Program zajęć rytmicznych Rytmika Pod Muchomorkiem "Rytmika nie jest sztuką, nie jest celem samym w sobie, jest przygotowaniem do wszystkich sztuk, jest wychowaniem. Muzyka w greckim ujęciu tego słowa jest elementem pedagogicznym najwyższej rangi i właśnie dlatego moja metoda musi pozostać na wskroś muzyczną" (Emil Jaques-Dalcroze) opr. Joanna Sobań
Wstęp Metoda rytmiki jest wszechstronną metodą słuchowo-ruchową, ściśle powiązaną z muzyką, a pierwszym etapem jej kształcenia jest wyrobienie u dzieci koordynacji słuchowo- ruchowej, poprzez ćwiczenia reakcji ruchowej na bodźce dźwiękowe, poznawanie cech dźwięków: ich wysokości, czasu trwania oraz kształcenie umiejętności precyzyjnego odtwarzania rytmu, poczucia tempa, metrum itp. W dalszych etapach zwraca się uwagę również na inne elementy muzyki- na jej charakter, dynamikę, frazę, tempo, akcenty, polifonię, polirytmię i inne, jednak nie traktuje się ich analizy jako analizy dzieła muzycznego, ale jako środek do uwalniania emocji i do ekspresji dziecięcych doznań, napięć i wyrażania ogromnej potrzeby ruchu. Ruch jest naturalną potrzebą dziecka w wieku przedszkolnym, towarzyszy wszystkim jego działaniom, zabawom. Spośród wszystkich sztuk muzyka jest właśnie tą która wywołuje u dzieci potrzebę ruchu przez oddziaływanie rytmu, zwłaszcza wówczas, gdy jest on szczególnie w utworze eksponowany. Dlatego z ruchem powinno być związanych większość zajęć muzycznych w przedszkolu. Mogą to być zarówno zabawy ze śpiewem, jak również zajęcia powiązane ze słuchaniem muzyki, grą na instrumentach i tworzeniem. Ruch pomaga dziecku przeżyć kompozycję przez odtwarzanie jej rytmu, podkreślenie akcentów muzycznych, dynamiki, zmiany tempa. Mogą to być: zabawy ze śpiewem, opowieści muzyczne, ćwiczenia i zabawy rytmiczne oraz tańce. Ważnym elementem zajęć rytmicznych jest również śpiew. Poprzez śpiew dzieci wyrażają swoje emocje. Podczas ćwiczeń głosu dzieci nie tylko usprawniają wszystkie narządy artykulacyjne, ale również uczą się prawidłowo oddychać, kontrolować oddech jak i również inne aspekty związane z głosem. Wspólny śpiew zbliża do siebie dzieci, tworzy miłą atmosferę, w publiczne występy pozwalają nauczyć się walczyć z tremą. Częsty kontakt z muzyką rozwija dziecięcą wyobraźnie, kształtuje jego odczucia estetyczne. Uczy tego jak być aktywnym odbiorcą sztuki, wrażliwym na otaczający świat. Kontakt z muzyką w przedszkolu wychowuje mądrych, wrażliwych dorosłych ludzi przyszłości. Ogólne założenia programu zajęć rytmicznych: 1. Program przeznaczony do realizacji w Niepublicznym Przedszkolu Pod Muchomorkiem w pięciu grupach wiekowych: 2-latki, 3-latki, 4-latki, 4-5 latki, 5- latki 2. Program będzie realizowany podczas zajęć odbywających się w czasie 35 minutowej jednostki z częstotliwością 2 razy w tygodniu dla grup przedszkolnych, oraz 15-minutowej dwa razy w tygodniu dla grupy żłobkowej 3. Tematyka zajęć dostosowana