RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ

Transkrypt

1 Nadzór pedagogiczny System Ewaluacji Oświaty RAPORT Z EWALUACJI PROBLEMOWEJ Szkoła Podstawowa w Poturzynie Poturzyn Kuratorium Oświaty w Lublinie

2 Wstęp Prezentowany raport jest rezultatem ewaluacji zewnętrznej przeprowadzonej w szkole przez wizytatorów do spraw ewaluacji. Raport z ewaluacji problemowej dotyczy jednego lub kilku z przedstawionych poniżej wymagań państwa. Ewaluacja zewnętrzna polega na zbieraniu i analizowaniu informacji na temat funkcjonowania szkoły w obszarach wyznaczonych przez wymagania państwa: 1. Szkoła lub placówka realizuje koncepcję pracy ukierunkowaną na rozwój uczniów. 2. Procesy edukacyjne są zorganizowane w sposób sprzyjający uczeniu się. 3. Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej. 4. Uczniowie są aktywni. 5. Respektowane są normy społeczne. 6. Szkoła lub placówka wspomaga rozwój uczniów, z uwzględnieniem ich indywidualnej sytuacji. 7. Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. 8. Promowana jest wartość edukacji. 9. Rodzice są partnerami szkoły lub placówki. 10. Wykorzystywane są zasoby szkoły lub placówki oraz środowiska lokalnego na rzecz wzajemnego rozwoju. 11. Szkoła lub placówka, organizując procesy edukacyjne, uwzględnia wnioski z analizy wyników sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego, egzaminu maturalnego, egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe i egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie oraz innych badań zewnętrznych i wewnętrznych. 12. Zarządzanie szkołą lub placówką służy jej rozwojowi. Ewaluacja ma także na celu ustalenie poziomu spełniania przez szkołę wymagań zawartych w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia r. wraz ze zmianami z dnia r. Szkoła może spełniać te wymagania na pięciu poziomach: Poziom E - oznaczający niski stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom D - oznaczający podstawowy stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom C - oznaczający średni stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom B - oznaczający wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Poziom A - oznaczający bardzo wysoki stopień wypełniania wymagania przez szkołę. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 2/25

3 Opis metodologii Badanie zostało zrealizowane w dniach 2, 7 i 8 stycznia 2015 r. przez zespół wizytatorów ds. ewaluacji, w skład którego weszły: Aneta Tywoniuk-Małysz, Barbara Krawczyk. Badaniem objęto 14 uczniów (ankieta), 8 nauczycieli (ankieta i wywiad grupowy). Przeprowadzono wywiad indywidualny z dyrektorem placówki, a także obserwacje 6 lekcji i analizę dokumentacji. Na podstawie zebranych danych został sporządzony raport, który obejmuje dwa obszary działania szkoły: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej; Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych. Wyjaśnienie skrótów dla narzędzi: OZ - Arkusz obserwacji zajęć AD - Kwestionariusz ankiety dla dyrektora/dyrektorki szkoły AN - Kwestionariusz ankiety dla nauczycieli AMS - Kwestionariusz ankiety dla uczniów "Moja szkoła" APW - Kwestionariusz ankiety poewaluacyjnej dla wizytatora ADZ - Kwestionariusz badania "Analiza danych zastanych" WN - Scenariusz wywiadu grupowego z nauczycielami WD - Scenariusz wywiadu z dyrektorem/dyrektorką szkoły WNPO - Scenariusz wywiadu z nauczycielem po obserwacji WNO - Scenariusz wywiadu z zespołem nauczycieli uczących w jednym oddziale Szkoła Podstawowa w Poturzynie 3/25

