PLIMERY 2009, 54,r3 189 JAN UKASZCZYK ), PITR JELNEK Politechika Œl¹ska Wydzia³ Chemiczy Katedra Fizykochemii i Techologii Polimerów ul. Marcia Strzody 9, 44-100 Gliwice Syteza amfifilowych kopolimerów blokowych ε-kaprolaktou typu ABA Streszczeie Na drodze dwuetapowej sytezy otrzymao szereg blokowych amfifilowych kopolimerów typu ABA z poli(ε-kaprolaktou) (PCL) i eteru moometylowego glikolu poli(oksy)etyleowego (MPEG). Na pierwszym etapie wytworzoo prepolimery izocyjaiaowe (PCLpre) w reakcji poliestrodioli (PCLdiol) o ró ych ciê arach cz¹steczkowych z diizocyjaiaem heksametyleu (DI) lub diizocyjaiaem izoforou (IPDI) w obecoœci lauryiau dibutylocyy (DBTL) jako katalizatora. Drugi etap sytezy polega³ a sprzêgaiu PCLpre z MPEG w obecoœci tego samego katalizatora. Dobrae waruki prowadzeia procesu umo liwi³y uzyskaie produktów o sk³adach zgodych z za- ³o oymi. Produkty (PCLpre i MPEG-PCL-MPEG) aalizowao metodami 1 NMR, IR i DSC. Wykoao test rozpuszczaloœci w 2 otrzymaych kopolimerów triblokowych stwierdzaj¹c, e w roztworach wodych tworz¹ siê agregaty. S³owa kluczowe: blokowe kopolimery amfifilowe, poli(ε-kaprolakto), diizocyjaiay, sprzêgaie. SYNTESES F AMPIPILIC BLCK CPLYMERS F ε-caprlactne F ABA TYPE Summary Series of amphiphilic block copolymers of poly(ε-caprolactoe) (PCL) ad poly(oxy)- ethylee glycol moomethyl ether (MPEG) of ABA type were sythesized i two-stage process. At first stage the isocyaate prepolymers (PCLpre) were prepared i the reactios of polyesterdiols (PCLdiol) of various molecular weights with either hexamethylee diisocyaate (DI) or isophoroe diisocyaate (IPDI) carried out i the presece of dibutylti dilaurate (DBTL). PCLpre couplig with MPEG i the presece of the same catalyst was the other stage of sythesis. The products (PCLpre ad MPEG- -PCL-MPEG) were characterized by 1 NMR, IR ad DSC methods (Fig. 1 4, Table 1 ad 2). It was foud i solubility tests i water of triblock copolymers obtaied that aggregates were formed i aqueous solutios (Fig. 5). Key words: amphiphilic block copolymers, poly(ε-caprolactoe), diisocyaates, couplig. Alifatycze poliestry zajmuj¹ wa e miejsce wœród biokompatybilych i biodegradowalych polimerów zajduj¹c coraz szersze zastosowaie zarówo jako masowe tworzywa termoplastycze, jak i specjalistycze materia³y biomedycze [1, 2]. Szczególie wa ¹ i dyamiczie rozwijaj¹c¹ siê grupê tych materia³ów staowi¹ poliestry a podstawie cykliczych estrów takich jak: glikolid, laktyd oraz ε-kaprolakto (CL) [3, 4]. Do omawiaej grupy polimerów ale y zaliczyæ poli(ε-kaprolakto) (PCL) polimer semikrystaliczy o iskiej temperaturze zeszkleia, biodegradowaly, biokompatybily i charakteryzuj¹cy siê d³ugim czasem degradacji w warukach fizjologiczych. Ze wzglêdu a mo liwoœæ biomedyczego zastosowaia, m.i. w i yierii tkakowej i w systemach kotrolowaego uwaliaia leków (DDS), PCL cieszy siê coraz wiêkszym zaiteresowaiem [5, 6]. Atrakcyje z tego puktu widzeia s¹ rówie kopolimery ε-kaprolaktou, w tym du a