7. Jęczmień ozimy. Uwagi ogólne. Wyniki doświadczeń

Transkrypt

1 7. Jęczmień ozimy Uwagi ogólne W sezonie 2012/ w ramach PDOiR w woj. warmińsko-mazurskim prowadzono dwa doświadczenia z jęczmieniem ozimym. Założono je w stacjach doświadczalnych we Wrócikowie i Rychlikach. Od dwóch lat opracowanie zostało wzbogacone o dane z doświadczenia w SDOO Krzyżewo, z sąsiedniego województwa podlaskiego, w celu poszerzenia informacji o badanych odmianach. Badano 9 odmian wybranych przez Wojewódzki Zespół PDOiR. W roku z Listy Zalecanych Odmian (LZO) jęczmienia ozimego, wycofano w naszym regionie odmianę Maybrit, a wprowadzono Souleykę. Aktualnie tworzą ją: Lomerit, Fridericus, Scarpia i Souleyka. Badania prowadzone były na dwóch poziomach agrotechniki. Były to doświadczenia dwuczynnikowe, gdzie pierwszym czynnikiem były odmiany, a drugim poziomy agrotechniki (dod atkowym czynnikiem w ZDOO Rychliki był przedplon zbożowy).celem tych badań było sprawdzenie wartości gospodarczej wybranych odmian w warunkach rejonu północnego oraz określenie ich reakcji na zróżnicowaną agrotechnikę. Środki ochrony roślin do wykonywanych zabiegów wybierali prowadzący doświadczenia. Preparaty te były zarejestrowane w Polsce i znajdowały się w oryginalnych opakowaniach. Na obu poziomach agrotechnicznych w uzasadnionych przypadkach zwalczano także szkodniki. Wyniki doświadczeń Miniony sezon był dość korzystny dla plonowania jęczmienia ozimego. Średnie plony w roku we Wrócikowie przy zastosowaniu podstawowych metod agrotechnicznych (a 1 ) wynosiły 78,1 dt/ha i 87,5 dt/ha przy zwiększonym nakładzie (a 2 ), w Rychlikach średnio na poziomie a 1 zebrano 66,7 dt/ha, na poziomie intensywnym 80,6 dt/ha natomiast w Krzyżewie na poziomie a 1 zebrano 58,5 dt/ha, na poziomie intensywnym 74,4 dt/ha. We Wrócikowie efektywność poziomu a 2 wyniosła 9,4 dt/ha, w Krzyżewie 15,9 dt/ha, a w Rychlikach 13,9 dt/ha (tabela 3). W tabeli 4 przedstawiono plonowanie jęczmienia ozimego z poszczególnych miejscowości. W doświadczeniach na obu poziomach wyróżniały się odmiany Lomerit, Souleyka, KWS Meridian oraz badana pierwszy rok odmiana Titus. Wyższym plonowaniem w ostatnim trzyleciu na podstawowym poziomie agrotechniki wyróżniły się wielorzędowe jęczmiona pastewne Lomerit i Souleyka. Souleyka wyróżniła się również stabilnym plonowaniem na poziomie intensywnym (a 2 ). W ostatnim dwuleciu badań wysokim plonowaniem na obu poziomach agrotechniki wykazała się odmiana KWS Meridian oraz na poziomie a 2 Antonella(tabela 5). Zaprezentowane w tabeli 6 porażenie odmian jęczmienia ozimego przez choroby analizowano na poziomie podstawowym (bez ochrony fungicydowej). W minionym sezonie choroby grzybowe wystąpiły na jęczmieniu ozimym w niewielkim nasileniu. mi bardziej podatnymi na porażenie mączniakiem okazały się Scarpia, Henriette, Fridericus i KWS Meridian, a bardziej odporną Antonella. Porażenie rdzą jęczmienia było w niewielkim stopniu i występowało na odmianach Fridericus, Henriette, Titus i Nickela. Dużą odporność na plamistość siatkową wykazały Lomerit, Souleyka, Antonella i Henriette. Czarna plamistość była w większym nasileniu u odmian Fridericus, Scarpia i KWS Meridian. W niewielkim stopniu wystąpiło porażenie przez rynchosporiozę, nieznaczne objawy odnotowano u odmiany Scarpia. W roku wyleganie w fazie dojrzałości mlecznej było nieznaczne i tylko w Krzyżewie. Wyleganie przed zbiorem na obu poziomach agrotechniki wystąpiło w miejscowościach Rychliki oraz Krzyżewo. Na obu poziomach przed zbiorem najbardziej wyległy odmiany Scarpia oraz Henriette (tabela 7). We Wrócikowie i Rychlikach masa tysiąca ziaren (MTZ) w roku była na wyższym poziomie niż w roku 2012, natomiast w Krzyżewie porównując dwa ostatnie lata korzystniejszy okazał się rok Najwyższe wartości tego wskaźnika wykazały Lomerit i badany pierwszy rok Titus. Niska MTZ charakteryzowała odmiany Fridericus i Souleykę na poziomie a 1 natomiast na a 2 niską MTZ miały odmiany KWS Meridian, Souleyka i Scarpia (tabela 7).

