Pan brygadier Roman Nazarkiewicz Komendant Powiatowy Państwowej StraŜy PoŜarnej w Policach

Transkrypt

1 NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA W SZCZECINIE Szczecin, ul. Jacka OdrowąŜa 1 tel fax LSZ P/07/091 Szczecin, dnia grudnia 2007 r. Pan brygadier Roman Nazarkiewicz Komendant Powiatowy Państwowej StraŜy PoŜarnej w Policach WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie przeprowadziła w Komendzie Powiatowej Państwowej StraŜy PoŜarnej w Policach, zwanej dalej Komendą, kontrolę w zakresie przygotowania Państwowej StraŜy PoŜarnej do zapobiegania i usuwania skutków powaŝnych awarii w rozumieniu ustawy Prawo ochrony środowiska i ustawy o Państwowej StraŜy PoŜarnej. W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 3 grudnia 2007 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 60 ust. 1 ustawy o NIK, przekazuje Panu Komendantowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości pozytywnie ocenia działania Komendy w zakresie zapobiegania powaŝnym awariom przemysłowym. 1. W latach Komenda nie w pełni wykonywała roczne plany pracy w zakresie rozpoznania zagroŝeń powstania awarii w zakładach duŝego 2 i zwiększonego 3 ryzyka wystąpienia powaŝnych awarii przemysłowych. W celu realizacji tego zadania planowano raz w roku przeprowadzenie kontroli działań zapobiegających powstaniu awarii w 3 zakładach zlokalizowanych na terenie powiatu. Mimo ustawowego obowiązku 4 przeprowadzenia co najmniej raz w roku kontroli spełnienia wymogów bezpieczeństwa przez zakłady stwarzające 1 ustawa z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (j.t. Dz.U. z 2001 r. Nr 85, poz. 937 ze zm.) 2 zakład duŝego ryzyka wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej zwany ZDR 3 zakład zwiększonego ryzyka wystąpienia powaŝnej awarii przemysłowej zwany ZZR 4 art. 269 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902 ze zm.)

2 - 2 - zagroŝenie wystąpienia awarii przemysłowych, straŝacy Komendy w 2005 r. nie przeprowadzili czynności kontrolno rozpoznawczych w firmie J & S Energy w Stobnie zaliczanej do ZZR. Przedstawiony przez Pana Komendanta protokół nr 69 PA/2005 z kontroli firmy J & S Energy sporządzony przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska nie odpowiada wymogom obowiązującego w tym okresie rozporządzenia 5. Jednocześnie w 2007 r. do zakończenia kontroli NIK pracownicy Komendy nie przeprowadzili Ŝadnej z 3 kontroli ZDR i ZZR, mimo iŝ roczny plan pracy Komendy przewidywał wykonanie ich do dnia r. 2. W Komendzie w sposób nierzetelny prowadzono Katalog zagroŝeń informujący o maksymalnych ilościach substancji niebezpiecznych jakie mogą znajdować się w ZDR i ZZR zlokalizowanych na terenie powiatu. Katalog prowadzony od czerwca 2002 r. (aktualizowany 3 krotnie: w czerwcu i październiku 2004 r. oraz w lipcu 2006 r.) zawierał informacje, które nie były potwierdzone zgłoszeniami ZZR przesyłanymi do Komendy. I tak np. dane dotyczące J & S Energy zostały 17-krotnie zaniŝone. W aktualizacjach z 2004 r. i 2006 r. wykazano magazynowanie paliw płynnych w ilości [...] 6 m 3 mimo, iŝ według zgłoszenia zakład moŝe magazynować [...] 7 m 3 paliw. Natomiast w aktualizacji katalogu z 2006 r. dotyczącej Spółki Messer nie wykazano [...] 8, mimo moŝliwości przechowywania tego składnika w zakładzie w łącznej ilości [...] 9 Mg. Tym samym Katalog zagroŝeń nie wykazywał maksymalnych ilości substancji niebezpiecznych, jaka moŝe znajdować się w ZZR, co było sprzeczne z obowiązującymi przepisami Programy zapobiegania awariom przemysłowym (PZA) składane 11 przez prowadzących ZZR, nie były w sposób udokumentowany analizowane w Komendzie. Tym samym brak jest jednoznacznego potwierdzenia, Ŝe wszystkie przedstawione procedury zapobiegania 5 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji (MSWiA) z dnia 19 stycznia 1998 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych z zakresu ochrony przeciwpoŝarowej oraz osób uprawnionych do ich przeprowadzania (Dz.U. Nr 15 poz. 69 ze zm.) uchylone z dniem r. 6...Wyłączono informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Tajemnica ustawowo chroniona na podstawie art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej Dz.U. Nr 112, poz ze zm. (zwanej dalej: uodip) w zw. z art. 11 ust. 4 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji - j.t. Dz.U. z 2003 r. nr 153, poz ze zm. (zwanej dalej: uoznk). Wyłączenie dokonane przez NIK w interesie przedsiębiorcy. 7...Wyłączono informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Tajemnica ustawowo chroniona na podstawie 8...Wyłączono informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Tajemnica ustawowo chroniona na podstawie 9...Wyłączono informacje stanowiące tajemnicę przedsiębiorstwa. Tajemnica ustawowo chroniona na podstawie 10 zgodnie z załącznikiem nr 4 do rozporządzenia MSWiA z dnia 24 października 2005 r. w sprawie czynności kontrolno-rozpoznawczych przeprowadzanych przez Państwową StraŜ PoŜarną (Dz.U. Nr 225, poz. 1934) 11 Zgodnie z wymogami art. 251 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (j.t. Dz.U. z 2006 r. nr 129, poz. 902 ze zm.)