liczba ) e-mail: Ja.Lukaszczyk@polsl.pl amfifilowych polieteroestrów. Ich specyficze zachowaie w œrodowisku wodym pozwala a wykorzystaie takich zwi¹zków w micelarych systemach kotrolowaego uwaliaia leku [7, 8]. Przyk³adem kopolimerów PCL s¹ kopolimery blokowe typu AB lub ABA, w których czêœæ hydrofilow¹ w cz¹steczce staowi glikol poli(oksy)etyleowy [PEG azwa zwyczajowa poli(glikol etyleowy)]. Produkty tego typu ajczêœciej otrzymywao a drodze polimeryzacji koordyacyjej laktou iicjowaej grupami hydroksylowymi obecymi w PEG lub w eterze moometylowym glikolu poli(oksy)etyleowego (MPEG) [3, 9 12]. Isercyjy mechaizm tej reakcji pozwala a wprowadzeie do polimeru ¹daej grupy koñcowej oraz wyelimiowaie iekorzystych uboczych reakcji zakoñczeia, przeiesieia a moomer, makrocyklizacji lub dekarboksylacji wystêpuj¹cych w polimeryzacji joowej estrów cykliczych [1, 13]. Na przebieg polimeryzacji koordyacyjej doœæ wyraÿie wp³ywaj¹ jedak zaieczyszczeia substratów i waruki reakcji,
190 PLIMERY 2009, 54,r3 koiecze jest zatem bardzo dok³ade oczyszczaie reagetów oraz zachowaie bezwodych waruków procesu osi¹gaych przy u yciu liii pró iowej. Poadto, w przypadku wytwarzaia kopolimerów triblokowych syteza trzeciego bloku MPEG po otrzymaiu polimeru diblokowego MPEG-PCL- wymaga³aby k³opotliwej aioowej polimeryzacji tleku etyleu. atwiejsz¹ metod¹ uzyskiwaia takich kopolimerów jest sprzêgaie odpowiedich poliestro- i polieterodioli, p. fosgeem [14, 15], chlorkami kwasowymi [14] lub diizocyjaiaami [7, 16]. Celem aszych badañ by³a charakterystyka blokowych kopolimerów amfifilowych typu ABA sytezowaych a drodze ³¹czeia zakoñczoych grupami hydroksylowymi bloków hydrofilowych A (MPEG) z hydrofobowym blokiem B (poliestrodiolu) za pomoc¹ diizocyjaiaów. Materia³y CZÊŒÆ DŒWIADCZALNA Poli(ε-kaprolakto) zakoñczoy grupami (PCLdiol o omialym ciê arze cz¹steczkowym podaym przez dostawcê = 1250, 2000, 10 000, Aldrich) odwadiao ogrzewaj¹c pod pró i¹ i przechowywao w atmosferze azotu ad P 2 5. Eter moometylowy glikolu poli(oksy)etyleowego (MPEG, = 2000, 5000, Fluka), wstêpie odwodiao w destylacji azeotropowej z tolueem, astêpie ogrzewao w warukach wysokiej pró i, przechowywao w atmosferze azotu ad P 2 5. Lauryia dibutylocyy (DBTL, Lacaster), wykorzystyway jako katalizator w sytezie kopolimerów, odwadiao ogrzewaj¹c pod wysok¹ pró i¹ (80 o C/ 0,05 mm g), przechowywao w atmosferze azotu ad P 2 5. Diizocyjaia heksametyleu (DI, Aldrich), diizocyjaia izoforou (IPDI, Aldrich), destylowao pod zmiejszoym ciœieiem, przechowywao w obi oej temperaturze (<4 o C). Chlorek metyleu (PCh) oczyszczao przemywaj¹c 5-proc. roztworem wêglau sodu, astêpie wod¹, odwadiao bezwodym CaCl 2, po czym destylowao w atmosferze azotu, zbieraj¹c frakcjê o temperaturze wrzeia T w = 39 40 o C. N,N-dimetyloacetamid (DMAc, PCh) odwadiao bezwodym CaCl 2, a astêpie destylowao pod ciœieiem 0,15 mm g zbieraj¹c frakcjê o T w = 25 27 o C. Metaol i eter dietylowy (cz., PCh) u ywao bez oczyszczaia. Syteza