NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W POZNANIU 61-662 Poznań, ul. DoŜynkowa 9H 16/20 (61) 64 63 800, fax (61) 64 63 801 Poznań, dnia 17 grudnia 2008 r. P/08/087 LPO41035-2-2008 Pan Płk Zbigniew Grzesiczak Komendant Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r., Nr 231, poz. 1701 ze zm.), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu skontrolowała Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych w Poznaniu, zwane dalej CSWL, w zakresie działalności wojskowej ochrony przeciwpoŝarowej w latach 2007 2008 (III kwartały). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 9 grudnia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Komendantowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia działalność wojskowej ochrony przeciwpoŝarowej CSWL, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości. 1. W okresie objętym kontrolą w CSWL, podstawowe zadania systemu ratowniczo gaśniczego przewidziane w ustawie z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej StraŜy PoŜarnej (Dz. U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 ze zm.) realizowane były przede wszystkim przez wojskowe straŝe poŝarne ( wsp ) oraz Inspektora ochrony przeciwpoŝarowej. 2. Zgodnie z przepisami 17 ust. 4 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992 r. w sprawie zasad i trybu wykonywania zadań przez Wojskową Ochronę PrzeciwpoŜarową (Dz. U. Nr 66, poz. 334 ze zm.), CSWL opracowało cztery plany ochrony
2 przeciwpoŝarowej dotyczące trzech obiektów CSWL oraz obszarów leśnych Ośrodka Szkolenia CSWL. W wyniku kontroli NIK stwierdzono, Ŝe plany te są częściowo zdezaktualizowane. ZastrzeŜenia NIK budzi fakt, Ŝe nie określono w nich dotychczas granic rejonu pomocy wzajemnej, o czym stanowi 15 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 24 sierpnia 1992r. Ponadto Plany ratownicze dla obiektu Nr 1 i Nr 2 CSWL nie zawierały równieŝ Zestawienia sił i środków wojskowych straŝy poŝarnych i innych pododdziałów jednostek wojskowych z garnizonu, co jest wymagane przepisami 17 ust. 2 ww. rozporządzenia. 3. Zadania w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej zostały określone w Planie zasadniczych przedsięwzięć CSWL oraz rocznym planie zamierzeń Inspektora ochrony przeciwpoŝarowej. W wyniku kontroli NIK stwierdzono, Ŝe znaczna część zadań przewidzianych na 2008 r. została zrealizowana. Jednak z uwagi na wakat (od dnia 17 marca 2007 r. do dnia 31 marca 2008r.) na stanowisku etatowego Inspektora ochrony przeciwpoŝarowej nie zrealizowano zadań ujętych w Planie na 2007 r., m. in. szkoleń w zakresie ochrony przeciwpoŝarowej nowo przyjętych pracowników wojska oraz ćwiczebnych alarmów poŝarowych. W ocenie NIK były to działania nierzetelne. NIK pozytywnie ocenia realizację w 2008 r. szkoleń z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej. Przeprowadzone zostały szkolenia specjalistyczne Ŝołnierzy i pracowników pełniących słuŝbę w wsp, ćwiczebne alarmy przeciwpoŝarowe z udziałem Państwowej StraŜy PoŜarnej dla stanu osobowego CSWL, a takŝe szkolenia w zakresie profilaktyki przeciwpoŝarowej, które objęły Ŝołnierzy słuŝby zasadniczej. Specjalistyczne szkolenia przeprowadzano w oparciu o programy szkolenia, których tematyka obejmowała organizację ochrony przeciwpoŝarowej w wojsku, taktykę działań ratowniczo gaśniczych, charakterystykę sprzętu i środków gaśniczych oraz wiadomości ogólne z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej. 4. NIK pozytywnie ocenia fakt, iŝ w kontrolowanym okresie Szefowie SłuŜb oraz Szefowie magazynów przeprowadzili 56 (w 2007 r.) oraz 120 (w 2008 r.) kontroli dotyczących stanu ochrony przeciwpoŝarowej. ZastrzeŜeń NIK nie budzi sposób dokumentowania tych kontroli. 5. W ocenie NIK, zakres czynności (zadań) etatowego Inspektora ochrony przeciwpoŝarowej, obejmował większość zadań zawartych w Instrukcji o ochronie
3 przeciwpoŝarowej w wojsku (sygn. Kwat. Bud. 117/97) wprowadzonej decyzją Nr 118/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 4 lipca 1997 r. ( Instrukcja ). Nie uwzględniono w nim jednak obowiązku składania meldunków o wykonaniu poleceń pokontrolnych. W wyniku kontroli NIK stwierdzono ponadto, Ŝe w zakresach czynności osób funkcyjnych CSWL (Szefa Logistyki, Szefa i Zastępcy Szefa Oddziału Zabezpieczenia Ośrodka Szkolenia oraz Komendanta Ośrodka Szkolenia) ujęto jedynie zadania dotyczące nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przeciwpoŝarowych. W aktach osobowych brak było pisemnego potwierdzenia, Ŝe osoby te są zobowiązane do realizacji zadań wynikających z Instrukcji. Pozytywnie naleŝy ocenić to, iŝ w obiekcie Nr 2 CSWL, do nadzoru nad ochroną przeciwpoŝarową został wyznaczony spośród Ŝołnierzy zawodowych, nieetatowy Inspektor ochrony przeciwpoŝarowej, któremu szczegółowy zakres czynności określił dowódca jednostki. Osobie tej nie przyznano jednak dodatkowego wynagrodzenia mimo, Ŝe wymóg taki wynika z przepisów 5 ust.2 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 22 sierpnia 1992 r.. Stwierdzono ponadto, Ŝe podległość wsp w strukturze CSWL nie odpowiada dyspozycji zawartej w 5 ust. 2, pkt 2 tego rozporządzenia stanowiącej, Ŝe wsp podlegają dowódcom właściwych jednostek (instytucji) wojskowych. 6. Struktura stanowisk słuŝbowych ustalona w osiemnastoosobowym etacie CSWL jest zgodna z wymogami wynikającymi z decyzji Nr 230/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 25 maja 2007 r. w sprawie funkcjonowania wojskowych straŝy poŝarnych (Dz.Urz. MON Nr 11, poz.125). NIK nie wnosi zastrzeŝeń w tym zakresie. 7. NIK zwraca uwagę, Ŝe w okresie objętym kontrolą na stanowisko inspektora ochrony przeciwpoŝarowej zatrudniano osoby, które nie posiadały dwuletniego staŝu pracy w ochronie przeciwpoŝarowej, wymaganego przepisami 4 pkt 2, 5 pkt. 2 i załącznikiem Nr 1 do rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 października 2005 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych oraz szkoleń dla straŝaków jednostek ochrony przeciwpoŝarowej i osób wykonujących czynności z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej (Dz.U. Nr 215 poz. 1823). 8. NIK negatywnie ocenia obecny stan przygotowania wsp do organizowania i prowadzenia działań ratowniczych w jednostkach wojskowych i wykonywania podstawowych zadań systemu ratowniczo gaśniczego.