4 Obraz szkoły Raport, który pragniemy polecić Państwa uwadze, jest rezultatem zewnętrznej ewaluacji problemowej przeprowadzonej w roku szkolnym 2014/2015 w Szkole Podstawowej w Poturzynie. Poniżej znajdą Państwo najważniejsze informacje o szkole, wynikające z badań w zakresie wymagań, dotyczących nabywania przez uczniów wiadomości i umiejętności (wynikających z podstawy programowej) oraz współdziałania nauczycieli. Należy podkreślić, iż wszystkie zawarte w niniejszym opracowaniu tezy i dane znajdują swoje potwierdzenie w analizowanych źródłach. Wyniki ewaluacji pokazują, że uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla I i II etapu edukacyjnego, z powodzeniem uzyskują promocję do klas programowo wyższych, kończą szkołę, w większości uzyskując średnie i wysokie wyniki na sprawdzianie zewnętrznym. Nauczyciele, planując swoją pracę z uczniami, uwzględniają ich osiągnięcia z poprzedniego etapu edukacyjnego, monitorują i analizują osiągnięcia każdego uczącego się, formułują i wdrażają wnioski z prowadzonych analiz, co przyczynia się do wzrostu efektów uczenia się, sprzyja skutecznemu rozwijaniu umiejętności przydatnych uczniom na kolejnym etapie kształcenia (a w przyszłości na rynku pracy). Badanie pokazuje ponadto, że nauczyciele Szkoły Podstawowej w Poturzynie współpracują ze sobą w planowaniu, realizacji i analizie procesów edukacyjnych, angażują się w pracę stałych zespołów metodycznych (klas I - III i IV - VI), powoływanych na bieżąco zespołów zadaniowych, zespołów ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zespołu ds. ewaluacji wewnętrznej. Wprowadzanie istotnych zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych jest wynikiem wspólnych ustaleń podejmowanych w ramach funkcjonowania zespołów nauczycielskich bądź całej rady pedagogicznej. Ważne kwestie dotyczące pracy z danym zespołem klasowym podejmowane są przez wszystkich nauczycieli uczących w tej klasie. Nauczyciele pomagają sobie wzajemnie w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych, jednak nie podejmują świadomych form doskonalenia metod pracy zespołowej, w niewielkim zakresie wspierają się w ewaluacji własnej pracy (postrzegając ją głównie przez pryzmat osiągnięć uczniów). Szkoła Podstawowa w Poturzynie 4/25

5 Informacja o placówce Nazwa placówki Patron Typ placówki Miejscowość Ulica Szkoła Podstawowa w Poturzynie Fryderyk Chopin Szkoła podstawowa Poturzyn Poturzyn Numer 105/1 Kod pocztowy Urząd pocztowy Telatyn Telefon Fax Www sppoturzyn@wp.pl Regon Publiczność Kategoria uczniów Charakter Uczniowie, wychow., słuchacze 42 Oddziały 6 Nauczyciele pełnozatrudnieni 3.00 Nauczyciele niepełnozat. (stos.pracy) 7.00 Nauczyciele niepełnozat._(w etatach) 1.15 Średnia liczba uczących się w oddziale 7 Liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela Województwo Powiat Gmina Typ gminy publiczna Dzieci lub młodzież brak specyfiki 14 LUBELSKIE tomaszowski Telatyn gmina wiejska Szkoła Podstawowa w Poturzynie 5/25

6 Poziom spełniania wymagań państwa Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego (D) Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji (D) W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz (D) Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych (B) B Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy (B) Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych (D) Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami (D) D Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy (B) Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy (B) Szkoła Podstawowa w Poturzynie 6/25

7 Wnioski 1. Nauczyciele, planując pracę z uczniami, wykorzystują informacje na temat ich osiągnięć z poprzedniego etapu edukacyjnego, monitorują i analizują bieżące osiągnięcia uczących się, dostosowują wymagania edukacyjne do ich indywidualnych możliwości, dzięki czemu nabywają oni wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej, odnoszą sukcesy w konkursach, uzyskują promocję do klas wyższych programowo, z powodzeniem kończą szkołę. 2. Powszechne zaangażowanie nauczycieli w planowanie, organizowanie i analizowanie procesów edukacyjnych sprzyja pomyślnemu wprowadzaniu zmian i modyfikacji służących doskonaleniu pracy z uczniami. 3. Nauczyciele pomagają sobie wzajemnie w rozwiązywaniu różnorodnych problemów (dydaktycznych, wychowawczych, organizacyjnych, technicznych), jednak nie doskonalą metod i form pracy zespołowej, co nie sprzyja budowaniu wysokiego poziomu współdziałania, nie wpływa na tworzenie atmosfery wzajemnego zaufania, akceptacji, współodpowiedzialności za efekty pracy dydaktycznej i wychowawczej. 4. Niski poziom zaangażowania nauczycieli w ewaluację własnej pracy nie pozwala na skuteczne definiowanie mocnych i słabych stron każdego z nich, nie wpływa na świadome wdrażanie pożądanych zmian, nie służy efektywnemu rozwojowi nauczycieli. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 7/25