będzie do obowiązujących w danej grupie planów miesięcznych oraz do ważnych świąt, wydarzeń i uroczystości. Cele ogólne programu: 1. Rozwijanie wrażliwości muzycznej i estetycznej dzieci 2. Rozbudzanie zamiłowania do muzyki, śpiewu, tańca 3. Doskonalenie poczucia rytmu 4. Rozwijanie dyspozycyjności aparatu ruchowego (prawidłowej postawy i estetyki ruchu) i głosowego (poprawnego śpiewania wydobywania dźwięków) 5. Rozwijanie twórczej aktywności 6. Wyrobienie takich cech, jak: orientacja w przestrzeni, szybka reakcja ruchowa na wrażenia słuchowe i umiejętność panowania nad własnym ciałem i jego ruchem
7. Integracja grupy Cele szczegółowe programu: nauczy się rozpoznawać dźwięki wysokie i niskie będzie odróżniać dźwięki głośne i ciche będzie rozpoznawać kierunek linii melodycznej będzie umiało określić tempo jako szybkie, wolne, umiarkowane będzie określać charakter muzyki jako smutną, wesołą, groźną nauczy się rozpoznawać zmiany dynamiki w utworze i będzie na nie reagować będzie grać na przedszkolnych instrumentach muzycznych będzie potrafiło powtarzać proste rytmy i będzie tworzyć własne kompozycje nauczy się prawidłowo oddychać usprawni narządy artykulacyjne będzie dbać o poprawną postawę ciała podczas śpiewu nauczy się dbać o higienę głosu będzie rozwijać pamięć ucząc się wielu piosenek z repertuaru dziecięcego nauczy się układów choreograficznych do muzyki będzie tańczyć tańce ludowe pozna utwory wielu gatunków muzycznych: muzyki klasycznej, ludowej, muzyki popularnej będzie rozwijać poczucie rytmu dowie się czym są nuty, klucz wiolinowy, pięciolinia rozwinie wyobraźnię oraz umiejętność twórczych działań będzie współpracować z grupą pozbędzie się tremy zbuduje poczucie własnej wartości Charakterystyka programu Zajęcia odbywać się będą Dwa razy w tygodniu. Miejscem odbywania się zajęć jest sala wyposażona w pianino. Podczas zajęć dzieci przestrzegać będą zasad bezpieczeństwa- ćwiczyć będą wyłącznie w przeznaczonym do tego miejscu oraz w odpowiednim obuwiu. Nauczyciel korzystać będzie z instrumentów klawiszowych: pianina oraz keybordu, perkusyjnych oraz magnetofonu. Program dostosowany jest do możliwości fizycznych i głosowych dzieci. Podczas zajęć każde dziecko ma szansę na indywidualną ekspresję. Nauczyciel w trakcie trwania zajęć dostosowuje działania do umiejętności dzieci. Każde zajęcia zawierają w sobie różne rodzaje aktywności, a treści kształcenia przeplatają się ze sobą i się na siebie nakładają. Każda jednostka zajęć składa się ze stałych elementów wprowadzających (marsz, trucht w rytm muzyki, zmiana systemu ruchów związana ze zmianą dynamiki utworu, reagowanie na konkretną linię melodyczną), następnie z zabaw rytmicznych związanych z tematem zajęć. Kolejna część jednostki to ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne oraz rozśpiewanie i nauka piosenki. Na koniec każdych zajęć następuje relaksacja w różnej formie.
