Klasyczne i alternatywne metody transferu ryzyka ubezpieczeniowego
|
|
- Piotr Majewski
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Klasyczne i alternatywne metody transferu ryzyka ubezpieczeniowego Aleksandra Małek ISBN: format 165/235, oprawa miękka liczba stron: 240 cena: 49,90 zł Patronat: PZU S.A., Geneva Association, Gazeta Ubezpieczeniowa W książce przedstawione są zasady i metody reasekuracji klasycznej i finansowej, produkty zintegrowanego zarządzania ryzykiem, kontrakty bazujące na indeksie strat branży, instrumenty kapitału warunkowego. Następnie autorka koncentruje się na sekurytyzacji ryzyka, wyodrębniając produkty działów I i II, w tym: obligacje, opcje, kontrakty terminowe i swapy, ze szczególnym uwzględnieniem instrumentów związanych z ryzykiem katastrof i terroryzmu, a w ubezpieczeniach życiowych z ryzykiem śmiertelności. Omówione są również indeksy ryzyka i mechanizmy uruchomienia wypłat odszkodowań, zagadnienia cykliczności składek reasekuracyjnych i pojemności rynku reasekuracyjnego. Duże znaczenie praktyczne ma analiza porównawcza reasekuracji i produktów sekurytyzacji oraz wpływu zastosowania instrumentów transferu ryzyka na decyzje w zakresie zarządzania finansami i zarządzania ryzykiem oraz wytyczanie kierunków rozwoju i strategii firm ubezpieczeniowych. Ubezpieczenia stają się coraz ważniejszą częścią polskiej gospodarki, która odrabia wieloletnie zaniedbania w tym zakresie. Tworząc obecnie ponad 1% PKB, dają zatrudnienie już blisko 150 tys. osób. Ich istnienie ma podstawowe znaczenie dla normalnego funkcjonowania przedsiębiorstw. Ubezpieczenia chronią m.in. ich zasoby oraz podnoszą poziom bezpieczeństwa obrotu rynkowego, tym samym wpływając na ich wartość rynkową. Efektywne użycie ubezpieczeń w programach zarządzania ryzykiem wymaga dysponowania coraz większymi umiejętnościami i kompetencjami. Wychodząc naprzeciw tym potrzebom, uruchomiliśmy serię wydawniczą po nazwą Współczesne Ubezpieczenia, która dostarcza m.in. specjalistycznej wiedzy niezbędnej do efektywnego wykorzystywania ubezpieczeń jako instrumentu zarządzania przedsiębiorstwem. Prof. dr hab. Jan Monkiewicz Przewodniczący Komitetu Redakcyjnego serii
2 Spis treści Wstęp... 9 Rozdział 1 Istota zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym Uwagi na temat ubezpieczalności ryzyka ubezpieczeniowego Metody sterowania (zarządzania) ryzykiem ubezpieczeniowym Unikanie Dystrybucja ryzyka Wymiana ryzyka Zatrzymanie ryzyka Transfer ryzyka ubezpieczeniowego Koncepcja zintegrowanego zarządzania ryzykiem Rozdział 2 Reasekuracja jako klasyczna metoda wtórnego transferu ryzyka Istota reasekuracji Funkcje i cele reasekuracji klasycznej Umowy reasekuracji według kryterium formy związania stron stosunkiem prawnym Reasekuracja proporcjonalna Kontrakty kwotowe Reasekuracja ekscedentowa Kontrakty kwotowo-ekscedentowe Reasekuracja nieproporcjonalna Reasekuracja nadwyżki szkody Reasekuracja nadwyżki szkodowości Kontrakt reasekuracyjny a program reasekuracji Zasady rozliczania umów proporcjonalnych i nieproporcjonalnych Kontrakty fakultatywne i obligatoryjne
3 Rozdział 3 Narzędzia i metody alternatywnego transferu ryzyka Konwergencja rynków wprowadzenie Reasekuracja finansowa Istota i cele reasekuracji finansowej Umowy retrospektywne Umowy prospektywne Reasekuracja zintegrowanego zarządzania ryzykiem Kontrakty Industry Loss Warranties (ILW) Instrumenty warunkowego kapitału Sekurytyzacja w branży ubezpieczeniowej wprowadzenie...91 Rozdział 4 Obligacje sekurytyzujące ryzyko w dziale II ubezpieczeń Obligacje katastrofowe (katastroficzne, katastrofalne) Podmioty zaangażowane w konstrukcję produktu i wiążące ich stosunki zobowiązaniowe Przepływy pieniężne generowane przez produkt Parametry produktów Obligacje terrorystyczne Pozostałe obligacje bazujące na indeksie ryzyka ubezpieczeniowego wykorzystywane w branży nieżyciowej Mechanizm uruchamiania wypłat (trigger) Rodzaje triggerów stosowanych w branży nieżyciowej Trigger portfelowy Trigger indeksowy Szkody szacowane na podstawie modeli szkód Fizyczne parametry katastrof Kierunki rozwoju mechanizmów uruchamiania wypłat Załącznik. Wykaz obligacji katastrofowych wyemitowanych w latach Rozdział 5 Obligacje sekurytyzujące ryzyko stosowane w dziale I ubezpieczeń na życie Obligacje bazujące na indeksach ryzyka wzmożonej śmiertelności
4 5.2. Obligacje bazujące na indeksie ryzyka długowieczności Obligacje sekurytyzujące rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe Obligacje sekurytyzujące wartość wbudowaną portfela polis Pozostałe obligacje bazujące na indeksie ryzyka ubezpieczeniowego Indeks śmiertelności jako podstawa wypłat z tytułu obligacji Rozdział 6 Instrumenty pochodne bazujące na indeksach ryzyka ubezpieczeniowego Katastrofowe kontrakty terminowe (futures katastrofowe) Opcje katastrofowe Opcje będące przedmiotem obrotu giełdowego na Chicago Board of Trade (CBOT) Opcje będące przedmiotem obrotu giełdowego na Bermuda Commodities Exchange Pozostałe notowane na giełdach opcje bazujące na indeksach ryzyka ubezpieczeniowego Swapy bazujące na indeksach ryzyka ubezpieczeniowego Konstrukcja i istota swapa bazującego na indeksie ryzyka ubezpieczeniowego Swapy katastrofowe (katastrofalne, katastroficzne) Swapy bazujące na indeksach ryzyka śmiertelności Rozdział 7 Rynek transferu ryzyka Rynek reasekuracji klasycznej Cykle reasekuracyjne Rozmiar rynku produktów sekurytyzacji Rozdział 8 Narzędzia transferu ryzyka analiza porównawcza Ryzyko bazowe Hazard moralny Antyselekcja Ryzyko kredytowe Ryzyko opóźnionej szkody
5 Rozdział 9 Narzędzia transferu ryzyka a realia prowadzenia biznesu podsumowanie tendencji rozwoju rynku transferu ryzyka Narzędzia transferu ryzyka a gospodarka finansowa Konstrukcja produktów sekurytyzacji ryzyka ubezpieczeniowego (ILS) a dyrektywa Solvency II Narzędzia transferu ryzyka a sprawność implementacji i polityka zarządzania kosztami Narzędzia transferu ryzyka a polityka zarządzania ciągłością prowadzonej działalności Perspektywy rozwoju narzędzi transferu ryzyka Słownik pojęć obcojęzycznych i skrótów Bibliografia