prepolimerów diizocyjaiaowych (PCLpre) Prepolimery zakoñczoe grupami izocyjaiaowymi otrzymywao w reakcji poliestrodiolu (1 mol) z 2 molami diizocyjaiau (DI, IPDI) wobec 0,02 mola DBTL, przebiegaj¹cej w atmosferze argou. Do przygotowaego wczeœiej roztworu DBTL w C 2 Cl 2 wprowadzao diizocyjaia, po czym, w ci¹gu 30 mi wkraplao roztwór PCLdiolu w C 2 Cl 2. Ca³oœæ mieszao i ogrzewao (temp. 50 o C) jeszcze przez 3 h (por. tabela 1). Z próbek mieszaiy poreakcyjej, pobraych do celów aalityczych odparowywao pod zmiejszoym ciœieiem rozpuszczalik i ewetualy ieprzereagoway diizocyjaia. Czêœæ prepolimeru wydzielao wytr¹caj¹c go metaolem. Aalogicze sytezy przeprowadzao rówie w obecoœci DMAc jako rozpuszczalika w temp. 50 lub 75 o C. Syteza kopolimerów MPEG-PCL-MPEG Sprzêgaie PCLpre z MPEG prowadzoo w C 2 Cl 2 w obecoœci DBTL i w atmosferze argou. Reakcjê prowadzoo w temp. 50 o C, w ci¹gu 24 h, w warukach sta³ego stosuku diizocyjaiau do katalizatora (rówego 100) oraz rówego 2 stosuku MPEG do izocyjaiaowego PCLpre (por. tabela 2) Metody badañ Widma 1 NMR i 13 C NMR (w CDCl 3, w temperaturze pokojowej) rejestrowao spektrofotometrem Uity- Iova (Varia) pracuj¹cym z czêstotliwoœci¹ 300 Mz. Widma IR rejestrowao w temperaturze pokojowej za pomoc¹ spektrofotometru Biorad FTS 175L. Próbki przygotowywao w postaci filmu aiesioego a tabletkê KBr. Aalizê termicz¹ produktów metod¹ ró icowej kalorymetrii skaigowej prowadzoo z zastosowaiem aparatu Mettler-Toledo (DSC822 e )wprzedziale temperatury -50 250 o C,zszybkoœci¹ogrzewaia próbki 10 o C/mi. Temperaturê topieia kopolimerów (T m ) odczytywao z termogramu drugiego biegu ogrzewaia. zaczaie zawartoœci grup izocyjaiaowych [NC] w prepolimerze wykoywao techik¹ aalizy klasyczej, z wykorzystaiem -butyloamiy oraz 0,1 N kwasu solego, wobec b³êkitu bromofeylowego jako wskaÿika [17]. Rozpuszczaloœæ otrzymaych kopolimerów oceiao wizualie a podstawie stopia rozpuszczeia 0,1 g polimeru w 7 cm 3 2 w ci¹gu 24 h w temperaturze pokojowej. WYNIKI BADAÑ I IC MÓWIENIE W wyiku reakcji diizocyjaiaów z PCLdiolami o ró ych masach molowych otrzymao prepolimery diizocyjaiaowe, które po pobraiu próbek wykorzystao astêpie do reakcji z MPEG, co pozwoli³o otrzymaæ szereg kopolimerów triblokowych ABA z hydrofobowym PCL jako blokiem cetralym.
PLIMERY 2009, 54,r3 191 Aaliza wyodrêbioych prepolimerów diizocyjaiaowych (PCLpre) Prepolimery otrzymae w reakcji PCLdiolu z diizocyjaiaem [rówaie (1)] aalizowao metodami NMR R + 2CN R' NC DBTL PCL CN N R' R prepolimer PCLpre DI, IPDI N NC R' (1) X Z' Z N B D CN Z Z' Y A C E A E B, D, Z C, Z trasmitacja, % 100 80 60 40 20 II ν N=C= I 4,00 3,50 XY 3,00 2,50 δ,ppm 2,00 1,50 Rys. 1. Widmo 1 NMR prepolimeru PCLpre12 Fig. 1. 