4 PowyŜsza ocena wynika w szczególności z faktu, Ŝe osoby pełniące słuŝbę w wsp, wykonujące (w komórkach i jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej albo przez niego nadzorowanych) zadania przewidziane dla Państwowej StraŜy PoŜarnej nie posiadają odpowiednich kwalifikacji (ukończonego szkolenia podstawowego i uzupełniającego dla straŝaka oraz doświadczenia zawodowego wyraŝonego staŝem pracy w ochronie przeciwpoŝarowej pracowników wojska) wymaganych przepisami przywołanego juŝ rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji. W wyniku kontroli NIK stwierdzono, Ŝe na dzień 30 września 2008 r. z 17 osób pełniących słuŝbę w wsp: dwie osoby (dowódcy zastępu) nie spełniały wymagań w zakresie wykształcenia ogólnego, 11 pracowników wojska nie miało wymaganego staŝu pracy (dowódca zastępu, dwóch kierowców ratowników i po czterech ratowników i młodszych ratowników), a 15 osób nie posiadało wymaganych kwalifikacji zawodowych. NIK ocenia pozytywnie działania Komendanta CSWL podjęte w celu uzupełnienia kwalifikacji zawodowych osób pełniących słuŝbę w wsp, wymaganych do uzyskania stopnia straŝaka. Kontrola NIK wykazała bowiem, Ŝe jeszcze przed zakończeniem kontroli kwalifikacje zawodowe uzupełniło sześć osób, a kolejne sześć osób (we wrześniu i listopadzie br.) zostało skierowanych na szkolenia. 9. NajwyŜsza Izba Kontroli zwraca uwagę na występujące braki sprzętu gaśniczego i ochrony przeciwpoŝarowej. Na dzień 30 września 2008 r. stan wyposaŝenia wsp w CSWL w sprzęt poŝarniczy, wyposaŝenie dodatkowe, odzieŝ specjalną, środki ochrony osobistej i przedmioty ekwipunku osobistego, wykazywał braki (w 90 pozycjach) i niedobory (w 32 pozycjach) w odniesieniu do normatywu wynikającego z załączników Nr 2 i Nr 3 do przywołanej juŝ decyzji Nr 230/MON Ministra Obrony Narodowej. W ogóle brak było m.in. ubrań koszarowych (26 sztuk), cięŝkich rękawów sorbcyjnych (trzech sztuk), radiotelefonów przewoźnych i przenośnych (czterech sztuk) oraz gazoszczelnych ubrań chemoodpornych (czterech sztuk). Natomiast normatywu wyposaŝenia nie spełniały m.in. ubrania Ŝaroodporne dwie sztuki (o dwie mniej niŝ wymagana liczba), buty straŝackie 15 sztuk (o 21 mniej), prądownice wodne dwie sztuki (o dwie mniej) oraz podpinki linkowe pięć sztuk (o 13 mniej). Jedynie wyposaŝenie w sprzęt poŝarniczy w odniesieniu do 27 pozycji, zgodne było z ww. normatywem.
5 Jeszcze w toku kontroli NIK podjęte zostały działania w zakresie uzupełnienia niedoborów i braków w wyposaŝeniu wsp, w wyniku których zakupione zostały ubrania specjalne i środki ochrony indywidualnej dla pełniących słuŝbę w wsp. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Uzupełnienie i dokonanie aktualizacji Planów ochrony przeciwpoŝarowych i działań ratowniczych. 2. Podjęcie działań w celu uszczegółowienia zakresu obowiązków osób funkcyjnych CSWL wykonujących zadania zakresu ochrony przeciwpoŝarowej. 3. Uwzględnienie w strukturze CSWL wymogów obowiązujących przepisów dotyczących podległości wsp. 4. Podjęcie działań zmierzających do wyeliminowania przypadków zatrudniania w wsp osób nieposiadających wymaganych kwalifikacji. 5. Kontynuowanie i zintensyfikowanie działań mających na celu zabezpieczenie normatywnego stanu wyposaŝenia i sprzętu poŝarowego. 6. Uregulowanie kwestii wynagrodzenia przysługującego nieetatowemu inspektorowi ochrony przeciwpoŝarowej. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Poznaniu, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Komendanta, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub o przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od dnia otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NajwyŜszej Izby Kontroli w Poznaniu umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.