6 Rozdział 1 Istota zarządzania ryzykiem ubezpieczeniowym Towarzystwa ubezpieczeń narażone są, podobnie jak każdy inny podmiot prowadzący działalność gospodarczą, na ryzyko związane z funkcjonowaniem na rynku. W odróżnieniu jednak od przedsiębiorstw z pozostałych sektorów gospodarki, głównym przedmiotem ich działalności jest przejmowanie ryzyka od innych podmiotów ubezpieczających się. W przypadku działalności ubezpieczeniowej mamy zatem do czynienia z trzeba głównymi kategoriami ryzyka [Ronka Chmielowiec 2003, s. 11]: 1) ryzykiem ubezpieczyciela, rozumianym jako ogół ryzyk związanych z funkcjonowaniem towarzystwa ubezpieczeń, 2) ryzykiem ubezpieczającego, tj. podmiotu, który nabywa ochronę ubezpieczeniową oraz 3) ryzykiem ubezpieczeniowym, związanym z przedmiotem ubezpieczenia. Przedmiotem niniejszej książki jest właśnie zarządzanie tą ostatnią kategorią ryzyka Uwagi na temat ubezpieczalności ryzyka ubezpieczeniowego Ażeby dane ryzyko mogło stać się przedmiotem ubezpieczenia, musi być ubezpieczalne. Zagadnienie ubezpieczalności ryzyka dotyka wielu kwestii i z tego też względu wyróżnia się wiele kryteriów ubezpieczalności. Kryteria te muszą uwzględniać wymagania zarówno towarzystwa ubezpieczeń sprzedawcy produktu, jakim jest ochrona ubezpieczeniowa (strona podażowa), jak i nabywców tejże ochrony ubezpieczających i ubezpieczonych (strona popytowa) [Courbage, Liedtke 2003, s. 2; Gollier 2005, s. 2]. Kryteria determinujące ubezpieczalność można sklasyfikować w trzech kategoriach [Swiss Reinsurance Group 2005, s. 5]: aktuarialnej, rynkowej i społecznej. 13
7 Restrykcje w zakresie ubezpieczalności nakładane są już poprzez definicję samego zdarzenia ubezpieczeniowego. Opierając się na definicji zdarzenia losowego z Ustawy o działalności ubezpieczeniowej [Ustawa 2003, 2, ust. 1, pkt 18] i katalogu cech charakterystycznych dla wypadku ubezpieczeniowego, określonych w Kodeksie cywilnym [Ustawa 1964, art. 806], możemy zidentyfikować podstawowe warunki ubezpieczalności. Realizacja ryzyka musi być zdarzeniem: przyszłym, losowym, niezależnym od woli ubezpieczającego (ubezpieczonego), możliwym i niepewnym oraz nieoczekiwanym. Kryteria określone jako aktuarialne wynikają ze specyfiki instytucji ubezpieczenia, bazującej na dystrybucji ryzyka ubezpieczeniowego w portfelach ryzyk. Są one w pewnym sensie pochodną specyfiki kalkulowania przez ubezpieczyciela składki ubezpieczeniowej i koncepcji wykorzystania w konstrukcji portfeli ryzyka prawa wielkich liczb. Idealnie ubezpieczalne ryzyko ubezpieczeniowe powinno być niezależne od ubezpieczającego, ubezpieczonego lub innego beneficjenta umowy, a zdarzenia ubezpieczeniowe powinny z kolei być niezależne w odniesieniu do poszczególnych ryzyk w portfelu. W dużym uproszczeniu można stwierdzić, że realizacja ryzyka ma pozwolić na skorzystanie z koncepcji wzajemności, tzn. występować relatywnie rzadko i skutkować pojedynczą szkodą tak, by szkoda wynikająca z realizacji zdarzenia mogła być sfinansowana ze składek wnoszonych przez pozostałych ubezpieczających. Ubezpieczyciel powinien także móc zdefiniować maksymalną szkodę i zidentyfikować oraz ocenić szanse zajścia obejmowanego ochroną zdarzenia (realizacji ryzyka) [Courbage, Liedtke 2003, s. 3]. Wobec niemożności oszacowania ryzyka, zarówno w kategorii prawdopodobieństwa wystąpienia, jak i rozmiaru szkody, pewnym rozwiązaniem problemu, sprawdzającym się np. w odniesieniu do ryzyka katastrof naturalnych, jest wykorzystywanie modeli ryzyka. W problematykę ubezpieczalności wpisuje się także sama składka ubezpieczeniowa, stanowiąca zapłatę ubezpieczającego wobec ubezpieczyciela za udzielaną ochronę ubezpieczeniową. Jej wysokość, jako cena usługi ubezpieczeniowej, musi być z punktu widzenia nabywającego ochronę adekwatna i akceptowalna ekonomicznie, natomiast z punktu widzenia ubezpieczyciela powinna nie tylko zapewniać sfinansowanie wypłat przyszłych odszkodowań i świadczeń, lecz także umożliwiać tworzenie rezerw oraz pokrycie kosztów działalności (kryteria rynkowe). Jako dopełnienie powyższych przesłanek wyróżnia się uwarunkowania społeczne, dotykające kwestii legislacyjnych i ubezpieczeń społecznych. Szczególnie w przypadku ryzyka niespełniającego aktuarialnych i rynkowych wymogów co do częstotliwości występowania i wysokości szkód, ryzyko może być sztucznie zaadaptowane do ubezpieczalności poprzez zaangażowanie podmiotów społecznych 14
8 lub wykorzystanie odpowiednich narzędzi legislacyjnych. Przykładowo, programy partnerstwa publiczno-prywatnego tworzone w odniesieniu do ryzyka katastrof naturalnych czy terroryzmu mają na celu propagowanie powszechnej ochrony dla tych kategorii ryzyka. Spełnienie warunków ubezpieczalności możliwe jest dzięki obejmowaniu ubezpieczeniem dużej liczby podmiotów oraz ustanawianiu górnej granicy odpowiedzialności branży ubezpieczeniowej. Na kwestię ubezpieczalności wpływa również w innym wymiarze obowiązujące prawodawstwo. Instrumentarium legislacyjne umożliwia wprowadzenie powszechności ubezpieczeń poprzez konstrukcję ubezpieczeń obowiązkowych czy regulacji nakazujących ubezpieczycielom obejmowanie ryzyka w pakiecie z kategoriami ryzyka powszechnie ubezpieczalnymi. Z drugiej strony państwo może zabronić obejmowania ubezpieczeniem ryzyka, jeśli stałoby to w sprzeczności z prowadzoną polityką społeczną bądź też przyczyniało się do obniżania jej skuteczności [Vate, Dror 2002, s. 128]. Zakaz może przyjąć formę bezpośredniego wskazania ryzyka jako niepodlegającego ubezpieczeniu bądź też obowiązywać w wyniku wprowadzenia regulacji pośredniej, np. poprzez definicję samego ryzyka czy zdarzenia losowego. Sama instytucja ubezpieczalności jest oczywiście pochodną dynamiki rozwoju ryzyka ubezpieczeniowego. Z uwagi na mnogość wskazanych wyżej warunków, jakie powinno spełniać idealne ryzyko, by sprostać wymogom ubezpieczalności, można postawić tezę, że