1 NMR spectrum of PCLpre12 prepolymer 1,00 0 3500 3000 2500 2000 ν, cm -1 1500 Rys. 2. Widmo IR prepolimeru PCLpre12 Fig. 2. IR spectrum of PCLpre12 prepolymer 1000 500 oraz IR, ozaczao poadto zawartoœæ w ich grup izocyjaiaowych [NC]. czekiwa¹ strukturê prepolimerów potwierdzaj¹ widma 1 NMR. Na przyk³adowym widmie (rys. 1) prepolimeru PCLpre12, otrzymaego przy u yciu DI mo a wyodrêbiæ syga³y protoów metyleowych ³añcucha poliestrowego, miaowicie grupy -C 2 - (A, δ = 4,04 4,08 ppm), grupy metyleowej s¹siaduj¹cej z wêglem karboylowym ugrupowaia estrowego -C 2 C()- (E, δ = 2,29 2,36 ppm) oraz grup C 2 - jedostki ε-kaprolaktoowej (C, δ = 1,33 1,43 ppm i B, D, δ = 1,60 1,71 ppm). Na widmie mo a rówie zaobserwowaæ syga³y ma³ej itesywoœci przy δ = 3,15 3,19 ppm i δ = 3,28 3,32 ppm, które przypisuje siê protoom grupy -C 2 - s¹siaduj¹cej, odpowiedio, z ugrupowaiem uretaowym (Y) i ugrupowaiem izocyjaiaowym (X). Widma 13 C NMR wytworzoych prepolimerów rówie œwiadcz¹ o obecoœci w produktach ugrupowañ uretaowych i izocyjaiaowych. Widocze syga³y ma³ej itesywoœci o przesuiêciach chemiczych δ = 122,1 ppm odpowiadaj¹ koñcowym grupom izocyjaiaowym a syga³ δ = 156,7 ppm przypisuje siê atomom wêgla ugrupowañ uretaowych. Dodatkowe potwierdzeie oczekiwaej struktury uzyskaych PCLpre dostarczaj¹ widma IR (rys. 2), a których oprócz pasm pochodz¹cych od wi¹zañ poliestrowych (ν C= = 1760 1735 cm -1 ) obserwuje siê pasma w zakresie 1590 1520 cm -1 (I) odpowiadaj¹ce drgaiom deformacyjym wi¹zaia N- oraz pasma w zakresie 3500 3200 cm -1 (II) odpowiadaj¹ce drgaiom rozci¹gaj¹cym tego wi¹zaia w powsta³ych ugrupowaiach uretaowych. Jedoczeœie, w widmie mo a zaleÿæ wyraÿe syga³y w przedziale 2270 2240 cm -1 charakterystycze dla drgañ rozci¹gaj¹cych wi¹zañ N=C= koñcowych grup izocyjaiaowych prepolimeru. Na podstawie ozaczaej w produktach reakcji PCLdiolu z diizocyjaiaami zawartoœci grup izocyjaiaowych [NC] obliczao liczbowo œredi ciê ar cz¹steczkowy ( NC) prepolimerów, przy za³o eiu, e ie ma w ich wyjœciowych diizocyjaiaów (tabela 1). bok teoretyczych wartoœci ciê arów cz¹steczkowych prepolimerów ( PCL) podao tak e obliczoe ze sk³adu mieszaiy reakcyjej teoret. oraz z zawartoœci grup [NC] wartoœci NC, a tak e obliczoe z itesywoœci odpowiedich syga³ów w widmach 1 NMR NMR. Te ostatie odosz¹ siê do produktów reakcji prowadzoych z zastosowaiem DI, wykorzystao przy tym stosuek itesywoœci syga-
192 PLIMERY 2009, 54,r3 ³ów protoów metyleowych s¹siaduj¹cych z ugrupowaiami uretaowymi (Y) do itesywoœci syga³ów protoów grup metyleowych s¹siaduj¹cych z wêglem karboylowym ugrupowaia estrowego w ³añcuchu poliestrowym (E, δ = 2,29 2,36 ppm). T a b e l a 1. Sk³ad i w³aœciwoœci wybraych produktów sytezy PCLpre *) T a b l e 1. Compositio ad properties of selected products of PCLpre sytheses Symbol sytezy PCL U yty izocyjaia [NC] w produkcie % mas. teor. NC NMR PCLpre12 2000 DI 3,40 2336 2470 2410 PCLpre13 2000 IPDI 3,33 2444 2520 PCLpre14 2000 DI 3,49 2336 2410 2610 PCLpre15 2000 IPDI 3,42 2444 2450 PCLpre16 1250 DI 5,02 1586 1670 1990 PCLpre17 1250 IPDI 4,62 1694 1810 PCLpre18 10 000 DI 0,81 10 336 10 410 12 670 PCLpre19 10 000 IPDI 0,45 10 444 18 520 PCLpre20 10 000 DI 0,69 10 336 12 140 10 640 PCLpre21 10 000 IPDI 0,47 