Jęczmień jary. 1.Uwagi ogólne

Transkrypt

1 Jęczmień jary 1.Uwagi ogólne Jęczmień jest zbożem o wszechstronnym zastosowaniu. Ziarno jest wykorzystywane na cele paszowe, zarówno do sporządzania mieszanek bezpośrednio w gospodarstwach jak i w przemyśle paszowym. Produkuje się również jęczmień browarny używany w przemyśle piwowarskim do produkcji słodu. W tym przypadku słodownie są zainteresowane tylko odmianami o bardzo dobrej wartości technologicznej. Do produkcji wchodzą odmiany, które charakteryzują się coraz wyższym plonowaniem, są to nie tylko odmiany z grupy pastewnych. Również odmiany browarne zarejestrowane w ostatnich latach osiągają bardzo dobre plony. Należy pamiętać, że najbardziej plenne odmiany browarne mogą być z powodzeniem uprawiane na paszę. W roku do Krajowego rejestru wpisano trzy odmiany jęczmienia jarego, w tym dwie odmiany typu browarnego: Britney i KWS Fabienne, oraz jedną typu pastewnego: Radek. Radek to odmiana polska, a dwie pozostałe pochodzą z hodowli niemieckiej. W roku 2014 skreślono z Krajowego rejestru cztery odmiany pastewne: KWS Alicjana, Nadek, Poldek i Ryton. Obecnie w Krajowym Rejestrze zarejestrowane są 64 odmiany, w tym 33 typu browarnego i 31 typu pastewnego. Udział odmian zagranicznych w Krajowym Rejestrze jest wysoki i wynosi 61%. Doświadczenia porejestrowe z jęczmieniem jarym wykonano zgodnie z metodyką opracowaną przez COBORU. Odmiany zasiano w dwóch powtórzeniach, na dwóch poziomach agrotechnicznych: a1 przeciętny a2- wysoki (zwiększone nawożenie azotowe o 40kg, stosowanie fungicydów i regulatorów wzrostu, stosowano dolistnie dokarmianie i zwalczano szkodniki). W roku doświadczenia z jęczmieniem jarym zostały założone w pięciu punktach doświadczalnych. 2. Wyniki doświadczeń Przyrost plonu na wyższym poziomie agrotechnicznym wynosi średnio za ostatnie trzylecie 7,4 %. W ostatnim trzyleciu najwyższe plony uzyskano w 2014 roku a lata 2013 i pod względem plonowania były zbliżone. Najwyższe plony na obu poziomach agrotechnicznych uzyskano w Radostowie, Lisewie i Karzniczce, nieco niższe w Wyczechach a bardzo niskie w Lubaniu na glebach lekkich. W roku na intensywnym poziomie agrotechnicznym przyrost plonu w stosunku do przeciętnego poziomu wynosił: w Radostowie 10,7%, Lisewie 11,1%, Karzniczce 9,7%, Wyczechach 10,3% i w Lubaniu 11,2%. W ostatnim roku najwyżej plonowały odmiany: KWS Irina, KWS Dante, Pengium, Soldo, Natasia, Ella, KWS Fabienne i Olympic. Jęczmień jary najsilniej jest porażony plamistością siatkową. Zagrożenie tą chorobą wzrasta w lata chłodne i wilgotne. Przeciwko plamistości liści dostępne są skuteczne fungicydy. W tym roku z powodu suchego lata, liście roślin szybko zasychały, co spowodowało ograniczenie występowania chorób. 1

2 Tabela 6.1 Jęczmień jary. Odmiany badane. Rok zbioru: Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce Rok włączenia do LOZ Wartość bwowarna Adres jednostki zachowującej odmianę, a w przypadku odmiany zagranicznej - - pełnomocnika w Polsce DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, Kościan Saaten-Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec, ul.straszewska 70, Wągrowiec 1 Iron Soldo Olympic ,55 4 Radek 5 Nagradowicki KWS Olof Suweren Natasia Ella Kucyk Penguin KWS Atrika Hajduczek KWS Irina ,80 15 KWS Dante ,10 16 Salome ,85 17 Rubaszek Podarek KWS Fabienne 7,40 RAGT Semences Polska sp. z o. o. ul. Sadowa 10A, Łysomice Poznańska Hodowla Roślin sp.z o.o. Tulce, ul.kasztanowa 5, Tulce DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, Kościan DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, Kościan DANKO Hodowla Roślin sp.z o.o., Choryń, Kościan Saaten-Union Polska sp. z o.o. Wągrowiec, ul.straszewska 70, Wągrowiec Kol. 2, 4 i 5 według Listy odmian roślin rolniczych i warzywnych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce COBORU Słupia Wielka Wartość browarna na podstawie Listy opisowej odmian COBORU. Wartość browarna: wyższe stopnie świadczą o lepszej ocenie; odmiany bez wskaźnika liczbowego są zaliczone do typu pastewnego. 2

