NAJWYśSZA IZBA KONTROLI Departament Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI Departament Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego ul. Filtrowa 57, Warszawa tel./fax Warszawa, dnia 19 grudnia 2007 r. Nr kontroli: P/07/089 KOB /07 Pan gen. broni pil. Andrzej Błasik Dowódca Sił Powietrznych WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Departament Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego, przeprowadziła w Dowództwie Sił Powietrznych w Warszawie (DSP), kontrolę w zakresie wykorzystania przez Siły Zbrojne RP kwalifikacji Ŝołnierzy zawodowych nabytych na studiach za granicą oraz w słuŝbie w strukturach NATO i podczas misji zagranicznych w latach (I półrocze). Kontrolą w powyŝszym zakresie objęto równieŝ 2 Brygadę Lotnictwa Taktycznego (2 BLT), do której skierowane zostało odrębne wystąpienie. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokóle kontroli podpisanym w dniu 25 września 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Panu Generałowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie wykorzystanie przez Siły Powietrzne kwalifikacji Ŝołnierzy zawodowych nabytych na studiach za granicą oraz w słuŝbie w strukturach NATO i podczas misji zagranicznych, mimo stwierdzonych nieprawidłowości, nie mających jednakŝe zasadniczego wpływu na kontrolowaną 1 Dz. U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm. 1

2 działalność. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły przypadków niestosowania procedur kadrowych oraz niewłaściwego prowadzenia ewidencji kadrowej. PowyŜszą ocenę uzasadniają poniŝsze oceny cząstkowe. 1. W latach objętych kontrolą 147 Ŝołnierzy zawodowych Sił Powietrznych (SP) podwyŝszało kwalifikacje zawodowe na uczelniach zagranicznych oraz szkoleniach i kursach przygotowujących do wyznaczenia na stanowiska słuŝbowe. Ponadto zgodnie z planem przeszkolenia personelu latającego i technicznego na samolot F-16, na podstawie zapisów umowy polsko-amerykańskiej LOA, w kontrolowanym okresie w USA przeszkolono 18 pilotów i 184 oficerów i podoficerów słuŝby inŝynieryjnolotniczej. Na studia i kursy za granicą skierowano m.in. 28 Ŝołnierzy zawodowych z jednostek wydzielonych do NATO. Po powrocie do kraju 23 spośród ww. Ŝołnierzy wyznaczono do pełnienia obowiązków w Dowództwie Sił Powietrznych oraz jednostkach wydzielonych do NATO, co w opinii NIK, moŝe wpłynąć na usprawnienie procesu szkolenia oraz funkcjonowania struktur organizacyjnych Sił Powietrznych. Spośród objętych kontrolą 147 Ŝołnierzy, 41 (tj. 28%) zostało wyznaczonych na wyŝsze stanowiska słuŝbowe, 91 (62%) zostało wyznaczonych na stanowiska równorzędne, 14 (9%) zostało przeniesionych do rezerwy kadrowej, a 1 Ŝołnierz (1%) wypowiedział stosunek słuŝbowy i został zwolniony do cywila. 2. Z grona 446 Ŝołnierzy zawodowych pełniących w latach słuŝbę w strukturach międzynarodowych oraz uczestniczących w międzynarodowych operacjach pokojowych i stabilizacyjnych, na wyŝsze stanowiska słuŝbowe wyznaczono 113 (25%). Pozostałych Ŝołnierzy wyznaczono na stanowiska równorzędne lub na ostatnio zajmowane stanowiska słuŝbowe w kraju. Ustalono, Ŝe przydziały słuŝbowe stwarzają moŝliwość wykorzystania umiejętności i doświadczeń zdobytych przez Ŝołnierzy w słuŝbie poza granicami kraju, w bieŝącej słuŝbie w Siłach Powietrznych. 3. W toku kontroli ustalono, Ŝe Ŝołnierze wyznaczeni na wyŝsze stanowiska słuŝbowe spełniali wymagania określone w kartach opisu stanowisk słuŝbowych (KOSS), w tym opiniowania okresowego i prognozowania przebiegu słuŝby. Nieprawidłowości w tym zakresie dotyczyły natomiast: - zaniechania weryfikacji trafności opiniowania słuŝbowego podwładnych oraz prognozowania przebiegu ich słuŝby wojskowej, co było niezgodne z 5 ust. 1 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 marca 2004 r. w sprawie 2