10 336 17 970 *) C2Cl2, 3 h, temp. 50 o C. Przeprowadzoo rówie szereg sytez z zastosowaiem DMAc w charakterze rozpuszczalika, w temp. 50 o C oraz 75 o C, iestety, w toku procesu zaobserwowao powstawaie iewielkich iloœci ierozpuszczalego produktu powoduj¹cego tworzeie siê zawiesiy. Wraz ze wzrostem temperatury tedecja ta rówie siê zwiêksza³a. Poadto, w zarejestrowaych widmach 1 NMR tak uzyskaych prepolimerów itesywoœæ syga³ów Y by³a wiêksza i itesywoœæ syga³ów X. Powodem mog³o byæ iepo ¹dae sprzêgaie samego PCLdiolu, czêœciowe sieciowaie produktu b¹dÿ reakcja grup izocyjaiaowych z zaieczyszczeiami wprowadzaymi z rozpuszczalikiem (pomimo jego wczeœiejszego oczyszczaia). W kosekwecji zrezygowao z DMAc jako rozpuszczalika a astêpe sytezy z udzia- ³em C 2 Cl 2 prowadzoo w temp. 50 o C. W przypadku sytez przebiegaj¹cych w C 2 Cl 2, przy u yciu DI, itesywoœci syga³ów X, Y by³y rówe lub zbli oe, co ozacza, e w produktach ie ma ieprzereagowaych diizocyjaiaów lub prepolimerów o strukturze iej i przedstawia rówaie (1). Aaliza kopolimerów MPEG-PCL-MPEG Kopolimery blokowe MPEG-PCL-MPEG otrzymao a drodze dwuetapowej sytezy, w której a drugim etapie sprzêgao MPEG z wytworzoym wczeœiej prepolimerem PCLpre [rówaie (2)]. Na zarejestrowaych widmach IR uzyskaych kopolimerów ie stwierdzoo obecoœci, wyraÿego a widmach prepolimerów, pasma drgañ rozci¹gaj¹cych N=C= a jedoczeœie odotowao pojawieie siê pasm charakterystyczych dla MPEG, tj. syga³ów drgañ rozci¹gaj¹cych wi¹zañ C--C w zakresie 1145 1100 cm -1 (rys. 3). Zaobserwowao przesuiêcie pasma ν C= = 1760 1735 cm -1 (w PCL) w kieruku miejszych wartoœci (1733 1695 cm -1 ), co mog³o byæ trasmitacja, % G 100 80 60 40 20 0 3500 3 C A 3000 F 2500 m Y N Z F G 2000 ν, cm -1 Z' Z Z' ν 1500 C--C Rys. 3. Widmo IR kopolimeru PCLMPEG12 Fig. 3. IR spectrum of PCLMPEG12 copolymer 1000 C, Z 4,5 4,0 3,5 3,0 2,5 2,0 1,5 δ, ppm Rys. 4. Widmo 1 NMR kopolimeru PCLMPEG18 Fig. 4. 1 NMR spectrum of PCLMPEG18 copolymer Y A C E B D N Y E B, D, Z 500 PCLpre prepolimer + 2 3 C m 3 C N R' N m DBTL PCL N R' N m C 3 (2)
PLIMERY 2009, 54,r3 193 efektem powstawaia wi¹zañ wodorowych pomiêdzy powsta³ymi ugrupowaiami uretaowymi a PCL. T a b e l a 2. Charakterystyka wybraych kopolimerów MPEG- -PCL-MPEG T a b l e 2. Characteristics of selected MPEG-PCL-MPEG copolymers Symbol sytezy PCL U yty izocyjaia a) teor. Udzia³ czêœci hydrofilowej a) % mas. Udzia³ czêœci hydrofilowej b) % mas. T m DSC c) o C PCLMPEG18 10 000 DI 14 336 28 28 51,8 PCLMPEG19 10 000 IPDI 14 336 28 18 52,7 PCLMPEG20 10 000 DI 20 336 50 57 58,0 PCLMPEG21 10 000 IPDI 20 336 50 35 57,7 PCLMPEG12 2000 DI 6336 67 51,5 PCLMPEG13 2000 IPDI 6444 67 51,6 PCLMPEG14 2000 DI 12 336 83 56,5 PCLMPEG15 2000 IPDI 12 444 83 58,2 PCLMPEG16 1250 DI 11 586 89 58,2 PCLMPEG17 1250 IPDI 11 694 89 57,3 a) bliczoy a podstawie sk³adu mieszaiy reakcyjej. b) bliczoy a podstawie widma 1 NMR. c) TmPCL1250 = 54,5 o C, TmPCL2000 = 60,6 o C, TmPCL10 000 = 65,1 o C, TmMPG2000 = 54,4 