większość kategorii ryzyka tych warunków nie spełnia, a mimo to traktowane są jako ubezpieczalne. Zamiast określać dane ryzyko w kategoriach ubezpieczalne nieubezpieczalne, należałoby raczej posłużyć się rozróżnieniem: ograniczona ubezpieczalność nieograniczona ubezpieczalność. W konfrontacji z praktyką okazuje się, że ograniczenia kształtujące kwestię ubezpieczalności nie przekładają się w stosunku jeden do jednego na sytuację na rynku. W niektórych przypadkach teoria nakłada na ubezpieczalność zbyt duże obostrzenia. Widoczne jest to przykładowo w tzw. pokryciach egzotycznych anulowania ceremonii ślubnej, od urodzenia bliźniąt, inseminacji przez kosmitów, przeistoczenia w wampira lub potwora. Zależność ta zachodzi również w drugą stronę. Teoretycznie ubezpieczyciele mogą oferować pokrycia dla każdego zidentyfikowanego ryzyka, dla którego zdołają oszacować prawdopodobieństwo jego realizacji i wysokość potencjalnej szkody. W praktyce ta możliwość nie jest wykorzystywana, jako że oferowane produkty muszą odpowiadać potrzebom podmiotów nabywających ochronę Metody sterowania (zarządzania) ryzykiem ubezpieczeniowym Możliwość kontroli ryzyka obala postawę bezradności człowieka wobec przyrody i bezwarunkowego przyjmowania faktu niezależności przyszłości od jego decyzji i czynów [Bernstein 1997, s. XIII]. 15
9 Zasadniczo działania dotyczące ryzyka dotyczą zarówno sfery zarządzania samym ryzykiem, jak i wystąpienia szkody. W przypadku pierwszej z nich podejmowane działania bazują na prewencji, zmierzającej ku zapobieżeniu wystąpienia szkody, bądź też mają na celu zmniejszenie (przyszłych) szkód. Podejmowane kroki na wypadek wystąpienia szkody sprowadzają się do działań przenoszących skutki realizacji zdarzenia ubezpieczeniowego na inny podmiot lub ich zatrzymania [Swiss Re 2005a, s. 12]. Analizując zagadnienie w czasie, powyższe działanie przekłada się na zarządzanie przed i po wystąpieniu szkody. Mając na uwadze specyfikę działalności towarzystw ubezpieczeń, możemy zdefiniować następujące metody kontrolowania ryzyka ubezpieczeniowego przez zakłady ubezpieczeń: unikanie ryzyka, dystrybucja ryzyka, wymiana ryzyka, zatrzymanie ryzyka, transfer ryzyka. Wskazanie jednoznacznej klasyfikacji metod sterowania ryzykiem jest trudne, z uwagi na fakt przenikania się poszczególnych ich elementów w wielu narzędziach i metodach. Niektóre narzędzia wykazują wręcz cechy właściwe różnym metodom sterowania ryzykiem w zależności od postaci i kontekstu. Jako przykład warto wskazać na koasekurację czy też towarzystwo zależne (captive). Koasekuracja stanowi narzędzie transferu lub dystrybucji ryzyka. Towarzystwa zależne z kolei, mimo że pierwotnie powstawały w celu zatrzymywania ryzyka, dziś w pewnych formach świadczonej ochrony wykazują wyraźne cechy transferu ryzyka. Wreszcie, niektóre narzędzia zarządzania ryzykiem są kombinacją cech wielu metod, np. reasekuracja bazuje na transferze i dystrybucji ryzyka. Proponowana powyżej klasyfikacja jest miejscami względna. Wśród rozwiązań z zakresu alternatywnego transferu ryzyka spotyka się narzędzia wykazujące cechy zatrzymania i transferu ryzyka. W kolejnych rozdziałach książki zostaną omówione konkretne narzędzia transferu ryzyka. Przedtem jednak konieczne jest poznanie poszczególnych, przedstawionych niżej metod zarządzania ryzykiem Unikanie Unikanie jako metoda zarządzania ryzykiem przybierać może formę tzw. unikania proaktywnego bądź porzucania ryzyka wcześniej przyjętego [Williams, Smith, Joung 2002, s. 202]. Unikanie ryzyka jest jednak metodą dyskusyjną skutkując gwarancją nieponiesienia ewentualnych strat w wyniku realizacji ryzyka (które podmiot, gdyby nie podjął decyzji o jego uniknięciu, mógłby ponieść), równolegle uniemożliwia osiąganie zysków z prowadzonej działalności, jakie mogłyby wystąpić w sytuacji zaakceptowania ryzyka. W przypadku towarzystw ubezpieczeń 16
10 ta metoda zarządzania ryzykiem może się wydawać niezrozumiała, ze względu na sygnalizowaną na początku rozdziału specyfikę działalności towarzystw, polegającą na przyjmowaniu ryzyka od ubezpieczających. Formą unikania ryzyka ubezpieczeniowego przez ubezpieczycieli jest przykładowo nieobejmowanie ochroną Zachęcamy zbyt ryzykownych do lektury! przedmiotów (podmiotów). Selekcja przyjmowanych do ubezpieczenia ryzyk jest konieczna i powszechnie stosowana, ponieważ ma na celu utrzymywanie jakości portfela lub jej poprawę. Świadoma rezygnacja towarzystwa z prowadzenia działalności lub ograniczanie działalności w niektórych grupach ubezpieczeń w ramach danego działu wynikać może z prowadzonej polityki lub z poziomu posiadanych środków własnych i wysokich kosztów pozyskania nowego kapitału. Czasami ograniczenie wynika z konieczności zachowania relacji między poszczególnymi grupami ubezpieczeń. Relacja pomiędzy skalą biznesu w poszczególnych grupach jest ważna dla towarzystw prowadzących działalność w zakresie działu I, które posiadają w ofercie jednocześnie produkty zabezpieczające na wypadek zgonu oraz gwarantujące świadczenia z tytułu dożycia ubezpieczonych. Specyfika ryzyka śmiertelności powoduje, że istotne jest zachowanie relacji pomiędzy portfelami: ubezpieczeń na życie i ubezpieczeń rentowych oraz wypłacających świadczenia z tytułu dożycia (tzw. naturalny hedging). Unikanie jest szeroko wykorzystywaną metodą zarządzania ryzykiem także w przypadku ryzyka o charakterze katastrof w ubezpieczanym majątku. Klasycznym przykładem jej zastosowania jest stosowanie limitów w odniesieniu do zagrożonego realizacją konkretnego ryzyka obszaru geograficznego. Redukcja podaży ubezpieczeń może przyjmować formę zmniejszenia całościowej ekspozycji na ryzyko (co możliwe jest np. dzięki zatrzymaniu części ryzyka przez ubezpieczających) lub ograniczenia liczby wystawianych polis [Borden, Sarkar 1996, s. 2]. Tak rozumiane unikanie przez towarzystwo ryzyka może być narzucone przez obowiązujące prawodawstwo lub umowę z reasekuratorem Dystrybucja ryzyka Funkcjonowanie instytucji ubezpieczenia (a więc także reasekuracji) bazuje na dystrybucji ryzyka w portfelach (zob. także uwagi dotyczące ubezpieczalności ryzyka). Cechy charakterystyczne dla dystrybucji ryzyka można zauważyć również w koasekuracji zewnętrznej i w funkcjonowaniu poolu ubezpieczeniowego. Nowym przejawem dystrybucji ryzyka jest funkcjonowanie partnerstw publicznoprywatnych, ściśle połączone z koncepcją poolu. W przypadku koasekuracji możemy mówić o poziomym podziale ryzyka, ponieważ po stronie ubezpieczyciela występuje więcej niż jeden podmiot. Koasekuracja nabiera szczególnego znaczenia w przypadku ryzyka o dużej sumie ubezpieczenia, 17