8 Wyniki ewaluacji Wymaganie: Uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej Stan oczekiwany: Zmiany w zewnętrznym świecie powodują konieczność właściwego przygotowania uczniów do nowej rzeczywistości, dlatego dla sukcesu indywidualnego i społecznego uczniowie i uczennice powinni nabywać kompetencje określone w podstawie programowej. Stopień, w jakim są one nabywane, zależy od skuteczności monitorowania tego procesu oraz wykorzystania informacji o osiągnięciach z poprzedniego etapu edukacyjnego. Poziom spełnienia wymagania: B Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Wyniki ewaluacji pokazują, że uczniowie nabywają wiadomości i umiejętności określone w podstawie programowej kształcenia ogólnego, z powodzeniem uzyskują promocję do klas wyższych programowo i kończą szkołę, w większości uzyskując średnie i wysokie wyniki na sprawdzianie zewnętrznym. Podstawa programowa realizowana jest w szkole z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów realizacji. Nauczyciele, planując swoją pracę z uczniami, uwzględniają ich osiągnięcia z poprzedniego etapu edukacyjnego, monitorują i analizują osiągnięcia każdego uczącego się, formułują i wdrażają wnioski z prowadzonych analiz. Szkoła skutecznie rozwija umiejętności przydatne uczniom na kolejnym etapie kształcenia, a w przyszłości na rynku pracy. Wdrażanie wniosków z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczynia się do wzrostu efektów uczenia się, a wyniki analizy osiągnięć uczniów, w szczególności uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Biorąc pod uwagę powszechne zaangażowanie nauczycieli w realizację podstawy programowej i monitorowanie osiągnięć każdego ucznia, przy jednoczesnej skuteczności podejmowanych działań, należy uznać, że szkoła spełnia wymaganie na poziomie wysokim. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 8/25

9 Obszar badania: W szkole lub placówce realizuje się podstawę programową uwzględniając osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego Wyniki przeprowadzonego badania dowodzą, że w szkole realizuje się podstawę programową kształcenia ogólnego, uwzględniając przy tym osiągnięcia uczniów z poprzedniego etapu edukacyjnego. Z informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli wynika, że w szkole prowadzi się diagnozy wstępne dotyczące wiadomości i umiejętności nowych uczniów poprzez: badania dojrzałości szkolnej, diagnozy wstępnej uczniów klasy I, diagnozy osiągnięć i umiejętności uczniów po klasie III, badania diagnostyczne z języka polskiego, matematyki, przyrody i języka angielskiego w klasie IV. Zgromadzone w ten sposób dane pozwalają na: planowanie i modyfikowanie pracy nauczyciela przedmiotu, planowanie wspólnych działań przez nauczycieli, dostosowanie do możliwości uczniów sposobów osiągania celów (metody i formy pracy). Obszar badania: Podstawa programowa jest realizowana z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji Z badania wynika, że podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych realizowana jest w szkole z wykorzystaniem zalecanych warunków i sposobów jej realizacji. Większość ankietowanych nauczycieli stwierdziło, że podczas wszystkich (bądź większości) swoich zajęć, kształtują takie umiejętności, jak: czytanie umiejętność rozumienia, wykorzystywania i przetwarzania tekstów (zob. rys. 1 j), umiejętność odkrywania swoich zainteresowań i/lub przygotowania do dalszej edukacji (zob. rys. 2 j), umiejętność komunikowania się w języku ojczystym (zob. rys. 3 j), umiejętność uczenia się (zob. rys 4 j), myślenie naukowe umiejętność formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody i społeczeństwa (zob. rys. 5 j), myślenie matematyczne umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym (zob. rys. 6 j), umiejętność pracy zespołowej (zob. rys. 7 j). W mniejszym stopniu nauczyciele kształtują umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno - komunikacyjnymi (zob. rys. 8 j), co potwierdziły obserwacje zajęć; na żadnych Szkoła Podstawowa w Poturzynie 9/25