2 Tabela 1. Jęczmień ozimy. Odmiany badane. Rok zbioru: Kod kraju pochodzenia Rok wpisania do Krajowego Rejestru Odmian w Polsce* Rok włączenia do LZO Hodowca (jednostka prowadząca hodowlę zachowawczą lub dla odmian zagranicznych krajowy przedstawiciel) 1. Lomerit DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL Prusy 2. Fridericus DE KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL Prusy 3. Scarpia DE Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 4. Souleyka DE 2010 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 5. Antonella DE 2011 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 6. Henriette DE 2011 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowie00c 7. KWS Meridian DE 2011 KWS Lochow Polska sp. z o.o. Kondratowice ul. Słowiańska 5; PL Prusy 8. Titus DE 2012 Saaten-Union Polska sp. z o.o. ul. Straszewska 70; PL Wągrowiec 9. Nickela SE 2006 Lantmännen SW Seed sp. z o.o. ul. Terenowa 6g; PL Wrocław * - według Listy odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce

3 Tabela 2. Jęczmień ozimy. Warunki polowe doświadczeń. Rok zbioru: Miejscowość SDOO Wrócikowo pow. Olsztyn ZDOO Rychliki pow. Elbląg SDOO Krzyżewo woj. podlaskie Kompleks rolniczej przydatności gleby pszenny dobry pszenny dobry zbożowo-pastewny mocny Klasa bonitacji gleby III b III b IV a ph gleby w KCl 6,6 5,5 6,7 Przedplon rzepak oz. pszenica ozima groch pastewny Data siewu Obsada nasion (szt./m 2 ) Data zbioru Nawożenie mineralne N na poziomie a 1 (kg/ha) N na poziomie a 2 (kg/ha) P 2 O 5 (kg/ha) K 2 O (kg/ha) Nawożenie dolistne preparatami wieloskładnikowymi na poziomie a 2 Zboża Total Extra (2 x 3kg) Ekolist Z (1,5 l) Basfoliar 36 Extra ( 10 l) Fertileader Tonic (1,5 l); ADOB Cu (2 l) Środki ochrony roślin Zaprawa nasienna (nazwa) Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Funaben Plus 02 WS Herbicyd Legato Plus 600 SC (1,5 l); Gold 450EC (1 l) Insektycyd Karate Zeon 050 CS (0,1 l) Expert 600 SC (0,3 l) Sumi-Alpha 050 EC (0,25 l) Legato Plus 600 SC (1,5 l); Starane Super 101 SE (1,5 l) - tylko na poziomie a 2 Fungicyd - pierwszy zabieg Bumper Super 490 EC (1 l) + Lotus 750 EC (0,3 l) Atak 450 EC ( 1 l) Alert 375 SE (1 l) Fungicyd - drugi zabieg Falcon 480 EC (0,6 l) Sokół 460 EC (0,6 l) Reveller 280 SC (1 l) Regulator wzrostu Moddus 250 EC (0,6 l) Moddus 250 EC (0,4 l) Moddus 250 EC (0,6 l)

4 Tabela 3. Jęczmień ozimy. Wyniki ogólne doświadczeń. Rok zbioru: Wyszczególnienie Wrócikowo Rychliki Krzyżewo a 1 a 2 a 1 a 2 a 1 a 2 1. Stan roślin przed zimą (skala 9 ) 8,6 8, ,8 8,8 2. Stan roślin po zimie (skala 9 ) 8,8 8, ,9 7,9 3. Martwe rośliny (%) Termin kłoszenia (data) Termin dojrzałości woskowej (data) Wysokość roślin (cm) Wyleganie roślin w fazie dojrzałości mlecznej (skala 9 ) ,1 8,6 8. Wyleganie roślin przed zbiorem (skala 9 ) 9 9 8,5 8,7 5,3 6,6 9. Porażenie przez choroby (skala 9 ): -mączniak prawdziwy 7,7 9 5,7 7,8 7,2 8,3 -rdza jęczmienia 9 9 7,9 9 7,9 8,9 -plamistość siatkowa 9 9 8,9 9 6,7 7,8 -czarna plamistość 7,9 9 6,9 7,7 5,7 6,9 -rynchosporioza ,7 7,8 10. Masa 1000 ziaren (przy wilgotności 14%) (g) 56,0 57,0 55,0 55,5 46,0 45,9 11. Wilgotność ziarna podczas zbioru (%) 15,6 16,9 12,6 12,7 17,4 17,0 12. Plon ziarna (przy wilgotności 14%) (dt/ha) 78,1 87,5 66,7 80,6 58,5 74,4 Wyniki średnie ze wszystkich badanych odmian a 1 - przeciętny poziom agrotechniki; a 2 - wysoki poziom agrotechniki Skala oznacza stan najkorzystniejszy, 1 - oznacza stan najmniej korzystny