Finansowanie ryzyka. Metody finansowania. Katedra Mikroekonomii WNEiZ US
Finansowanie ryzyka Metody finansowania FINANSOWANIE RYZYKA Finansowanie ryzyka Definicja: oznacza zarówno faktyczne finansowanie ryzyka jak i finansowanie strat Jest działalnością pasywną w odniesieniu
Bardziej szczegółowoOpis: Spis treści: Wprowadzenie - Ewa Wierzbicka 11. 1. Rynek ubezpieczeń non-life w Polsce - Kazimierz Ortyński 15
Tytuł: Ubezpieczenia non-life Autorzy: Ewa Wierzbicka (red.) Wydawnictwo: CeDeWu.pl Rok wydania: 2010 Opis: W książce Ubezpieczenia non-life szczegółowo przedstawiono klasyczne oraz nowoczesne ubezpieczenia
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia non-life. Redaktor: Ewa Wierzbicka
Ubezpieczenia non-life. Redaktor: Ewa Wierzbicka Wprowadzenie -Ewa Wierzbicka 11 1. Rynek ubezpieczeń non-life w Polsce -Kazimierz Ortyński 15 1.1. Pojęcie i funkcje rynku ubezpieczeń 15 1.2. Struktura
Bardziej szczegółowoLiczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia
Wydział: Zarządzanie i Finanse Nazwa kierunku kształcenia: Finanse i Rachunkowość Rodzaj przedmiotu: specjalnościowy Opiekun: prof. dr hab. Tadeusz Szumlicz Poziom studiów (I lub II stopnia): I stopnia
Bardziej szczegółowoSpis treści CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE
Spis treści Wykaz skrótów......................................................... 8 Wstęp................................................................. 9 CZĘŚĆ I. UBEZPIECZENIA GOSPODARCZE 1. RYZYKO
Bardziej szczegółowoREASEKURACJA KONSPEKT
REASEKURACJA 231170 KONSPEKT 1 Literatura 1. E.J. Voughen, T.Voughen Fundamentals of Risk and Insurance 8-th edition W&S,1999 r. 2. E. Montalbetti Reasekuracja PWE, Warszawa 1970r. 3. K Ciuman Reasekuracja
Bardziej szczegółowodr Hubert Wiśniewski 1
dr Hubert Wiśniewski 1 Agenda: 1. Istota gospodarki finansowej. 2. Cechy charakterystyczne gospodarki finansowej zakładów ubezpieczeń. 3. Wybrane elementy sprawozdawczości finansowej zakładów ubezpieczeniowych:
Bardziej szczegółowoSpis treœci. Księgarnia PWN: Marian Podstawka (red.) - Finanse. Wstêp... 13. 1. Pojêcie i funkcje finansów... 17. 2. Pieni¹dz...
Księgarnia PWN: Marian Podstawka (red.) - Finanse Spis treœci Wstêp..................................................... 13 1. Pojêcie i funkcje finansów....................................... 17 1.1.
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Finanse i Rachunkowość pytania podstawowe 1. Miernik dobrobytu alternatywne
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 30 grudnia 2015 r. Poz. 2321 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 23 grudnia 2015 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 30 grudnia 2015 r. Poz. 2321 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 23 grudnia 2015 r. w sprawie szczegółowego sposobu obliczania podstawowego
Bardziej szczegółowoPYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ STUDIA DRUGIEGO STOPNIA
PYTANIA NA EGZAMIN MAGISTERSKI KIERUNEK: FINANSE I RACHUNKOWOŚĆ STUDIA DRUGIEGO STOPNIA CZĘŚĆ I dotyczy wszystkich studentów kierunku Finanse i Rachunkowość pytania podstawowe 1. Miernik dobrobytu alternatywne
Bardziej szczegółowoSpis treści. 1. Analiza zmian i tendencje rozwoju rynku ubezpieczeń komunikacyjnych
Spis treści Wstęp... 9 1. Analiza zmian i tendencje rozwoju rynku ubezpieczeń komunikacyjnych w Polsce... 11 1.1. Charakterystyka i regulacje prawne rynku ubezpieczeń komunikacyjnych w Europie... 11 1.2.
Bardziej szczegółowoWytyczne dotyczące granic umów
EIOPA-BoS-14/165 PL Wytyczne dotyczące granic umów EIOPA Westhafen Tower, Westhafenplatz 1-60327 Frankfurt Germany - Tel. + 49 69-951119-20; Fax. + 49 69-951119-19; email: info@eiopa.europa.eu site: https://eiopa.europa.eu/
Bardziej szczegółowoWytyczne dotyczące metody opartej na ocenie ze względu na pierwotne ryzyko
EIOPA-BoS-14/171 PL Wytyczne dotyczące metody opartej na ocenie ze względu na pierwotne ryzyko EIOPA Westhafen Tower, Westhafenplatz 1-60327 Frankfurt Germany - Tel. + 49 69-951119-20; Fax. + 49 69-951119-19;
Bardziej szczegółowoKURS DORADCY FINANSOWEGO
KURS DORADCY FINANSOWEGO Przykładowy program szkolenia I. Wprowadzenie do planowania finansowego 1. Rola doradcy finansowego Definicja i cechy doradcy finansowego Oczekiwania klienta Obszary umiejętności
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia majątkowe
Wprowadzenie do ubezpieczeń Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Instytut Nauk Ekonomicznych i Społecznych 2016/2017 Literatura N. L. Bowers i inni, Actuarial Mathematics, The Society of Actuaries, Itasca,
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój
Warszawa, 31 lipca 2013 r. OGŁOSZENIE O ZMIANACH STATUTU SFIO AGRO Kapitał na Rozwój Niniejszym Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych AGRO Spółka Akcyjna z siedzibą w Warszawie ogłasza poniższe zmiany statutu
Bardziej szczegółowoInstrumenty finansowe w procesie rewitalizacji terenów poprzemysłowych w warunkach polskich
Instrumenty finansowe w procesie rewitalizacji terenów poprzemysłowych w warunkach polskich Mgr Bogusław Wacławik Doktorant na Wydziale Finansów Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie 1 Maksyma wystąpienia:
Bardziej szczegółowoSPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO
SPOŁECZNE ASPEKTY ROZWOJU RYNKU UBEZPIECZENIOWEGO Wstęp Ogólny zamysł napisania książki wywodzi się ze stwierdzenia, iż dalszy rozwój rynku ubezpieczeniowego w Polsce jest uzależniony od znacznego zwiększenia
Bardziej szczegółowoWytyczne dotyczące metody opartej na ocenie ze względu na pierwotne ryzyko
EIOPA-BoS-14/171 PL Wytyczne dotyczące metody opartej na ocenie ze względu na pierwotne ryzyko EIOPA Westhafen Tower, Westhafenplatz 1-60327 Frankfurt Germany - Tel. + 49 69-951119-20; Fax. + 49 69-951119-19;
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIA, podręcznik akademicki Red: Jerzy Handschke i Jan Monkiewicz
UBEZPIECZENIA, podręcznik akademicki Red: Jerzy Handschke i Jan Monkiewicz Wstęp Rozdział 1 Przewidywalność, wartość i ryzyko {Bogusław Hadyniak) 1.1. Zdarzenia i ich przewidywalność 1.2. Wartość i skutki
Bardziej szczegółowoAudit&Consulting services Katarzyna Kędziora. Wielowymiarowość zasad rachunkowości finansowej zakładów ubezpieczeń
Wielowymiarowość zasad rachunkowości finansowej zakładów www.acservices.pl Warszawa, 24.10.2013r. Agenda 1. Źródła przepisów prawa (PSR, MSSF, UE, podatki, Solvency II) 2. Przykłady różnic w ewidencji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp. Część I Istota i historia ubezpieczeń
Spis treści Wstęp Część I Istota i historia ubezpieczeń Rozdział 1. Pojęcie ubezpieczenia i podstawowa terminologia (Piotr Jaworski, Jacek Micał) 1.1. Istota ubezpieczeń 1.2. Wspólnota ryzyka i zasada
Bardziej szczegółowo1. Polityka zmiennych składników wynagrodzeń osób zajmujących stanowiska kierownicze reguluje w szczególności:
zmiennych składników wynagrodzeń osób Strona 1 z 6 Mając na uwadze konieczność realizacje celów określonych w Polityce wynagradzania przyjmuje się określone w niniejszym dokumencie rozwiązania w zakresie
Bardziej szczegółowoS Składki, odszkodowania i świadczenia oraz koszty wg linii biznesowych
S.02.01.02 Bilans Wartość bilansowa wg Wypłacalność II Aktywa Wartości niematerialne i prawne R0030 0 Aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego R0040 0 Nadwyżka na funduszu świadczeń emerytalnych
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIE KALKULACJA SKŁADEK
Ustalanie składek oraz świadczeń i odszkodowań. Składki, świadczenia i odszkodowania stanowią pozycje główne strumieni finansowych uruchamianych przez działalność ubezpieczeniową, główne pozycje rachunków
Bardziej szczegółowodr Hubert Wiśniewski 1
dr Hubert Wiśniewski 1 Agenda: 1. Rodzaje i czynniki ryzyka w przedsiębiorstwie ubezpieczeniowym. 2. Miary ryzyka przedsiębiorstwa ubezpieczeniowego. 3. Zarządzanie ryzykiem ubezpieczeniowym w przedsiębiorstwie
Bardziej szczegółowoSpis treści: Wstęp. ROZDZIAŁ 1. Istota i funkcje systemu finansowego Adam Dmowski
Rynki finansowe., Książka stanowi kontynuację rozważań nad problematyką zawartą we wcześniejszych publikacjach autorów: Podstawy finansów i bankowości oraz Finanse i bankowość wydanych odpowiednio w 2005
Bardziej szczegółowoZasada wzajemności w ubezpieczeniach uczelni wyższych. Spotkanie KRASP Warszawa, 3 czerwca 2016 r.
Zasada wzajemności w ubezpieczeniach uczelni wyższych Spotkanie KRASP Warszawa, 3 czerwca 2016 r. Ubezpieczenia majątkowe Towarzystwo Ubezpieczeń Wzajemnych Polski Zakład Ubezpieczeń Wzajemnych 2 Czym
Bardziej szczegółowoDefinicja ryzyka ubezpieczeniowego, cechy ryzyka, faktory ryzyka.
Podstawowe pojęcia ubezpieczeniowe. Klasyfikacja ubezpieczeń Ubezpieczenia dzielimy na: Społeczne, Gospodarcze. Ubezpieczenia społeczne naleŝą do sektora publicznego, są ściśle związane z pracownikiem
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2 listopada 2010 r.
1409 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 2 listopada 2010 r. w sprawie zakresu informacji zawartych w rocznym raporcie o stanie portfela ubezpieczeń i reasekuracji zakładu ubezpieczeń Na podstawie
Bardziej szczegółowoSpis treści. str. 1 z 19
Spis treści Bilans... 2 Składki, odszkodowania i świadczenia oraz koszty wg linii biznesowych... 6 Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie... 9 Odszkodowania
Bardziej szczegółowo(Jan Łazowski, Wstęp do nauki o ubezpieczeniach)
UBEZPIECZENIE Ubezpieczenie to urządzenie gospodarcze zapewniające pokrycie przyszłych potrzeb majątkowych, wywołanych u poszczególnych jednostek przez odznaczające się pewną prawidłowością zdarzenia losowe,
Bardziej szczegółowoInstrumenty strukturyzowane inwestycja na rynku kapitałowym w okresie kryzysu finansowego
Katedra Inwestycji Finansowych i Zarządzania Ryzykiem Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Witold Szczepaniak Instrumenty strukturyzowane inwestycja na rynku kapitałowym w okresie kryzysu finansowego Rynek
Bardziej szczegółowoBroker ubezpieczeniowy. Leszek Niedałtowski Wiceprezes Zarządu STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi Sp. z o.o. Poznań, 26.01.2010
Leszek Niedałtowski Wiceprezes Zarządu STBU Brokerzy Ubezpieczeniowi Sp. z o.o. Poznań, 26.01.2010 Program 1. STBU i Brokerownia Umiejętności; 2. Ryzyko i Ubezpieczenia; 3. Struktura Rynku. Rola Brokera;
Bardziej szczegółowoPRAWNY TRANSFER RYZYKA WARSZAWA, STYCZEŃ 2016
PRAWNY TRANSFER RYZYKA WARSZAWA, STYCZEŃ 2016 TRANSFER RYZYKA PRZEKAZUJĄCY RYZYKO przyjęcie ryzyka cena transferu ryzyka PRZYJMUJĄCY RYZYKO Czy dane ryzyko jest ryzykiem transferowalnym? Jaki jest zakres
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających.
Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności wielu zamawiających. Ubezpieczenia gospodarcze (majątkowe i osobowe) są jeszcze niedocenianym elementem działalności
Bardziej szczegółowoPolityka Informacyjna Domu Inwestycyjnego Investors S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej
Polityka Informacyjna Domu Inwestycyjnego Investors S.A. w zakresie adekwatności kapitałowej Warszawa, dnia 21 grudnia 2011 roku 1 Data powstania: Data zatwierdzenia: Data wejścia w życie: Właściciel:
Bardziej szczegółowoLicencjonowani zarządcy nieruchomości podlegają obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu wykonywania czynności zawodowych.