10 z obserwowanych zajęć nauczyciele nie kształtowali umiejętności posługiwania się nowoczesnymi technologiami inforamacyjno - komunikacyjnymi. Należy dodać, że wszyscy ankietowani nauczyciele wymienili zalecane warunki specyficzne dla prowadzonych przez nich zajęć. Podczas obserwowanych zajęć odnotowano, że większość (4 z 6) nauczycieli stosuje się do zalecanych warunków swojego przedmiotu oraz w różnym stopniu kształtują umiejętności kluczowe (zob. tab. 1). Wykres 1j Wykres 2j Wykres 3j Wykres 4j Szkoła Podstawowa w Poturzynie 10/25

11 Wykres 5j Wykres 6j Wykres 7j Wykres 8j Szkoła Podstawowa w Poturzynie 11/25

12 Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: Które z najważniejszych umiejętności, opisanych w podstawie programowej dla danego etapu kształcenia były kształtowane u uczniów podczas lekcji? [OZ] (9788) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 6 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 czytanie 4 / / myślenie matematyczne 1 / / myślenie naukowe 2 / / umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w języku obcym, zarówno w mowie, jak i piśmie 3 / 3 50 / 50 5 umiejętność posługiwania się nowoczesnymi technologiami 0 / 6 0 / 100 informacyjno-komunikacyjnymi, w tym także dla wyszukiwania i korzystania z informacji 6 umiejętność uczenia się 1 / / umiejętność pracy zespołowej 1 / / inne, jakie? 0 / 6 0 / 100 Obszar badania: W szkole lub placówce monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe, formułuje się i wdraża wnioski z tych analiz Analizowane źródła (wypowiedzi dyrektora, nauczycieli, obserwacje zajęć) wskazują, iż w szkole monitoruje się i analizuje osiągnięcia każdego ucznia, uwzględniając jego możliwości rozwojowe; na tej podstawie formułuje się i wdraża wnioski. Wszyscy (8 z 8) ankietowani nauczyciele przyznali, że monitorują osiągnięcia uczniów, stosując różnorodne formy (zob. rys. 1 w), a wnioski z prowadzonych analiz wykorzystują do: modyfikacji metod i form pracy, wprowadzania zmian w warsztacie pracy, organizacji zajęć wyrównawczych i dodatkowych, indywidualizacji procesu nauczania. Podczas obserwowanych zajęć odnotowano, że najczęściej stosowane przez nauczycieli sposoby monitorowania umiejętności i osiągnięć uczniów, to zadawanie pytań przez nauczyciela (6 z 6); sprawdzanie, czy uczniowie właściwie zrozumieli realizowane treści (4 z 6) oraz w jaki sposób uczniowie wykonują zadania (2 z 6). Należy zauważyć, że na 1 z 6 zajęć nauczyciele stwarzali uczniom możliwość zadawania pytań (tab. 1). Zgromadzone w ten sposób informacje nauczyciele wykorzystują do bieżącej pracy na lekcji, modyfikacji planów pracy, planowania treści nauczania oraz organizacji konkursów przedmiotowych. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 12/25