3 opiniowania Ŝołnierzy zawodowych 2 (zwanego w dalszej treści rozporządzeniem w sprawie opiniowania); - niezasadnej odmowy rozpatrzenia odwołania Ŝołnierza od opinii okresowej, co stanowiło naruszenie art. 26 ust. 8 ustawy o słuŝbie wojskowej, który w brzmieniu obowiązującym w dniu udzielenia odmowy stanowił, Ŝe Ŝołnierzowi zawodowemu przysługuje prawo wniesienia odwołania od opinii słuŝbowej do wyŝszego przełoŝonego w terminie czternastu dni od dnia jej otrzymania; - przeniesienia Ŝołnierza między korpusami osobowymi, bez uprzedniego odbycia kursu specjalistycznego oraz bez porozumienia z Dyrektorem Departamentu Kadr MON, co było niezgodne z 18 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 15 kwietnia 2004 r. w sprawie trybu wyznaczania Ŝołnierzy zawodowych na stanowiska słuŝbowe i zwalniania z tych stanowisk Badając dokumentację kadrową kontrolerzy NIK stwierdzili, Ŝe Ŝołnierze zawodowi byli zapoznawani z kartą opisu stanowiska słuŝbowego dopiero po upływie wielu miesięcy od daty wyznaczenia na stanowisko, co świadczy o znacznych opóźnieniach w pracy komórek kadrowych. Przykładowo, Ŝołnierze wyznaczeni na stanowiska z dniem 1 lipca 2004 r., zapoznali się z KOSS z opóźnieniem od 5 do 15 miesięcy od dnia wyznaczenia. NaleŜy zaznaczyć, Ŝe w KOSS wyszczególnione są główne obowiązki słuŝbowe Ŝołnierza, z którymi powinien być zapoznany wraz z objęciem stanowiska. Opóźnienia w doręczeniu KOSS, prowadzą w konsekwencji do naruszenia zasad opiniowania Ŝołnierzy, określonych w art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 11 września 2003 r. o słuŝbie wojskowej Ŝołnierzy zawodowych 4 (zwanej w dalszej treści ustawą o słuŝbie wojskowej), który stanowi, Ŝe w okresowej opinii słuŝbowej przełoŝony dokonuje oceny wywiązywania się przez Ŝołnierza zawodowego z poszczególnych obowiązków słuŝbowych na zajmowanym stanowisku słuŝbowym określonych w opisie tego stanowiska oraz 3 rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 1 marca 2004 r. w sprawie opiniowania, w którym zapisano, iŝ przełoŝony wydaje o Ŝołnierzu opinię słuŝbową opartą na rzetelnej i obiektywnej ocenie wywiązywania się przez niego z obowiązków słuŝbowych, w okresie, za który sporządzana jest opinia. 5. NajwyŜsza Izba Kontroli stwierdziła nieprawidłowości w pracy komórek personalnych, w zakresie kompletowania i uaktualniania akt personalnych Ŝołnierzy zawodowych. Na 86 skontrolowanych TAP w 30 (34% kontrolowanych) nie 2 Dz. U. Nr 43, poz Dz. U. Nr 108, poz ze zm. 4 Dz. U. z 2003 r., Nr 179, poz z zm. 3

