PSZENŻYTO JARE WYNIKI DOŚWIADCZEŃ

Transkrypt

1 PSZENŻYTO JARE WYNIKI DOŚWIADCZEŃ Uwagi ogólne i omówienie wyników Pszenżyto jare jest zbożem o stosunkowo mniejszym znaczeniu. W strukturze zasiewów zbóż z mieszankami, udział jarej formy pszenżyta jest niewielki i wynosi w zależności od roku 1,3-1,6 %. Ziarno pszenżyta jarego przeznaczone jest głównie na paszę dla zwierząt. Żadna odmiana nie jest obecnie rekomendowana do wypieku chleba. Pszenżyto jare cechuje się znaczną tolerancją na niskie ph gleby, dlatego powinno być uprawiane zwłaszcza na zakwaszonych glebach słabych. Postęp hodowlany w pszenżycie jarym w ostatnim czasie wyraźnie wyhamował. Obecnie w krajowym rejestrze znajduje się 9 odmian pszenżyta jarego, wszystkie są polskiej hodowli. W pszenżycie jarym wysoki poziom agrotechniki obejmuje obecnie tylko dwa zabiegi fungicydowe, połączone ze stosowaniem dolistnych preparatów wieloskładnikowych. Nie stosuje się natomiast retardantów, a nawożenie azotowe jest jednakowe na obu poziomach agrotechniki. Zmiany te wynikają z faktu, że nie ma zarejestrowanych środków chemicznych zapobiegających wyleganiu dla tego zboża. W minionym sezonie w badaniach w województwie mazowieckim brało udział 8 odmian. Doświadczenia prowadzone były w następujących jednostkach : - Stacja Doświadczalna Oceny Odmian w Seroczynie - Zakład Doświadczalny Oceny Odmian w Kawęczynie - Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin -PIB w Radzikowie Miniony sezon wegetacyjny był zdecydowanie bardziej korzystny dla pszenżyta jarego w porównaniu do lat ubiegłych. Szczególnie wysokie plony uzyskano w Radzikowie, najniższe plony uzyskano w Seroczynie. Plonowanie odmian było bardzo zróżnicowane. Najlepiej plonującymi odmianami w 2012 roku były Milewo i Nagano. Najsłabsze zaś to odmiany Milkaro i Matejko. W Seroczynie wystąpiło znaczne porażenie odmian pszenżyta jarego przez septoriozę liści i rdzę brunatną

2 Tabela 1 PSZENŻYTO JARE Odmiany badane. Rok zbioru 2012 Lp. Odmiana Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - pełnomocnika w Polsce MIESZKO * DUBLET * MILKARO * MILEWO * NAGANO * 2008 DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL Kościan DANKO Hodowla Roślin sp. z o.o. Choryń 27, PL Kościan 6 ANDRUS * KARGO* MATEJKO* 2004 * -odmiana chroniona krajowym wyłącznym prawem hodowcy - 2 -

3 Tabela 2 PSZENŻYTO JARE. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Miejscowość SDOO Seroczyn ZDOO Kawęczyn IHAR Radzików Powiat Siedlce Sochaczew Warszawa Zachodnia Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IVa III a IIIb PH gleby w KCI 6,18 5,9 * Przedplon Łubin żółty Rzepak ozimy Rzepak ozimy Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 (l/ha) Insol 3 1,0 l Insol 3 1,0 l Insol 3 1,0 l Insol 3 1,0 l Wuxal - 1,0 l Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Oxafun T Vitavax 2000 FS Vitavax 2000 FS Herbicyd (nazwa, dawka) Chwastom Trio 540 SL-1,5 Mustang 306 SE -0,6 l Mustang 306 SE -0,6 l Mustang 306 SE -0,6 l Insektycyd (nazwa, dawka) Fastac 100 EC -0,1 l Sumi Alpha050EC-0,25l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Karate Zeon 050 CS 0,1 l Talstar100 EC -0,075 l Tylko poziom a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg (nazwa, dawka) Falcon 460 EC-0,6 l Alert 375 SC 1,0 l Amistar 250 SC -1,0 l Fungicyd Amistar 250 SC + Artea 330 EC Amistar 250 SC + Artea 330 EC - drugi zabieg (nazwa, dawka) 0,6 l + 0,4 l 0,6 l + 0,4 l Mirage 450 EC -1,0 l Regulator wzrostu (nazwa, dawka) - nie zastosowano * brak danych