3 Tabela 6.2 Jęczmień jary. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość Karzniczka Lisewo Lubań Radostowo Wyczechy Powiat Słupsk Malbork Kościerzyna Tczew Człuchów Kompleks rolniczej przydatności gleby Klasa bonitacyjna gleby IIIa Ia V II IIIa PH gleby w KCl 5,8 6,2 5,5 6,8 6,1 Przedplon ziemniak burak cukrowy ziemniak burak cukrowy rzepak ozimy Data siewu (dzień, m-c, rok) Obsada nasion (szt/m 2 ) Data zbioru (dzień, m-c, rok) N na poziomie a1 (kg/ha) , N na poziomie a2 (kg/ha) , P2O5 (kg/ha) K2O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi Ekolist Mikro Z Plonvit Z Tomar Mix Yara Zboża 1l Basfoliar 36 Ex. 3l na poziomie a2 (l/ha) 2l 2,5l 2l Zaprawa nasienna (nazwa, dawka) Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Vitavax 200 FS 300ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Kinto Duo 080 FS 200ml/100kg Vitavax 200 FS 300ml/100kg Herbicyd Insektycyd Helm Tribi 75 WG 20g Proteus 110 OD 0,6l Starane 250 EC 0,5l + Chwastox 750 SL 0,75l + Foxtrot 069 EW 1l Karate Zeon 050 SC 0,1 l Chwastox 300 SL 3l - Granstar Ultra SX 50 SG 48g Fury 100 EW 0,1l Lintur 70 WG 150gr + Chwastox Ex. 1l + Puma Universal 1l Fury 100 EW 0,15l Fungicyd - pierwszy zabieg Tern Premium 575 EC 0,6l + Mondatak 450 EC 0,8l Wirtuoz 520 EC 1l Artea 330 EC 0,5l Credo 600 SC 1,6l Wirtuoz 520 EC 1l Fungicyd - drugi zabieg Regulator wzrostu Prosaro 250 EC 0,8l Cerone 480 SL 0,6l Reveller 280 SC 1l Moddus 250 EC 0,4l - Reveller 280 SC 1l - Retar 480SL 0,75l Mondatak 450 EC 1l Moddus 250 EC 0,3l 3

4 Tabela 6.3 Jęczmień jary. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Karzniczka Lisewo Lubań Radostowo Wyczechy Cecha a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 a1 a2 1 Termin kłoszenia (dzień, m-c) Termin dojrzałości woskowej (dzień, m-c) Wysokość roślin (cm) 80,4 75,8 85,8 73,4 50,2 53,5 78,5 66,2 73,3 72,5 4 Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 o ) 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,6 8,3 8,7 9,0 5 Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 o ) 8,5 8,8 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 6 Porażenie przez choroby (skala 9 o ) 7 -Mączniak prawdziwy 8,6 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,6 9,0 8 -Rdza jęczmienia 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9 -Czarna plamistość 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 10 -Rynchosporioza 8,1 9,0 9,0 9,0 9,0 9,0 8,3 9,0 8,4 9,0 11 -Plamistość siatkowa 8,3 9,0 6,2 9,0 7,8 9,0 6,2 9,0 8,0 9,0 12 Masa 1000 ziarn (g) 52,6 52,7 53,7 55,2 44,0 46,0 58,8 59,1 50,2 50,0 13 Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 13,2 13,2 11,6 11,6 14,7 14,7 14,9 14,9 11,7 11,5 14 Plon ziarna (dt z ha) 83,3 80,9 74,1 82,3 22,3 24,9 87,4 93,6 67,6 70,9 Wyniki średnie z wszystkich badanych odmian. Skala 9 o : - wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą. Tabela 6.4 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: Poziom a 1 Poziom a 2 Karzniczka* Lisewo* Lubań* Radostowo Wyczechy* Karzniczka* Lisewo* Lubań* Radostowo Wyczechy* 4 Wzorzec, dt z ha 85,6 73,5 21,9 89,3 69,3 80,1 82,1 25,2 95,6 71,1 1 Iron Soldo Olympic Radek Nagradowicki KWS Olof Suweren Natasia Ella Kucyk Penguin KWS Atrika Hajduczek KWS Irina KWS Dante Salome Rubaszek Podarek KWS Fabienne Wzorzec: - Iron, Soldo, Olympic, Radek *Badania finansowane ze środków wyprzedzającego finansowania Schematu III Pomocy Technicznej realizowanej w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz ze środków własnych Samorządu Województwa Pomorskiego