3 - 3 - i ograniczania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowych uzyskały pozytywne opinie odpowiednich sekcji Komendy. W ocenie NIK, konieczność jednoznacznego akceptowania tych programów ma tym większe znaczenie, iŝ np. do PZA złoŝonego przez Spółkę J & S Energy nie załączano opisu i treści procedur zapobiegania i ograniczania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowych. Natomiast w PZA firmy Messer nie przedstawiono opisu zasad zapobiegania awariom, stwierdzając, Ŝe opis tych zasad zawarty jest jedynie w opracowaniach dostępnych w zakładzie. Jednoczenie, mimo iŝ PZA złoŝone w lipcu 2004 r. przez Spółkę Messer zakładało dokonywanie corocznej analizy i aktualizacji załoŝeń programu, do zakończenia kontroli NIK Spółka nie wywiązała się z tego obowiązku a Komenda nie wzywała Spółki do dokonania analizy i ewentualnej aktualizacji złoŝeń PZA. 4. W toku kontroli stwierdzono przypadek braku rzetelnego i pełnego wyjaśnienia przyczyn i okoliczności powstania oraz rozprzestrzenienia się w dniu r. wycieku substancji ropopochodnej przy czyszczeniu kanalizacji w Bazie Paliw w Stobnie naleŝącej do Spółki J & S Energy. W akcji, zainicjowanej zgłoszeniem mieszkańców, straŝacy Komendy zneutralizowali i zlikwidowali wyciek o powierzchni około 60 m 2. W Komendzie nie dokonano analizy okoliczności powstania zdarzenia w tym np. przyczyn braku zgłoszenia zdarzenia przez pracowników Bazy. Nie sformułowano równieŝ zaleceń dla prowadzącego ww. ZZR zmierzających do wyeliminowania występowania podobnego zagroŝenia w przyszłości oraz dokonania, przewidzianej wytycznymi PZA Bazy Paliw, analizy załoŝeń i ewentualnej aktualizacji programu. Obowiązek rozpoznawania miejscowych zagroŝeń oraz ustalanie przyczyn, okoliczności ich powstania i rozprzestrzeniania się, zgodnie z art. 13 ust. 6 ustawy o Państwowej StraŜy PoŜarnej 12, naleŝy do zadań komendanta powiatowego StraŜy PoŜarnej. Brak właściwej współpracy i przepływu informacji pomiędzy Komendą a Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska w Szczecinie (WIOŚ) spowodował rozbieŝności w ocenie stopnia zagroŝenia spowodowanego ww. wyciekiem. Według Komendy zdarzenie zakwalifikowano jako małe zagroŝenie ekologiczne na obszarze wodnym, spowodowane nieprawidłową eksploatacją urządzeń mechanicznych, natomiast WIOŚ zakwalifikował wyciek jako awarię przemysłową. RozbieŜności te, do czasu kontroli NIK, nie były analizowane przez obie strony. 5. W badanym okresie straŝacy Komendy przeprowadzali w ZDR i ZZR czynności kontrolno rozpoznawcze obejmujące m.in. rozpoznanie zagroŝeń technicznych, chemicznych i ekologicznych oraz spełnienia wymogów bezpieczeństwa w zakresie 12 ustawa z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej StraŜy PoŜarnej (j.t. Dz.U. z 2006 r. Nr 96, poz. 667 ze zm.)