4 Tabela 3 PSZENŻYTO JARE. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: 2012 Lp. Cecha Seroczyn Kawęczyn Radzików a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1 Termin kłoszenia (dzień m-c) * * 2 Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) * * 3 Wysokość roślin (cm) 108,0 109,1 122,4 120,5 * * 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 0 ) 9,0 9,0 8,6 8,9 9,0 9,0* 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 2,5 2,9 8,0 8,8 5,1 6,5 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 6 Mączniak właściwy 7,1 9,0 8,4 8,8 8,1 9,0 7 Rdza brunatna 5,8 7,2 7,4 8,9 7,8 9,0 8 Septorioza liści 5,6 7,3 7,7 8,4 * * 9 Septorioza plew 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10 Masa tysiąca ziaren (g) 40,0 41,4 47,5 48,2 32,3 32,2 11 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 14,6 15,9 13,6 15,1 13,4 14,7 12 Plon ziarna (dt z ha) 68,3 72,5 73,1 74,6 75,8 82,5 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian * - brak danych Skala 9 o : 9 oznacza stan najkorzystniejszy, 1 oznacza stan najmniej korzystny Tabela 4 PSZENŻYTO JARE. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: 2012 Lp. Odmiana Wzorzec, dt z ha Seroczyn Kawęczyn Radzików Poziom a 1 Poziom a 2 Poziom a 1 Poziom a 2 Poziom a 1 Poziom a 2 68,3 72,5 73,1 74,6 75,8 82,5 1 Mieszko Dublet Milkaro Milewo Nagano Andrus Kargo Matejko Wzorzec: wszystkie badane odmiany - 4 -

5 Tabela 5 PSZENŻYTO JARE. Plon ziarna odmian (%wzorca). Lata zbioru: 2012, 2011, 2010 Lp. Odmiana Poziom a 1 Poziom a Wzorzec, dt z ha 72,4 62,9 67,0 67,7 67,4 76,5 63,7 76,4 70,1 72,2 1 Mieszko Dublet Milkaro Milewo Nagano Andrus Kargo Matejko Liczba dośw Wzorzec: wszystkie badane odmiany Tabela 6 PSZENŻYTO JARE. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki-a 1 (odchylenia od wzorca). Rok zbioru: 2012, Lp. Odmiana Liczba lat badań Rdza brunatna Septorioza liści Mączniak prawdziwy Wzorzec (skala 9 0 ) 6,8 7,2 6,7 7,1 7,9 7,8 1 Mieszko 3-1,3-1,0-0,2-0,6 0,5 0,2 2 Dublet 3 0,5-0,2 0,8 0,4-0,5-0,7 3 Milkaro 3-0,1 0,4-0,7-0,3 0,1 0,2 4 Milewo 3 0,5 0,6 0,3 0,0 0,0 0,2 5 Nagano 3 0,7-0,1 0,1 0,1 0,6 0,4 6 Andrus 3 0,0 0,5 0,1 0,5-0,9-0,6 7 Kargo 2-1,1-0,1-0,8-8 Matejko 1 0,7 - -0,7 - -0,7 - Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany 5

6 Tabela 7 PSZENŻYTO JARE. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian. Rok zbioru 2012, Lp. Odmiana Liczba lat badań Wzorzec: wszystkie badane odmiany Wyleganie (skala 9 0 ) w fazie dojrzałości Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) przed zbiorem mlecznej , Poziom agrotechniki a 1 Wzorzec 8,6 7,9 5,2 6,5 115,2 108,8 39,9 41,4 1 Mieszko 3-0,1 0,4 0,1 0,3 4,0 4,0-1,7-1,6 2 Dublet 3-0,6-0,9-0,9-0,4-2,0-1,8 0,7-0,1 3 Milkaro 3 0,4-1,4-0,7-0,5 6,8 4,4 12 1,3 4 Milewo 3-0,1 0,2 0,0-0,2 6,3 4,1 0,7 0,3 5 Nagano 3-0,1 0,2 0,5 0,4-11,7-8,8 0,3 0,2 6 Andrus 3-0,1 0,2-0,4-0,2 1,0 0,8 2,2 2,1 7 Kargo 2 0,4 1,2 0,3 - -0,5 - -1,7-8 Matejko 1 0,4-1,0 - -0,4 - -1,2 - Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec 8,9 7,5 6,1 6,8 114,8 108,3 40,6 42,9 1 Mieszko 3-0,4 0,3 0,1 0,2 6,4 6,1-0,4-0,9 2 Dublet 3-0,4-0,7-1,1-0,5-0,1-1,9 1,1 0,3 3 Milkaro 3 0,1-1,5-1,1-0,7 2,7 2,2 0,8 0,2 4 Milewo 3 0,1 0,1 0,1-0,2 5,2 3,7 0,3 0,2 5 Nagano 3 0,1 1,6 0,8 0,6-8,6-8,5 0,0-0,1 6 Andrus 3 0,1 0,1-0,3-0,2 2,9 1,7 2,7 2,1 7 Kargo 2 0,1 0,1-0,4 - -0,8 - -2,3-8 Matejko 1 0,1-1,1 - -7,8 - -2,2 - Liczba doświadczeń