o C, TmMPG5000 = 62,2 o C. W widmach 1 NMR kopolimerów, obok opisaych wczeœiej syga³ów protoów ³añcucha poliestrowego (w prepolimerach) s¹ widocze syga³y o przesuiêciu chemiczym δ = 3,65 ppm, pochodz¹ce od protoów grupy -C 2 - obecej w MPEG (rys. 4). Aby wykluczyæ obecoœæ w produktach ieprzereagowaego MPEG (i tym samym b³êdów w aalizie widm 1 NMR)kopolimery poddao oczyszczaiu a drodze rozpuszczaia w chlorku metyleu i poowego wytr¹caia metaolem. Takie postêpowaie by³o mo liwe jedyie w przypadku kopolimerów o teoretyczej zawartoœci czêœci hydrofilowej ieprzekraczaj¹cej 50 % mas. (w stosuku do masy mieszaiy reakcyjej). Próba wytr¹caia produktu z mieszai o wiêkszym udziale czêœci hydrofilowej, przy u yciu takiego samego zestawu rozpuszczalików, ie powiod³a siê, gdy tworzy³y siê trwa³e zawiesiy lub roztwory. W tabeli 2 zestawioo wyiki aaliz i obliczeñ dotycz¹cych sk³adu kopolimeru. Na ich podstawie mo a stwierdziæ, e w przypadku zastosowaia DI w charakterze czyika sprzêgaj¹cego oczekiway teoretyczy sk³ad kopolimerów o zawartoœci czêœci hydrofilowej 28 i 50 % mas. odpowiada sk³adowi obliczoemu z widm 1 NMR. Jest to zgode z wyikami aaliz produktów pierwszego etapu sytezy, gdzie widocza w widmach 1 NMR podoba itesywoœæ syga³ów protoów Y i X prepolimerów uzyskaych przy u yciu DI mo e œwiadczyæ o plaowym, stechiometryczym przebiegu procesu. dmie¹ sytuacjê obserwujemy w przypadku zastosowaia IPDI, albowiem zawartoœæ czêœci hydrofilowej okreœloa a podstawie widm 1 NMR kopolimerów jest miejsza i wyikaj¹ca ze stosuku reagetów. Niestety, ze wzglêdu a iesymetryczoœæ cz¹steczki IPDI oraz czêœciowe ak³adaie siê syga³ów pochodz¹cych od tego zwi¹zku z syga³ami protoów PCL, okreœleie ciê aru cz¹steczkowego uzyskaego prepolimeru okaza³o siê iemo liwe. Jedak, jak wyika z wartoœci NC obliczoych a podstawie zawartoœci grup NC w prepolimerze, syteza bieg³a iestechiometryczie tylko w odiesieiu do PCLpre19 i PCLpre21. Reakcje te realizowao z wykorzystaiem PCL10 000, czyli zawartoœæ czêœci hydrofilowej w koñcowym kopolimerze by³a ajmiejsza. Aaliza termicza DSC w badaym zakresie temperatury wykaza³a obecoœæ tylko jedej przemiay termiczej, tj. topieia (T m, por. tabela 2). zaczoa temperatura topieia kopolimeru by³a a ogó³ i sza od T m wyjœciowego PCLdiolu oraz MPEG. Jedyie wtedy, gdy teoretycza zawartoœæ czêœci hydrofilowej w poli- * ** * ** * ** * ** * ** 28 50 67 83 89 zawartoœæ czêœci hydrofilowej, % mas. Rys. 5. Zdjêcie fiolek z kopolimerami po wykoaej próbie rozpuszczaloœci w 2 : kopolimer uzyskay przy u yciu DI, kopolimer uzyskay przy u yciu IPDI Fig. 5. Images of vials with copolymers after solubility tests i water: copolymer prepared with DI use, copolymer prepared with IPDI use