5 Tabela 6.5 Jęczmień jary. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, 2014, 2013 Poziom a1 Poziom a Wzorzec, dt z ha 66,2 84,9 67,9 76,4 73,0 73,2 91,3 70,8 81,1 78,4 1 Iron Soldo Olympic Radek Nagradowicki KWS Olof Suweren Natasia Ella Kucyk Penguin KWS Atrika Hajduczek KWS Irina KWS Dante Salome Rubaszek Podarek KWS Fabienne Liczba doświadczeń Wzorzec: - Iron, Soldo, Olympic, Radek, 2013, Suweren, Iron, Soldo, Olympic, 5

6 Tabela 6.6 Jęczmień jary. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na poziomie agrotechniki - a1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Mączniak Rdza jęczmienia Czarna plamistość Rynchosporioza Plamistość siatkowa Wzorzec, (skala 9 o ) 8,6 8,3 9,0 9,0 9,0 9,0 8,3 8,3 7,4 7,7 6 1 Iron 5-0,6-0,4 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-0,2 0,1 0,0 2 Soldo 3 0,4 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2-0,0 0,2 0,1 3 Olympic 3 0,4 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2-0,5-0,1 4 Radek 1-0,1 0,0 0,0 0,2 0,2 5 Nagradowicki 6-0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2 0,3 0,2-0,1 6 KWS Olof 6 0,4 0,3 0,0-0,3 0,0 0,0 0,5 0,3 0,2 0,3 7 Suweren 6-0,6-0,4 0,0 0,0 0,0 0,0-0,8-0,3-0,1-0,2 8 Natasia 6-0,1-0,1 0,0 0,0 0,0 0,0-0,3-0,2-0,7-0,2 9 Ella 5 0,4 0,2 0,0-0,5 0,0 0,0 0,2 0,1 0,0 0,4 10 Kucyk 4 0,1 0,2 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2 0,0-0,4 0,1 11 Penguin 4 0,1 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0-0,2 0,1 0,5 0,3 12 KWS Atrika 4 0,4 0,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,2-0,0-0,2 0,0 13 Hajduczek 3 0,4 0,3 0,0-0,8 0,0 0,0-0,3-0,1-0,8-0,7 14 KWS Irina 3 0,4 0,0 0,0 0,0-0,3 15 KWS Dante 3 0,4 0,0 0,0 0,0-0,2 16 Salome 2 0,4 0,0 0,0-0,7 0,0 17 Rubaszek 2 0,1 0,0 0,0 0,3-0,3 18 Podarek 2-0,4 0,0 0,0 0,0 0,5 19 KWS Fabienne 1 0,1 0,0 0,0 0,0-0,1 Liczba doświadczeń Wzorzec: - Iron, Soldo, Olympic, Radek, 2013, Suweren, Iron, Soldo, Olympic. Wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń, w których dana choroba wystąpiła; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejsz Liczba doświadczeń dla okresu odnosi się do odmian badanych trzy lata, dla badanych dwa lata jest odpowiednio mniejsza.