4 - 4 - wystąpienia awarii przemysłowej. W trakcie tych kontroli sprawdzano rzetelność i aktualność danych zawartych w PZA, raportach bezpieczeństwa czy teŝ w wewnętrznych planach operacyjno - ratowniczym kontrolowanych zakładów. W badanym okresie nie stwierdzono istotnych nieprawidłowości. W celu podniesienia sprawności wspólnie m.in. z zakładową straŝą poŝarną Zakładów Chemicznych Police, straŝą poŝarną z Niemiec oraz pracownikami ZDR i ZZR przeprowadzano ćwiczenia ratowniczo gaśnicze oraz taktyczno bojowe symulujące awarie przemysłowe. 6. Komenda nie posiada wyposaŝenia i sprzętu w rodzaju i ilości przewidzianej obowiązującymi przepisami 13. Komenda nie posiadała m.in. Ŝadnego samochodu gaśniczego cięŝkiego ze środkiem, samochodu specjalnego z drabiną lub podnośnikiem, zapór przeciwolejowych i namiotu ewakuacyjnego z osprzętem, wymaganych normatywami wyposaŝenia. Jednocześnie analiza potrzeb dokonana przez Komendę wskazuje na konieczność doposaŝenia m.in. w: lekki samochód dowodzenia i łączności, łódź ratowniczą, przenośny generator piany, skokochron kategorii 2 oraz w ubrania gazoszczelne. Pozytywnie naleŝy ocenić dotychczasowe działania podejmowane przez Pana Komendanta mające na celu pozyskanie sprzętu lub dofinansowania jego zakupu. Z uwagi na moŝliwość wystąpienia zdarzeń, których usunięcie wymagać będzie sił i środków przekraczających moŝliwości Komendy z sąsiadującymi jednostkami straŝy poŝarnej, powiatami i gminami podpisano porozumienia o wspólnej realizacji zadań i udzielaniu wzajemnej pomocy. 7. Stan etatowy Komendy, wynoszący na dzień roku 49 etatów, mimo iŝ o 1 straŝaka przekraczał minimalny stan wynikający z obowiązujących przepisów 14, w 2007 r. nie pozwalał na pełną realizację zadań operacyjno szkoleniowych oraz kontrolno - rozpoznawczych. Zadania z tego zakresu dodatkowo wykonywane były przez oficerów Komendy poza ich głównymi obowiązkami. Według stanu na dzień r., w związku z nowelizacją ustawy o Państwowej StraŜy PoŜarnej z dnia r. trzech straŝaków nie posiadało kwalifikacji wymaganych postanowieniami art. 28 i art. 36 ustawy. Pozytywnie naleŝy ocenić bieŝące podnoszenie kwalifikacji zawodowych przez straŝaków Komendy np. w 2007 r. 4 straŝaków otrzymało zgodę na podjęcie nauki w szkołach cywilnych i poŝarniczych. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi NajwyŜsza Izba Kontroli wnioskuje o: 13 rozporządzenia MSWiA z dnia 22 września 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad wyposaŝania jednostek organizacyjnych państwowej straŝy poŝarnej (Dz.U. Nr 93, poz.1035). 14 rozporządzenia MSWiA z dnia 26 lipca 2006 r. w sprawie ramowej organizacji komendy wojewódzkiej i powiatowej (miejskiej) Państwowej StraŜy PoŜarnej (Dz.U. nr 143, poz. 1037)

5 zgodne z rocznymi planami pracy przeprowadzanie czynności kontrolno rozpoznawczych w ZDR i ZZR na terenie powiatu. 2. prowadzenie Katalogu zagroŝeń zawierającego aktualne i potwierdzone informacje o maksymalnych ilościach substancji niebezpiecznych jakie mogą znajdować się w zakładach na terenie powiatu, 3. w przypadku wystąpienia zagroŝeń ekologicznych ustalanie przyczyn, okoliczności powstania i rozprzestrzeniania się oraz formułowanie zaleceń zmierzających do wyeliminowania moŝliwości występowania ich w przyszłości. 4. ustalanie z Wojewódzkim Inspektoratem Ochrony Środowiska sposobu kwalifikowania zagroŝeń ekologicznych. 5. rozwaŝenie zasadności udokumentowanego analizowania i akceptowania przez Komendę procedur zapobiegania i ograniczania oraz zwalczania skutków awarii przemysłowych przedstawianych przez zakłady, w których występuje ryzyko wystąpienia takich awarii. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Szczecinie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Komendanta w terminie 30 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu ich realizacji lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Komendantowi prawo zgłoszenia na piśmie do Dyrektora Delegatury umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków, zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.