13 Wykres 1w Szkoła Podstawowa w Poturzynie 13/25

14 Typ pytania: Pytanie wielokrotnego wyboru Treść pytania: W jaki sposób nauczyciel monitoruje nabywanie wiedzy i umiejętności przez każdego ucznia podczas lekcji? Proszę zaznaczyć wszystkie zachowania nauczyciela, które wystąpiły na tej lekcji. [OZ] (6884) Ogólna liczba respondentów biorących udział w badaniu: 6 Tab.1 Numer odpowiedzi Treść odpowiedzi Częstość Procent 1 sprawdza, czy uczniowie właściwie zrozumieli 2 / / sprawdza, w jaki sposób uczniowie wykonują zadania 4 / / zadaje pytania 6 / / 0 4 prosi uczniów o podsumowanie 0 / 6 0 / wykorzystuje techniki badawcze 0 / 6 0 / pyta uczniów, co sądzą o jego sposobie przekazywania wiedzy 0 / 6 0 / stwarza uczniom możliwość zadania pytania 1 / / inne, jakie? 0 / 6 0 / 100 Obszar badania: Wdrożone wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych Z przeprowadzonego badania wynika, że wdrażane wnioski z monitorowania i analizowania osiągnięć uczniów przyczyniają się do wzrostu efektów uczenia się i osiągania różnorodnych sukcesów edukacyjnych uczniów. Wyniki analizy osiągnięć uczniów, w tym uczniów, którzy ukończyli dany etap edukacyjny, potwierdzają skuteczność podejmowanych działań dydaktyczno-wychowawczych. Szkoła podejmuje skuteczne działania mające na celu wzrost efektów uczenia się uczniów i osiągania różnorodnych sukcesów przez każdego ucznia szkoły, między innymi poprzez: udział w ogólnopolskim projekcie MEN Szkoła Współpracy. Uczniowie i rodzice kapitałem społecznym nowoczesnej szkoły, organizację zajęć ortograficznych (sukcesy uczniów w międzygminnych konkursach ortograficznych), umożliwianie udziału uczniom w konkursach na różnym szczeblu, m.in.: kuratoryjny konkurs polonistyczny (finalista i laureat), MiMaK - powiatowy konkurs matematyczny dla uczniów klas III (III miejsce), Ogólnopolski Konkurs Wiedzy o Fryderyku Chopinie, gminne i międzygminne konkursy plastyczne, konkurs,,bądź bezpieczny na drodze'', poszerzenie oferty zajęć pozalekcyjnych dla uczniów klasy VI (zajęcia przygotowujące do sprawdzianu, zajęcia dodatkowe z matematyki, języka polskiego i angielskiego. Z analizy danych zastanych wynika, że średnie wyniki sprawdzianów zewnętrznych w ostatnich trzech latach Szkoła Podstawowa w Poturzynie 14/25

15 plasowały się odpowiednio w staninach: 5 (2012), 7 (2013), 5 (2014). Zdecydowana większość (poza rozumowaniem w roku 2012) badanych standardów osiągnęła w tym czasie poziom konieczny (co najmniej 50%), a w roku 2014 czytanie osiągnęło poziom zadowalający - 74%. Średnie wyniki badanych sprawdzianem standardów oscylują w ostatnich trzech latach wokół wartości 60%, a coroczne wahania (na plus bądź minus) nie wskazują na zdecydowaną tendencje wzrostową bądź na regres. Warto dodać, że wszyscy ankietowani uczniowie szkoły wskazali na osiągnięcia, z których są szczególnie zadowoleni (14 uczniów jest zadowolona z możliwości udziału w konkursach i akcjach społecznych lub charytatywnych; 5 z osiągnięć w konkursach; 2 z osiągnięć sportowych, 2 - ze swoich ocen), a nauczyciele uczący w klasie V, wymieniając sukcesy uczniów tej klasy, podali konkretne przykłady takich osiągnięć (przedmiotowych, artystycznych, sportowych). Obszar badania: Uczniowie odnoszą sukcesy na wyższym etapie kształcenia lub na rynku pracy Z wypowiedzi dyrektora i nauczycieli wynika, że szkoła skutecznie rozwija u uczniów umiejętności przydatne na kolejnym etapie kształcenia oraz na rynku pracy. Zdaniem respondentów, większość uczniów z sukcesem podejmuje działania na rzecz aktywności własnej i środowiska szkolnego w gimnazjum, uczestniczy w konkursach, jest współorganizatorem lub organizatorem imprez i uroczystości szkolnych w gimnazjum, z sukcesem podejmuje dalsze kształcenie. Przygotowując uczniów do sprawnego funkcjonowania na kolejnych etapach (edukacyjnych), szkoła kształtuje, takie umiejętności i postawy, jak: umiejętność uczenia się, umiejętność czytania i czytania ze zrozumieniem, umiejętność wypowiadania się w języku polskim, zarówno w formie pisemnej, jak i ustnej, umiejętność pracy zespołowej, umiejętności wyszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacji z różnych źródeł, umiejętność stosowania technologii informacyjno-komunikacyjnych. Ponadto w procesie kształcenia ogólnego szkoła na tym etapie edukacyjnym kształtuje u uczniów postawy sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu takie, jak: uczciwość, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych ludzi, kreatywność, przedsiębiorczość, podejmowanie inicjatyw oraz do pracy zespołowej. Szkoła kształtuje postawę obywatelską, postawę tradycji i kultury własnego narodu. Umiejętności kształtowane są podczas lekcji, ich aktywności w działaniach pozalekcyjnych oraz konkursach szkolnych i pozaszkolnych. W kształtowaniu umiejętności przydatnych na kolejnym etapie kształcenia i na rynku pracy zdaniem nauczycieli (wywiad) sprzyja: organizowanie i udział uczniów w konkursach szkolnych i międzyszkolnych, np. matematyczny konkurs dla uczniów klas III MiMaK, pięknego czytania w klasach IV-VI, konkurs wiedzy o baśniach Andersena, konkurs ortograficzny,,mistrz Ortografii o nagrodę Wójta Gminy Jarczów, Powiatowy Konkurs Ortograficzny i Złote Pióro Burmistrza Tyszowiec, "Multimedialna opowieść o mojej miejscowości", konkursach plastycznych, np.,,przegląd szopek i stroików bożonarodzeniowych, "Wielkanoc w plastyce, konkurs,,młodzież zapobiega pożarom, konkurs,,światowy dzień pluszowego misia oraz,,rpo zmienia przyszłość namaluj swój świat, Szkoła Podstawowa w Poturzynie 15/25