7 Tabela 6.7 Jęczmień jary. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Wyleganie (skala 9 o ) Liczba lat badań przed zbiorem w fazie dojrzałości mlecznej Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) Poziom agrotechniki a1 Wzorzec 9,0 8,6 8,5 8,0 73,8 73,3 52,5 52,4 1 Iron 5 0,0 0,5 0,0 0,4-3,0-1,5-2,2-1,7 2 Soldo 3 0,0 0,5 0,0 0,4 0,7-0,2 5,7 5,5 3 Olympic 3 0,0 0,4-0,5 0,1-3,8-3,6-3,0-1,7 4 Radek 1 0,0 0,5 6,1-0,5 5 Nagradowicki 6 0,0 0,5 0,0 0,1 4,0 3,4-4,9-4,7 6 KWS Olof 6 0,0 0,3 0,0-0,2-2,3-0,6-2,3-1,0 7 Suweren 6 0,0-1,3-0,5-1,2 7,8 5,8-2,3-2,7 8 Natasia 6 0,0 0,3-0,5-0,5-2,1-1,3 2,0 2,6 9 Ella 5 0,0 0,4 0,0 0,2-0,3 2,3 2,1 2,7 10 Kucyk 4 0,0-0,3 0,5-0,4 9,2 7,6 0,1 0,8 11 Penguin 4 0,0 0,3-0,5-0,6 4,8 2,8-0,7-0,0 12 KWS Atrika 4 0,0 0,2-0,5-0,5 3,2 3,0 2,0 1,6 13 Hajduczek 3 0,0 0,5 0,5 0,2-5,2-5,2-0,6 1,3 14 KWS Irina 3 0,0 0,5-6,8 0,5 15 KWS Dante 3 0,0-0,5-5,5-0,3 16 Salome 2 0,0 0,0-3,6-0,2 17 Rubaszek 2 0,0 0,0-5,7-3,6 18 Podarek 2 0,0 0,5 3,7 0,1 19 KWS Fabienne 1 0,0 0,0-3,3-3,8 Poziom agrotechniki a2 Wzorzec 9,0 8,6 8,9 8,2 68,0 69,2 53,2 53,4 1 Iron 5 0,0 0,4-0,4 0,3 0,2-1,0-2,2-1,8 2 Soldo 3 0,0 0,3 0,1 0,3-2,0-1,4 5,3 5,4 3 Olympic 3 0,0 0,3 0,1 0,3-4,2-3,1-3,0-1,4 4 Radek 1 0,0 0,1 6,0-0,2 5 Nagradowicki 6 0,0 0,1 0,1 0,0 4,4 2,8-4,1-4,7 6 KWS Olof 6 0,0 0,3-0,4-0,2-0,2-0,3-2,0-1,0 7 Suweren 6 0,0-0,9-0,9-1,3 8,4 6,3-1,8-2,8 8 Natasia 6 0,0 0,4 0,1-0,4-2,1-1,4 1,3 2,5 9 Ella 5 0,0-0,1-0,4-0,2-0,3 2,5 1,4 2,2 10 Kucyk 4 0,0-0,5 0,1-0,5 11,4 8,9-0,7 0,3 11 Penguin 4 0,0-0,2-0,4-0,7 3,8 2,9-1,2-0,3 12 KWS Atrika 4 0,0-0,1 0,1-0,3 4,3 2,8 1,9 1,7 13 Hajduczek 3 0,0 0,2 0,1-0,1-7,2-6,1-0,1 1,7 14 KWS Irina 3 0,0 0,1-5,5 0,3 15 KWS Dante 3 0,0 0,1-4,3-0,3 16 Salome 2 0,0 0,1-3,7-1,4 17 Rubaszek 2 0,0 0,1-5,5-3,0 18 Podarek 2 0,0 0,1 2,8 0,8 19 KWS Fabienne 1 0,0 0,1-0,9-2,7 Liczba doświadczeń Wzorzec: - Iron, Soldo, Olympic, Radek, 2013, Suweren, Iron, Soldo, Olympic. Wyleganie: wyniki pochodzą tylko z tych doświadczeń w których miało ono miejsce; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą 7

8 Charakterystyka odmian jęczmienia jarego wpisanych do krajowego rejestru w roku Britney (d. AC 05/565/180) typu browarnego, o wartości browarnej dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia, rynchosporiozę i ciemnobrunatną plamistość średnia. Rośliny dość niskie o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość duża, zawartość białka w ziarnie i wyrównanie ziarna średnie. Plenność dość dobra. KWS Fabienne (d. KWS 11/228) typu browarnego, o wartości browarnej dobrej do bardzo dobrej. Odporność na mączniaka prawdziwego dość duża, na plamistość siatkową, rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia, na ciemnobrunatną plamistość dość mała. Rośliny dość niskie o przeciętnej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia i dojrzewania przeciętny. Masa 1000 ziaren dość mała, zawartość białka w ziarnie dość duża, wyrównanie ziarna średnie. Plenność dość dobra. Radek (d. STH 9212) typu pastewnego. Plenność dobra. Odporność na mączniaka prawdziwego, plamistość siatkową i ciemnobrunatną plamistość dość duża, na rdzę jęczmienia i rynchosporiozę średnia. Rośliny dość wysokie, o dość małej odporności na wyleganie. Termin kłoszenia dość późny, dojrzewania średni. Masa 1000 ziaren, wyrównanie ziarna i zawartość białka w ziarnie średnie. 8