7 CHARAKTERYSTYKA ODMIAN PSZENŻYTA JAREGO BADANYCH W ROKU 2012 (sporządzona na podstawie wieloletnich badań przeprowadzanych na terenie całego kraju) 1. MIESZKO - Odmiana o dość wysokich roślinach i dość dużej odporności na wyleganie. Odporność na mączniaka i septoriozę plew dość duża, na fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła średnia, na septoriozę liści dość mała, na rdzę brunatną mała. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o dość dużej odporności na porastanie w kłosie i średniej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren dość mała, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka średnia. Plenność na przeciętnym poziomie agrotechniki w roku 2005 średnia, natomiast w latach 2006 i 2007 słaba. Odmiana lepiej oceniana przy zastosowaniu wysokiego poziomu agrotechniki ( w roku 2007 największy plon ziarna spośród wszystkich badanych odmian ). 2. DUBLET - Odmiana o średniej wysokości roślin i dość małej odporności na wyleganie. Odporność na rdzę brunatną duża, na septoriozę liści i plew -dość duża, na mączniaka, fuzariozę kłosów i choroby podstawy źdźbła przeciętna. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren dość duża, gęstość w stanie zsypnym duża. Zawartość białka średnia. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki bardzo dobra. W roku 2007 plon przy wysokim poziomie agrotechniki był zaledwie średni na tle innych odmian. Tolerancja na zakwaszenie gleby dość mała. 3. MILKARO - Odmiana o dość dużej wysokości roślin i małej odporności na wyleganie. Odporność na rdzę brunatną duża, na mączniaka, septoriozę plew i fuzariozę kłosów dość duża, na septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła przeciętna. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i dość dużej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren dość duża, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka średnia. Plenność w przy przeciętnym poziomie agrotechniki dobra, stabilna w latach. Przy wysokim poziomie agrotechniki oceny plonowania średnie do dość dobrych. 4. MILEWO - Odmiana o dość wysokich roślinach i średniej odporności na wyleganie. Odporność na rdzę brunatną duża, na mączniaka, septoriozę liści i choroby podstawy źdźbła dość duża, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów przeciętna. Termin kłoszenia średni, dojrzewania dość wczesny. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym średnie. Zawartość białka dość mała. Plenność bardzo dobra przy przeciętnym i wysokim poziomie agrotechniki. Szczególnie korzystne wyniki w roku NAGANO - Odmiana o dość krótkich roślinach i średniej odporności na wyleganie. Odporność na fuzariozę kłosów dość mała, na septoriozę plew-mała, na pozostałe choroby przeciętna. Termin kłoszenia i dojrzewania-średni. Ziarno o średniej odporności na porastanie w kłosie i przeciętnej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren i gęstość w stanie zsypnym- dość duża. Zawartość białka średnia. Plenność-dobra do bardzo dobrej przy przeciętnym i wysokim poziomie agrotechniki, stabilna w latach. Wskazana ochrona chemiczna przeciwko chorobom kłosa. 7

8 6. ANDRUS - Odmiana o średniej wysokości roślin i dość małej odporności na wyleganie. Wyróżnia się najlepszą zdrowotnością spośród wszystkich odmian zarejestrowanych (odporność na septoriozę liści duża do bardzo dużej, na rdzę brunatną, septoriozę plew i fuzariozę kłosów duża, na mączniaka i choroby podstawy źdźbła dość duża ). Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Ziarno średniej odporności na porastanie w kłosie i dużej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren duża, gęstość w stanie zsypnym średnia. Zawartość białka mała. Plenność przy przeciętnym poziomie agrotechniki dobra. Przyrost plonu przy wysokim poziomie agrotechniki nieco poniżej średniej. Tolerancja na zakwaszenie gleby przeciętna. 7. KARGO - Odmiana o średniej wysokości roślin i dość dużej odporności na wyleganie. Odporność na mączniaka dość duża, na choroby podstawy źdźbła średnia, na septoriozę plew i fuzariozę kłosów dość mała, na septoriozę liści - mała, na rdzę brunatną mała do bardzo małej. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o dość dużej odporności na porastanie w kłosie i dość dużej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren mała, gęstość w stanie zsypnym dość mała. Zawartość białka średnia. Plenność w ostatnich latach - dość słaba lubsłaba (2007 rok ). Odmiana lepiej oceniana przy zastosowaniu kompleksowej ochrony roślin. 8. MATEJKO - Odmiana o dość krótkich roślinach i dość dużej odporności na wyleganie. Odporność na rdzę brunatną duża do bardzo dużej, na fuzariozę kłosów dość mała, na mączniaka mała, na pozostałe ważniejsze choroby średnia. Termin kłoszenia i dojrzewania średni. Ziarno o dość małej odporności na porastanie w kłosie i dość dużej liczbie opadania. Masa 1000 ziaren mała, gęstość w stanie zsypnym dość duża. Zawartość białka średnia. 8