16 korzystanie z biblioteczek klasowych i biblioteki szkolnej oraz współpraca z Gminną i Powiatową biblioteką Publiczną, organizowanie spotkań z autorami książek dla dzieci, m.in. Danutą Gellner, Alicją Twardowską; udział w akcji,,cała Polska czyta dzieciom, organizowanie Dnia Rodziny, organizowanie wycieczek dydaktycznych połączonych z obserwacjami empirycznymi przyrody i społeczeństwa (np. wycieczki do lasu ścieżką ekologiczną w Witkowie, wizyty w gospodarstwie agroturystycznym), organizowanie zajęć sportowo - rekreacyjnych (SKS), udział w Gminnym Święcie Sportu. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 16/25

17 Wymaganie: Nauczyciele współpracują w planowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Stan oczekiwany: O sukcesie współczesnych społeczeństw decyduje zdolność do współpracy. Aby jej uczyć, nauczyciele powinni działać zespołowo, organizując procesy edukacyjne, rozwiązując problemy, prowadząc ewaluację, ucząc się od siebie nawzajem. Służy to podniesieniu jakości procesu uczenia się uczniów oraz rozwojowi zawodowemu nauczycieli. Poziom spełnienia wymagania: D Wyniki przeprowadzonej ewaluacji dla wymagania: Badanie pokazuje, że nauczyciele Szkoły Podstawowej w Poturzynie współpracują ze sobą w planowaniu, realizacji i analizie procesów edukacyjnych (angażując się w pracę zespołów metodycznych, zadaniowych, ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, ds. ewaluacji wewnętrznej), a wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych jest wynikiem wspólnych ustaleń podejmowanych w ramach funkcjonowania zespołów nauczycielskich bądź całej rady pedagogicznej. Nauczyciele pomagają sobie wzajemnie w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych i wychowawczych, jednak nie podejmują świadomych form doskonalenia metod pracy zespołowej, w niewielkim zakresie wspierają się w ewaluacji własnej pracy. Powyższe tezy uzasadniają podstawowy poziom spełniania wymagania. Obszar badania: Nauczyciele, w tym pracujący w jednym oddziale, współpracują ze sobą w organizowaniu i realizowaniu procesów edukacyjnych Badanie pokazuje, że nauczyciele Szkoły Podstawowej w Poturzynie współpracują ze sobą w planowaniu, realizacji i analizie procesów edukacyjnych, a zjawisko współdziałania ma charakter powszechny. Z informacji pozyskanych od dyrektora i nauczycieli wynika, że w szkole funkcjonują: stałe zespoły nauczycieli klas I - III i IV - VI (łączące zadania metodyczne, samokształceniowe, wychowawcze), zespoły zadaniowe (ds. planowania i organizacji działalności szkoły, organizowania imprez, uroczystości, wycieczek, akcji charytatywnych, ds. aktualizacji dokumentów szkolnych), zespoły ds. pomocy psychologiczno-pedagogicznej, zespoły ds. ewaluacji. Z wypowiedzi respondentów wynika, że w szkole nie wydziela się formalnie zespołów nauczycieli uczących w jednym oddziale, ponieważ rada pedagogiczna jest bardzo mało liczna (nauczyciele pracujący w klasach IV - Szkoła Podstawowa w Poturzynie 17/25