5 Tabela 4. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian w miejscowościach (% wzorca). Rok zbioru: przy wilgotności ziarna 14% Poziom a 1 Poziom a 2 Wrócikowo Rychliki Krzyżewo Wrócikowo Rychliki Krzyżewo Wzorzec (dt/ha) 76,4 68,2 63,7 86,3 80,4 74,9 1. Lomerit Fridericus Scarpia Souleyka w Antonella Henriette KWS Meridian Titus w Nickela w w - odmiany wchodzące w skład wzorca w roku Tabela 5. Jęczmień ozimy. Plon ziarna odmian (% wzorca). Lata zbioru:, przy wilgotności ziarna 14% Liczba lat badań Zimotrwałość * 2012** 2011 a 1 a * 2012** Wzorzec (dt/ha) 69,4 82,1 83,0 75,8 78,2 80,5 95,7 92,0 88,2 89,4 1. Lomerit Fridericus Scarpia Souleyka w 3 4, Antonella Henriette 2 5, KWS Meridian Titus w 1 5, Nickela w 2 4, Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca * - plon wzorca dla odmiany Lomerit wynosił: dla poziomu a1 w roku 72,3 a dla poziomu a 2 w roku 83,3 dt/ha **- plon wzorca dla odmiany Lomerit wynosił: dla poziomu a 1 w 2012 roku 81,1 a dla poziomu a 2 w 2012 roku 92,8 dt/ha

6 Tabela 6. Jęczmień ozimy. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby na przeciętnym poziomie agrotechniki - a 1 (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań Mączniak Rdza jęczmienia Plamistość siatkowa Czarna plamistość Rynchosporioza Wzorzec (skala 9º) 7,7 7,7 7,8 8,0 7,8 7,7 7,2 7,3 6,7 7,7 1. Lomerit 3-0,1-0,5 0,3 0,2 0,2 0,9 0,5 0, Fridericus 3-1,7-1,2-0,1-0,2-0,1 0,2-0,8-0,4 0,3 0,1 3. Scarpia 3-1,8-2,0 0,4-0,3-0,3-0,2-0,8-0,4-0,7-0,1 4. Souleyka w 3-0,2 0,0 0,2 0,2 0,2 0,4 0,0 0,3-0,2 0,0 5. Antonella 2 0,7-0,2-0,2-0,2-0,3-6. Henriette 2-2,2 - -0,1-0,2 - -0,3-0,3-7. KWS Meridian 2-1,5-0,2 - -0,3 - -1,0 - -0,2-8. Titus w 1 0,2 - -0,1 - -0,1-0,0-0,3-9. Nickela w 2 0,0 - -0,1 - -0,1-0,0 - -0,2 - Liczba doświadczeń Wyniki pochodzą jedynie z doświadczeń, w których wystąpiło dane zjawisko; wyższa wartość oznacza ocenę korzystniejszą w - odmiany wchodzące w skład wzorca

7 Tabela 7. Jęczmień ozimy. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian (odchylenia od wzorca). Lata zbioru:, Liczba lat badań w fazie doj. mlecznej Wyleganie (skala 9º) przed zbiorem Poziom agrotechniki a 1 Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziaren (g) Wzorzec (skala 9º) 7,7 8,5 7,3 7, ,8 50,8 1. Lomerit 3 1,3-0,2 1,7 0, ,7 2,2 2. Fridericus 3-1,2-0,3-0,3 0, ,0 0,2 3. Scarpia 3-1,2-0,3-1,3-0, ,2-0,8 4. Souleyka w 3-0,2 0,0-0,5 0, ,4 1,5 5. Antonella 2-1,2 - -0, ,2-6. Henriette 2-1,2 - -0, ,1-7. KWS Meridian 2-0,2 - -0, ,8-8. Titus w 1-0,7-0, ,9-9. Nickela w 2 0,8 - -0, ,6 - Liczba doświadczeń Poziom agrotechniki a 2 Wzorzec (skala 9º) 8,7 8,5 7,8 7, ,9 50,7 1. Lomerit 3 0,3-1,5 1,0 0, ,5 1,8 2. Fridericus 3-0,7 0,0-0,3 0, ,4 2,2 3. Scarpia 3-0,2 0,1-0,6-0, ,6-0,7 4. Souleyka w 3 0,3 0,5-0,3 0, ,7 2,1 5. Antonella 2-0,2 - -0, ,3-6. Henriette 2 0,3 - -0, ,5-7. KWS Meridian 2-0,2-0, ,6-8. Titus w 1-0,7-0, ,8-9. Nickela w 2 0,3-0, ,1 - Liczba doświadczeń w - odmiany wchodzące w skład wzorca