W Polsce jest ok. 15 tys. licencjonowanych zarządców nieruchomości; podlegają oni obowiązkowi ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej z tytułu czynności zawodowych. Licencjonowani zarządcy nieruchomości
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW1) z dnia 23 maja 2011 r. w sprawie rocznych i półrocznych sprawozdań ubezpieczeniowego funduszu kapitałowego
Dziennik Ustaw Nr 115 6974 Elektronicznie podpisany przez Jaroslaw Deminet Data: 2011.06.07 14:45:36 +02'00' Poz. 666 666 w. rcl.go v.p l ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW1) z dnia 23 maja 2011 r. w sprawie
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. dopuszczający
Wymagania edukacyjne przedmiot "Podstawy ekonomii" Dział I Gospodarka, pieniądz. wyróżnić potrzeby ekonomiczne, wymienić podstawowe rodzaje środków zaspokajających potrzeby, rozróżnić podstawowe zasoby
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIA. Co to jest ubezpieczenie??? Warunki zaliczenia 2014-12-03. Literatura: Literatura: Słownik języka polskiego
Warunki zaliczenia Egzamin pisemny: 22 stycznia 2012 r. Godz. 11.05-12.40 w Sali RA3. UBEZPIECZENIA Prowadzący: dr Jacek Rodzinka Katedra Makroekonomii pokój A 109, tel. (17) 866 11 34 1 jrodzinka@wsiz.rzeszow.pl
Bardziej szczegółowoOpis subskrypcji Załącznik do Deklaracji Przystąpienia do Ubezpieczenia na życie i dożycie NORD GOLDEN edition
Opis produktu Ubezpieczenie na życie i dożycie NORD GOLDEN edition to grupowe ubezpieczenie ze składką w PLN, płatną jednorazowo, w którym ochrony ubezpieczeniowej udziela MetLife Towarzystwo Ubezpieczeń
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIA OD A DO Z. Marek Krawczyk Częstochowa, 25.11.2014 r.
UBEZPIECZENIA OD A DO Z. Marek Krawczyk Częstochowa, 25.11.2014 r. Kontrakt! PLAN SPOTKANIA: Częstochowa, 25.11.2014 r. 1. CZYM SA UBEZPIECZENIA? A) WSTĘP B) PRZYKŁAD C) HISTORIA D) KTO OFERUJE? 2. RODZAJE
Bardziej szczegółowoSpis treści. str. 1 z 19
Spis treści Bilans... 2 Składki, odszkodowania i świadczenia oraz koszty wg linii biznesowych... 6 Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe dla ubezpieczeń innych niż ubezpieczenia na życie... 9 Odszkodowania
Bardziej szczegółowoO F E R T A C Z Ę Ś Ć I
Załącznik Nr 2 do SIWZ. UWAGA: Wykonawca składa formularz oferty tylko na część, o którą się ubiega. O F E R T A C Z Ę Ś Ć I Zamawiający Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne - Lublin -Spółka z ograniczoną
Bardziej szczegółowoSpis treści. Wstęp...
Wstęp... XI Rozdział 1. Podstawy zarządzania ryzykiem... 1 1.1. Ryzyko rynkowe... 1 1.2. Charakterystyka instrumentów pochodnych... 12 1.2.1. Forward... 13 1.2.2. Futures... 14 1.2.3. Swap... 16 1.2.4.
Bardziej szczegółowoSpis treści. Notki o autorach Założenia i cele naukowe Wstęp... 17
Notki o autorach................................................... 11 Założenia i cele naukowe............................................ 15 Wstęp............................................................
Bardziej szczegółowoSystematyka ryzyka w działalności gospodarczej
Systematyka ryzyka w działalności gospodarczej Najbardziej ogólna klasyfikacja kategorii ryzyka EFEKT Całkowite ryzyko dzieli się ze względu na kształtujące je czynniki na: Ryzyko systematyczne Ryzyko
Bardziej szczegółowoReasekuracja a zdarzenia katastroficzne. Warszawa, 14.05.2012 r.
Reasekuracja a zdarzenia katastroficzne. Czy działamy świadomie? Warszawa, 14.05.2012 r. AGENDA 1. Zdarzenia katastroficzne na świecie 2. 2010 rok w Polsce, ale nie tylko 3. Dlaczego? 4. Prewencja reasekuracja,,
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE Z DNIA 05 lipca 2016 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO
OGŁOSZENIE Z DNIA 05 lipca 2016 r. O ZMIANIE STATUTU UNIFUNDUSZE SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoDo końca 2003 roku Giełda wprowadziła promocyjne opłaty transakcyjne obniżone o 50% od ustalonych regulaminem.
Opcje na GPW 22 września 2003 r. Giełda Papierów Wartościowych rozpoczęła obrót opcjami kupna oraz opcjami sprzedaży na indeks WIG20. Wprowadzenie tego instrumentu stanowi uzupełnienie oferty instrumentów
Bardziej szczegółowoWYKŁAD 2. Temat: REZERWY, ICH CHARAKTERYSTYKA, WYCENA, DOKUMENTACJA I UJĘCIE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ
WYKŁAD 2 Temat: REZERWY, ICH CHARAKTERYSTYKA, WYCENA, DOKUMENTACJA I UJĘCIE W KSIĘGACH RACHUNKOWYCH ZAKŁADU UBEZPIECZEŃ 1. Istota, pojęcie i podstawy tworzenia rezerw Rezerwy w rachunkowości to potencjalne
Bardziej szczegółowoRyzyko. Ekonomika i organizacja produkcji. Materiały do zajęć z EiOP - L. Wicki Niebezpieczeństwo. Hazard. Zarządzanie ryzykiem
Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego Katedra Ekonomiki i Organizacji Przedsiębiorstw Ekonomika i organizacja produkcji Ryzyko Zarządzanie ryzykiem Dr inż. Ludwik Wicki Pojęcia występujące w ubezpieczeniowej
Bardziej szczegółowoRISK MANAGEMENT W ZAKŁADZIE UBEZPIECZEŃ CZYLI JAK ZARZĄDZAĆ
RISK MANAGEMENT W ZAKŁADZIE UBEZPIECZEŃ CZYLI JAK ZARZĄDZAĆ I NIE RYZYKOWAĆ Aleksandra Wojnarowska Wyższa Szkoła Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie Streszczenie Risk management, czyli zarządzanie ryzykiem
Bardziej szczegółowoBROSZURA UBEZPIECZENIOWYCH FUNDUSZY KAPITAŁOWYCH UFK. Wealth Insuring. powered by
BROSZURA UBEZPIECZENIOWYCH FUNDUSZY KAPITAŁOWYCH UFK Wealth Insuring powered by Broszura ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych ufk Nazwa UFK: NOVIS ETF Akcyjny Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy Nazwa
Bardziej szczegółowoAnaliza finansowa dla zakładów ubezpieczeń
Analiza finansowa dla zakładów ubezpieczeń Miejsce: BODiE PKU Warszawa, ul. Wolska 191 (Hotel COLIBRA) Termin: 5-6.07; 4-5.09; 26-27.10; 30.11-01.12.2017 r. Wykładowca: Trener biznesu, posiadający międzynarodowy
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa... 13. Część I. Wprowadzenie do ubezpieczeń... 15
Spis treści Przedmowa... 13 Część I. Wprowadzenie do ubezpieczeń... 15 Rozdział 1. Podstawy prowadzenia działalności ubezpieczeniowej. Regulacje prawne (Stanisław Borkowski)... 17 1.1. Historia i rola
Bardziej szczegółowodokonać ustalenia kategorii zdarzenia/ryzyka, wg. podziału określonego w kolumnie G arkusza.
Instrukcja wypełniania Karty Oceny Ryzyka w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Zachodniopomorskiego oraz w Wojewódzkich Samorządowych Jednostkach Organizacyjnych Krok 1 - Ustalanie katalogu celów i zadań/obszarów
Bardziej szczegółowoOGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R.
OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU UNIOBLIGACJE HIGH YIELD FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO ZAMKNIĘTEGO Z DNIA 23 CZERWCA 2016 R. Niniejszym, Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. ogłasza o zmianie
Bardziej szczegółowoSpis treści. Ze świata biznesu... 13. Przedmowa do wydania polskiego... 15. Wstęp... 19
Spis treści Ze świata biznesu............................................................ 13 Przedmowa do wydania polskiego.............................................. 15 Wstęp.......................................................................