18 VI to jednocześnie nauczyciele pracujący w każdym z tych oddziałów). Wszyscy ankietowani nauczyciele przyznali, że angażują się w pracę ww. zespołów (zob. rys. 1 w). Oceniając zaangażowanie innych, 5 nauczycieli stwierdziło, że w pracę zespołów angażują się wszyscy, w ocenie 3 - większość nauczycieli. (zob. rys. 1 j). Analizowane źródła (wypowiedzi dyrektora, nauczycieli, obserwacje zajęć) dowodzą, że wspólnym ustaleniom podlegają takie kwestie, jak: organizowanie indywidualnej pomocy dla uczniów, realizacja projektów, konkursów, analiza opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej, planowanie i realizowanie imprez i uroczystości szkolnych i środowiskowych, formy pożądanych oddziaływań wychowawczych, optymalne metody i formy pracy lekcyjnej, analiza i wykorzystanie wyników diagnozy "na wejście", bieżąca i cykliczna analiza osiągnięć uczniów, kształtowanie umiejętności interdyscyplinarnych, stosowanie jednolitego, dostosowanego do możliwości uczniów systemu oceniania, realizacja treści międzyprzedmiotowych (korelacja), planowanie i realizacja działań przygotowujących uczniów do sprawdzianu zewnętrznego, formy współpracy z rodzicami. Wykres 1j Szkoła Podstawowa w Poturzynie 18/25

19 Wykres 1w Obszar badania: Wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych (planowanie, organizacja, realizacja, analiza i doskonalenie) następuje w wyniku ustaleń między nauczycielami Z przeprowadzonego badania wynika, że wprowadzanie zmian dotyczących przebiegu procesów edukacyjnych jest wynikiem wspólnych ustaleń podejmowanych w ramach funkcjonowania zespołów nauczycielskich bądź całej rady pedagogicznej. Zarówno dyrektor, jak większość (7 z 8) ankietowanych nauczycieli przyznaje, że wprowadzanie wynikających ze wspólnych ustaleń zmian, dotyczyło w ostatnim czasie takich kwestii, jak: system oceniania uczniów, zasady organizacji konkursów, korelacja międzyprzedmiotowa, warsztat pracy (metody, formy, środki dydaktyczne), przygotowanie zmian w statucie, Szkoła Podstawowa w Poturzynie 19/25

20 zmiana podręczników, zwiększenie tygodniowej liczby realizowanych godzin z przedmiotu, zwiększenie częstotliwości ćwiczeń przygotowujących uczniów do sprawdzianu, wzbogacenie kontaktu z rodzicami o nowe formy współpracy (zeszyty wychowawcze), zasady organizacji konkursów. Z informacji pozyskanych od respondentów wynika ponadto, że nauczyciele uczący w jednym oddziale współpracują ze sobą w ustalaniu i wdrażaniu pożądanych zmian i modyfikacji. Jako przykłady wprowadzonych w wyniku wspólnych ustaleń zmian (dotyczących pracy z klasą V), nauczyciele podali następujące: modyfikacja systemu oceniania, konsekwentne zwracanie uwagi na ortografię, poziom graficzny, estetykę pisma, systemowe kształtowanie umiejętności czytania ze zrozumieniem, konsekwentne egzekwowanie i bieżące ocenianie prac domowych, wprowadzenie dodatkowych zajęć sportowych, zainicjowanie sprawdzianów próbnych w klasie V, wprowadzenie oceniania kształtującego, położenie nacisku na uczenie się przez doświadczanie, stosowanie optymalnego doboru składu grup uczniowskich do pracy zespołowej (łączenie uczniów mocniejszych z tymi, którzy mają trudności). Obszar badania: Nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy, doskonalą metody i formy współpracy Z przeprowadzonego badania wynika, że nauczyciele wspólnie rozwiązują problemy dotyczące kwestii dydaktycznych bądź wychowawczych, jednak nie podejmują celowych działań służących doskonaleniu metod i form pracy zespołowej. Wszyscy ankietowani nauczyciele stwierdzili, że w zakresie swojej pracy z uczniami uzyskują różnorodną pomoc od innych. (zob. rys. 1 w). Do dominujących form wspierania się należą: wymiana doświadczeń, konsultacje, doradztwo, wymiana poglądów, wspólne organizowanie i prowadzenie działań (wycieczki, konkursy imprezy), przekazywanie informacji o uczniach/zespołach klasowych i wiedzy zdobytej na szkoleniach. Formy, z których nauczyciele nie korzystają w ogóle, to lekcje otwarte i wspólne prowadzenie zajęć. 7 z 8 ankietowanych podało przykłady sytuacji, w których korzystają z pomocy innych (zob. rys. 1 o); po wsparcie takie najczęściej nauczyciele sięgają: planując i organizując wycieczki, uroczystości, dobierając (bądź wspólnie opracowując) odpowiednie pomoce dydaktyczne, rozwiązując pojawiające się problemy wychowawcze. Trzeba jednak zauważyć, że ankietowani nauczyciele, zapytani o konkretne przykłady zastosowania pomocy uzyskanej od innych nauczycieli i jej efekty, po raz kolejny wymienili (ogólnie lub szczegółowo) formy współdziałania; żaden z ankietowanych nie udzielił w tej kwestii konkretnej odpowiedzi. Szkoła Podstawowa w Poturzynie 20/25