194 PLIMERY 2009, 54,r3 merze wyosi³a 89 % mas. (PCLMPEG16, PCLMPEG17) wartoœæ T m zawiera³a siê pomiêdzy T m u ytego PCLdiolu a T m u ytego MPEG. Badaia rozpuszczaloœci produktów w 2 wykaza³y zgodie z oczekiwaiami, e rozpuszczaloœæ uzyskaych kopolimerów zmieia³a siê wraz z udzia³em czêœci hydrofilowej, od ca³kowicie ierozpuszczalych (28 % mas. czêœci hydrofilowej), poprzez czêœciowo rozpuszczale tworz¹ce doœæ trwa³e zawiesiy, a do ca³kowicie rozpuszczalych (89 % mas. czêœci hydrofilowej, rys. 5). Nieca³kowicie klarowe roztwory kopolimerów MPEG-PCL-MPEG wykazywa³y pew¹ opalescecjê, co pozwala a przypuszczeie, e w œrodowisku wodym astêpuje ich agregacja, tworzeie micel oraz agregatów micel. W³aœciwoœæ taka, zgoda z amfifilowym charakterem sytetyzowaych polimerów daje adziejê a wykorzystaie praktycze badaych produktów w systemach micelarych. PDSUMWANIE W wyiku katalityczego sprzêgaia zwi¹zkami diizocyjaiaowymi (DI, IPDI) rózi¹cych siê omialie ciê arami cz¹steczkowymi PCL z MPEG otrzymao szereg kopolimerów typu ABA o rozmaitym udziale czêœci hydrofilowej. Na podstawie przeprowadzoych doœwiadczeñ wybrao waruki sytezy (rodzaj rozpuszczalika i temperaturê), które umo liwi³y uzyskaie powtarzalych wyików dobrej zgodoœci wewêtrzego sk³adu oraz ciê arów cz¹steczkowych otrzymaych produktów z za³o oymi teoretyczie. Wytworzoe amfifilowe kopolimery blokowe, w zale oœci od udzia³u w ich czêœci hydrofilowej wykazywa³y ró ice w zachowaiu siê w œrodowisku wodym. Widocza opalescecja roztworów pozwala a przypuszczeie, e tworz¹ siê agregaty. Mo a mieæ zatem adziejê a praktycze wykorzystaie zsytetyzowaych kopolimerów, p. w micelarych systemach kotrolowaego uwaliaia leku itp. LITERATURA 1. Duda A., Kowalski A.: Polimery 2007, 52, 487. 2. Albertsso A. Ch., Yarma I. K.: Biopolymers Polyesters III, Applicatios ad Commercial Products, Wiley-VCh, Weiheim 2002, str. 25 44. 3. Bogdaov B., Vidts A., Ya De Bulcke A., Verbeeck R., Schacht E.: Polymer l998, 39, 1631. 4. Coulembier., Degee P., edrick J. L., Dubois P.: Prog. Polym. Sci. 2006, 31, 723. 5. Kweo. Y., Yoo M. K., Park I. K., Kim T.., Lee. Ch., Lee.-S.: Biomaterials 2003, 24, 801. 6. Siha V. R., Basal K., Kaushi R., Kumria R., Treha A.: It. J. Pharm. 2004, 278, 1. 7. Zhag Y., Zhuo R.-X.: Biomaterials 2005, 26, 6736. 8. u Y., Xie J., Tog Y. W., Wag Ch.-.: J. Cotrol. Release 2007, 118, 7. 9. Liu J., Li.-Q., Guo S.-R., Yi M., Yao Y.-Q.: J. Shaghai Jiaotog 2006, 40, 1343. 10. Rieger J., Passirai C., Beoit J.-P., Va Butsele K., Jerome R.: Adv. Fuct. Mater. 2006, 16, 1506. 11. Kim M. S., yu., Seo K. S., Cho Y.., Lee J. W., Lee C. R., Khag G., Lee. B.: J. Polym. Sci., Part A: Polym. Chem. 2006, 44, 5413. 12. Ge., u Y., Jiag X., Cheg D., Yua Y., Bi., Yag Ch.: J. Pharm. Sci. 2002, 91, 1463. 13. Kura W., Florjañczyk Z., Listoœ T., Sobczak M., Dêbek C.: Polimery 2001, 46, 602. 14. Sosik A., Coh D.: Biomaterials 2005, 26, 349. 15. Ferruti P., Maci L, Raucci E., Felice C., Latii G., Laus M.: Biomaterials 2003, 24, 181. 16. Lee J. W., ua F.-J., Lee D. S.: J. Cotrol. Release 2001, 73, 315. 17. Urbañski J., Czerwiñski W., Jaicka K., Majewski F., Zowall.: Aaliza polimerów sytetyczych, Wydawictwa Naukowo-Techicze, Warszawa 1971. trzymao 31 III 2008 r.