Bardziej szczegółowoPION NADZORU UBEZPIECZENIOWO-EMERYTALNEGO DEPARTAMENT MONITOROWANIA RYZYK
METODYKA PRZEPROWADZANIA TESTÓW STRESU W ZAKŁADACH UBEZPIECZEŃ I W ZAKŁADACH REASEKURACJI ZA 2010 ROK URZĄD KOMISJI NADZORU FINANSOWEGO WARSZAWA, LUTY 2011 PION NADZORU UBEZPIECZENIOWO-EMERYTALNEGO DEPARTAMENT
Bardziej szczegółowoProcedura zarządzania. w Sępólnie Krajeńskim z siedzibą w Więcborku;
Procedura zarządzania w Powiatowym Załącznik do Zarządzenia Nr PCPR.021.19.2015 Dyrektora Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Sępólnie Krajeńskim z siedzibą w Więcborku z dnia 28 grudnia 2015r. w sprawie
Bardziej szczegółowoZŁOTA PRZYSZŁOŚĆ POSTANOWIENIA OGÓLNE
Zasady Działania Funduszy i Planów Inwestycyjnych Załącznik do Ogólnych Warunków Ubezpieczenia Indywidualne Ubezpieczenie na Życie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym ZŁOTA PRZYSZŁOŚĆ POSTANOWIENIA
Bardziej szczegółowoDobre wyniki w trudnych czasach
Warszawa, 10 marca 2009 roku Wyniki finansowe Grupy PZU w 2008 roku Dobre wyniki w trudnych czasach W 2008 roku Grupa PZU zebrała 21.515,4 mln złotych z tytułu składek ubezpieczeniowych, osiągając zysk
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ EKONOMII KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA
WYDZIAŁ EKONOMII KARTA OPISU MODUŁU KSZTAŁCENIA Nazwa modułu Ubezpieczenia Nazwa modułu w języku angielskim Insurance Kod modułu Kody nie zostały jeszcze przypisane Kierunek studiów Kierunek prawno-ekonomiczny
Bardziej szczegółowoWyniki działalności ubezpieczeniowej
Wyniki Setki tysięcy zadowolonych Klientów to cel, jaki osiąga i którym szczyci się InterRisk każdego roku. To także podstawa finansowego sukcesu Spółki. Wyniki działalności ubezpieczeniowej Dzięki konsekwentnej
Bardziej szczegółowoKonkurs na wybór brokera ubezpieczeniowego dla Grupy Scanmed
Konkurs na wybór brokera ubezpieczeniowego dla Grupy Scanmed Przedmiotem konkursu jest wybór brokera ubezpieczeniowego, świadczącego usługi w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego na podstawie ustawy
Bardziej szczegółowoWytyczne w sprawie uzupełniających środków własnych
EIOPA-BoS-14/167 PL Wytyczne w sprawie uzupełniających środków własnych EIOPA Westhafen Tower, Westhafenplatz 1-60327 Frankfurt Germany - Tel. + 49 69-951119-20; Fax. + 49 69-951119-19; email: info@eiopa.europa.eu
Bardziej szczegółowoMatematyka ubezpieczeń majątkowych 1.10.2012 r.
Zadanie. W pewnej populacji każde ryzyko charakteryzuje się trzema parametrami q, b oraz v, o następującym znaczeniu: parametr q to prawdopodobieństwo, że do szkody dojdzie (może zajść co najwyżej jedna
Bardziej szczegółowoMIROSŁAWA CAPIGA. m #
MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego
Bardziej szczegółowoKarta Produktu. Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ
Klient: Jan Kowalski Karta Produktu Ubezpieczenia na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym XYZ Ubezpieczyciel: Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie ABC S.A. Agent ubezpieczeniowy: Zbigniew Nowak Karta
Bardziej szczegółowo6 Metody badania i modele rozwoju organizacji
Spis treści Przedmowa 11 1. Kreowanie systemu zarządzania wiedzą w organizacji 13 1.1. Istota systemu zarządzania wiedzą 13 1.2. Cechy dobrego systemu zarządzania wiedzą 16 1.3. Czynniki determinujące
Bardziej szczegółowoWybrane akty prawne krajowe i europejskie
Wybrane akty prawne krajowe i europejskie I. Rynek kapitałowy A. Regulacje UE 1. dyrektywa Rady 93/6/EWG z dnia 15 marca 1993 r. w sprawie adekwatności kapitałowej przedsiębiorstw inwestycyjnych j instytucji
Bardziej szczegółowoOPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20
OPCJE MIESIĘCZNE NA INDEKS WIG20 1 TROCHĘ HISTORII 1973 Fisher Black i Myron Scholes opracowują precyzyjną metodę obliczania wartości opcji słynny MODEL BLACK/SCHOLES 2 TROCHĘ HISTORII 26 kwietnia 1973
Bardziej szczegółowoListopad 2011. Nowa Perspektywa II subskrypcja produktu
Listopad 2011 Nowa Perspektywa II subskrypcja produktu Nowa Perspektywa - charakterystyka produktu Ubezpieczenie z elementami inwestycji Nowa Perspektywa to ubezpieczenia na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym
Bardziej szczegółowoPODSTAWY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 11 Część pierwsza PODSTAWY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH Rozdział 1 HISTORIA UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH 17 Rozdział 2 FORMALNA KLASYFIKACJA I CECHY UBEZPIECZEŃ FINANSOWYCH 23 1. Klasyfikacja
Bardziej szczegółowoKontrakty terminowe na GPW
Kontrakty terminowe na GPW Czym jest kontrakt terminowy? Umowa między 2 stronami: nabywcą i sprzedawcą Nabywca zobowiązuje się do kupna instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości po określonej
Bardziej szczegółowoSpis treści Wstęp 1. Ryzyko a pojęcie cykliczności, procykliczności i antycykliczności zjawisk sfery realnej i systemu finansowego gospodarki
Wstęp... 11 1. Ryzyko a pojęcie cykliczności, procykliczności i antycykliczności zjawisk sfery realnej i systemu finansowego gospodarki... 23 1.1. Wprowadzenie... 23 1.2. Definicje zjawiska cyklu koniukturalnego,
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe ubezpieczycieli w okresie trzech kwartałów 2006 roku
Warszawa, 10 stycznia 2007 i finansowe ubezpieczycieli w okresie trzech kwartałów 2006 roku (Informacja zweryfikowana w stosunku do opublikowanej w dniu 20 grudnia 2006, stosownie do korekty danych przekazanych
Bardziej szczegółowoOgłoszenie o zmianach statutu KBC BETA Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 27 lutego 2015 r.