21 Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Poturzynie 21/25

22 Wykres 1w Obszar badania: Nauczyciele pomagają sobie nawzajem w ewaluacji i doskonaleniu własnej pracy Wyniki przeprowadzonego badania nie pozwalają na stwierdzenie, że nauczyciele pomagają sobie wzajemnie w ewaluacji własnej pracy, bowiem podawane przez respondentów przykłady działań nie mają charakteru powszechnego i nie wskazują na świadome gromadzenie i wykorzystywanie informacji o jakości własnych działań. Co prawda, 7 z 8 ankietowanych nauczycieli deklaruje, że dokonuje ewaluacji własnej pracy, współpracując przy tym z innymi nauczycielami, jednak 6 badanych przyznaje, że prowadzi taką ewaluację jedynie w sytuacji, gdy dostrzega jakiś problem (zob. rys. 1 j i 2 j). 7 ankietowanych twierdzi, że ewaluacji poddaje efektywność stosowanych metod i form pracy, 5 - dostosowanie wymagań do poziomu i możliwości uczniów, 4 - poziom wiedzy uczniów, 2 ankietowanych bada realizację programu nauczania i skuteczność podejmowanych działań motywujących, 1 - użyteczność testów sprawdzających. Tymczasem podawane przez nauczycieli przykłady współpracy z innymi w zakresie ewaluacji własnej pracy, są de facto przykładami wspierania się w realizacji Szkoła Podstawowa w Poturzynie 22/25

23 i analizie procesów dydaktycznych; w nikłym zakresie dotyczą pozyskiwania informacji na temat jakości realizowanych działań (Cyt.: "wymiana doświadczeń i kosultacje w przypadku wystąpienia sytuacji problemowych", "konsultacje działań wychowawczych", "przekazywanie informacji o uczniach", "doskonalenie warsztatu pracy", "wymienianie się materiałami, pomocami dydaktycznymi", "przygotowanie scenariuszy uroczystości szkolnych", itp.). Dodatkowo należy zauważyć, że nauczyciele utożsamiają ewaluację własnej pracy z analizą osiągnięć uczniów, nie wykorzystują natomiast takich (kluczowych dla ewaluacji) form, jak: opracowanie narzędzi badawczych (wspólnie z innymi) bądź ich wymiana, przeprowadzenie badań, analiza wyników (opracowanie raportu), porównanie z innymi, sformułowanie wniosków i rekomendacji, wdrażanie działań (monitorowanie, ocena skuteczności), zbieranie i odnotowywanie opinii o własnej pracy, prowadzenie lekcji otwartych. Również podczas żadnych z 6 obserwowanych lekcji nie odnotowano, że nauczyciel pozyskuje od uczniów informację zwrotną na temat skuteczności, atrakcyjności stosowanych przez niego metod pracy czy sposobów przekazywania wiedzy. Wykres 1j Wykres 2j Szkoła Podstawowa w Poturzynie 23/25

24 Wykres 1o Szkoła Podstawowa w Poturzynie 24/25

25 Raport sporządzili Aneta Tywoniuk-Małysz Barbara Krawczyk Kurator Oświaty:... Data sporządzenia raportu: Szkoła Podstawowa w Poturzynie 25/25