Program skonstruowany jest w taki sposób aby był dopełnieniem tematyki realizowanej w ramach podstawy programowej wychowania przedszkolnego. Składa się z elementów wielokrotnie utrwalanych w różnych formach by był atrakcyjny dla dzieci. Formy pracy Realizacja programu odbywać się będzie między innymi poprzez: 1. Ruch - taniec -ilustrowanie ruchem utworów muzycznych -zabawy rytmiczne -proste układy choreograficzne -reagowanie ciałem na różne sygnały, zmiany tempa czy charakteru muzyki -interpretacja utworu -ekspresja emocji związanych z utworem -zabawy rytmiczne -improwizacje rytmiczne 2. Śpiew -ćwiczenia oddechowe, artykulacyjne, logorytmiczne -rozśpiewanie -nauka piosenek -proste improwizacje -śpiewanie w grupie i indywidualne -śpiewanie w kanonie 3. Słuchanie muzyki -słuchanie muzyki instrumentalnej oraz wokalnej -określanie tempa, nastroju i innych cech utworu -porównywanie utworów muzycznych -indywidualne wartościowanie utworów muzycznych -zapamiętywanie prostych linie melodycznych -rozpoznawanie w utworze charakterystycznych elementów 4. Tworzenie muzyki -powtarzanie prostych form rytmicznych na instrumentach perkusyjnych -tworzenie prostych tematów rytmicznych -granie wraz z utworem muzycznym
Ewaluacja Ewaluacja dokonana na podstawie: obserwacji działalności muzyczno- ruchowej uczniów; analiza dokonań i osiągnięć podczas publicznych występów frekwencji na zajęciach. Rozkład materiału
I półrocze Podane piosenki są pozycjami proponowanymi i mogą ulec zmianie w trakcie trwania zajęć WRZESIEŃ 1. Zapoznanie z zasadami uczestniczenia w zajęciach rytmicznych 2. Ćwiczenia doskonalące poczucie rytmu: wystukiwanie rytmu, taniec do muzyki 3. Ćwiczenia rozwijające spostrzegawczość słuchową: rozróżnianie melodii głośnej i cichej, szybkiej i wolnej 4. Doskonalenie sprawności aparatu oddechowego i narządu mowy: ćwiczenia logorytmiczne i oddechowe 5. Proste układy choreograficzne i tańce Piosenki i zabawy ruchowe: - Tam daleko - Każdy dobrze wie - Przedszkolaku drogi mój - Dalej w tany - Pada, wieje, grzmi PAŹDZIERNIK 1. Rozpoznawanie dźwięków wysokich i niskich 2. Rozpoznawanie kierunku linii melodycznej 3. Gra na prostych instrumentach perkusyjnych 4. Doskonalenie sprawności aparatu oddechowego i narządu mowy: ćwiczenia logorytmiczne i oddechowe 5. Proste układy choreograficzne i tańce Piosenki i zabawy: - Muzyczna gimnastyka - Jarzynowy wóz - Kołowrotek - Moje ciało - Pan policjant Małe czerwone jabłuszko LISTOPAD 1. Rozpoznawanie zmian charakteru muzyki: melodia wesoła i smutna 2. Rozpoznawanie zmian tempa w utworze muzycznym
3. Doskonalenie narządu oddychania i poprawnej postawy ciała podczas śpiewu 4. Proste układy choreograficzne i tańce. - Płynie Wisła Płynie - Przybyli ułani - Piłka Oli - Pan Listopad - Słoń - Pada deszcz GRUDZIEŃ 1. Doskonalenie znajomości różnych gatunków muzycznych 2. Ćwiczenia improwizacji i wizualizacji muzyki ruchem 3. Rozróżnianie melodii ze względu na tempo, charakter, określanie cech muzyki 4. Klasyfikacja instrumentów muzycznych: podział na instrumenty dęte, strunowe 5. Zabawy rozwijające poczucie rytmu Piosenki: - Mikołaj - Leć kolędo w świat - Świeć gwiazdeczko - Choinka -wybór kolęd STYCZEŃ 1. Doskonalenie umiejętności: orientacja w przestrzeni, szybka reakcja ruchowa na wrażenia słuchowe i umiejętność panowania nad własnym ciałem i jego ruchem 2. Zapoznanie z obrazem graficznym nuty i klucza wiolinowego 3. Porównywanie utworów muzycznych 4. Proste tańce i układy choreograficzne Piosenki: - Kiedy jest nam nudno - Miś - Huhu ha, nasza zima zła - Przyszła zima biała - wybór piosenek na dzień babci i dziadka LUTY
1. Nauka tworzenia prostych form rytmicznych 2. Doskonalenie umiejętności rozróżniania charakteru melodii, reakcji na zmianę tempa, wysokości melodii 3. Nauka śpiewu w kanonie 4. Proste tańce i układy choreograficzne Piosenki: - Tak się zachmurzyło - Jawor - Jamniczek - Dalej w tany - Praczki - Bałwanek