Ogłoszenie o zmianach statutu KBC BETA Specjalistycznego Funduszu Inwestycyjnego Otwartego z dnia 27 lutego 2015 r. KBC Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych S.A. działające jako organ KBC BETA Specjalistycznego
Bardziej szczegółowoSYSTEM FINANSOWY W POLSCE. Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak. Wydanie*drugie zmienione
SYSTEM FINANSOWY W POLSCE Redaktorzy naukowi Bogusław Pietrzak Zbigniew Polański Barbara Woźniak Wydanie*drugie zmienione Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 2008 Spis treści Przedmowa do drugiego wydania
Bardziej szczegółowoZMIANY W METODYCE BION
ZMIANY W METODYCE BION Lp. Obszar/wskaźnik Stan poprzedni Wprowadzona zmiana OCENA RYZYKA ZAKŁADU ZAGREGOWANE RYZYKO 1. Wynik testu stresu dla ryzyka koncentracji aktywów 2. Ekspozycja na ryzyko kredytowe
Bardziej szczegółowoUbezpieczenia (konspekt 2) dr Małgorzata Mierzejewska
Ubezpieczenia (konspekt 2) dr Małgorzata Mierzejewska Podstawowe źródła prawa ubezpieczeniowego Umowa ubezpieczenia definicja Strony umowy ubezpieczenia Elementy umowy ubezpieczenia OWU Podstawowe źródła
Bardziej szczegółowoW Oświadczeniu dostrzegliśmy nieścisłości wymagające sprostowania w imię interesu publicznego
POLSKIE STOWARZYSZENIE AKTUARIUSZY Siedziba : PZU Życie SA 00-133 Warszawa, Al. Jana Pawła II 24 Telefon (+48) 737 528 195 www.actuary.org.pl Warszawa, 20 listopada 2015 Sąd Najwyższy Izba Cywilna Wydział
Bardziej szczegółowoCo to jest ubezpieczenie???
SYSTEM UBEZPIECZEŃ SPOŁECZNYCH Prowadzący: dr Jacek Rodzinka Co to jest ubezpieczenie??? INSTYTUT BADAŃ i ANALIZ FINANSOWYCH pokój RA 50, tel. (17) 866 15 29 1 jrodzinka@wsiz.rzeszow.pl 2 Słownik języka
Bardziej szczegółowoPKO MULTI STRATEGIA - fundusz inwestycyjny zamknięty informuje o następujących zmianach w treści statutu:
OGŁOSZENIE O ZMIANIE W TREŚCI STATUTÓW (NR 2/2018) Data zmian: 25 kwietnia 2018 r. Dotyczy: PKO MULTI STRATEGIA - fundusz inwestycyjny zamknięty PKO Globalnego Dochodu fundusz inwestycyjny zamknięty PKO
Bardziej szczegółowoEkonomiczne aspekty związane z wypłatą zadośćuczynień przez zakłady ubezpieczeń
Ekonomiczne aspekty związane z wypłatą zadośćuczynień przez zakłady ubezpieczeń Andrzej Maciążek Wiceprezes Zarządu Polskiej Izby Ubezpieczeń Warszawa, 24 maja 2017 r. Zakład ubezpieczeń nie jest ekonomicznym
Bardziej szczegółowoPÓŁROCZNE SPRAWOZDANIE UBEZPIECZENIOWEGO FUNDUSZU KAPITAŁOWEGO
PÓŁROCZNE SPRAWOZDANIE UBEZPIECZENIOWEGO FUNDUSZU KAPITAŁOWEGO sporządzone na dzień: 30 czerwca 2004 roku TOWARZYSTWA UBEZPIECZEŃ ŻYCIOWYCH I RENTOWYCH CONCORDIA CAPITAL S.A. UBEZPIECZENIOWY FUNDUSZ KAPITAŁOWY
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 10 września 2018 r. Poz. 1746
Warszawa, dnia 10 września 2018 r. Poz. 1746 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA FINANSÓW 1) z dnia 21 sierpnia 2018 r. w sprawie egzaminu dla osób ubiegających się o wykonywanie czynności agencyjnych, czynności dystrybucyjnych
Bardziej szczegółowoPOLSKIE SZKOŁY WYŻSZE
UBEZPIECZONE NA ZASADACH WZA JEMNOŚCI Posiedzenie Zgromadzenia Plenarnego KRASP Darłówko Zachodnie 8 czerwca 2018 POLSKI KAPITAŁ POLSKA MARKA POLSKIE RYZYKO od 24 lat ubezpieczajmy majątek oraz odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoBAKER TILLY POLAND CONSULTING
BAKER TILLY POLAND CONSULTING Wytyczne KNF dla firm ubezpieczeniowych i towarzystw reasekuracyjnych w obszarze bezpieczeństwa informatycznego An independent member of Baker Tilly International Objaśnienie
Bardziej szczegółowoRYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ
RYNKI INSTRUMENTY I INSTYTUCJE FINANSOWE RED. JAN CZEKAJ Wstęp Część I. Ogólna charakterystyka rynków finansowych 1. Istota i funkcje rynków finansowych 1.1. Pojęcie oraz podstawowe rodzaje rynków 1.1.1.
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIA DLA PRZEDSIĘBIORSTW
UBEZPIECZENIA DLA PRZEDSIĘBIORSTW Książka przeznaczona jest dla przedsiębiorców, którzy chcą pogłębić swoją wiedzę na temat ubezpieczeń gospodarczych, ale również dla pracowników sektora ubezpieczeń oraz
Bardziej szczegółowoAnaliza inwestycji i zarządzanie portfelem SPIS TREŚCI
Analiza inwestycji i zarządzanie portfelem Frank K. Reilly, Keith C. Brown SPIS TREŚCI TOM I Przedmowa do wydania polskiego Przedmowa do wydania amerykańskiego O autorach Ramy książki CZĘŚĆ I. INWESTYCJE
Bardziej szczegółowoUBEZPIECZENIOWY FUNDUSZ KAPITAŁOWY CONCORDIA AKCJI
(w zł) Okres poprzedni Okres bieżący I. Aktywa 275 953 203 997 1. Lokaty 275 953 203 997 2. Środki pieniężne 3. Należności, w tym 0 0 3.1. Z tytułu zbycia składników portfela inwestycyjnego 3.2. Pozostałe
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
Nazwa przedmiotu: Ubezpieczenia życiowe Kierunek: Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy dla specjalności matematyka finansowa i ubezpieczeniowa Rodzaj zajęć: Wykład i seminarium Matematyka Poziom kwalifikacji:
Bardziej szczegółowoUniwersytet w Białymstoku Wydział Ekonomiczno-Informatyczny w Wilnie SYLLABUS na rok akademicki 2009/2010 http://www.wilno.uwb.edu.
SYLLABUS na rok akademicki 009/010 Tryb studiów Studia stacjonarne Kierunek studiów Ekonomia Poziom studiów Pierwszego stopnia Rok studiów/ semestr Rok III / semestr VI Specjalność Bez specjalności Kod
Bardziej szczegółowoPolityka zarządzania konfliktami interesów w Deutsche Bank PBC S.A. (poziom 3: Polityki lokalne DB Polityka)
Polityka zarządzania konfliktami interesów w Deutsche Bank PBC S.A. (poziom 3: Polityki lokalne DB Polityka) 1 / 9 Spis treści 1. CEL... 2. WPROWADZENIE... 3. DEFINICJE... 4. ZAKRES STOSOWANIA... 5. POTENCJALNE
Bardziej szczegółowoKod Funduszu UFK Open Life FCS1 : FOLFC001 WUJ T
Załącznik nr 2 z 2 do Warunków Ubezpieczenia grupowego na życie i dożycie z Ubezpieczeniowym Funduszem Kapitałowym REGULAMIN FUNDUSZU Kod warunków: UB_OGIJ137 Kod Funduszu UFK Open Life FCS1 : FOLFC001
Bardziej szczegółowo