4 zamieszczono KOSS niektórych stanowisk zajmowanych przez Ŝołnierzy, w 27 (31%) brak było opinii słuŝbowych, w 12 (14%) nie zamieszczono rozkazów personalnych o wyznaczeniu na stanowiska. PowyŜsze nieprawidłowości naruszały zasady ujęte w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej z dnia 13 września 2005 r. w sprawie ewidencji wojskowej Ŝołnierzy zawodowych 5, w myśl których teczka akt personalnych zawiera w szczególności: karty opisu stanowisk słuŝbowych zajmowanych w okresie słuŝby ( 12 pkt 8), opinie słuŝbowe i odwołania od nich ( 8 pkt 10), decyzje i rozkazy personalne oraz wyciągi z nich ( 12 pkt 22). Zgodnie z 28 powołanego rozporządzenia, organy kadrowe jednostek wojskowych, których dowódcy posiadają kompetencje kadrowe, zobowiązane są do bieŝącego aktualizowania dokumentów ewidencyjnych. W ocenie NIK, nieaktualne dokumenty kadrowe stanowiły wadliwą podstawę do podejmowania decyzji kadrowych. 6. Kontrola stwierdziła, Ŝe uŝytkowany w DSP i podległych mu jednostkach program informatyczny SPIRALA-K1 autorstwa Departamentu Kadr MON, powodował szereg ograniczeń w funkcjonowaniu poszczególnych procedur kadrowych. Przykładowo, nie moŝna było pozyskać niezbędnych informacji o moŝliwościach obsady stanowisk etatowych, ze względu na brak: - informacji dotyczących prognoz określonych na poprzednich stanowiskach słuŝbowych, ocen wywiązywania się z obowiązków słuŝbowych i realizacji zadań, a takŝe sprawności fizycznej i kategorii zdrowia; - danych określających proponowane stanowiska słuŝbowe (numery identyfikacyjne stanowisk, nazwy stanowisk, nazwy jednostek, stopnie etatowe, specjalności wojskowe, wykształcenie wojskowe); - opcji wyszukiwania kandydatów spełniających określone kryteria. W ocenie NIK, brak narzędzi informatycznych zapewniających dostęp na róŝnych poziomach dowodzenia do centralnej bazy danych osobowych, w szczególności w zakresie informacji o stanowiskach oraz zapewniających wymianę informacji kadrowych, w sposób istotny ograniczał prowadzenie sprawnej i prawidłowej polityki personalnej. 7. Kontrola wykazała, iŝ niekorzystnym zjawiskiem w Siłach Powietrznych była wysoka rotacja personelu na stanowiskach kadrowych jednostek. Według stanu na koniec czerwca 2007 r., 125 Ŝołnierzy (51%) posiadało staŝ pracy w organach kadrowych krótszy niŝ 3 lata, zaś z ogółu Ŝołnierzy prowadzących sprawy kadrowe w 5 Dz. U. z 2005 r., Nr 193, poz

5 jednostkach SP, tylko 83 (34%) posiadało stosowne przeszkolenie z problematyki kadrowej. W ocenie NIK, powyŝsza sytuacja miała istotny wpływ na stwierdzone w trakcie kontroli niedociągnięcia w sprawnej organizacji zarządzania kadrami w jednostkach Sił Powietrznych. 8. Przeprowadzona kontrola w 2 BLT wykazała nieprawidłowości dotyczące przestrzegania procedur kadrowych, odpowiedzialności dowódców za przebieg słuŝby podwładnych, a takŝe realizacji polityki kadrowej i trafności podejmowania decyzji personalnych. Co prawda skala tych nieprawidłowości była niewielka, jednak dotyczyła stanowisk słuŝbowych mających zasadniczy wpływ na osiąganie naleŝytej zdolności operacyjnej jednostek. Stwierdzono równieŝ nieprawidłowości w prowadzonej ewidencji personalnej Ŝołnierzy zawodowych oraz jej aktualizacji. Przykładowo, w 95% skontrolowanych TAP brak było opinii specjalnych i zaświadczeń o ukończonych kursach, uczelniach zagranicznych bądź słuŝbie pełnionej na stanowiskach słuŝbowych wyznaczonych w Polskich Przedstawicielstwach Wojskowych, Polskich Zespołach Łącznikowych i strukturach dowodzenia NATO. PowyŜsze świadczyło o nierzetelnej realizacji obowiązków w zakresie prowadzenia dokumentacji kadrowej, określonych w rozporządzeniu Ministra Obrony Narodowej w sprawie ewidencji wojskowej Ŝołnierzy zawodowych. Wyniki kontroli wskazują na brak skutecznego systemu kontroli wewnętrznej pracy komórek kadrowych w jednostkach podległych Dowódcy Sił Powietrznych. * * * Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ust. 2 ustawy o NIK, wnosi o: - wyeliminowanie przypadków nie przestrzegania procedur związanych z wyznaczaniem Ŝołnierzy na stanowiska oraz zapoznawaniem Ŝołnierzy z kartą opisu stanowiska słuŝbowego i ich opiniowaniem okresowym; - uzupełnienie dokumentacji ewidencyjnej Ŝołnierzy zawodowych DSP oraz jednostek podległych, zgodnie z wymaganiami w tym zakresie; - zapewnienie skutecznej kontroli pracy komórek personalnych w jednostkach organizacyjnych Sił Powietrznych; - zainicjowanie działań mających na celu usprawnienie systemu informatycznego SPIRALA-K1 odnośnie funkcji wspomagających procesy kadrowe; 5

6 - analizę potrzeb w zakresie kwalifikacji zawodowych osób odpowiedzialnych za prowadzenie spraw kadrowych. NajwyŜsza Izba Kontroli Departament Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Generała w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, Panu Generałowi przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Departamentu Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego NajwyŜszej Izby Kontroli umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK. DYREKTOR Departamentu Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Wewnętrznego mgr Włodzimierz Zegadło 6