średniej wysokości, o mniejszej odporności na wyleganie. Kłoszenie i dojrzewanie średnie. Plon ziarna średni. Masa 1000 ziaren mniejsza, wyrównanie średnie. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o większej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 3. FRIDERICUS Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 6. Zdrowotność przeciętna., większa odporność na pleśń śniegową i rynchosporiozę. Rośliny średniej wysokości i odporności na wyleganie. Kłoszenie i dojrzewanie średnie. Plon ziarna bardzo wysoki. Masa 1000 ziaren i wyrównanie duże. Zawartość białka większa. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o mniejszej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 4. LOMERIT Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 5. Zdrowotność mniejsza, większa podatność na mączniaka i rdzę karłową. Rośliny wyższe o mniejszej odporności na wyleganie. Kłoszenie i dojrzewanie wcześniejsze. Plon ziarna średni. Masa 1000 ziaren większa, wyrównanie średnie. Zawartość białka mniejsza. Tolerancja na zakwaszenie gleby mniejsza. Odmiana o dużej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 5. METAXA Odmiana dwurzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 4,5. Zdrowotność mniejsza, większa podatność na pleśń śniegową i plamistość siatkową. Rośliny bardzo niskie o większej odporności na

14 wyleganie. Kłoszenie wcześniejsze, dojrzewanie średnie. Plon ziarna mniejszy. Masa 1000 ziaren bardzo duża, wyrównanie większe. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o średniej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 6. SCARPIA Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o średniej mrozoodporności 5. Zdrowotność przeciętna, mniejsza podatność na pleśń śniegową, większa na mączniaka i rdzę karłową. Rośliny wysokie o większej podatności na wyleganie. Kłoszenie i dojrzewanie średnie. Plon ziarna wysoki. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Zawartość białka większa. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o większej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 7. SOULEYKA Odmiana wielorzędowa typu pastewnego o mrozoodporności 5. Zdrowotność dobra, większa odporność na mączniaka, rdzę karłową i plamistość siatkową, mniejsza na pleśń śniegową. Rośliny średniej wysokości o większej odporności na wyleganie. Kłoszenie średnie, dojrzewanie późniejsze. Plon ziarna wysoki, zwłaszcza na przeciętnym poziomie agrotechniki. Masa 1000 ziaren i wyrównanie średnie. Zawartość białka mniejsza. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o średniej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. 8. TITUS w Odmiana wielorzędowa, typu pastewnego o średniej mrozoodporności 5. Zdrowotność dobra, większa odporność na pleśń śniegową, mączniaka i rdzę karłową. Rośliny bardzo wysokie o większej odporności na wyleganie. Kłoszenie późniejsze, dojrzewanie średnie. Plon ziarna bardzo wysoki. Masa 1000 ziaren i wyrównanie duże. Zawartość białka średnia. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. Odmiana o mniejszej reakcji na intensywny poziom agrotechniki. Zalecana do uprawy wstępnie.